Tíminn - 20.12.1974, Blaðsíða 15

Tíminn - 20.12.1974, Blaðsíða 15
14 TÍMINN Föstudagur 20. desember 1974. Föstudagur 20. desember 1974. TÍMINN 15 Klara Snæland starfsstiilka aöstoöar ólöfu og Margréti viö gerö málverks. Skólaheimili þroskaheftra barna á Selfossi heimsótt Þótt sú hafi veriö stefnan hér á landi, eins og I grannlöndum okk- ar, aö veita þeim, sem fyrir ein- hverra hiuta sakir mega sin minna i iifsbaráttunni, sivaxandi aöstoö, fer þvi þó enn fjarri aö nóg sé aö gert i þeim efnum. Þeir einstaklingar, sem sakir einhvers konar vanmáttar falla ekki inn i hiö venjuiega þjóöfélagskerfi, hafa átt og eiga enn mjög erfitt uppdráttar, þótt svo viröist sem samfélagiö sé aö veröa sér betur meövitandi um skyidur sinar i þessum efnum. Máiefni fjöifatlaöra og þroska- heftra barna hafa vcriö nokkuö i brennidepli aö undanförnu, sér- staklega eftir aö foreldrafélög viökomandi barna hafa veriö sett á stofn. Vakin hefur veriö athygli á vanda þeirra, og jafnframt sýnt fram á, aö meö góöri umönnun og kennslu frá unga aidri, má ná mjög góöum árangri viö aö auka þroska þeirra, svo aö þau veröi svo sjálfbjarga sem framast má veröa. Þótt hér á Reykjavikursvæöinu sé aöstaöa til aö leita sérfræöi- og læknisaöstoöar fyrir þroskaheft börn, er skorturinn mikill vföast hvar úti á landsbyggöinni. Þaö fólk, sem á þroskaheft börn, og vill aö þau njóti þeirrar aöstoöar, sem mögulegt er, hefur þvi oft á tiöum neyözt til aö flytjast til Reykjavikur, eöa senda börnin frá sér aö öörum kosti. Þaö er þvl ekki litið framtak, sem foreldrar þroskaheftra barna á Suöurlandi sýndu, er þeir stofnuðu Foreldrafélag þroska- heftra á Suðurlandi s.l. vor. Foreldrafélagiö gekkst siöan fyrir stofnun skólaheimilis á Sel- fossi, og tók það til starfa þann 17. júli s.l. Skólinn er rekinn sem dag- heimili, og hefur til þessa starfaö einungis eftir hádegi, þ.e. frá kl. 1-6, en fyrirhugað er aö hann starfi frá kl. 9 f.h. til kl.,5 e.h. frá og með næstu áramótum, ef fjár- hagsleg geta leyfir. Tilgangur skólans er aö efla þroska barnanna eftir þvi, sem unnt er, koma þeim, sem mögu- leiki kann að vera á, inn i hiö al- menna skólakerfi eða i sér- kennsluskóla, eða stuöla svo að þroska þeirra, að þau megi veröa sjálfbjarga á heimili eða stofnun i framtiöinni. Blaðamaður og ljósmyndari Timans brugðu sér austur á Sel- foss til að kynna sér starfsemi og rekstur heimilisins, og hittum viö fyrstan að máli Sigurfinn Sigurðsson, formann ForeldraT7 félags þroskaheftra á Suðurlandi. Sigurfinnur sagði, að þetta skólaheimili á Selfossi væri hið fyrsta sinnar tegundar, sem stofnað væri utan Reykjavikur. Þaö miðaði fyrst og fremst að þvi að vera kennslustofnun, en ekki geymslustofnun, eins og oft hefði viljað brenna við meö heimili fyr- ir vangefna. Gera þroskaheftum kleift að standa á eigin fótum — Fram til þessa, sagði Sigur- finnur, má segja að vandamál vangefinna hafi verið „heimilis- vandamál”. Mörg þroskáheft börn eru lika veikluð og næm fyr- ir sjúkdómum, og áöur var svo, að fæst þeirra komust til full- orðinsára. Með bættri heilbrigðis- þjónustu er heimilisvandamáliö oröið aö þjóðfélagsvandamáli, þvi að vandi fulloröinna vangef- inna hefur aukizt mjög með vax- andi fjölda þeirra. Vandamálin byrja aðallega, þegar börnin vaxa úr grasi og geta ekki lengur notið jafnmikill- ar umönnunar foreldranna og þau geröu á bernskuskeiðinu. Mark- miðið með