Tíminn - 13.07.1975, Blaðsíða 29

Sunnudagur 13. júli 1973.
TÍMINN
29
TÍMINN HEIMSÆKIR ÞINGEYRI Texti og myndir: Þorgeir Örlygsson
„Ráðskona
í sveit
— má hafa með
sér barn"
Guðmundur V. Ragnarsson Hrafnabjörgum.
Svalvogavegur út i Lokinhamra er sennilega einn hrikalegasti vegur
landsins, þar sem hann liggur utan I Hrafnholunum.
Lokinhamradalur heitir dalur-
inn við norðanverðan Arnarfjörð.
Voru þar áður stórbýli og
útróðrarstöð mikil, en nú er að-
eins búið á tveimur bæjum i daln-
um. Samgöngur við Lokinhamra-
dal hafa jafnan verið mjög erfið-
ar, enda eingöngu við sjóinn að
tefla i þeim efnum, en hann getur
oft verið ærið mislyndur út við
opið úthafið og litt samvinnuþýð-
ur.
Sl. sumar var lagður vegur út i
Lokinhamradal, Svalvogavegur,
og má þvi segja, að þá hafi
einangrun dalsins loks verið rof-
in.
Lokinhamradalur er i Auðkúlu-
hreppi i Vestur-ísafjarðarsýslu,
en sá hreppur er syðsti hreppur
sýslunnar. Hrafnabjörg heitir
annar bærinn af þeim tveimur,
sem enn er i byggð i Lokinhamra-
dal. Bóndinn þar heitir Guðmund-
ur V. Ragnarsson. Hann er gam-
ansamur i tali og opinskár og læt-
ur flest það flakka, sem honum
býr i brjósti.
— Þú ert fæddur i Lokin-
hamradal?
— Jú, mikil ósköp, meira að
segja i Lokinhömrum, á sama
hólnum og nafni minn Hagalin.
Ég er reyndar ekki skáld, en
nefið á mér er ekki ósvipað nefi
Hagalins, ef vel er að gáð. Nánar
tiltekið fæddist ég 20. september
árið 1930 og undir meyjarmerk-
inu.
— Þú er þá væntanlega kvænt-
ur fyrst þú fæddist undir meyjar-
merkinu?
— Nei,nei, þaðgetur vel verið,
að það sé bara verra að vera
fæddur undir þvi. Hins vegar veit
ég um nokkra jafnaldra mfna,
sem fæddir eru undir sama merki
og eru þeir allir miklir kvenna-
menn.
— Þú myndir kannski vilja
nefna okkur einhverja?
— Ætli það. Fæst orð hafa
minnsta ábyrgð og þetta er ákaf-
lega viðkvæmt mál fyrir við-
komandi aðila.
— En hverju viltu nú kenna um
það, að þú ert enn ókvæntur?
— Ætli það sé ekki einangrun-
in, fhaður hefur aldrei verið svo
vitiborinn að fá sér kaupakonu.
Það var svo mikið af kvenfólki
heima á þessum árum, systur
minar t.d. svo að ég þurfti ekkert
á kaupakonu að halda.
Einu sinni var ég þó með
kaupakonu.
— Hún hefur kannski verið
óstýrilát?
— Það er nú ekki gott að segja,
hún var þó lengur en hún ætlaði.
En það getur svo margt spilað inn
i svona lagað. Það eru ekki allir
sem eiga skap saman, þegar við
skapstóra er að eiga.
— Þið eruð skapstórir i Lokin-
hamradalnum?
— Nei, hreint ekki, það fer litið
fyrir þvi hjá okkur. Við erum
mestu ljúfmenni viðureignar. En
það getur þotið i skap okkar eins
og annarra.
— En gengur ykkur illa að
lynda saman við kvenfólk?
— Það er ég ekkert viss um.
Þær geta nú verið skapstirðar
þarna af suðurlandinu.
— Heidurðu kannski að
vestfirzka landslagið eigi illa við
þær?
— Það getur verið, að það sé
einhver pirringur i þeim, þegar
þær koma svona til útnesja og
geta sig litið hreyft. Þegar Jón
Guðjónsson var ráðinn ráðunaut-
ur hjá Búnaðarsambandi Vest-
fjarða, hafði Halldór Pálsson
samband við hann og lagði honum
lifsreglurnar. Og það fyrsta, sem
Jón átti að gera, var að útvega
mér konu. Jón er farinn frá Bún-
aðarsambandinu en ekki er konan
komin.
