Morgunblaðið - 03.10.2005, Blaðsíða 2

2 MÁNUDAGUR 3. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
HERT Á SÓKN
Um 1.000 bandarískir hermenn
hertu í gær á sókn sinni gegn skæru-
liðum í og við borgina Sadah í Vest-
ur-Írak en að þeirra sögn hefur hún
lengi verið mikil miðstöð skæruliða-
starfseminnar í landinu. Sagt er, að
hundruð manna hafi flúið yfir til
Sýrlands. Svo virðist sem vaxandi
væringar séu með Kúrdum og sjít-
um, sem eru saman í stjórn, og saka
Kúrdar sjíta um að einoka allt
stjórnmálalegt vald og neita að ræða
mál, sem Kúrdum eru mikilvæg.
Talsmaður Jalal Talabanis forseta
og Kúrda sagði í gær, að hann hefði
skorað á Ibrahim al-Jaafari for-
sætisráðherra og sjíta að segja af
sér.
Merkel vann í Dresden
Kristilegir demókratar sigruðu í
þingkosningunum í Dresden í
Þýskalandi en þeim var frestað fyrir
hálfum mánuði vegna andláts eins
frambjóðanda. Hafa þeir nú 226
menn á þing á móti 222 jafn-
aðarmönnum og styrkir það Angelu
Merkel, leiðtoga kristilegra demó-
krata, í átökum hennar við Gerhard
Schröder um kanslaraembættið.
Slippstöðin endurreist?
Mikill vilji virðist fyrir því að end-
urreisa Slippstöðina á Akureyri, en
gjaldþrotabeiðni núverandi eigenda
verður tekin fyrir í dag. Að mati
stjórnarformanns Slippstöðvarinnar
eru góðar líkur á því að fyritækið
verði endurreist af nýjum aðilum og
segist hann vita um fleiri en einn að-
ila sem sýnt hafi því áhuga.
Fólskuleg líkamsáras
Fólskuleg líkamsáras átti sér stað
í Garðabæ aðfaranótt sunnudags
þegar fjórir átján ára piltar réðust á
tvo jafnaldra sína með stóru egg-
vopni. Særðist annar drengurinn al-
varlega á höndum og höfuðkúpu-
brotnaði, en hinn slasaðist minna.
Eru tildrög árasarinnar rakin til
þess að ungu piltarnir mættu í sam-
kvæmi í heimahúsi þar sem áras-
armennirnir voru fyrir og hugnaðist
þeim ekki viðvera piltanna. Upphóf-
ust þá átök sem lauk með fyrr-
greindum afleiðingum.
Vilja fækka ráðuneytum
Þingflokkur Samfylkingarinnar
vill að ráðuneytum verði fækkað úr
þrettán í níu og hyggst leggja fram á
Alþingi frumvarp þess efnis á haust-
þingi. Einnig hyggst þingflokkurinn
leggja fram frumvarp um hækkun
grunnlífseyris og tekjutryggingar
lífeyrisþega.
Y f i r l i t
Í dag
Fréttaskýring 8 Dagbók 28/31
Viðskipti 11 Myndasögur 28
Vesturland 12 Víkverji 28
Erlent 13 Staður og stund 30
Daglegt líf 14/15 Leikhús 32
Umræðan 17/18 Bíó 34/37
Forystugrein 20 Ljósvakar 38
Minningar 22/26 Veður 39
Brids 27 Staksteinar 39
* * *
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík. Sími 5691100 Innlendar fréttir frett@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Erlendar fréttir Ásgeir Sverrisson, fréttastjóri,
asv@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Agnes Bragadóttir, fréttastjóri, agnes@mbl.is Úr verinu Hjörtur Gíslason, fréttastjóri, hjgi@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Orri Páll Ormarsson, ritstjórnarfulltrúi,
orri@mbl.is Inga Rún Sigurðardóttir, ingarun@mbl.is Umræðan|Bréf til blaðsins Magnús Finnsson, fulltrúi ritstjóra, magnus@mbl.is Guðlaug Sigurðardóttir, gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók|Kirkju-
starf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp|Sjónvarp Auður Jónsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
VILHJÁLMUR Jóns-
son, fyrrverandi for-
stjóri Olíufélagsins hf.,
lést sl. föstudag. Vil-
hjálmur var fæddur 9.
september 1919 í Graf-
argerði í Hofsóshreppi,
Skagafirði. Foreldrar
hans voru Jón Vil-
hjálmsson, bóndi og
söðlasmiður, og Sigur-
laug Barðadóttir.
