Fréttablaðið - 26.06.2004, Qupperneq 19

LAUGARDAGUR 26. júní 2004 19
Opið um helgar
frá 11-17
Dalvegi 6-8 · Kópavogi · Sími 535 3515
www.kraftvelar.is
Er garðurinn í þínum höndum ?
BESSASTAÐIR
Heimili og móttökusalir
forsetans á Álftanesi.
Í annað sinn í lýðveldissögunni
gengur þjóðin til kosninga og
kýs á milli sitjandi forseta og
mótframbjóðenda hans. Allt
fram til ársins 1988 þegar Sig-
rún Þorsteinsdóttir bauð sig
fram gegn Vigdísi Finnbogadótt-
ur sá enginn ástæðu til að gefa
kost á sér í embættið ef sitjandi
forseti sóttist eftir endurkjöri.
Þannig var Sveinn Björnsson
tvívegis sjálfkjörinn (1945 og
1949), Ásgeir Ásgeirsson þríveg-
is (1956, 1960 og 1964) og Krist-
ján Eldjárn tvívegis (1972 og
1976). Vigdís var sjálfkjörin fyr-
ir annað kjörtímabil sitt (1984)
og aftur fyrir það fjórða (1992)
og sömu sögu er að segja af Ólafi
Ragnari fyrir annað kjörtímabil
hans (2000).
Frambjóðendur í forsetakjöri
hafa ýmist verið tveir, þrír eða
fjórir. Árið 1952 var kosið á milli
þriggja. 1968 voru tveir í fram-
boði, fjórir árið 1980, tveir árið
1988, fjórir árið 1996 og þrír nú.
■
Þjóðin kýs sér forseta í sjötta sinn í dag. 15 einstaklingar verið í framboði frá kosningunum 1952.
Mótframboð í annað sinn
Rigningin og rokið á Þingvöllum
17. júní 1944 er þeim enn í fersku
minni sem viðstaddir voru lýð-
veldisstofnunina og kjör fyrsta
forseta Íslands. Engu að síður
lögðu fjölmargir leið sína til Þing-
valla enda sögulegur viðburður í
vændum sem margir vildu verða
vitni að. Óhætt er að fullyrða að
veðrið hafi ekki síðan verið jafn
vont þegar forseti er kjörinn.
Kosningabaráttan árið 1952
var háð í blíðskaparveðri en júní-
mánuður það ár var sá sólríkasti
sem sögur fóru af. Á kjördeginum
sjálfum, 29. júní, var norðlæg átt
á landinu og gæðum nokkuð mis-
skipt. Sól skein á landinu sunnan-
verðu en skýjað var norðan til og
lítilsháttar rigning. Hitastigið var
misjafnt, t.d. var 18 stiga hiti á
Kirkjubæjarklaustri en aðeins 7
stig í Stykkishólmi.
30. júní 1968 var lægð fyrir
sunnan landið og austlægar áttir
ríkjandi. Rigning var víða og veð-
ur frekar leiðinlegt. Þó var úr-
komulaust í Reykjavík og raunar
sólarlaust líka.
29. júní 1980 var ágætis veður
á landinu öllu, hæg vestlæg eða
breytileg átt en fremur svalt víð-
ast hvar og lítilsháttar rigning.
Bjartviðri var þó austan- og suð-
austan til og nokkur hlýindi á
þeim slóðum, t.d. var 16 stiga hiti
á Egilsstöðum.
25. júní 1988 var nokkuð hvöss
suðvestanátt með úrkomu vestan
til á landinu en mjög góðu veðri
austan til á Norðurlandi og á Aust-
urlandi. Hiti var víða hár á þeim
slóðum og fór t.d. í 25 gráður á Eg-
ilsstöðum. Hefur annar eins hiti
ekki mælst á kjördegi.
Laugardaginn 29. júní árið
1996 var hæglætisveður sunnan
og suðaustan lands og bjart á
Vestfjörðum þar sem hitinn fór í
16 stig. Víða annars staðar var
heldur þungbúið og sums staðar
vottaði fyrir rigningu eða súld.
Erfitt er að skoða veðrið og
kosningarnar og reyna að draga
einhverjar sérstakar ályktanir. Þó
má með góðum vilja segja að gott
veður hafi reynst sigurvegurun-
um í tvígang nokkuð happadrjúgt.
Þannig varð frægt árið 1980 að
Vigdís Finnbogadóttir hlaut hlut-
fallslega besta kosningu á Austur-
landi, 46 prósent, þar sem veðrið
var jú best.
Sama var uppi á teningnum
árið 1996, Ólafur Ragnar Gríms-
son hlaut sína bestu kosningu á
Vestfjörðum, eða um 50 prósent,
þar sem veðrið var best. ■
Veðrið er sagt hafa áhrif á kjörsókn. Þegar veður er gott er hætt við að fólk hugi að einhverju öðru en kosningum
og komi sér jafnvel út í sveit. Búist er við hvassviðri og rigningu í dag – ekki ósvipuðu veðri og var á kjördag 1968.
Skin og skúrir
á kjördag
Úrslit fyrri forsetakosninga:
17. júní 1944
Sveinn Björnsson 30 - 60%
Jón Sigurðsson 5 - 10%
(Aðeins þingmenn greiddu atkvæði)
29. júní 1952
Ásgeir Ásgeirsson 32.924 - 46,7%
Bjarni Jónsson 31.045 - 44,1%
Gísli Sveinsson 4.255 - 6,0%
30. júní 1968
Kristján Eldjárn 65.544 - 65,6%
Gunnar Thoroddsen 34.428 - 34,4%
29. júní 1980
Vigdís Finnbogadóttir 43.611 - 33,8%
Guðlaugur Þorvaldsson 41.700 - 32,3%
Albert Guðmundsson 25.599 - 19,8%
Pétur Thorsteinsson 18.139 - 14,1%
Vigdís Finnbogadóttir 117.292 - 94,5%
Sigrún Þorsteinsdóttir 6.712 - 5,4%
29. júní 1996
Ólafur Ragnar Grímsson 68.370 - 40,9%
Pétur Hafstein 48.863 - 29,2%
Guðrún Agnarsdóttir 43.578 - 26%
Ástþór Magnússon 4.422 - 2,6%
ÁSGEIR ÁSGEIRSSON 1952-1968
VIGDÍS FINNBOGADÓTTIR 1980-1996
SVEINN BJÖRNSSON 1944-1952
KRISTJÁN ELDJÁRN 1968-1980