— En svo að við víkjum taiinu
að alvarlegri málefnum. Þið haf-
ið verið mjög einangraðir i Lokin-
hamradalnum?
— Samgöngur hafa verið ákaf-
lega erfiðar og höfum við átt allt
undir sjónum i þeim efnum, en
hann getur eins og allir vita verið
ákaflega erfiður viðureignar. Það
er margt, sem hingað þarf að
flytja, aðallega þó fóðurbætir og
áburður. Á seinni árum hefur
landhelgisgæzlan oft hlaupið
undir bagga varðandi þessa flutn-
inga, og vil ég nota tækifærið og
þakka þeim alveg sérstaklega
fyrir góða hjálp.
En sl. sumar gerðist það, að
vegarslóð var rudd i Lokin-
hamradal, og er sú slóð aðeins
jeppafær frá Svalvogum. Er það
um 10 km leið og mjög erfitt eftir
henni að aka/ óslétt mjög, enda
hola við holu alla leiðina, svo að
allt ætlar i sundur að hristast.
Ég er þó þeirrar skoðunnar að á
þessari leið mætti gera mjög góð-
an veg, ef sléttað væri yfir það
versta og borið ofan i. 011 hliðin
milli Svalvoga og Lokinhamra-
dals er gróin og þvi ekki mikil
hætta á aurskriðum og grjóthruni
á þessum vegarslóða eftir vetur-
inn.
Versti kafli vegarins er i hinum
svokölluðu Hrafn^holum, á milli
Svalvoga og Keldudals. Fyrir
tveimur árum brauzt maður á lít-
illi jarðýtu eftir örmjórri slóð
utan i Hrafnholunum, sem rétt
var fær gangandi manni, en
þarna er snarbratt berg beint i sjó
fram. Breikkaði jarðýtan þessa
gönguslóð, og með smávægileg-
um sprengingum tókst að gera
leiðina færa jeppum og öðrum
mjóum bilum.
Litið þarf að gera, til þess aö
vegurinn verði vörubilsfær, að-
einssprengja á nokkrum stöðum i
bergið, en það er einmitt þar, sem
hnifurinn stendur 1 kúnni. Vega-
gerðin hefur alltaf haft horn i siðu
vegarins, vegna þess að hug-
myndin hjá þeim var að fara allt
aðra leið, sem að minu mati hefði
sizt verið betri og án efa kostað
mun meiri sprengingar. Og ég hef
meira að segja heyrt, að vega-
gerðarmenn láti enn þau orð falla
að fara þá leið, sprengja út og
niður i fjöru. Ég tel það fráleitt,
þvi að sá vegur yrði sizt hættu-
minni fyrir hruni úr fjallinu.
Fjárveitingar til þessa vegar-
kafla hafa svo sem ekki verið
miklar, þvi að til framkvæmd-
anna hefur verið veitt einni
milljón króna.
Það verður allt annað viðhorf
að búa i Lokinhamradal, ef veg-
urinn verður gerður vörubilsfær.
Vegurinn að Svalvogum er þjóð-
vegur, en vegurinn þaðan og að
Hrafnabjörgum sýsluvegur. Nú
hafa þingmenn Vestfjarða lagt
það til, að sá hluti leiðarinnar
verði lika gerður að þjóðvegi, en
það fær ekki fullnaðarafgreiðslu,
fyrr en yfirmaður vegagerðar-
innar á Vestfjörðum hefur
samþykkt það. Vegurinn væri
ekki kominn nema i Svalvoga,
hefði Auðkúluhreppur ekki tekið
lán úr Byggðasjóði að upphæð
einni milljón krona. Sá hluti
leiðarinnar er þvi algjörlega
lagður af Auðkúluhreppi.
Ég vonast fastlega til, að hann
verði gerður vörubilsfær á þessu
sumri, og tel ég það vel til fallið
að fela það verk manninum, sem
ruddi slóðina um Hrafnholurnar,
Elis Kjaran Friðfinnssyni.
— Þú myndir kannski vilja
segja okkur af félagslifi i
Auðkúluhreppi?
— Það er skemmst frá þvi að
segja, að félagslif er ekkert enda
bæirnir fáir, dreifðir og einangr-
aðir oftast langtimunum saman,
eins og Auðkúluhreppur i heild
frá öörum hreppum yfir vetur-
inn.