stofnun skólaheimila er þvi að leitast við að gera hinum vangefnu kleift að standa á eigin fótum, þegar þau hafa náö full- orðinsaldri. Foreldrafélag þroskaheftra á Suðurlandi varstofnað s.l. vor, og takmarkast starfsemi þess alls ekki við Selfoss, heldur nær hún yfir allt Suðurland. Stofnfélagar voru nálægt þrjátiu talsins, allir foreldrar þroskaheftra barna. Starfsemi félagsins hófst þegar af miklum krafti, og höfum viö alls staðar notið mikils skilnings, þar sem við höfum leitað aöstoðar. Viö leituðum strax möguleika á að koma á fót skólaheimili, og var þvi ‘valinn staður á Selfossi, vegna þess að hér var mikil þörf fyrirhendi og nokkuð mörg börn, sem þurftu á séraöstoð að halda. Samkvæmt rannsóknum munu þaö vera á bilinu 2-3% allra barna, sem þurfa á séraöstoð að halda. Hér á Selfossi yoru nokkur óseid Viðlagasjóðshús i vor og leituðum við til stjórnarmanna sjóðsins til að fá eitt þeirra leigt undir starfsemi okkar. Við feng- um strax mjög góöar viðtökur og loforö fyrir 120 fermetra einbýlis- húsi aö Lambhaga 48, og er húsið einkar vel til þessarar starfsemi falliö. Selfosshreppur gekk siðan inn i málið. tók húsið á leigu og hefur hann afhent félaginu það til skólahaldsins endurgjaldslaust. 1 skólanum eru nú 8 börn á aldrinum 2-6 ára, öll meira eða minna þroskaheft andlega, og sum einnig likamlega. Börnin eru öll búsett á Selfossi, og sam- kvæmt umsögn héraðslæknisins mun heimilið aö öllum likindum þurfa að þjóna mun stærri hópi en hér um ræðir, en liklega má telja, að húsrými gefi möguleika á dvöl allt að 10-12 barna. Við fengum húsið 1. júli og hóf- um starfsemi hér þann 17. júli. Viö höföum þá þegar fengið loforð um verulega fjárhagsaðstoö rikisins samkvæmt viðtölum við þáverandi fjármálaráðherra, Halldór E. Sigurðsson, og menntamálaráöherra, Magnús Torfa ólafsson. Siöan urðu nokk- ur umskipti á stjórnmálasviöinu, og geröist ekkert i málinu, þar til núverandi menntamálaráöherra, Vilhjálmur Hjálmarsson, hlutað- ist til um, að rikið greiddi laun -starfsmanna skólaheimilisins, og vonumst við til enn frekari fyrir- greiðslu rikisins siðar meir. Þegar tekizt haföi að útvega húsnæði, hófst leitin að hæfu starfsfólki. Ég tel þaö mestu gæfu okkar og heimilisins, að okkur tókst að fá til starfa einstaklega duglegt og hæft fólk og þakka það sérstökum dugnaði og hæfni starfsfólksins, hversu góður árangur hefur náðst með börnin Forstöðukona er Jóna Ingvars- dóttir þroskaþjálfi, og henni til aðstoðar er Klara Sæland, en auk þess annast Sólveig Björnsdóttir kennslu barnanna hluta úr degi. Með lengingu skólatimans eftir áramót er óhjákvæmilegt að bæta einum þroskaþjálfa viö, enda tal- iö, að umsjón megi tæpast fara fram úr 2 börnum á hvern starfs- mann, ef að fullu gagni á að koma. Auk þess vantar tilfinnan- lega ýmiss konar sérkennslu, sér- staklega talkennslu. Auk þessa fasta starfsliðs hafa ýmsir aðrir innt mikið starf af hendi. Sævar Halldórsson læknir var okkur mjög hjálplegur og inn- an handar viö stofnun heimilisins og hefur gefið okkur mörg góð ráð. Þá koma Sverrir Bjarnason geðlæknir og Sigrún Karlsdóttir félagsráðgjafi hingað vikulega og eru ráðgefendur starfsfólksins. Þau hafa kynnt sér aöstöðu hér, og m.a. haft viðtöl við alla for- eldra og gefiö þeim leiðbeiningar. Anna Þórarinsdóttir sjúkra- þjálfari kemur hingað viku- eða hálfsmánaðarlega og þjálfar börnin. Hún hefur kennt