Fréttablaðið - 06.05.2004, Blaðsíða 20

20 6. maí 2004 FIMMTUDAGUR
■ Í umræðunni
STOFNUN HÆSTARÉTTAR
Aðdragandi stofnunar Hæstaréttar Íslands
var langur og mjög samofinn sjálfstæðisbar-
áttu þjóðarinnar á 19. öld. Með sambands-
lögunum frá 1918 fékk Ísland viðurkenn-
ingu á fullveldi sínu og tók í sínar hendur
framkvæmda- og löggjafarvaldið. Var pró-
fessor Einari Arnórssyni falið að semja
frumvarp til laga um Hæstarétt og var það
lagt fyrir Alþingi árið 1919 og samþykkt að
mestu óbreytt. Fjöldi dómara hefur verið
breytilegur, síðast fjölgað í níu árið 1994.
Árni Kolbeinsson (fæddur 1947)
Fyrrum ráðuneytisstjóri í sjávarútvegs- og
fjármálaráðuneytinu. Skipaður hæstarétt-
ardómari 5. september 2000.
Garðar Gíslason (fæddur 1942)
Fyrrum borgardómari. Skipaður hæsta-
réttardómari 23. desember 1991.
Guðrún Erlendsdóttir (fædd 1936)
Fyrrum dósent við lagadeild Háskóla Íslands.
Skipuð hæstaréttardómari 30. júní 1986.
Gunnlaugur Claessen (fæddur 1946)
Fyrrum ríkislögmaður. Skipaður hæsta-
réttardómari 1. september 1994.
Hrafn Bragason (fæddur 1938)
Fyrrum borgardómari. Skipaður hæsta-
réttardómari 8. september 1987.
Ingibjörg Benediktsdóttir (fædd 1948)
Fyrrum héraðsdómari. Skipuð hæstarétt-
ardómari 6. febrúar 2001.
Markús Sigurbjörnsson (fæddur 1954)
Fyrrum borgarfógeti. Skipaður hæstarétt-
ardómari 24. júní 1994.
Ólafur Börkur Þorvaldsson (fæddur
1961)
Fyrrum héraðsdómari. Skipaður hæsta-
réttardómari frá 1. september 2003.
Pétur Kristján Hafstein (fæddur 1949)
Fyrrum bæjarfógeti og sýslumaður. Skip-
aður hæstaréttardómari 19. ágúst 1991.
Mjódd - Sími 557 5900
VORDAGAR Í FRÖKEN JÚLÍU
GALLAFATNAÐUR Í MIKLU ÚRVALI
BUXUR, PILS, JAKKAR, VESTI, STUTT OG SÍÐ PILS.
EINNIG STAKAR HÖRBUXUR Í MÖRGUM GERÐUM.
VERIÐ