Sauðfjárbúskapur er það bú-
skaparform, sem bændur hrepps-
ins stunda, enda telst hér vera
gott sauðfjárbeitiland, fé vænt og
frjósemi allgóð, undantekning þó,
þar sem ekkert er hugsað nema
um höfðatöluna, og er þó oft litill
arður eftir hverja kind. Erfitt er
að fá viðkomandi bændur til þess
að skipta um skoðun i þessum
efnum.
Undanfarin tvö ár hefur verið
unnið að miklum stórfram-
kvæmdum við stækkun Mjólkár-
virkjunar, og hafa nokkrir þeirra,
sem þar vinna, tekið sér lög-
heimili i Auðkúluhreppi. Er það
mjög gott fyrir sveitarfélagið, þvi
að þetta eru tekjuháir menn.
— Þú býrð ekki alveg einn, þótt
ókvæntur sért?
— Nei, ég bý félagsbúi með
systur minni, ennfremur er dóttir
hennar farin að búa á 1/2 Lokin-
hömrum. Ræktun i Hrafnabjörg-
um er litil og erfið, steinn við
stein á þeim litlu skikum, sem
reynt hefur verið að slétta. Það
eru fleiri hektarar, sem við höf-
Um orðið að slá með orfi en i fyrra
haust var það rifið niður með
jarðýtu og herfi, og voru þá liðin
15 ár frá þvi, að þess háttar tæki
kom siðast i dalinn, en þá var hún
flutt á ferju. Vegna þessara
framkvæmda verður litið um hey
i sumar i Hrafnabjörgum.
Bændurnir i Lokinhamradal
yrðu sennilega efstir á blaði hjá
Jónasi þessum Visritstjóra, ef
hann kæmist til þess að skera
bændur eitthvað niður eins og
hugur hans virðist nú mjög
standa til. Þessi skrif hans um
landbúnað eru furöuleg, og varla
hefur liðið svo vika siðan i fyrra
haust, aö sama tuggan úr Jónasi
þessum hafi ekki verið lesin i for-
ystugreinum blaðsins á morgn-
ana. Þessi sifellda endurtekning
um það, að bændurnir séu drag-
bitur á þjóðarbúskapnum, minnir
helzt á það, þegar barn biður í
sifellu um það sama. Ég er mjög
óánægður með frammistöðu
Timans og Morgunblaðsins vegna
þessara skrifa, og finnst mér þau
alls ekki hafa staðið sig nógu vel i
að svara þessum stöðugu árásum
á bændastéttina.
MENNINGARNEYZLA
í SJÁVARÞORPI
Guðmunda og Gunnar.
— litið inn hjá
Gunnari og
Guðmundu á
Hofi
Þó að þau séu bæði komin til
hárrar elli geisla þau af lifsgleði
og kátinu. Það verður ekki merkt,
að þeim leiðist i ellinni. Þau
heilsa mér með hlýju og þéttu
handtaki, taka þéttingsfast ihönd
mér^og halda henni lengi, en þó
hef eg aldrei séð þau fyrr. Viðmót
þeirra er allt svo falslaust og inni-
legt, minnir mig einna helzt á
bamslegt sakleysi og einlægni.
Ég sit i sófanum inni i litilli og
vistlegri stofunni hjá þeim
sæmdarhjónum Gunnari Guð-
mundssyni og Guðmundu Jónu
Jónsdóttur á Þingeyri. Hús þeirra
heitir Hof, nefnt eftir Ilofi i
Kirkjubólsdal, en þar bjuggu þau
lengst af sinnar búskaparævi eða
allt til ársins 1958, er þau brugðu
Ein af myndum Gunnars.
búi og fluttu til Þingeyrar við
Dýrafjörð.
Er til Þingeyrar kom, hófu þau
störf I frystihúsi Kaupfélags Dýr-
firðinga. Guðmunda vann þar til
ársins 1967, er hún varð að láta af
störfum sakir heilsubrests, en
Gunnar vann fullan vinnudag i
frystihúsinu allt til ársins 1973.
1 stað þess að setjast algjörlega
i helgan stein að lokinni langri og
strangri starfsævi og hvila lúin
bein, fór hann að mála málverk,
Framhald á bls. 39.