Fréttablaðið - 26.10.2003, Síða 14

14 26. október 2003 SUNNUDAGUR
VERKFALL LAMAÐI
EFNAHAGSLÍF ÍTALA
„Far vel að eilífu eftirlaunaréttindi“ stendur
á mótmælaspjaldi þessa ítalska launa-
manns. Milljónir manna lömuðu efnahags-
líf á Ítalíu í gær en þrjú stærstu verkalýðs-
félög landsins efndu til hálfs dags verkfalls
til að mótmæla áformum stjórnvalda um
skerðingu eftirlaunaréttinda. Opinber þjón-
usta lagðist niður, skólum var lokað,
sjúkrahús sinntu aðeins neyðartilvikum og
samgöngur lömuðust. Berlusconi forsætis-
ráðherra reynir nú í annað sinn á áratug
að gera breytingar á eftirlaunakerfi lands-
ins en fyrri ríkisstjórn hans sprakk vegna
deilna um málið árið 1994.
■ Viðskipti
■ Vikan sem leið
LÖGREGLURANNSÓKN HAFIN
Embætti Ríkislögreglustjóra
hefur hafið opinbera rannsókn á
ætluðu ólöglegu samráði stjórn-
enda olíufélaganna. Rannsóknin
snýr að æðstu stjórnendum
Skeljungs, Olís og Olíufélagsins
Esso á árunum 1993-2001 og
þeim millistjórnendum sem
tóku þátt í samskiptum við hin
félögin. Alls eru þetta á milli 10
og 15 manns.
BANKAR OG TRYGGINGAFÉLÖG
GAGNRÝND Neytendasamtökin
birtu í vikunni skýrslu þar sem
bankarnir eru gagnrýndir fyrir
að hagnast óhóflega á kostnað
neytenda vegna óeðlilegs vaxta-
munar og hárra þjónustugjalda.
Samtökin gagnrýndu einnig að
meðaliðgjöld tryggingafélag-
anna hefðu hækkað um 70% á
síðustu sex árum.
VILJA LEIFSSTÖÐ GJ Fjármála-
ráðgjöf hefur fyrir hönd hóps
fjárfesta sent ráðherranefnd
um einkavæðingu erindi þar
sem óskað er eftir viðræðum
um kaup á Flugstöð Leifs Ei-
ríkssonar. Heildareignir stöðv-
arinnar með viðskiptavild eru
metnar á 12,7 milljarða króna,
en skuldir á 8,4 milljarða.
GJALDÞROT BLASIR VIÐ Héraðs-
dómur Norðurlands vestra
hafnaði sláturhúsinu Ferskum
afurðum um áframhaldandi
heimild til greiðslustöðvunar.
Djúpstæður ágreiningur er
milli Kaupþings Búnaðarbanka
og sláturhússins og gjaldþrot
blasir við.
DECODE LÆKKAR Gengi hluta-
bréfa DeCode sem hækkaði upp
í 7,25 í síðustu viku, byrjaði að
lækka aftur í byrjun þessarar
viku. Gengið fór úr 6,8 á mánu-
daginn í um 6,2 við lokun mark-
aða í Bandaríkjunum á föstu-
daginn.
Sérfræðingar á sviði íslenskahlutabréfamarkaðarins eru
sammála um að sú gríðarlega
hækkun sem orðið hefur á úr-
valsvísitölunni frá áramótum sé
ekki bóla sem springur, líkt og
varð árið 2000 þegar hrun fylgdi
í kjölfar methækkunar.
Úrvalsvísitalan náði nýju
meti á mánudaginn þegar hún
fór upp undir 1.907 stig, en fyrra
met var 1.888 stig í febrúar 2000.
Á þeim tíma var tæknibólan svo-
kallaða í hámarki og fyrirtæki
eins og Opin kerfi leiddu hækk-
unina. Næsta árið hrapaði vísi-
talan og fór niður undir 1.100
stig rúmu ári eftir metið. Metið
á mánudaginn á sér aðdraganda
hækkunar úr 1.322 stigum um
síðustu áramót, en hækkunin
nemur 37 prósentum frá áramót-
um. Obbi hækkunarinnar átti sér
hins vegar stað frá ágústmánuði,
og er afskráning stórra félaga og
eignarbarátta um Eimskip og
tryggingarfélögin meðal annars
tengd stökkinu.
