Atuagagdliutit - 05.05.1955, Blaðsíða 25

Kalåtdlit-nunåne
ilagit uvdlume
(4-mit nangitat)
nerat, imalunit kalåtdlit avalagsima-
ssut maligagssiuinerat. nalunånge-
KaoK nuname danskit kulturimik pi-
sunerussumik akimanerussumigdlo
pigissaKartutut issigissauvfiåne tåu-
ko sutigutdlunit maligagssatut issigi-
neKartåsassut, taimatutaordlo tåukua
ilagigtut inunermik atuinerat imalu-
nit atuinginerat suniutcKartåsaKalu-
ne. taimåitumik ilagit suliagssaming-
nik nåmagtumik nåkutigingningine-
rarneKåsagpata, tauva ilagit tåssane
pineKartut tåssaussariaKarput ila-
gingne inugtaoKataussut tamaving-
mik. tåssalume tamangajavivta ila-
gingne inugtaoKatauvugut. sektit ilau-
ssortamik amerdlåssusiånut naler-
Kiutdlutik nakussarnerujugssuat pi-
ssuteKartarpoK ilaussortaussut tamar-
mik suleKataussarmata.
åmåtaoit ukiut nutåt ilerKoringnig-
ssap tungåtigut kinguax-iåtdlagfiusi-
maKaut, imcrajungnen, nåpautipiluit,
åiparit avitarnerc mérKatdlo atåta-
Kångitsut nagsatarisimavai. tamåna
navianaKaoK, inuiaKatigitdlo iluåne
såkusinaussut pcKatausinaussutdlo ta-
maisa atordlugit pissutsit tamåko
ajortut ajugauvfiginiartariaKarput.
tamåkununga tiingatitdlugo tåingit-
sorsinåungilarput liøjskoleKalernig-
ssamik isuma, tåuna inuit pissutsinut
nutånut iserniarneråne såkugssaung-
mat tangilik. årnalo erKarsaut tamå-
na piviussungortiniardlugo ilagingne
sulissut ilungersornerungmata tamå-
na erssersitsivoK åma ilagingne suli-
ssut tåssunåkutaoK akissugssåussutsi-
mingnik arajutsingnigsimångitsut.
sordlo OKautigineKarérsoK taima a-
nersåkut nalerKutungorsarnigssap
nagsatarigajugtarpå eKérsagauneK. si-
lamiut onalugtuarissaunerata ersser-
sipå taima eKérsainerit pissarsima-
ssut inuiaivatigit avdlångulerfiata na-
låne. sordlo Danmarkime ukiut 100
matuma sujornagut eKérsainerujug-
ssuit, sule uvdloK måna tikitdlugo ila-
git inuneråne suniiiteicartut taimåiput
ama Kalåtdlit-nunåne ukiut 50 ma-
tuma sujornagut peKatigingniatigut
cKérsaineK taineKarsinauvoK. taimåi-
tumik isumaKarnarpoK ukiut måna
atugkavut taimåitunik pilersitsisi-
naussut. taimalume pissoKarnigsså
ilimanardluinarpoK, tåssame ukiune
måkunane avdlångoriartorneK ang-
nertungårame anersåkut pissaunerit
pissaunerujugssuit aulagsag.tisinauv-
dluarpai. åma i s um a k an g aj ag p u n g a
taima CKérsaineKarnigsså kisime så-
kugssaussoK måna ingerdlaneK iluar-
siniåsavdlugo, måname danskit suka-
Kissumik ingerdlatsiput kalatdlitdle
issigingnårtuinauvdlutik. eKersaineK
åma dollarsinit milliunilingnit inuia-
Katigingnut suniuteKarnerusinauv-
dluarpoK.
eisérsainerdle nukingerssorneKarsi-
nåungilaK. anersåkut inuneic Kagdli-
kut inunermut tungassutut ingerdlå-
ncKarsinåungilaK, nauk amerikamiut
avdlatdlo taima isumaKaraluartut.
