Fréttablaðið - 04.11.2004, Blaðsíða 22

Þetta gerðist: ríkisstjórnin hafði
búið svo um hnútana, að nær all-
ir gengu út frá því sem gefnum
hlut, að sakborningurinn yrði
fundinn sekur. Honum var gefið
að sök að hafa lagt á ráðin um að
kála forsetanum –1 brot, sem
hefði leitt til umsvifalausrar
dauðarefsingar. Hann hafði ver-
ið kvikmyndaður úr launsátri,
upptakan var að vísu óskýr og
ekki heldur gott að heyra orða-
skil, en hann heyrðist samt tala
um að „eyða“ forsetanum; morð-
hótun sem sagt. Maðurinn á
myndbandinu var dæmdur sekur
í undirrétti, og forsetinn og
menn hans hugsuðu gott til glóð-
arinnar. En þá gerðist það, sem
enginn átti von á: stjórnarand-
stöðuleiðtoginn – hann væri for-
seti núna, hefði Mugabe forseti
ekki beitt ofbeldi og öðrum
brögðum í kosningunum 2002 –
var sýknaður í hæstarétti. Þetta
gerðist í Simbabve fyrir fáeinum
vikum.
Nú voru góð ráð dýr. Forset-
inn hellti úr skálum reiði sinnar
yfir hæstarétt og skaut á neyðar-
fundi með samherjum sínum til
að fjalla um það, hvernig við
þessum óvænta og ósvífna
sýknudómi skyldi bregðast.
Hann hafði ekki síður en aðrir
talið það öldungis víst, að dómar-
arnir í réttinum voguðu sér ekki
að dæma gegn vilja hans, enda er
hann búinn að sitja á forsetastóli
í bráðum aldarfjórðung og fylla
réttinn af samherjum sínum,
frændum og vinum. En rétturinn
brást – forsetanum. Enn sér ekki
fyrir endann á atburðarásinni.
Hæstiréttur leit svo á, að menn
mættu ekki oftúlka sögnina að
eyða. Morgan Tsvangíraí, en svo
heitir hinn sýknaði, hefði ein-
faldlega getað verið að tala um
að bera sigurorð af forsetanum í
komandi kosningum.
Robert Mugabe er gamall
marxisti. Hann er eins og kunn-
ingi minn einn í Harare, höfuð-
borg Simbabve, lýsti ömmu
sinni: hann túlkar ævi sína og
umhverfi í ljósi eins atburðar og
aðeins eins. Í lífi ömmunnar var
það styrjöldin mikla: hún mótaði
lífsskoðun hennar í einu og öllu.
Heimurinn hafði tiltekna ásýnd
fram að 1914, og þá hverfðist
hann um möndul sinn og varð
aldrei aftur samur. Í lífi Muga-
bes var það þjóðfrelsisbarátta
Simbabvebúa, sem leiddi að lok-
um til sjálfstæðistökunnar 1980,
þegar Mugabe varð forsætisráð-
herra og var síðar kjörinn for-
seti. Þessi viðburður hefur smám
saman náð slíkum heljartökum á
forsetanum, segja heimamenn,
að honum er heimurinn að því er
virðist óskiljanlegur nema með
skírskotun til þessa eina atburð-
ar. Honum finnst enginn geta
stjórnað landinu nema hann.
Ég hef lýst því áður á þessum
stað, hvernig Mugabe forseti
hefur lagt landið sitt í rúst eða
því sem næst: þetta fallega land,
þar sem smjör gæti dropið af
hverju strái. Hann hefur lýst
stríði á hendur þelhvítum bænd-
um og gert jarðir þeirra upptæk-
ar og afhent þær frændum og
vinum, sem kunna ekkert til
landbúnaðar, svo að akrarnir
visna. Fólkið sveltur, og fjórði
hver maður er smitaður af eyðni-
veirunni. Forsetinn er í útlönd-
um hálft árið með fríðu föru-
neyti – og myndi, býst ég við,
hefði hann bara heflaðri smekk,
hafa fullskipaða sinfóníuhljóm-
sveit með í för til að vekja sig á
morgnana eins og soldáninn í
Óman. Mugabe felldi ástarhug til
eiginkonu eins embættismanna
sinna og gerði hann þá að sendi-
herra í Mongólíu og giftist kon-
unni með viðhöfn. Hún klæddist
hvítu við athöfnina til að auð-
kenna nýfallna mjöll – og var þó
komin af viðkvæmasta skeiði.
Það hefur ekki fengizt upplýst
hver kostaði brúðkaup aldarinn-
ar þarna suður frá. Það hefur
ekki heldur verið upplýst hvort
meintar mútugreiðslur voru
inntar af hendi eða ekki. Blaða-
menn eru leiddir á næstu lög-
reglustöð og lúbarðir, ef þeir
spyrja slíkra spurninga.
Hvers vegna er Mugabe for-
seta svo mjög í mun að troða
frændum og vinum í hæstarétt?
