Morgunblaðið - 22.08.2005, Side 18

18 MÁNUDAGUR 22. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
HUGUES Reip situr á gólfinu á
vinnustofu kollega síns og vinar,
Sigurðar Árna Sigurðssonar mynd-
listarmanns, og raðar misstórum ís-
lenskum steinum í kringum sig.
Steinana ýmist keypti hann eða fann
á vikulangri ferð um landið, ásamt
unnustu sinni og gallerista, hinum
heimsþekkta hönnuði og menningar-
frömuði Agnési b.
Áður en þessi franski myndlistar-
maður hélt í hringferðina um landið,
þar sem hann sinnti einni af ástríð-
um sínum, steinasöfnuninni, auk
þess að njóta náttúrunnar í heild
sinni, opnaði hann sýningu í Galleríi
Gangi á Rekagranda 8; heimagalleríi
Helga Þorgils Friðjónssonar.
„Ég var á leið í frí til Íslands þeg-
ar mér bauðst að sýna í Ganginum,“
segir Reip. „Ég þekkti rýmið, hef
sýnt þar tvisvar áður, árin 1991 og
2001, og vissi að það þýddi ekkert að
flytja einhver þung og umfangsmikil
verk hingað. Ég kaus því að sýna
létt en þó umfangsmikið verk, sem
ég gerði árið 1998 og á rætur hér á
Íslandi.“
Verkið er 80 ferhyrndir skyggnu-
rammar með jafnmörgum smáblóm-
um í og er þeim dreift um rýmið.
„Flestum blómunum safnaði ég á
ferðum mínum um Ísland, nær
undantekningalaust upp til fjalla.
Þessi smágerðu blóm fann ég helst á
berangurslegum svæðum.
Oft eru verkin mín um óvæntar
staðsetningar, söfnun og það að
setja ólíklega hluti saman. Ég er líka
mikill áhugamaður um vísindi,
steina, blóm, gastegundir, atóm og
slíkt – og það ratar inn í verkin.
Formin í blómunum eru svo
áhugaverð. Í verkinu sameinast
margt; eins og söfnunin og arkitekt-
úrískt skipulag. Verkið er í eigu
safnara, ég fékk það lánað hjá hon-
um, til að blómin gætu snúið heim til
ættlandsins um stundarsakir,“ segir
hann brosandi.
Þess má geta að Reip sýndi í
Gerðarsafni á þessu ári. Hann er í
hópi kunnari franskra myndlistar-
manna af sinni kynslóð og sýnir
mestmegnis í heimalandinu, en þó
var ein af síðustu sýningum hans í
Brooklyn Museum í New York.
Myndlist | Hugues Reip með sýningu í Galleríi Gangi
Smáblómin snúa til
ættjarðarinnar
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
Morgunblaðið/Einar Falur
Hugues Reip dáist að hrafntinnu sem hann keypti á ferð sinni um landið.
FYRIR réttu ári kom þessi sami hóp-
ur, reyndar með annan sér til full-
tingis, og sýndi verkið Beauty í leik-
stjórn höfundar, Eyrúnar Óskar
Jónsdóttur. Sú sýning þótti mér ekki
heppnast sem skyldi þó svo ástríða
aðstandenda væri ótvíræð, bæði
gagnvart leikhúsinu og því erindi sem
þau áttu við áhorfendur sína. Það er
því sem því nemur ánægjulegra verk-
efni að geta sagt að sýningarnar núna
eru prýðilega unnar og hugsaðar og
ágætis skemmtun til viðbótar við
þann boðskap sem enn er rótin að því
sem gert er. Greinilegt að síðasta ár í
Rose Bruford-skólanum hefur skilað
hópnum og forsprökkum hans bæði
marktækt meiri getu og þó fyrst og
fremst meira valdi á meðulum leik-
hússins. Til hamingju með það.
Að þessu sinni eru sýningarnar
tvær, ólíkar að innihaldi og að sumu
leyti hvað varðar aðferð, þótt sam-
kennin séu líka skýr. Í báðum eru til-
raunir með raddbeitingu áberandi og
eftirtektarverðar, einnig stílfærðar
hreyfingar á einstiginu milli leikhúss
og dans. Grundvallaratriði í báðum,
og lykillinn að árangrinum, er þó ein-
faldleikinn. Einfaldleiki í sviðsetn-
ingu, skýrleiki í afstöðu, ögun í efnis-
vali. Í þessu liggur stóri munurinn
milli ára.