Aukið fjármagn
Aðstæður nú eru metnar ólíkar
þeim sem voru ríkjandi árið 2000.
Sigþór Jónsson, starfsmaður
Greiningardeildar Kaupþings Bún-
aðarbanka, segir undirstöður
hækkunarinnar nú vera traustari
en 2000. „Hækkunin í dag er miklu
raunverulegri. Fátt bendir til þess
að mikil lækkun komi í kjölfarið.
Árið 2000 var minna fjármagn í
umferð og hækkanir voru drifnar
áfram af væntingum til hagnaðar í
framtíðinni. Nú valda afskráningar
af mörkuðum því að losnað hefur
um töluvert fjármagn sem leitar
aftur inn á hlutabréfamarkaðinn.
Þegar fjármagnið er til staðar og
fyrirtæki eru að skila raunveruleg-
um hagnaði eru aðstæðurnar allt
aðrar.“
Hann segir að eftirspurn þrýsti
á hækkun vísitölunnar. „Félögum
hefur fækkað og meiri ásókn er í
þau góðu fyrirtæki sem eru eftir.
Helstu félögin hafa hækkað gríðar-
lega mikið frá áramótum.“
Þau fyrirtæki sem leiða hækk-
unina nú eru fyrst og fremst
Pharmaco, bankarnir og að nokkru
leyti Bakkavör. Samkvæmt úttekt
Hálf fimm frétta Kaupþings Bún-
aðarbankans í tilefni vísitölumets-
ins, hefði úrvalsvísitalan verið
1.544 stigum í stað 1.903 ef þessi
fyrirtæki væru tekin út úr vísitöl-
unni.
Öll hafa fyrirtækin sem leiða
hækkun vísitölunnar staðið í út-
þenslu erlendis. Pharmaco starfar
nær alfarið erlendis, sem og
Bakkavör. Ef aðeins Pharmaco
væri fjarlægt úr vísitölunni hefði
hún staðið 10 prósentum lægra, í
1.732 stigum.
Sigþór telur hækkunina mest-
megnis stafa af útrás þessara fyr-
irtækja.
„Félögin sem eru í útrás leiða
hækkunina. Það er ekki innan-
landsstarfsemi sem veldur hækk-
uninni, heldur starfsemi erlendis.
Vísitalan er þar af leiðandi ekki vel
lýsandi fyrir atvinnustarfsemi Ís-
lendinga.“
Fyrirtæki í víking
Jafet Ólafsson, forstjóri Verð-
bréfastofunnar, segir hækkun úr-
valsvísitölunnar hér á landi haldast
í hendur við almenna hækkun á
heimsmarkaði. Heimsúrvalsvísi-
tala Morgan Stanley hefur til að
mynda hækkað um tæplega 20 pró-
sent það sem af er árinu.
Sjávarútvegsfyrirtæki hafa set-
ið nokkuð eftir í hækkun síðastlið-
ins árs, en Jafet spáir því að þau
muni taka að stíga á síðasta árs-
fjórðungi. Vaxtarmöguleikar sjáv-
arútvegsfyrirtækja hérlendis eru
takmarkaðir af kvótaþaki, sem
meinar þeim að eignast meira en
12 prósent af heildarkvóta á Ís-
landsmiðum, og telur Jafet að frek-
ari útrás sjávarútvegsfyrirtækja
sé yfirvofandi.
„Ég held að sjávarútvegsfyrir-
tækin séu farin að líta í kringum
sig eftir vaxtarmöguleikum er-
lendis, þá fyrst og fremst í Evrópu.
Við erum með gífurlega mikla
þekkingu og góð og öflug fyrirtæki
í sjávarútvegnum sem hafa tak-
markaða vaxtarmöguleika hér-
lendis.“
Jafet telur smæð íslenska mark-
aðarins bæði fæla erlenda fjár-
festa frá og takmarka vaxtarskil-
yrði íslenskra fyrirtækja.