ima OKarneK ajornaKaoK: måna eKér-
sainiarpugut, inuiait eKersarniarpa-
vut, sordlo igdluliornialerangamik
pissartut. taimåitut pingortitat inger-
dlausiata aulajangertarpai. ukiut i-
ngerdlaneråne inuit erKarsautåine
sordlanigkiartuårtarput, autdlarKau-
tfine påsigssaorpiaratik pasitsåusima-
neKåinardlutik, tauvalo uvdlut ardlå-
ne, pivfigssaK nagdliugpat, inuit ilåta
OKautigisinauvai, OKausingordlugit
tamanit påsineKardlutik nuånårutigi-
neKartugssat, tåukuame åma ingming-
ne oKautsit tåuko pigeréramikik. tai-
ma oKautsinik anitsissugssaa palasiu-
sinauvoK, kisiånile åma inuk avdla
kinalunit, sussordlunit autdlarnissu-
sinauvoK. isumaKarpunga eKérsaine-
rup misigissutsit såkortut avdlat åssi-
gigai, nuånårneK, asangningnerdlo
sordlo; isumamingnik nagdliutarput,
kisiånile ujarneKardlutik nanigssau-
neK ajordlutik. tauvalo ajoKersuiar-
tortitat palasitdlo Kanordlunit amer-
dlaligissut maunga autdlartineKarsi-
nåuput, tamåko amerdlåssusiata eKér-
saineK pilersinaviångilå.
tåuna Kagdlikut itunut anersåkut
inunerup nalerKutungorsarniarnig-
sså ingmine påsigssauvdluångitsoK
Kimavigtinago teissariaicarpoK måna
Kagdlikut nutångorsaineK sukaicissoK
inuitdlo erKarsartausiat pingitsoratik
ingmingnut nalerKugungnaertugssau-
ssut. imaKa inuit nutångorsainiarner-
mik sukavatdlårneraissut ilumortar-
put — tåssane aperKutåusaoK inuit
KanoK naleKarssusiånik, KanoK pi-
ngårtigissusiånik avdlanut naler-
iciutdlugit, isumaKarneK. tåssame i-
nup encarsartausia imåinaK avdlå-
ngortitagssauneK ajorpoK. sordlo kri-
slumiussuseK Danmarkime ukiut 600
ingerdlaneråne, ilame ukiut 600 siv-
nerdlugit, pigiliukiartuårneKarpoK.
tåssalo ilagingne sulissut amerdla-
ncrssait kalåliuput (palasit danskiu-
ssut arfinilinåuput — sivnere ta-
marmik ajoKitdlo tamarmik kalåliii-
put), tåukulume nunarKatimigsor-
dluinaK iput, sorunalume Europap
kitåmiuisut erKarsartauseKalernigssa-
inut ingerdlaniarnermingne nunarKa-
timigsut ajornartorsiuteKartigalutik.
tauva KanoK piumassarineKarsinauva
savssåsassut uvdlutdlo nutåt nunar-
Katimingnut oKalussissutigalugit?
danskitdlo palasisa ukiut ardlagdlit
atortariaKartarpait kalåtdlit oicausé
erKarsartausiatdlo iliniarniardlugit,
aitsåt taimailigunik kulturikut ki-
ngornussarsiartik kalåtdlinut inger-
dlaterKigsinaulertaramiko.
tåssalo kulturip tungågut suliag-
ssat tiklpavut, inusugtune sulineK,
kulturudvalgit, studiekredsit, imigag"
ssamik migdlisainiarneK, atautsimx-
tarnerit, oKalugiartarnerit, oKaloKati-
gingnerit alikusersutitdlo. tamåkuna-
ne suliat ardlaligpagssuit ilagingne
suliarineKarérput imalunit tigumine-
Karérput, suliagssarpagssiigaluarpu-
ine sule, åmalo sule ingcrdlåniarta-
riaKartut, ilagitdlo suleKatåusavdlu-
tik pingitsortugssåungitdlat. mingne-
rungitsumik niuvertoruseKarfingne
(asimioicarfingne) KanoK iliornig-
ssaic nukingingnartugaluarpoK.. ?i9r'
nakuterpagssuitdle ajugauvfiginia-
gagssåuput. angatdlatigssarsiorneK
ajornarajugdluinarpoK tåssa palasip
avdlat angatdlataisa atorungnaernig-
ssåt utaraissariaKartarmago imalunit
iluagtitsivdlune ilaunialugtariaKartar-
dlune, åmalume inuit angatdlateKar-
tut ilagingne suliamik soKutigissa-
Kartigissusiat aperKutauvdluinartar-
dlune. ilagit uvdlume suliput kisitsi-
sitigut ( atortugssaKarnermikut) suli-
ssumikutdlo sorssungnerup sujorna-
gut pigei'érsimassatik tåukuxnartit-
dlugit, sulivfit avdlat iiiugparujug-
ssuarnik ilaortorneKartuaraluartut.
ilagingnilo sulissut tamåko ilarpag-
ssue ukiorpagssuarne nunaKarfingme
kiserdliornaKissume tikikuminacKi-
ssumilo najugaKartarput taimailiv-
dlutigdlo erKarsautimikut unigtorsi-
nauvdlutik nutartei'iniarsinaunigssa-
mingnutdlo periusigssaKangåratik.