Fyrra verkið, Fear, ku vera loka-
verkefni Eyrúnar Óskar. Það er
skrifað undir áhrifum þjóðsagna, inn-
blásið af stærstu ógnum samtímans
og óttanum sem knýr menn til voða-
verka. Óttanum við hið óþekkta, fjar-
læga og framandi. Meginþráðurinn
snýst um mann sem steypir heimin-
um í glötun þegar hann telur tunglið
vera helsta óvin mannkynsins, öxul
hins illa mætti segja. Sagan sú hefur
yfirbragð hreinræktaðrar þjóðsögu í
dæmisagnarkenndum einfaldleik sín-
um, og ef til vill hefði áhrifamætti
hennar verið enn betur skilað með
enn meiri tryggð við lögmál frásagn-
arinnar. En val Eyrúnar er líka fær
leið, að segja söguna í stílfærðum og
sterkum brotum, með innskotum úr
öðrum áttum. Ekki hefði ég viljað sjá
á bak atriðinu með hermannakonun-
um tveimur sem færði hina alheims-
legu ógn af geimstríðinu inn í eldhús í
öllum sínum hryllingi. Í Fear tekst
Eyrúnu og hennar fólki að miðla því
sem þau vilja segja með aðferðum
leikhússins á kröftugan og eftir-
tektarverðan hátt.
Nana Del Caballo
Allt annar tónn er sleginn í Nana
Del Caballo, sem leikstjórinn Gemma
Rowan byggir á smáverki eftir
García Lorca, El Publico. Ekki þekki
ég það verk, en viðeigandi að frum-
sýninguna á Íslandi bar upp á dánar-
dægur skáldsins. Hins vegar grunar
mig að frjálslega sé farið með upp-
leggið í þessari sýningu.
Grunnurinn var Rómeó og Júlía og
staða þeirra sem leikpersóna gagn-
vart áhorfendum, höfundi og leik-
stjóra. Sýningin var mun óræðari en
hin fyrri, en aftur var skýrleiki og ná-
kvæmni í fyrirrúmi þannig að hvert
atriði og andartak lifði burtséð frá
hvort saga eða samhengi væri til
staðar. Viðfangsefnið virtist mér vera
afhelgun. Afhelgun rómantískrar ást-
ar, skáldskapar og karllegrar mynd-
ar af konum sem viðfangi. Afhelgun
sambands áhorfenda og leikenda var
þarna líka. Skemmtilega gróteskt lík-
amsmál leikkvennanna myndaði
skemmtilega og sterka andstæðu við
bleiku kjólana, og illkvittnisleg
uppátækjasemi vakti tíðum hlátur í
óþarflega þunnskipuðum salnum.
Nana Del Caballo er sterk og hugs-
unarvekjandi mynd þar sem öryggis-
net framvindu og persónusköpunar
eru víðs fjarri en samt tekst hópnum
að svífa og miðla.
Það er gaman að sjá ný andlit á
sviðinu, gaman að vita hvað ungt leik-
listarfólk er að fást við. Það er síðan
enn meira gaman þegar tilraunir
heppnast, áræðið borgar sig og erfið-
ið við að ná tökum á leklistinni skilar
sér. Allt þetta var til staðar í þessari
ágætu sýningu Dan Kai Teatro.
Óttaleysi
Þorgeir Tryggvason
LEIKLIST
Dan Kai Teatro
Fear
Höfundur og leikstjóri Eyrún Ósk
Jónsdóttir.
Nana Del Caballo
Leikstjóri: Gemma Rowan, byggt á El
Publico eftir Federico García Lorca.
Leikendur: Gemma Rowan, Eyrún Ósk
Jónsdóttir, Kristján Hans Óskarsson,
Ixchel Rubio Martínez og Laura González
Cortón.
Lækjarskóla í Hafnarfirði 19. ágúst
KRÚTTKYNSLÓÐIN nær að hluta
inn á svokallaða X-kynslóð og
@-kynslóð. Þetta er kynslóð sem
man ekki eftir sjónvarpslausum
fimmtudögum og er alin upp í vernd-
uðu umhverfi þar sem frelsi hennar
hefur í raun aldrei verið ógnað. Í
umræðu hefur þessi stimpill átt
einna helst við um fólk í myndlist og
dægurtónlist. Hefur þá með tjáning-
armáta og framkomu þeirra að gera.
Hins vegar er afar varasamt að
stimpla heila kynslóð þannig og
margt sem er kallað krútt get ég
engan veginn séð í því samhengi.
