Fréttablaðið - 07.05.2005, Page 30

Fréttablaðið - 07.05.2005, Page 30
30 7. maí 2005 LAUGARDAGUR Heilbrigðisyfirvöld í Kambódíu staðfestu í byrjun síðustu viku að tví- tug kona úr Kampot hér- aði sem dó á spítala í Ví- etnam 19. apríl hafi verið fjórða fuglaflensutilvikið í landinu sem lagðist á fólk. Konan var framhalds- skólanemi frá Kompong Trach umdæminu í Kampot, en þar kom einnig upp fyrsta fuglaflensusmitið í febrú- ar sl. Í sýnum úr konunni fannst fuglaflensuvírus af A/H5 stofni, en greining fór fram hjá Pasteur stofnuninni í Ho Chi Minh- borg í Víetnam. Starfsfólk á vegum hei lbrigðisráðuneyt is Kambódíu hefur haldið í þorpið þar sem konan stundaði nám, stundað rannsóknir og uppfrætt nemendur. Þá kannar landbúnaðarráðuneyti landsins umfang og orsak- ir alifugladauða í námunda við skólann. Fuglaflensuvírusinn er af A-stofni inflúensu- veirunnar og var fyrst greindur á Ítalíu fyrir meira en hundrað árum síðan, að því er fram kem- ur í gögnum Alþjóðaheil- brigðismálastofnunarinn- ar. Talið er að allar tegund- ir fugla geti sýkst af fuglaflensu þó svo að næmi tegunda geti verið eitthvað misjafnt. Ein- kenni sýkingar í fuglum geta verið mismunandi eftir eðli hennar, allt frá vægum krankleika til bráðsmitandi og bráðdrepandi sjúkleika. Alvarlegustu tilvikin einkennast af því að þau ber brátt að, fuglarnir verða mjög veikir og deyja fljótlega. Þá getur dánar- tíðnin nálgast 100 prósent. Þekktir eru 15 undirflokkar af inflúensuvírusnum sem leggjast á fugla. Hingað til hafa alverleg tilvik sem upp hafa komið verið af völdum inflúensu af A- stofni, af undirflokkunum H5 og H7. Farfuglar meðal and- fugla, sér í lagi villtar end- ur, eru hið náttúrulega forðabúr inflúensuvírusa, en um leið sýna þessar teg- undir fugla mest viðnám við sýkingu. Kjúklingar og kalkúnar til manneldis hafa hins vegar reynst sérlega viðkvæmir fyrir faröldrum bráðdrepandi inflúensu. Vísindamenn hafa sér- stakar áhyggjur af undir- stofni flensunnar sem nefnist H5N1. Sá stökk- breytist hratt og hefur til- hneigingu til að innlima gen úr vírusum sem leggj- ast á aðrar dýrategundir. Stofninn getur smitast í fólk og verið banvænn. Fuglaflensufaraldurinn sem hófst um miðjan des- ember 2003 í Kóreu og hef- ur greinst víðar um Asíu er af H5N1 veirustofninum. Aukin útbreiðsla fuglaflensunnar ýtir undir að smit í fólk, eða aðrar dýrategundir, geti átt sér stað og þar með undir stökkbreytingu vírussins. Verði þannig til stofn sem smitast getur milli manna markar það upphaf nýs heimsfaraldurs inflúensu. - óká V erður komið í veg fyrirheimsfaraldur inflúensu?Nei, segja sérfræðingar og telja einn slíkan geta brostið á þá og þegar. Inflúensufræðingar eru þó sammála um að skipulögð ali- fuglaslátrun í Hong Kong árið 1997 þar sem upp kom fuglaflensa hafi ef til vill afstýrt slíkum far- aldri, að því er fram kemur í upp- lýsingum Alþjóðaheilbrigðismála- stofnunarinnar (WHO). Þó svo að fuglaflensan sé hættuleg og fólk geti smitast af henni smitast hún ekki á milli manna. Mesta hættan liggur í að fuglaflensuveiran nái að breyta sér þannig að til verði nýr stofn sem svo geti geisað um heiminn. Heimsfaraldrar inflúensu hegða sér með öðrum hætti en sú flensa sem fólk á að venjast að komi hér upp á hverjum vetri, því ekki er hægt að segja til um hvenær ósköpin skella á, alheimsfaraldrar geta komið á hvaða árstíma sem er. Vegna þess að faraldurinn verður til eftir stökkbreytingu á flensuveiru ríkir mikil óvissa um hversu langan tíma tekur að búa til bóluefni við nýju flensunni. Þá gera nútímasamgönguhættir það að verkum að heimsfaraldurinn getur borist um heiminn með áður óþekktum hraða. Til marks um hversu alvarleg ógn nýr flensustofn er má nefna að inflúensufaraldurinn sem fór um heiminn árin 1918 til 