„Ég held að okkar litli markað-
ur fæli stórhuga fjárfesta frá. Við
erum eins og úthverfi í Stokk-
hólmi. Sama gildir um stærstu ís-
lensku fyrirtækin. Það eru tak-
markaðir vaxtarmöguleikar
hérna og þeir sem vilja vaxa fara
í víking til Evrópu, eins og forð-
um. Staðan á íslenska markaðnum
er gjörbreytt. Það hefði þurft
mikinn spámann til að segja fyrir
fjórum árum að lyfjafyrirtæki
yrði verðmætast á íslenskum
markaði. Langstærsti hluti af
starfsemi Bakkavarar og
Pharmaco er í útlöndum og bank-
arnir sækja einnig á þau mið í
vaxandi mæli. Það segir okkur að
fyrir íslensk fyrirtæki eru vaxtar-
möguleikarnir erlendis.“
Almenn bjartsýni ríkir um
framvinduna í íslensku efnahags-
lífinu á hlutabréfamarkaðnum.
„Menn eru sammála um að
horfur á hlutabréfamarkaði séu
almennt góðar. Bæði standa fyrir-
tækin vel og menn eiga inni fyrir
þessari hækkun. Ég held að úr-
valsvísitalan verði róleg næstu
vikurnar, en í lok ársins gæti hún
stigið upp á við aftur,“ segir Jafet.
jtr@frettabladid.is
SAMSETNING ÚRVALSVÍSITÖLUNNAR:
Kaupþing Búnaðarbanki hf. Fjármál og tryggingar 59.646 17,30%
Pharmaco hf. Lyfjagrein 58.513 16,90%
Íslandsbanki hf. Fjármál og tryggingar 45.450 13,20%
Eimskipafélag Íslands hf. Samgöngur 32.716 9,50%
Landsbanki Íslands hf. Fjármál og tryggingar 28.204 8,20%
Bakkavör Group hf. Iðnaður og framleiðsla 19.470 5,60%
Össur hf. Iðnaður og framleiðsla 15.699 4,50%
Sjóvá-Almennar tryggingar hf. Fjármál og tryggingar 15.561 4,50%
Samherji hf. Sjávarútvegur 14.110 4,10%
Skeljungur hf. Olíudreifing 11.935 3,50%
Flugleiðir hf. Samgöngur 10.681 3,10%
Fjárfestingarfélagið Straumur hf. Hlutabréfas. og fjárfestingarfél. 9.485 2,70%
Grandi hf. Sjávarútvegur 8.578 2,50%
Og fjarskipti hf. Upplýsingatækni 7.735 2,20%
Sölumiðstöð Hraðfrystihúsanna hf. Sjávarútvegur 7.482 2,20%
Stígandi vísitala
vegna strandhögga
Úrvalsvísitalan náði sögulegu hámarki í vikunni. Hækkunin er drifin áfram af
fyrirtækjum sem sótt hafa vöxt sinn til útlanda. Smæð íslenska markaðarins veldur
því að stærstu fyrirtækin sækja á önnur mið.
jan.
2003
ICEX 15
ICEX 15 án Pharmaco
ICEX 15 án bankageira
ICEX 15 án Pharmaco og banka
16. okt.
2003
1900
1400
900
ÚRVALSVÍSITALAN MEÐ OG ÁN
LEIÐANDI FYRIRTÆKJA
frá áramótum til 16. október.
2000 2001 2002 2003
1.618,6297 1.858,9300
1.331,0200
1.054,2900
ÁRSFJÓRÐUNGSLEG ÞRÓUN
ÚRVALSVÍSITÖLU
Það eru takmark-
aðir vaxtarmöguleik-
ar hérna og þeir sem vilja
vaxa fara í víking til Evrópu,
eins og forðum.
,,
KAUPHÖLL ÍSLANDS
Jafet Ólafsson, forstjóri Verðbréfastofunnar, segir hækkun úrvalsvísitölunnar haldast í hen-
dur við almenna hækkun á heimsmarkaði.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T