(tamatumane ilagit nangmingneK su-
lissumingnut ikiorsivdluarsinaugu-
narput katerssortitai-dlugit isuma-
mingnut nutarterutigisinaussåinik tu-
niorartai’dlugit).
aningaussanik akuerssissuteKartar-
nerme ilagit isumagineKangårtångit-
dlat taimåitumigdlo atortugssakit-
dlioKalutik suliniai’put. inatsisitårtu-
gaussutdlo sordlCina åssigingitsutigut
ilagingne ingerdlaniarnigssaK akor-
nusersulei-åt (taisinauvarput: atuar-
fil ineKarfiuvdlutik nerissaKarfiuv-
dlptigdlo atuartarfigssat (iliniartar-
figssat) suliariniarncKalersut pingit-
soratik méreat taimailivdlutigdlo ajo-
Kit iliniartitsissutut sungiusarsima-
ssut niuvertoruseKarfingnit (asimio-
Karfingnit) tigorKalisavait, taimailiv-
dlunilo ilagit tamåkunanitut iliniar-
simångitsunik imalunit ingmånguåi-
naK iliniarsimassunik sulissoKarta-
l-iaKalisåput. kisalo piai’érsiinavfigi-
ssariaKarpoK (ilimagissariaiiarpoK)
taigorneKartut tamåko inuit tarnaisi-
gut nukigdlårtitsissungoi'sinaungma-
ta, mingnerungitsumigdlo angutine
ukiorpagssuarne ilagingne sulissusi-
massune. imaKa oKarumassoKåsaoK
ilagingne angnerussumik sulissaria-
Karnermik piumassaKarnerup ersser-
sikå ilagingne suliaK pissai’iaKartutut
nautsorssutigineKartoK. piumassai’i-
neKartordle månaunci'unguatsiarpoK
ilagit suleKataunigssåt inuiaKatiging-
ne suliagssatut aperKxxtit nåmagsi-
niarneKarnigssane, måssa tamåna
suliagssavigissåta avatånikaluartoic,
tåssa ivangkiliumik nalunaiaussunig-
ssåt erKarsautiginei’unago, piumassaic
avdlat erKarsautåinik imalunit isu-
magissånik soiculigigtåipatdlårtoK.
sordlume-una åma inuit kulturikut
sunerniarneKarnermingne atautsikut
tigusinaussait kigdleicatdlartut. ig-
dloi-pagssuaKarfigssuarne ardlaling-
ne misigissaussartut erssersipåt inga-
ssåussineKartumik oKautigineKarto-
Kai'sinåungingmat, tamatumunga ili-
sarnaivutaussarpoK kulturimut tunga-
ssutigut suliniarnerit ornigarneKar-
dluarumassångineratigut.
ilagit kisimikungnaerput inuit isu-
maKarnigssånut suniuteKarniåsavdlu-
tik. nukingitdle avdlai’pagssuit suniu-
teKartugssaoKataulerput: atuarfik, ra-
dio, filme, avisit åma avdlax’pagssuit
kalåtdlit erKarsartausiånut uvdlume
suniuteKartoi’ujugssuångoi'put, tai-
måitumigdlo tåukutaoic akissugssåu-
ssutsip ilå tigumissariaKarpåt imalu-
nit akissugssaoKataussai’iaKarput isii-
mat erKarsartautsitdlo KanoK ineri-
kiartornerånut. åssei’suteKarniångi-
kaluardlunga taisinauvåka ilagingne
åssigingitsunik ugperuseKartut, tåu-
ko nutajugarnik alutoi’nardlutigdlo
perKautanit suniuteKalertorsinauga-
luarput nakunerusinausoi’inardlutig-
dlo. sivitsulerneratigut KanoK ikumå-
raluarnerput.