Vilhjálmur varð stúd-
ent frá MA 1942 og
Cand. juris frá Háskóla
Íslands 1947. Hdl. 1948
og hrl. 1954. Hann var
lögfræðingur Sambands ísl. sam-
vinnufélaga og Samvinnutrygginga
g.t. og lögfræðilegur ráðunautur
kaupfélaganna 1947–1959. Hann var
stundakennari við Kvennaskólann í
Reykjavík 1945–49, Samvinnuskól-
ann í Reykjavík 1949–54 og við laga-
deild Háskóla Íslands 1954–55. Vil-
hjálmur var forstjóri Olíufélagsins hf.
1959–1991.
Vilhjálmur átti sæti í Stúdentaráði
HÍ 1945–46, í stjórn Stúdentafélags
Reykjavíkur 1948–49, í
stjórn lífeyrissjóðs SÍS
1948–59, í stjórn Sam-
vinnulífeyrissjóðsins
1954–62, í bankaráði
Samvinnubankans
1962–90, í landskjör-
stjórn 1953–91 og for-
maður 1974–79. Vil-
hjálmur var formaður
stjórnar Arnarflugs hf.
frá stofnun félagsins
1976–79, sat í stjórn
undirbúningsfélags
fyrir olíuhreinsunar-
stöð á Íslandi 1971, í
stjórn Harðfrystihúss
Grundarfjarðar hf. 1975–87, í blað-
stjórn Tímans 1979–81, í stjórn Við-
lagasjóðs 1973–1982, formaður
stjórnar Samvinnuferða-Landsýnar
hf. 1985–1992 og varaformaður
stjórnar Íslandslax 1984–87.
Vilhjálmi var veittur riddarakross
Hinnar íslensku fálkaorðu 1989.
Vilhjálmur kvæntist 1946 Katrínu
Sigríði Egilsdóttur, en hún lést árið
2001. Börn Vilhjálms og Katrínar eru
Málfríður Ingunn, Sigurlaug og Jón.
Andlát
VILHJÁLMUR
JÓNSSON
„ÞETTA er búið að vera ánægju-
legt – ég er hér á landi í fimmta
sinn og gestrisni ykkar Íslendinga
er einstök,“ sagði Dame Kiri te
Kanawa, að loknum masterklassa
í Söngskólanum í Reykjavík í
gær. „Hér er fullt af hæfi-
leikafólki og góðar söngraddir,
en það er aldrei ofsagt, að söngv-
arar verða að læra að þora að
anda. Kennarar brýna fyrir nem-
endum sínum að anda sparlega og
aðeins á réttum stöðum – en gald-
urinn í söng er að anda þar sem
maður þarf að anda, með tilliti til
tónlistarinnar,“ sagði Dame Kiri.
„Spurðu mig eftir tíu daga,“
sagði Jón Leifsson söngnemi,
inntur eftir því hvaða lærdóm
hann hefði dregið af handleiðslu
óperustjörnunnar. „Ég lærði alla
vega að anda. Það er svo margt í
höfðinu á manni svona rétt á eftir
að hafa sungið fyrir hana; og nú
hefst vinnan við að melta þetta.
Það er auðvitað stórkostlegt að fá
Kiri hingað, og eins Robin Staple-
ton sem spilaði á píanóið á nám-
skeiðinu.“
„Ég lærði að anda“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Dame Kiri te Kanawa er nú á Íslandi í fimmta sinn á tveimur árum og
er þegar farin að skipuleggja næstu heimsókn.