Þegar ég hugsa um krútt sé ég fyrir
mér eitthvað svaka sætt, saklaust og
gelt. Þ.e. list sem flýtur á appolónsk-
um hæðum án átaka við díonýsíska
eigind. Ég get t.d. ekki litið á tónlist
hljómsveitarinnar Sigur Rósar sem
krútt en Sigur Rós er samt jafnan
nefnd á meðal helstu fulltrúa krútt-
kynslóðarinnar þótt tónlist þeirra sé
uppfull af átökum á milli appo-
lónskra og díonýsískra afla. Eflaust
hafa menn ólíkar hugmyndir um
krúttið og því hefur verið gerð til-
raun til að skoða þennan stimpil.
Fyrst á Listahátíð á Snæfellsnesi og
nú í húsakynnum Nýlistasafnsins
þar sem 19 listamenn takast á við
þemað. Þessi tilraun mun þó seint
teljast marktæk skoðun á krúttinu
enda er sýningin allt annað en krútt.
Fyrir mitt leyti er þetta antí-krútt
þar sem kaldhæðnin er í fyrirrúmi,
klám og ýmiss konar subbugangur
sem hallast miklu frekar í átt til hins
díonýsíska taumleysis en appo-
lónskra skýja. Samsetningin á lista-
mönnunum virðist líka fengin úr
frekar lokuðum hópi listamanna
(sem hver valdi eiginlega?) og fæstir
þeirra gefnir fyrir tóman sætleika.
Útkoman er stjórnlaus og ruslaraleg
partísýning með forvitnilega yfir-
skrift.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Frá „Krúttinu“ í Nýlistasafninu. „Útkoman er stjórnlaus og ruslaraleg partísýning með forvitnilega yfirskrift.“
Ruslaralegt krútt
MYNDLIST
Nýlistasafnið
Opið miðvikudaga til sunnudags frá kl.
13–17. Sýningu lýkur 3. september.
19 myndlistarmenn
Jón B.K. Ransu
ÉG minnist þess ekki að hafa heyrt
í altsöngkonunni Jóhönnu Halldórs-
dóttur áður, en ég er viss um að ég
á eftir að hlýða á hana oft í framtíð-
inni. Á tónleikum í Listasafni Sigur-
jóns Ólafssonar var auðheyrt að hún
er verulega efnileg; rödd hennar er
breið og hljómfögur og margt í túlk-
un hennar gaf til kynna að hún býr
yfir næmum listrænum skilningi.
Vissulega er ýmislegt sem þarfnast
frekari fágunar; röddin var dálítið
ófókuseruð og loftkennd á neðra
sviðinu auk þess sem sumt var ekki
alveg hreint, en í það heila var söng-
urinn ánægjulegur áheyrnar.
Á efnisskránni var fyrst og
fremst tónlist frá 17. öld, þar á með-
al eftir eitt þekktasta kventónskáld
barokktímans, Barböru Strozzi, sem
var einmitt söngkona eins og Jó-
hanna. Eftir hana var tónsmíðin Di
mi dove sei, um aðskilnað og sárs-
auka, og var hún töluvert tilþrifa-
mikil og sannfærandi í meðförum
Jóhönnu. Strozzi féll í gleymsku um
langt skeið, en nú virðist aftur hafa
vaknað verð-
skuldaður áhugi
á tónlist hennar.
Ekki var allt
sungið á tónleik-
unum; Heike ter
Stal flutti t.d. ein-
leiksverk eftir
Piccinini en gerði
það ekkert alltof
vel. Leikur henn-
ar var óskýr og
stirður, en hann lagaðist er á leið.
Hann varð samt aldrei neitt sérlega
grípandi, því miður. Mun skemmti-
legri var túlkun Guðrúnar Óskars-
dóttur á tokkötu eftir Frescobaldi,
en hún var í senn vandvirknisleg og
lífleg. Steinunn Stefánsdóttir lék
einnig prýðilega á sellóið, reyndar
oftast sem meðleikari en líka í
veigameira hlutverki í einni tón-
smíðinni.
Eins og áður sagði mátti greina
örlitla hnökra á söng Jóhönnu, sjálf-
sagt vegna taugaóstyrks. Í síðasta
atriði efnisskrárinnar, Lamento
d’Arianna eftir Monteverdi, var þó
greinilegt að söngkonan var komin í
ham og rúmlega það, því söngur
hennar var tær, kraftmikill og
glæsilegur. Óhætt er að segja að
spennandi verði að fylgjast með
henni í framtíðinni.
Jónas Sen
Verulega efnileg
söngkona á ferð
TÓNLIST
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar
Tónsmíðar eftir Piccinini, Frescobaldi,
Monteverdi, Strozzi og fleiri. Jóhanna
Halldórsdóttir (alt), Heike ter Stal
(teorba), Guðrún Óskarsdóttir (semball)
og Steinunn Stefánsdóttir (selló).
Söng- og kammertónleikar
Jóhanna
Halldórsdóttir