starfs- fólkinu þær æfingar, sem henta börnunum, og hafa þau þegar tekið miklum framförum. Þótt við höfum þegar náö góð- um árangri með stofnun skóla- Það eru mörg skemmtlleg tæki, sem hægt er að leika sér með. Jöna og Ólöf dást að jólaskreytingunum, sem hanga ilofti skólaheimilisins. heimilisins, biða okkar ótalmörg önnur verkefni, sem vinna þarf að. Úti um allt land eru þroska- heft börn, sem þurfa á aöstoö að halda. Starfsemi Styrktarfélags vangefinna er að mestu bundin viö Reykjavik, en þörfin er ekki siður fyrir hendi úti á lands- byggðinni. Það hlýtur þvi að veröa næsta verkefni félagsins að stuöla að þvi, að starfsemi af þessu tagi verði aukin um allt land, og ég hef trú á þvi, að innan tiðar veröi skólaheimili fyrir þroskaheft börn komin á laggirn- ar i flestum landshlutum. Þá ræddum við litillega við Jónu Ingvarsdóttur þroskaþjálfa, sem er forstöðukona skóla- heimilisins á Selfossi. Persónulegra samband á litlu heimili Jóna sagði, að mikill munur væri á að starfa á svona litlu heimili, þar sem auðvelt er að ná persónulegu sambandi við hvert einstakt barn. Hún hefur áður starfað á Kópavogshæli, en þar er þroskaþjálfaskólinn rekinn. Kvað hún ljóst, að stefna bæri að þvi að koma fremur á stofn fleiri og fá- mennari heimilum, heldur en aö koma börnunum fyrir á stórum stofnunum, sem oft yrðu nokkurs konar geymslustofnanir. — Nám þroskaþjálfa, sagði Baldvin og Margrét viröast ekkert lofthrædd. ., þótt hátt sé prilaö. Þegar mögulegt er ieika börnin sér úti viD. Jóna, tekur tvö og hálft ár og skiptast á bókleg og verkleg nám- skeið. Verklega námið er fólgið i vinnu á hinum ýmsu deildum Kópavogshælis, en i hinu bóklega námi er leitazt viö að veita nem- endum sem beztan undirbúning til að taka að sér þjálfun vangef- inna. Meðal þeirra bóklegu greina, sem við lærum, er sjúk- dómafræði, lyfjafræði, sálfræði, föndur o.fl. Einnig er kennd tal- kennsla, en of litil að minu mati, þvi að starfið snýst mjög um það svið, a.m.k. meðan skortur er á sérmenntuðum talkennurum. Þroskaþjálfafélag er starfandi hér á landi, og munu meðlimir þess vera u.þ.b. 70 talsins. Félag- ið hefur nú beitt sér fyrir nám- .skeiðahaldi, t.d. stendur nú yfir stjórnunarnámskeiö, en það var einn þáttur, sem mér fannst skorta i námið sjálft, þvi að ég tel þroskaþjálfa nauðsyn að hafa fengið einhverja tilsögn á þvi sviði. Þegar ég var ráðin til starfa hér i byrjun júni, byrjaði ég á þvi að fara á heimili barnanna og kynn- ast þeim þar ásamt foreldrunum. Ég tel það ótviráðan kost, að börnin hafi haft nokkurn að- lögunartima til að kynnast mér, áður en þau koma inn á sjálft skólaheimilið, og ég geri mér far um að svo verði þann tima, sem ég vinn hér. — Hér er engin viss dagskrá, sem starfað er eftir. Við reynum að láta börnin leika sér eins mikið úti og mögulegt er, en þeim er ákaflega mikilvægt að kynnast sjálfum sér, og jafnframt hvert öðru. Það eykur á eftirtekt þeirra að hafa nýtt og fleira fólk i Allir þekkja úrvalsvörurnar frá MARKS & SPENCER Fataverzlun fjölskyldunnar Eggert Jóhannesson og Sigurfinnur Sigurösson úr stjórn Foreldra- félagsins ásamt Jónu Ingvarsdóttur forstöðukonu skólaheimilisins. kringum sig en nánustu fjöl- um, að'börnin eru misþroskaheft. skyldu, og alla vega hefur það Engrar afbrýðisemi hefur gætt ekki enn valdið neinum erfiðleik- Framhald á 27. siöu.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.