FRÉTTAVEFUR Morgunblaðsins
mbl.is hefur slegið nýtt met í flett-
ingum íslenskra vefja, en alls voru
yfir fimmtíu milljón flettingar í
septembermánuði. Það jafngildir
að meðaltali 1.690.367 flettingum á
dag.
Mbl.is hefur tekið þátt í sam-
rýmdri vefmælingu fyrirtækisins
Modernus frá upphafi mælinga 1.
maí 2001, en þá voru fjórtán vefir á
lista Mod-
ernus. Nú
eru vef-
irnir í sam-
rýmdu vef-
mælingunni um 115 talsins.
Að sögn Jens Péturs Jensen,
framkvæmdastjóra Modernus, er
þetta mesta umferð sem hefur
mælst hjá mbl.is frá upphafi. Til
samanburðar má nefna að heild-
arfjöldi flettinga á mbl.is fyrsta
mælda mánuðinn, maí 2001, var
5.950.054. Í síðasta mánuði voru yf-
ir 50 milljónir flettinga eins og áður
segir. Þannig hefur umferðin u.þ.b.
tífaldast á rúmum fjórum árum.
„Það er ljóst, ef litið er til einstakra
vefhluta, að fréttavefur mbl.is er
langvinsælasti fréttavefur landsins,
með 120.281 notanda í liðinni viku,“
segir Jens.
Modernus áformar nú að hefja
birtingu á sérstökum lista yfir
bloggvefi, sem eru mældir með
samræmdri vefmælingu með svip-
uðu sniði og nú er. Þá muni blogg-
vefirnir jafnframt hverfa af hinum
hefðbundna lista Samræmdrar vef-
mælingar. Ástæðan fyrir þessu er,
að sögn Jens Péturs, sú að notkunin
á bloggvefjum er í raun öðruvísi en
notkun á öðrum vefjum. Þannig
getur umferð á bloggvefjum gert
samanburð milli vefja ótrúverð-
ugan, þegar sumir vefir á lista inni-
halda bloggvefi en aðrir ekki.
Jens segir ennfremur áformað að
bjóða upp á ódýrari vefmælingu
fyrir bloggvefi.
Metumferð
hjá mbl.is
DÝRAVERNDUNARSAMBAND
Íslands hefur óskað eftir því við um-
hverfisráðuneytið að það afturkalli
skotveiðileyfi, sem það hefur árlega
gefið Vestmannaeyingum til að
skjóta kanínur og útrýma þeim.
Að mati Dýraverndunarsam-
bandsins eru kanínur búfé sam-
kvæmt þrennum lögum þ.e. lögum
um dýrasjúkdóma o.fl. búnaðarlög-
um og lögum um búfjárhald. Auk
þess séu kanínur taldar gæludýr
samkvæmt reglugerð. Hvergi í lög-
um um vernd, friðun og veiðar á villt-
um fuglum og villtum spendýrum
séu kanínur nefndar.
„Þrátt fyrir það hefur umhverfis-
ráðuneytið undanfarin ár gefið út
skotveiðileyfi á þessi dýr, sem eru
lögverndaður búfénaður og nýtur
auk þess lagalegrar verndar, sem
gæludýr. Þessi leyfi eru talin byggð
á lögunum um vernd, friðun og veið-
ar o.s.frv. og eiga sér því ekki laga-
stoð samkvæmt framansögðu. Því er
um ólöglega veiðiheimild að ræða og
hefur Dýraverndunarsamband Ís-
lands krafist þess að ráðuneytið aft-
urkalli þessi veiðileyfi þegar í stað,“
segir í fréttatilkynningu frá Dýra-
verndunarsambandinu.
Veiðar á kan-
ínum verði
stöðvaðar
ICELAND Seafood hefur lokað
flokkunar- og pökkunarstöð fyrir
saltfisk, sem starfrækt hefur ver-
ið í Hafnarfirði frá 1998. Átta
starfsmönnum var sagt upp störf-
um.