1919 varð fleirum að bana en létust í fyrri heimsstyrjöldinnni, á milli 40 og 50 milljónum manna, sam- kvæmt upplýsingum Alþjóðaheil- b r i g ð i s m á l a s t o f n u n a r i n n a r (WHO). Faraldurinn er ýmist nefndur Spánarveikin eða spænska veikin og barst hingað til lands í október 1918. Á fyrsta hálfa mánuðinum eftir að veikin kom upp í Reykjavík er talið að tíu þúsund manns hafi smitast, en á þeim tíma bjuggu í bænum um fimmtán þúsund manns. Í Öldinni okkar er áætlað að yfir 300 manns hafi látist úr veikinni á landinu öllu og um 260 í Reykja- vík. Flensufaraldrinum árið 1918 hefur verið lýst sem skaðlegasta faraldri sem sögur fara af, en á einu ári dóu í heiminum fleiri af völdum Spánarveikinnar en á þeim fjórum árum sem Svarti dauði geisaði, 1347 til 1351. Alþjóðaheilbrigðismálastofn- unin hefur í nokkur ár haft nokkrar áhyggjur af yfirvofandi heimsfaraldri og fylgst grannt með þróun mála á þeim svæðum þar sem fuglaflensa hefur komið upp. Til þess að fuglaflensuvírus- inn geti stökkbreyst í hættulegri útgáfu þarf hann að berast í svo- kallaðan millihýsil, en það gæti til dæmis verið svín, eða maður. Á fundi framkvæmdastjórnar Alþjóðaheilbrigðismálastofnunar- innar í Genf 24. janúar síðastlið- inn voru öll aðildarríki stofnunar- innar hvött til þess að koma á og virkja viðbúnað vegna yfirvof- andi heimsfaraldurs. Viðbúnaður- inn á að miða að því að draga úr heilsutjóni og efnahagslegum og félagslegum afleiðingum farald- urs. Þá voru aðildarríkin hvött til að huga að framleiðslu inflúensu- bóluefnis og koma sér upp vara- birgðum inflúensulyfja. Hér á landi vinnur Landlæknis- embættið að endurskoðun á drög- um um viðbúnaðaráætlun við heimsfaraldri. Verið er að meta þá kosti sem fyrir hendi eru brjót- ist faraldur út og ekkert bóluefni sé tiltækt í upphafi. Áætlunin er unnin í samvinnu við Alþjóðaheil- brigðismálastofnunina, Evrópu- sambandið og Norðurlöndin. olikr@frettabladid.is Flensufaraldur óumflýjanlegur Heilbrig›isyfirvöld og stofnanir um heim allan búa sig undir yfirvofandi heimsfaraldur n‡s inflúensu- stofns. Sérstakt eftirlit er me› fuglaflensu í Asíu. Stofn hennar er flekktur fyrir a› stökkbreytast au›- veldlega en fla› myndi marka upphaf farsóttar. Síðasta mannslát af völdum fuglaflensu: Tvítug stúlka dó í Kambódíu FRÉTTAB LAÐ IÐ /H AR I KJÚKLINGAR Samkvæmt upplýsingum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar eru hænsnfuglar sérstaklega viðkvæmir fyrir ákveðnum hættulegum stofnum flensuveirunnar. Þessir stofnar geta smitast í fólk, en ógna ekki heimsbyggðinni allri nema þeir nái að stökkbreytast þannig að þeir smitist manna á milli. UPPSAFNAÐAR TÖLUR UM FÓLK SMITAÐ AF FUGLA- FLENSU AF A-STOFNI (H5N1) SÍÐAN Í JANÚARLOK 2004.* *HEIMILD: Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin, 2. maí 2005. **Dauðsföll eru talin með í fjölda til- vika. Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin telur bara tilfelli staðfest á tilrauna- stofu. Land/svæði Fjöldi tilvika** Dauðsföll Kambódía 4 4 Taíland 17 12 Víet Nam 68 36 Alls: 89 52 SJÚKRABÚÐIR Í BANDARÍKJUNUM 1918 Þegar Spánarveikin geisaði í Banda- ríkjunum árið 1918 var sums staðar brugð- ist við með því að slá upp tjaldbúðum sem bráðabirgðasjúkrahúsi. Hætt er við að ámóta flensa sem upp kæmi nú myndi á skömmum tíma lama allt athafnalíf í fjölda landa um allan heim. Heimsfaraldur verður til 1. Fuglaflensan er viðvarandi í andfuglum. 2. Ákveðnir flensustofnar geta lagst þungt á hænur og kalkúna. 3. Hænsnfuglaafbrigðið getur borist í menn, eða önnur dýr á borð við svín og hesta. 4. Til getur orðið stökkbreytt útgáfa sem þá er nýr flensustofn sem getur smitast á milli manna og orðið að heimsfaraldri.

x

Fréttablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.