Spurningin svarar sér sjálf: ef
spillingin í kringum forsetann
kemur til kasta dómstólanna, þá
ríður á því, að traustir menn sitji í
hæstarétti. Þess vegna veldur
sýknudómur réttarins yfir stjórn-
arandstöðuleiðtoganum þungum
áhyggjum í herbúðum forsetans
og gæti m.a.s. kostað blóðbað. Af
þessu ásamt öðru má ráða mikil-
vægi þess, að hæstiréttur sé haf-
inn yfir grunsemdir um hlut-
drægni. Ef hæstiréttur er vilhall-
ur og hylmir yfir spilltum stjórn-
völdum, þá er voðinn vís. Sem
minnir mig á Rúmeníu: þar mun
vera ódýrara að kaupa sér dóm-
ara en að leigja sér lögfræðing. ■
B andaríska þjóðin hefur valið sér forseta – George W.Bush – sem verður leiðtogi hennar næstu fjögur árin.Bush hefur þar með annað kjörtímabil sitt í janúar á
næsta ári. Hann á mikið verk fyrir höndum við að auka tiltrú
manna á Bandaríkjunum á næstu fjórum árum. Ekki síst þarf
hann að sameina þjóð sína eftir kosningarnar og auka traust
almennings í Evrópu og víðar í heiminum á Bandaríkjunum.
Það er því ærið verkefni sem bíður forsetans innanlands og
utan.
Kosningabaráttan hefur líklega aldrei á síðari árum verið
jafn spennandi og nú. Þarf að leita allt aftur til ársins 1960
þegar Kennedy og Nixon áttust við og Kennedy hafði sigur sem
kunnugt er. Eðli málsins samkvæmt ætti sitjandi forseti að hafa
töluvert forskot á mótframbjóðandann, en svo var ekki að þessu
sinni. Úrslitin endurspegla niðurstöður skoðanakannana, en
sem betur fer virðist sigur Bush afgerandi því hann hefur á
fjórðu milljón atkvæða fram yfir Kerry. Ekki er þó um yfir-
burðasigur varðandi fjölda kjörmanna að ræða, eins og t.d.
þegar Ronald Reagan bauð sig fram í síðara skiptið.
Það styrkir enn stöðu Bush á heimavelli að repúblikanar
hafa aukið styrk sinn í báðum deildum þingsins, öldungadeild-
inni og fulltrúadeildinni. Þá er það ákveðið áfall fyrir demó-
krata að leiðtogi þeirra í öldungadeildinni, Tom Daschle frá
Suður-Dakota, tapaði sæti sínu eftir margra ára setu þar og
áður í fulltrúadeildinni.
Þótt sigur Bush í kosningunum sé afgerandi og hann hafi
meirihluta þeirra sem tóku þátt í kosningunum á bak við sig er
ekki þar með sagt að hann hafi styrkt stöðu sína á jafn sannfær-
andi hátt í Evrópu og öðrum heimshlutum. Það er ekki nóg að
stjórnvöld í einstökum löndum fagni endurkjöri hans, heldur
verður hann líka að vera studdur af almenningi um heim allan
ef honum á að farnast vel. Stríðið í Írak situr í mörgum og fólki
finnst að það hafi verið dýru verði keypt að steypa Saddam
Hussein af stóli. Þá er deila Ísraela og Palestínumanna enn
óleyst, en það var einmitt eitt af höfuðmarkmiðum Clintons síð-
ustu dagana í forsetastóli að leiða hana til lykta.
Sigur Bush er okkur Íslendingum í hag varðandi tvíhliða
samskipti landanna. Bandaríkin hafa löngum verið ein helsta
vinaþjóð okkar og verða væntanlega áfram. Bush hefur þegar
sett sig vel inn í sameiginleg málefni okkar, og fyrirhugaður
fundur Davíðs Oddssonar og Colins Powell í Washington síðar
í mánuðinum bendir til þess að lausn sé í sjónmáli varðandi
varnarmálin. ■
4. nóvember 2004 FIMMTUDAGUR
SJÓNARMIÐ
KÁRI JÓNASSON
Bush þarf að sameina þjóðina.
Bandaríkjaforseti
FRÁ DEGI TIL DAGS
Þótt sigur Bush í kosningunum sé afgerandi og
hann hafi meirihluta þeirra sem tóku þátt í kosn-
ingunum á bak við sig er ekki þar með sagt að hann hafi
styrkt stöðu sína á jafn sannfærandi hátt í Evrópu og
öðrum heimshlutum. Það er ekki nóg að stjórnvöld í ein-
stökum löndum fagni endurkjöri hans, heldur verður
hann líka að vera studdur af almenningi um heim allan
ef honum á að farnast vel.
,,
Í DAG
SJÁLFSTÆÐI DÓMSTÓLA
ÞORVALDUR
GYLFASON
Hvers vegna er
Mugabe forseta svo
mjög í mun að troða
frændum og vinum í
hæstarétt? Spurningin svar-
ar sér sjálf: ef spillingin í
kringum forsetann kemur
til kasta dómstólanna, þá
ríður á því, að traustir
menn sitji í hæstarétti.