Fyrir nokkrum árum störfuðu
40–45 manns í þessari deild, að
sögn Kristins Lund, skrifstofu- og
starfsmannastjóra Iceland Sea-
food. Þegar stöðin var reist voru
margir smáir framleiðendur sem
frumunnu saltfisk, sem síðan var
flokkaður og pakkað í stöðinni.
Kristinn sagði miklar breytingar
hafa orðið á saltfisksframleiðslu,
sem nú færi fram hjá stærri salt-
fisksframleiðendum. Þeir sæju
sjálfir um flokkunina og pökk-
unina. Stöðin hafi ekki haft næg
verkefni síðasta árið og því hafi
henni verið lokað.
Iceland Seafood
lokar saltfiskstöð
ÍSLENDINGAR eru í öðru sæti á
lista yfir fæsta dagreykingamenn í
Evrópu, bæði karlar og konur, að
því kemur fram í nýrri skýrslu
sænsku hagstofunnar og Alþjóða
heilbrigðisstofnunarinnar um tób-
aksreykingar í Evrópu árið 2004.
Svíar verma efsta sætið hjá báðum
kynjum hvað mest reykleysi varð-
ar. Þannig reykja aðeins 15%
sænskra karlmanna daglega en
hins vega nota 23% þeirra reyk-
laust tóbak daglega.
Matthías Halldórsson aðstoðar-
landlæknir segir reyklaust tóbak
vera mikla tískubólu í Svíþjóð um
þessar mundir og hafi því ákveðin
áhrif á tíðni reykingamanna. Hann
segir Íslendinga standa tiltölulega
vel að vígi og jöfn og stöðug fækk-
un reykingafólks á undanförnum
árum sýni að þjóðin sé á réttri
leið.
Á Íslandi reykti 21,1% íslenskra
karlmanna 15 til 89 ára í fyrra en
tæplega fjögur prósent notuðu
reyklaust tóbak. Tæp 19% ís-
lenskra kvenna reyktu daglega á
síðasta ári og er hlutfallið næst
lægst á Norðurlöndum en 17,5%
sænskra kvenna reykja daglega.
Frá því árið 1991 hefur hlutfallið
lækkað um tíu prósent hjá báðum
kynjum og Matthías segist nánast
viss um að reykingafólki muni
halda áfram að fækka á næstu ár-
um, tóbakið sé svo til dottið úr
tísku og fólk gerir sér jafnframt
betur grein fyrir hættunni sem
fylgir. Matthías bendir á að þessi
jákvæða þróun muni skila sér í
fækkun á lungnakrabbameini á
komandi árum.
Á Norðurlöndunum reyktu flest-
ir karlmenn daglega í Danmörku
eða 28% árið 2004 en 27% norskra
og finnskra karlmanna. Fjórðung-
ur norskra kvenna reykti daglega
sem er það mesta miðað við kyn-
systur þeirra á Norðurlöndum.
Þegar litið er á Evrópu standa
lettneskir karlmenn verst að vígi
en rúmlega helmingur þeirra
reykti tóbak daglega á síðasta ári.
Ísland kemur vel út í skýrslu um reykingar í Evrópu
Íslendingar eru í öðru
sæti á eftir Svíum
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
MIKILL erill var í sjúkraflutningum
hjá Slökkviliði höfuðborgarsvæð-
isins um helgina, en sjúkrabílar
Slökkviliðsins voru sendir í meira en
fimmtíu útköll á dagvakt sunnudags.
Þá voru meira en tuttugu flutningar
á hvorri næturvakt aðfaranótt laug-
ardags og sunnudags.
„Við finnum fyrir mikilli aukn-
ingu um helgar,“ segir stoðdeild-
armaður á Slökkvistöðinni í samtali
við Morgunblaðið. „Þetta er farið að
verða eins þungt og í miðri viku. Það
er mikið verið að færa til á milli spít-
ala og meira að gera en var. Þetta er
mikið álag á þessa fjóra sjúkrabíla
sem eru á vakt, en við getum farið
upp í allt að átta, með því að nýta
fjóra varabíla sem við höfum yfir að
ráða.“
Erill í sjúkra-
flutningum