Tíminn - 04.08.1973, Blaðsíða 18

Tíminn - 04.08.1973, Blaðsíða 18
18 TÍMINN Laugardagur 4. ágúst 1973. Hér fæst Tíminn um helgina Á Norðurleið og Austurlandi fæst Timinn: HVALFIRDI: Ollustööinni BO|tGARFIUÐI: Hótel Bifröst, Hvitárskálanum v/Hvitárbrú, B.S.R.B., Munaðarnesi. IIROTAFIRDI: Veitingaskálanum Brú, Staðarskálanum. BLÖNDUÓSI: Essó-skálanum, Hótelinu, hjá umbm. Þórunni Pétursdóttur SKAGASTRÖND: umbm. Björk Axelsdóttur, Túnbraut 9 SKAGAFIRÐI: Kf. Skagfirðinga Varmahlið SAURARKRÓKI: Söluskálanum Abæ, hjá umbm. Guttormi Óskarssyni Kaupfélaginu SIGLUFIRÐI: umbm. Friöfinnu Simonardóttur Steinaflöt ÓLAFSFIRÐI: umbm. Mary Baldursdóttur, Aðalgötu 32 DALVÍK: umbm. Stefáni Jónssyni, Bjarkarbraut 9 IIRISEY: umbm. Björgvini Jónssyni útibússtj. Norðureyri 9 AKUREYRI: umbm. Ingólfi Gunnarssyni, Hafnarstræti 95, i öllum blaðsöluturnum S-ÞINGEYJARSÝSLA: I Einarsstaðaskála og Reynihlið viö Mývatn. IIÚSAVÍK: umbm. Stefáni Hjaltasyni, deildarstj. KÓPASKER: Kf. N-Þingeyinga RAUFARHÖFN: umbm. Hólmsteini Helgasyni ÞÓRSHÖFN: Kf. Langnesinga EGILSSTÖDUM: Kf. Héraösbúa, umbm. Ara Sigurbjörnssyni, Bjarkahlið 3, Héraösheimilinu Valaskjálí og Flugvellinum. REYÐARFIRDI: umbm. Marinó Sigurbjörnssyni, og i bókabúðinni. VOPNAFIRÐI: Kf. Vopnafirðinga og i bókabúöinni ESKIFIRÐI: Óli J. Fossberg og i bókabúðinni. SEYDISFIRÐI: umbm. Þórdisi Bergsdóttur og i bókabúðinni NORÐFIRÐI: Gunnari Daviðssyni umbm., Þiljuvöllum 37 og i bókabúöinni. IIORNAFIRÐI: Kf. A-Skaftfellinga, Höfn og i bókabúðinni. Á Suðurlandi fæst Timinn: SELFOSSI: Kf. Arnesinga og i bókabúö Arinbjarnar Sigurgeir- sonar og hjá umbm. Jóni Bjarnasyni Þóristúni 7 LAUGARVATNI: KA ÞRASTASKÖGI: KA EYRARBAKKA: KA, umbm. Pétri Gislasyni STOKKSEYItl: KA, umbm. Sveinbirni Guðmundssyni ÞORLAKSIlöFN: KA, umbm. Franklin Benediktssyni HVOLSVELLl: KA, umbm. Grétari Björnssyni IIELLU: KA, umbm. Steinþóri Runólfssyni IIVERAGERÐI: Verzluninni Reykjafossi Á vesturleið fæst Timinn: BORGARNESI: Söluturninum, hjá umbm. Sveini M. Eiössyni, Þórólfsgötu 10 AKItANESI: Söluturninum, hjá umbm. Guðmundi Björnssyni, Jaðarsbraut 9 HELLISSANDI: umbm. Þóri Þorvarðarsyni ÓLAFSVIK: umbm. Hrefnu Bjarnardóttur GRUNDARFIRÐI: umbm. Jóhönnu Magnúsdóttur, Borgar- braut 2 STYKKISIIÓLMI: umbm. Hrafnkeli Alexanderssyni PATREKSFIRDI: umbm. Magnúsi B. Ólsen, Aðalstræti BiLDUDAL: umbm. Hávarði Hávaröarsyni SúGANI)AFIRÐI:umbm. Hermanni Guömundssyni, Aöalgötu 2 BOLUNGAVIK: umbm. Jóninu Sveinbjörnsdóttur ÍSAFIRÐI: umbm. Guðmundi Sveinssyni og Bókaverzlun Jónasar Tómassonar Auglýs endur Auglýsingastofa Tímans er í Aðalstræti 7 Símar 1-95-23 & 26-500 Hey óskast til kaups Erum kaupendur að heyi. Verðtilboð sendist skrifstofu félagsins eigi siðar en 7. ágúst. Skrifstofan opin frá kl. 14-17. Hestamannafélagið Fákur. Veljið yður í hag — Nivada OMEGA rOAMER JUpina. Magnús E. Baldvínsson Laugavegi 12 - Sími 22804 úrsmíði er okkar fag PIERPOÍIT Návist hlutanna Baldur Óskarsson: Gestastofa. Heims- kringla, Reykjavik 1973. Qestastofa er þriöja ljóðabók Baldurs Óskarssonar. Hann hóf feril sinn með sagnaritun: gaf fyrst út smásögur og siðan stutta skáldsögu. Fyrsta ljóðabókin, Svefneyjar, kom út 1966 og hin næsta, Krossgötur, 1970. Þá er þess að geta að hann hefur birt þýðingar á ljóðum spænska skáldsins Garica Lorca. t Tima- riti Máls og menningar 1968 komu fjórtán ljóð með allrækilegri greinargerð þýðanda, og enn birt- ust þrjár þýðingar i sama riti 1970. Aftast i