,,
Vinningar eru:
Bíómiðar á Forgotten
Bolir, Bollar, Húfur, DVD myndir
Margt fleira.
Sendu SMS skeytið
JA FGF
á númerið 1900
og þú gætir unnið.
SMS
LEIKUR
10.
HVER VINNUR
FRUMSÝND FIMMTUDAGINN 4. NÓVEMBER
Vinningar verða afhendir hjá BT Smáralind. Kópavogi. Með því að taka þátt ertu kominn í SMS klúbb. 99 kr/skeytið
...VÆRI EKKI RAUNVERULEGT?
BÍÓMIÐI Á 99KR?
Æfur við hæstarétt
“Miðaldra karlar“
Á dögunum var haft eftir Þorgerði
Katrínu Gunnarsdóttur menntamála-
ráðherra að hún tæki ekki mark á rausi
í „miðaldra körlum“. Þetta orðalag er
umhugsunarefni. Átti þetta bara að
vera sniðugt eða lýsir þetta virkilega
viðhorfi ráðherrans? Athyglisvert er að
stuðningsmenn hennar hafa
tekið orðalagið upp eft-
ir henni. Í grein hér í
blaðinu á þriðjudag-
inn talar Sigrún Björk
Jakobsdóttir, bæjar-
fulltrúi Sjálfstæðis-
flokksins á Akureyri,
um mælistiku á
stjórnmál sem
hönnuð sé af
„miðaldra körlum“. Hvað skyldi vera
sagt ef ungur stjórnmálamaður, karl-
kyns, segðist ekki taka mark á „mið-
aldra konum“ (nú eða „kerlingum“)
eða vísaði til aldurs kvenna til að gera
lítið úr skoðunum þeirra og viðhorfum?
Er ekki líklegt að einhver færi að tala
um fordóma? Ætli við mundum ekki
heyra hljóð úr horni, til dæmis frá
femínistum?
Blogg hreyfir við mörkuðum
Bloggið á netinu verður sífellt mikil-
vægari þáttur í fjölmiðlun í heimin-
um. Blaðamaðurinn Matt Drudge
sem aleinn heldur úti fréttasíð-
unni Drudgereport.com fær nú
rúmlega tólf milljón heim-
sóknir á dag. Margir þekktustu fjölmiðl-
ar heims mega þakka fyrir að njóta at-
hygli brots af þeim fjölda. Og þótt
Drudge njóti kannski ekki álits og virð-
ingar í samræmi við vinsældir síðunnar
(frekar en götublöð eins og Sun í Bret-
landi og Bild í Þýskalandi) hefur hann
áhrif. Í fyrrakvöld greindi hann fyrstur
manna frá því að samkvæmt væntan-
legum útgönguspám væri forsetaefni
bandarískra demókrata með áberandi
sterka stöðu. Þetta leiddi til þess að
gengi hlutabréfa á Wall Street seig
nokkuð vegna þess að verðbréfaspek-
úlantar mátu það svo að óvissuástand
væri framundan. Það er svo annar
handleggur að í ljós kom að útgöngu-
spárnar voru að þessu sinni ekki í sam-
ræmi við kosningaúrslitin.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
ORÐRÉTT
Annaðhvort eða
Eitt þarf að hafa í huga og það
er máltækið: „Þú fyrirgefur ann-
að hvort algjörlega eða alls
ekki“! Þetta ættu borgarbúar
Reykjavíkur og borgarstjóri að
hugleiða í tengslum við málefni
olíufélaganna.
Þorkell Sigurlaugsson viðskiptafræð-
ingur um olíusamráðið.
Viðskiptablaðið 3. nóvember.
Heita skaltu
Kúarektor ríkisbubba.
Sverrir Hermannsson um Guðna
Ágústsson landbúnaðaráðherra.
Morgunblaðið 3. nóvember.
Heldur?
Þá hefur verið bent á að lýðræði
og frjáls markaður fari hreint
ekki svo vel saman.
Katrín Jakobsdóttir, varaformaður
Vinstri grænna.
DV 3. nóvember.
Hneyksli?
Borgarstjóra mistókst að kúga
Bílanaust.
Fyrirsögn á forsíðu DV.
Tíðindi
Þeim virðist fara fjölgandi,
meira að segja í Framsóknar-
flokknum, sem telja það ekki til
helstu dyggða íslenska bóndans
að stunda búhokur við þröngan
kost.
Staksteinar.
Morgunblaðið 3. nóvember.
Velferðarkerfið?
Svíar verða oft veikir.
Fyrirsögn í Morgunblaðinu.
Örugg fjarlægð
Ég veit það ekki. Það er samt
svoleiðis núna þarna í Vatna-
jökli. Ég held að það sé ekkert
svo hættulegt, bara ef maður
passar sig að fikta ekkert í því.
Embla Sólrún Einarsdóttir, 5 ára, svar-
ar spurningunni „hvað er eldgos?“
DV 3. nóvember.