Fréttablaðið - 25.05.2005, Blaðsíða 6

6 25. maí 2005 MIÐVIKUDAGUR
HREFNUVEIÐAR Sendiherrar Bret-
lands, Frakklands og Þýskalands
sendu utanríkisráðuneytinu yfir-
lýsingu í gær þar sem þeir lýsa
andstöðu sinni við tillögur Haf-
rannsóknastofnunar um veiðar á
39 hrefnum í vísindaskyni á þessu
ári. Þeir skora á ríkisstjórn Ís-
lands að hunsa þessi tilmæli og
láta af öllum áætlunum þar sem
vísindalegar forsendur séu vafa-
samar.
Stefán Ásmundsson, skrif-
stofustjóri hjá sjávarútvegsráðu-
neytinu, segir þessi viðbrögð
sendiherranna ekki koma sér á
óvart. Þau séu þó frekar til marks
um að andstaða við hvalveiðar
hafi dofnað þar sem mun fleiri
þjóðir hafi mótmælt ákvörðun
sjávarútvegsráðherra um að
hefja hvalveiðar árið 2003.
Spurður hvort það sé ekki hag-
stæðara fyrir Íslendinga að láta af
hvalveiðum frekar en að ögra
vinaþjóðum okkar segir Stefán að
ekki megi skynja neina hótun í
þessum viðbrögðum. Að hans
sögn bendir ítarleg ítarleg könnun
samgönguráðuneytisins til þess
að hvalveiðar hafi ekki neikvæð
áhrif á ferðamannaiðnaðinn. – jse
HERMANNAVEIKI Hermanna-
veiki eða Legionella dregur
nafn sitt af því að veikin var
fyrst greind árið 1976 eftir að
fjöldi fyrrverandi hermanna
veiktist á samkomu í Fíla-
delfíu í Bandaríkjunum. Alls
veiktust 182 og þar af létust
29.
Veikin er afbrigði af
lungnabólgu og hefur hún
verið rakin afturvirkt allt
aftur til ársins 1947. Bakterí-
an sem veikinni veldur fyrir-
finnst víða í náttúrulegu um-
hverfi en verður fyrst hættu-
leg þegar hún nær að fjölga
sér. Það gerist helst í vatni
þar sem hitastig er tiltölu-
lega hátt eða 35-50 gráður.
Hún smitast ekki milli manna
heldur berst hún með úða frá
menguðu vatni.
Helstu uppsprettur veik-
innar eru ýmiss konar dreifi-
kerfi drykkjarvatns, hita-
kerfi, loftræstikerfi og kælit-
urnar. Sömuleiðis eru dæmi
um að veikin geti smitast
með vatni í sturtuklefum og
heitum pottum.
Fyrstu einkenni veikinnar
eru höfuðverkur, verkir í
vöðvum og slappleiki. Síðan
fylgir hár hiti, þurr hósti og
önnur einkenni frá öndunar-
vegi.
Hægt er að beita fúkka-
lyfjum gegn veikinni en and-
látstíðni sjúklinga er milli 5
og 30 af hundraði.
- ssal
HEILBRIGÐISMÁL Heilbrigðisyfir-
völd í Noregi hafa verulegar
áhyggjur af hermannaveikifar-
aldrinum sem kominn er upp í
bænum Friðriksstað skammt
sunnan við Osló. Um 30 manns
hafa veikst og þar af hafa fimm
látist.
Veikin gaus upp á Østfold-
svæðinu um helgina en nú leikur
grunur á að hún sé að skjóta upp
kollinum víðar. Þannig var kona
lögð inn á sjúkrahús í Drammen
í gær sem er mun nær Osló og er
staðfest að hún er með her-
mannaveiki.
Það sem veldur norskum yfir-
völdum mestu hugarangri er að
uppspretta veikinnar hefur ekki
fundist og er allt kapp lagt á að
finna hana, en athyglin beinist
fyrst og fremst að stórum bygg-
ingum í Friðriksstað og ná-
grenni.
Nokkur uggur er í norskum
almenningi; þannig var stórt
verslunarhús í Friðriksstað
meira og minna mannlaust í gær
eftir að orðrómur komst á kreik
um að fólk hefði smitast eftir
komu þangað.