hinni nýju bók Bald- urs eru tekin upp þrjú af þessum ljóöum Lorca. Skemmtilegt væri að fá i Islenzkum búningi sérstakt safn ljóða þessa spænska skáld- snillings, sem orðið hefur Islenzk- um lesendum hugstæður og ná- kominn, einkum vegna Vögguþul- unnar fögru i túlkun Magnúsar Asgeirssonar. Þýðingar Baldurs óskarssonar á ljóðum Lorca virö- ast gerðar af mikilli alúð, og þær miðla lesandanum nokkru af dul- arfullum andblæ spænskrar þjóð- menningar sem tslendingum er næsta f jarlæg og hefur verið þeim minna kynnt en skyldi. Um Svefneyjar, fyrstu ljóðabók Baldurs Óskarssonar, hefur Kristinn E. Andrésson komizt svo að oröi (tslenzk ljóöagerð 1966 i Timariti Máls og menningar 1967): „Mörgum sem vanir eru greiðari leiðum kann að finnast hús skáldsins læst með slag- brandi og þurfi kjark til aö brjót- ast þangaö inn. . . Þessi ljóð gefa nýtt viðhorf og að jafnaði sterka mynd og eru ekki nærri eins óað- gengileg og virðast kann i fyrstu. En þau eru ekki til að útskýra, heldur verða menn sjálfir aö leita þar skilnings eða áhrifa. Þaö er i þessum kvæðum skörp sjón, sterk tilfinning, efasemdir og heit spurn. Hitt er annað mál hvort þau myndu ekki vinna á þvi að vera sett frma á ljósari eöa ein- faldari hátt”. 1 Krossgötum er myndasköpun- in aö nokkru leyti fastmótaöri og stilviöleitni skáldsins marksækn- ari en fyrr. Þó er bókin ærið mis- jöfn aö gæðum. Skáldheimur höf- undar er viða ógreiður aðgöngu og ljóömyndir óskýrar: smekk- visin stundum brigöul. Af bókinni varð þvi naumast ráðiö hvers vænta mætti af höfundinum, enda er það gefiö i skyn með heiti hennar. Nýja bókin, Gestastofa, er vafalaust listrænasta ljóðasafn Baldurs óskarssonar til þessa. Hér nýtur sin fyrst til nokkurrar hlitar hin dula og sérkennilega myndgerð skáldsins. Ljóðin eru nú yfirleitt sjónrænni en fyrr: hnitmiöun málsins hefur eflzt. Almennt má segja að myndir höf- undar séu sértækari og áþreifan- legri en verið hefur i fyrri ljóöum hans. Baldur Óskarsson viröist i Ijóðagerð sinni sækja meira gagngert til myndlistar en flest önnur samtiöarskáld. Skal þó ját- aö, að hér er fremur um hugboð að ræða en niðurstööur beinnar athugunar: undirstaðan brestur mjög þekkingu til að rekja þessi efni. En skáldið fer með liti á nokkuð sérkennilegan hátt, málar sterkt, ef svo má til orða taka. Og mikii rækt er við það lögð að bregða upp eins konar kyrralifs- myndum, „still-leben”. Þegar bezt lætur tekst höfundinum með sérstæðum og persónulegum hætti að fanga návist hlutanna, staðfesta með nærtækri skirskot- un þá skynjun framandleikans sem hann vili tjá i ljóðum sinum. Þetta felst i nafni bókarinnar, Gestastofa. Það er vel valið og gefur með látlausum hætti i skyn þá kennd ókunnugleika, sem öðr- um fremur markar lif nútima- mannsins. Og kynjafullur leikur timans að manninum verður hon- um sifelldlega uppspretta sár- saukafullrar löngunar til að höndla kyrrö og jafnvægi andar- taksins. 1 fyrsta kafla bókarinnar eru nokkur ljóð sem láta i ljós næma skynjun hlutanna og grun um „kynjar þeirra bakviö lag og lit”: Siðla, Innangátta, Hanabjálkinn. Siðasttalda ljóðið er á þessa leið: Sólargeislinn kólnar á fjölunum skilinn við bláa ljósglætu sem lifir á skammbitanum. Amboðin móka. Bibi og blaka. Þessi bláa glæta er glampinn á ljánum. Þetta svarta krossmark er myndin af skjánum. Hagldirnar horfast i augu. Ég læt sem ég sofi. Þetta er kunnugleg mynd og næmlega dregin, i senn einföld og fjölvis. En ljóð samnefnt