VELKO
MNAR

Á VOR
DAGA
.
ÝMIS TILBOÐ
KYNNINGARTILBOÐ
SMÁRALIND
Sími 517 7007
www.changeofscandinavia.com
Náðu þér í sumarbækling
CHANGE og taktu þátt í
sumarhappdrættinu
KYNFERÐI RÉÐI „Þykir kærða
[Birni Bjarnasyni] ekki hafa
tekist á málefnalegan hátt að
sýna fram á að aðrar ástæður
en kynferði hafi legið til
grundvallar ákvörðun hans.“
Álit kærunefndar jafnréttismála
5. apríl.
BJÖRN Í FORTÍÐINNI „Ég hef
ekki heyrt annað en flestir
stjórnmálamenn séu fylgjandi
jafnrétti, ekki bara í orði held-
ur einnig á borði. Það virðist
því sem Björn lifi í fortíðinni
en ekki nútíðinni.“
Eiríkur Tómasson, forseti lagadeildar
Háskóla Íslands. Fréttablaðið 8. apríl.
■ Hvað segja þau?
EGILL HELGASON:
Áfellisdómur yfir Birni
„Ráðning þessa manns við
Hæstarétt er fráleit og hver úr-
skurðurinn á fætur öðrum stað-
festir það,“ segir Egill Helgason,
umsjónarmaður Silfurs Egils á
Stöð 2. „Það sem
kannski sló mig
þó mest þegar
farið er yfir
úrskurð um-
b o ð s m a n n s
er hversu illa
orðaður og
tyrf ings-
l e g u r
hann
er og
auð-
velt
fyrir alla aðila að tala sig úr
vandræðum vegna hans. Menn
munu nýta sér það og ég furða
mig á því að úrskurðurinn sé ekki
betur ígrundaður en raun ber
vitni.“
SIGURÐUR G. TÓMASSON:
Björn á að segja af sér
„Mitt mat er það að Björn Bjarna-
son dómsmálaráðherra eigi án alls
vafa að segja af sér hið fyrsta,“
segir Sigurður G. Tómasson, dag-
skrárgerðarmaður á útvarpsstöð-
inni Sögu. „Það liggja fyrir álit úr-
skurðarnefndar jafnréttismála og
umboðsmanns Alþingis um að ráð-
herrann hafi brotið lög og mér
finnst það ekki hæfa að slíkur
maður gegni starfi dómsmálaráð-
herra. Það er reyndar pólitísk
ákvörðun á
Í s l a n d i
hvort menn
taka mark á
niðurstöðum
sem þessum
en ef rétt-
lætinu væri
f u l l n æ g t
myndi hann
stíga niður
úr ráðherra-
stól.“
VALGERÐUR H. BJARNADÓTTIR:
Athyglisverð viðbrögð
„Ég hef ekki kynnt mér þetta álit
umboðsmannsins en öll viðbrögð
við þessum niðurstöðum eru með
skrýtnu móti,“ segir Valgerður H.
Bjarnadóttir, bæjarfulltrúi á Akur-
eyri og fyrrverandi jafnréttisstýra.
„Í hvert skipti sem sjálfur dóms-
málaráðherra ákveður að túlka
landslög eftir sínu höfði og fylgja
ekki þeim lögum sem gilda um aðra
þegna landsins er það athyglisvert.
Hitt er svo annað að
hann getur haft
þá skoðun að
öllum lögum
hafi verið
fylgt. Það er
orðið nauðsyn-
legt að fara yfir
túlkunina á
þessum lögum
og fá á hreint
hvernig á að
túlka þau svo
enginn þurfi að
velkjast í nein-
um vafa.“
Furðu lostinn yfir
viðbrögðum ráðherra
Eiríkur Tómasson útilokar ekki að fara með málið fyrir dómstóla. Skip-
an dómsmálaráðherra gagnrýnd í tveimur álitum á einum mánuði.
Dómsmálaráðherra segir álit umboðsmanns Alþingis ekki afturvirkt.
DÓMARAR HÆSTARÉTTAR
HÆSTIRÉTTUR Á einum mánuði
hafa kærunefnd jafnréttismála
og umboðsmaður Alþingis birt
álit þar sem skipun Björns
Bjarnasonar á hæstaréttardóm-
ara er gagnrýnd. Í áliti kæru-
nefndarinnar er skipunin sögð
brjóta gegn jafnréttislögum. Í
áliti umboðsmanns kemur fram
að dómsmálaráðherra hafi ekki
fullnægt þeim kröfum sem
gerðar séu til hans í lögum um
dómstóla.
Björn hefur sagt að hann líti
ekki á þetta sem áfellisdóma og
því komi ekki til greina að hann
segi af sér eða endurskoði skip-
an Ólafs Barkar Þorvaldssonar
sem dómara í Hæstarétt. Eirík-
ur Tómasson, forseti lagadeild-
ar Háskóla Íslands, sem auk
Ragnars H. Hall og Jakobs
Möller kvartaði til umboðs-
manns, segist ekki útiloka að
hann fari með málið fyrir dóm-
stóla.
Björn segist ætla að skoða
álit umboðsmanns Alþingis ná-
kvæmlega og ef til vill fjalla um
það nánar að þeirri skoðun lok-
inni.
„Álit umboðsmanns alþingis
felur í sér nýja túlkun á fjórðu
grein dómstólalaganna, sem ég
hafði ekki áður hugleitt en álitið
hnekkir hins vegar ekki niður-
stöðu minni um val á dómara í
hæstarétt,“ segir Björn. „Kraf-
ist er meiri rannsóknarskyldu
af dómsmálaráðherra en áður
hefur verið gert og það mun ég
skoða nánar.“
Björn segir undarlegt ef um-
sækjendur um starf hæstarétt-
ardómara telji það áfellis-
dóm að umboðsmaður Al-
þingis hafi aðra sýn á
dómstóla- og stjórnsýslu-
lögin en ráðherra. „Þessi
sýn umboðsmanns er
ekki afturvirk
heldur til leið-
beiningar um
framtíðina. Í
henni felst eng-
inn dómur.“
Eiríkur segir
alveg ljóst að
álitið feli í sér
dóm um það sem
gert hafi verið, þó í
því hafi einnig verið
tilmæli til framtíðar.
„Ég er furðu lost-
inn yfir viðbrögðum
ráðherra við þessu
áliti,“ segir Eiríkur.
„Viðbrögð ráðherra
eru svipuð því að mað-
ur sem væri staðinn að
lögbroti mundi vísa til
þess að það skipti ekki
máli hvað hann hefði gert
í fortíðinni því hann skyl-
di bæta sig í framtíðinni.
Ég er ekki viss um að
dómari tæki slík rök gild.
Þetta álit, sem er bæði
mjög ítarlegt og rökstutt, fjallar
fyrst og fremst um það hvernig
staðið var að skipan hæstaréttar-
dómara í fortíðinni. Niðurstaðan
er ótvíræð – ráðherrann fór ekki
að lögum þegar hann gekk frá
þessari skipun.“
Eiríkur segir einnig athyglis-
vert að umboðsmaður vísi til
framtíðar um það hvernig skip-
an hæstaréttardómara skuli
vera.
„Hann telur að það
eigi að skoða hvort ekki
eigi að breyta þeim regl-
um sem gilda við skipun
hæstaréttardómara til
að koma í veg fyrir að
svona verði staðið að
málum í framtíðinni og
það finnst mér mjög at-
hyglisvert. Í þessu máli
gerir ráðherra það upp
við sjálfan sig hvort
hann segir af sér en mér
finnst að það þurfi að
skoða ábyrgð ráðherra í
málum eins og þessum hér á
landi. Það er mikil ábyrgð
sem ráðherra er fengin með
því að skipa dómara í æðsta
dómstól þjóðarinnar. Það er
brýnt að svona lagað endurtaki
sig ekki því þá fer fólk að glata
trausti á dómstólunum, sem er
mjög alvarlegur hlutur í réttar-
ríki.“
albert@frettabladid.is
trausti@frettabladid.is