Haraldur Briem sóttvarnar-
læknir segir að Landlæknisemb-
ættið geri engar sérstakar ráð-
stafanir vegna hermannaveik-
innar. „En ef einhver er að koma
hingað frá þessu svæði og fær
einhver einkenni, höfuðverk,
hita, slappleika og hósta, á hann
auðvitað að leita læknis,“ segir
Haraldur.
Hann leggur áherslu á að her-
mannaveikin smitist ekki manna
milli þannig að engin hætta sé á
að veikin breiðist
út. „Þetta er í
sjálfu sér alls ekki
sjaldgæfur sjúk-
dómur, það er
bara við svona
kringumstæður
þegar þetta nær
að magnast upp og
verða að hópsýk-
ingu að veikin
vekur sérstaka athygli,“ segir
hann.
Hér á landi hafa orðið ein-
staka tilfelli um hermannaveiki
árlega en hópsýkingar hafa ekki
komið upp síðan fyrir tíu til
fimmtán árum. „Þá komu upp
nokkur sýkingarvandamál á
Landspítalanum og það tókst að
finna bakteríur í sturtuhausum
sem gátu skýrt málið og menn
komust fljótt fyrir þetta,“ segir
Haraldur Briem sóttvarnar-
læknir.
- ssal@frettabladid.is
BROSMILDIR George W. Bush og Hamid
Karzai ræddu málin í Washington í gær.
Afgönsk stjórnvöld:
Rá›ist gegn
ópíumrækt
KABÚL, AP Eftir að hafa sætt ámæli
fyrir að draga lappirnar í barátt-
unni við ópíumræktendur hafa af-
gönsk yfirvöld blásið til stórsókn-
ar síðustu daga. Rassían fór fram
í suðurhluta landsins og að henni
lokinni höfðu fimmtán manns ver-
ið handteknir og 4.590 kíló af ópí-
um gerð upptæk.
George W. Bush Bandaríkja-
forseti sagði að hersveitir Banda-
ríkjamanna í Afganistan yrðu
áfram undir bandarískri stjórn,
þrátt fyrir óskir Hamid Karzai,
forseta landsins, um að hafa
meira um aðgerðir þeirra að
segja, en hann er í heimsókn í
Washington. ■
Áfrýjun Pitcairn-búa:
Bei›ninni
hafna›
WELLINGTON, AP Hæstiréttur
Pitcairn-eyju hefur hafnað beiðni
sex manna á Pitcairn-eyju í
Kyrrahafi um að máli þeirra verði
vísað frá.
Mennirnir voru dæmdir til
nokkurra ára fangelsisvistar fyrir
kynferðisferðisafbrot af ýmsu
tagi í október síðastliðnum en
brotin höfðu staðið yfir í marga
áratugi.
Þeir báru því hins vegar við að
þeir hefðu ekki gert sér grein fyr-
ir að bresk lög giltu á eyjunni. Því
hafnaði dómstóllinn algerlega, en
hann kom saman á Nýja-Sjálandi.
Rúmlega 50 manns búa á
Pitcairn-eyju en þeir eru afkom-
endur uppreisnarmanna af skip-
inu Bounty. ■
Óprúttnir tölvuþrjótar:
Gjald fyrir
læst skjöl
WASHINGTON, AP Tölvuþrjótar hafa
fundið enn eina aðferðina til að
gera tölvunotendum lífið leitt. Til
viðbótar við vírus- og ormasend-
ingar eru þeir farnir að ástunda
að læsa skjölum í tölvum fólks og
heimta lausnargjald fyrir að opna
þau aftur.
Viðskiptavinur netþjónustu í
San Diego í Kaliforníu uppgötvaði
á dögunum að hann gat ekki leng-
ur opnað mikilvæg skjöl í tölvu
sinni. Skömmu síðar fékk hann
tölvupóst þar sem um 25.000 ís-
lenskra króna var krafist í „lausn-
argjald“ fyrir skjölin. Leggja átti
peningana inn á bankareikning á
netinu gegn því að fá kóða sendan
í tölvupósti. ■
Forseti Indlands:
Kalam sækir
okkur heim
HEIMSÓKNIR Dr. A.P.J. Abdul
Kalam, forseti Indlands, kemur í
opinbera heimsókn til Íslands í
boði forseta Ís-
lands á sunnudag-
inn kemur og mun
dvelja hér til 1.
júní.