bókinni er til marks um annars konar myndgerð, á sinn hátt framand- legri, — og hér kemur lesanda i hug nútimamálaralist. Gesta-- stofa: Tvær raddir heyrast, talið sem i fjarska. — Teningur og rós i gluggakistu. Skuggi nam staðar, þar sem myndin mókti. Mannlaust var hlaðið, ekki fugl að sjá. Við sjónbaug vagnar runnu sifellt hjá — svarbrúnir vagnar — undir gulumhimni. Teningur og-rós i gluggakistu. Tvær raddir heyrast, taliö sem i fjarska. • Annar kafli bókarinnar er iburðarmeiri en sá fyrsti og ljóð- málið viða i torræöara lagi. Til að mynda er örðugt að finna sam- hengi Fjögurra ljóða (skipað saman undir þessari fyrirsögn: eitt hefur yfirskriftina Hugsað til Pirandello). Vel formuð eru þó ljóðin Hellir og Birta: þar er að finna þessa mögnuðu myndlik- ingu: „A hverju kvöldi kalla ég fram og krossfesti / kviða minn á svartan ljóra. —” — 1 þriðja kafla eru einfaldari ljóð og yfirleitt haglega gerð (Mynt): Einnig má nefna hina sérkennilegu nýgerv- ingu Gengd. Minnilegastur er þó (Eftirmáli), (fyrirsögnin höfð innan sviga af einhverjum ástæð- um). Þetta ljóð er til marks um listræna kunnáttu Baldurs Ósk- arssonar þegar hún nýtist bezt: Vissulega, vissulega hef ég tekið á mig þina mynd. Þetta er eins og að horfa alltaf I spegil. Ég sit i hægu sæti. Barnsfætur þinir bera mig ekki úr stað. A barmi okkar glittir i minningarbrotin. Og þú hvilir hendur i skauti, minar hendur, meiri og þyngri en svo að þú fáir lyft þeim. Siöasti frumsamdi hluti bókar- innar hefur að aðalfyrirsögn Hestavisur. Hesturinn er ein- kennilegt tákn I þessum ljóöum. Vel má vera að höfundar af spænskri ljóðlist hafi örvað til slikrar tákngerðar. Við lestur þessara ljóða kemur i huga hinn „stóri hviti hestur, / háskans næturgestur” i Vögguþulu Lorca. Hestarnir eru hér i senn torkenni- legirog trylltir, magnaðir óvæntu lifi. Sá vindótti: Likt og standmynd á leið yfir • voginn — granir flenntar, sveipótt silfurgjall, og grunnstingull i auga. Likt og standmynd komin úr skýjakafi, likt og endurminning, aösókn eða blinda. Að visu þarf jór þessi engan veginn að vera ættaður af suölæg- um slóöum. En hinir gráu, sót- rauðu og vindóttu fákar sem hér bregður fyrir hafa þó yfir sér ein- hvern þann svip sem gerir þá ókunnuglega Islenzkum lesanda. — Annað tákn er nautið I einu viöamesta ljóði bókarinn'ar, Tauromania. Það er dulmagnað og fullt af hreyfingu: hver sýnin rekur aöra. En þegar til þess kemur að ráða tákn sem þessi kann það að vefjast fyrir mönn um: má segja að bættur sé skað- inn. Tákn i skáldskap halda þvi aðeins áhrifamætti sinum aö les- andinn þykist ekki hafa á reiðum höndum einfalda ráðningu þeirra. Og enn má nefna eitt tákn úr Gestastofu er myndar umgjörö bókarinnar. 1 fyrsta ljóðinu er „dúkað svörtu lini./ — Og íjrúðuhöfuð / snúið til veggjar”. Og I siöasta frumorta ljóðinu: „Tvær brúðuhendur / á björtu lini”. Fyrir hvað stendur brúðan hér, og linið? Þetta eru óvenjuleg tákn i Is- lenzkri ljóðagerð, þar sem oftast er visaö til náttúrunnar. En eiga brúðan og linið sjálfstæöa tilvist nema skyggnzt sé að baki hlut- anna? > 1 dul og framandleika þessara ljóöa og einatt torræðari mynd- gerð þeirra er fdlginn glöggur persónulegur stilsvipur. Þótt hann beri með sér nokkurn and- blæ fjarlægrar menningar hingaö á útkjálkann, hefur Baldur Ósk- arsson nú fengiö honum staðfestu i Islenzkri ljóðagerð. Gúnnar Stefánsson. Hremt land *

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.