Á meðan á dvöl-
inni stendur mun
hann undirrita loft-
ferðasamning fyrir
hönd lands síns við
Ísland en auk þess
hyggst hann heim-
sækja hérlendar menntastofnanir.
Kalam er múslimi sem fæddist
árið 1931 í Tamil Nadu-héraðinu á
sunnanverðu Indlandi. Hann er
flugvélaverkfræðingur að mennt
en starfaði lengstum að þróun eld-
flauga. Hann er af mörgum talinn
faðir indversku kjarnorku-
sprengjunnar. ■
Spilar flú golf?
SPURNING DAGSINS Í DAG:
Telur›u a› íslenskir kaup-
menn leggi óe›lilega miki› á
föt og skó?
Niðurstöður gærdagsins á visir.is
80%
20%
Nei
Já
Farðu inn á fréttahluta visir.is
og segðu þína skoðun
KJÖRKASSINN
Nýr forseti Mongólíu:
Ætlar a› berj-
ast vi› fátækt
ÚLAN BATOR, AP Nambariin Enkhbay-
ar er nýkjörinn forseti Mongólíu.
Hann er bókmenntafræðingur að
mennt. Hann kemur úr Byltingar-
flokki alþýðunnar
sem er gamli komm-
únistaflokkurinn í
þessu fyrrverandi
leppríki Sovétríkj-
anna.
Enkhbayar lofar
því að vinna með
pólitískum andstæð-
ingum sínum að því
að berjast gegn fá-
tæktinni sem hrjáir
stóran hluta mongólsku þjóðarinn-
ar. Það ætlar hann að gera með því
að efla innlenda og erlenda fjárfest-
ingu og skapa þannig fleiri störf. ■
ABDUL KALAM
NAMBARIIN
ENKHBAYAR
M
YN
D
/A
P
ØSTFOLD Í héraðinu Østfold sunnan við Osló þar sem hermannaveikin kom upp búa alls
rúmlega 250 þúsund manns.
Hvað er hermannaveiki?
Smitast ekki milli manna
HARALDUR
BRIEM SÓTT-
VARNARLÆKNIR
Fleiri Nor›menn fá
hermannaveiki
Íslensk heilbrig›isyfirvöld segja enga ástæ›u til a›ger›a hér á landi enda smit-
ast veikin ekki milli manna. Einstök tilfelli koma upp árlega á Íslandi en hóp-
s‡king hefur ekki komi› upp í meira en áratug.
HREFNUVEIÐAR Talið er að um 44 þúsund
hrefnur séu við Ísland. Sendiherrar Bret-
lands, Frakklands og Þýskalands skora á
ríkisstjórn Íslands að hunsa tilmæli stofn-
unarinnar um að veiða 39 hrefnur á þessu
ári.
Hafrannsóknastofnun um hvalveiðar:
Sendiherrar mót-
mæla tillögunum
Darfur í Súdan:
NATO b‡›ur
‡msa a›sto›
SÚDAN Jaap de Hoop Scheffer,
framkvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins, greindi frá því í gær
að bandalagið hefði ákveðið að
bjóða Afríkusambandinu (AU)
ýmsa aðstoð við friðargæsluverk-
efni þess í Darfur-héraði í Súdan.
Alþjóðleg ráðstefna um ástand-
ið í Darfur hefst í Addis Abeba,
höfuðborg Eþíópíu, á morgun og af
því tilefni ákvað NATO að bjóða
ýmiss konar tæknilega aðstoð, en
áður hafði Evrópusambandið boð-
ist til að sjá um flutninga á hinu
7.700 manna friðargæsluliði sem
mun fara á vegum Afríkusam-
bandsins á vettvang í Darfur. ■
Fredriksstad
Øst fo ld
Noregur
Sv íþ jóð
Osló