ernaimaniartigo ukiut ai-dlaKånge-
Kingmata nutarterinerup autdlartine-
ranit. utai'Kiniaritse pivfigssaKartitsi-
niaritse, tamåssa tungavigssauvdluar-
toK iniip isumåne suliaKarniarnerme,
tungavigssaK kalåtdlit nunåne åma
atorniartariaKaraluartoK grundlovi-
mut peicasiutdlugo. Kanordlunime
ernumaniartigigaluaråine anersåkut
pissutsit pivdlugit, avKusernit, igdlor-
•ssuit umiarssualivitdlo ima sukatigi-
ssumik ingerdlatitdlugit Kimatauler-
soralugit, ajornaKaoK sugssarsinavi-
ångilagut anersåK pitugdlugo ingei--
dlaKatautiniaraluaruvtigo iluaKutau-
naviångilaK. pissutsine nåpei'tordlu-
go nangminérdlune ingei'dlassaria-
KarpoK tumartorsimassiingusångiku-
ne.
någga, nuånårutiglnartariaKarpar-
d, issel Bob oKarpoK, inimine ivigarssU't
onrisimavfiginiarssaralugit issangernigsså
utarKivdlugo.
IIu, det er koldt, siger Bob, der er krøbet
ind i halmen i sit hundehus, hvor den med
cu melankolsk mine venter på mildning i
vejret.
put ilagit ingerdlanerat Kanganisar-
palugpatdlårsorinaraluarmat. uvdlu-
me årdlerinarnerpåjugunarpoK nu-
tartei-inerup sarfarnerssuane kalåt-
dlip tarnine, ingmikut pissuseKar-
ssutse nangminiussutsilo ånåisagpa-
git, taimåikunime ajorneruinåsaga-
luarmat. ilagit avdlångoratik tåssau-
gatdlartitdlugit anersårtigdlo pigigat"
dlartitdlugo imalunit tax-neit avdlå-
nguteKartinago aulajaitdlutik Kimaf-
ravigssatut tåssaujuåsåput, Kanganit'
sane pitsaunerpåjussune umajuar-
fiuvdlune . avdlat tamarmik nalorni-
nartorsiulerfiata nalåne. uvdlune ruå-
kunane ilagit inuiangne suliagssåta
pingårnerssariguiiax-på pisorKat nit'
tåliorneruvdlo akornåne akunerrni'
liutusavdlune, tamånåinardlunit piv'
dlugo — imaKa soKutigissaKångipa-
lugsinaugaluartoK piumåssuseKång1'
palugdlunilo — isumaKarpunga ila-
git mianerssortariaKartut nutarteri-
nermut ilånguniarpatdlårnavérsårta-
riaKardlutik. måssa sujunigssame Ka-
noK iliorumårnermut ingerdlatitsi-
nigssame progi-amiussugssåungika-
luai-toK, isumaKangajagpunga taimaj'
liorunik ilagit ingmingnut kalåtdlit
nunåtdlo ajunginei'påmik kivfartuti-
sagait tuaviuleratik pisuinartutut
ingerdlaniarunik.
naggatågutdlo atautsimut katitdlu-
go oKautigisaguvko ima oKautiginiar-
para: ilagit uvdlume nåmagsiniagag-
ssai’ujugssuarnik aperKutinigdlo su-
leriai’figssaKarput, sujunigssame inc-
x-ikiartoi’nerme suniuteKai’ujugssuar-
fiusinaussumik. Kularingilaralo ilagu
sulissuisa tamåna arajutsisimångx-
kåt, suliagssardlo tigujumavdlug0
piarérsiinavdlutik. ilagit nangminéi'"
titariaicarput tamatumane KanoK ili<?'
rumanigssånut. pingitsailiniaKinagit
piuvdluångitsuinik nukingipilung"
nigssamut. nagdliukumårpoK, isurna-
Kax-pungalo nagdliukune såkortujuy-
dlune nagdliukumårtoK. ilagit tunga-
nut igpingnartugssanik inuit såssu-
ssiniakujugtuarnere, pissutsinik påst-
simassaKardluånginermik isumaliuti-
givdluagausimånginermigdlunit tu-
ngaveKartartut, akornutauginarsinåu-
put kalåtdlitdlo ilagigtut misigissU-
siånut nukigdlårtitsissuinarsinauV-
dlutik, måssa tåssane åtaveKardlui"
nardlutik misigissuseKaraluårtut. }}'
tarKivdlunime erininaKaoK, taima1"
tordie iluaKutauvdluarsinauvoK. —'
ugpertumut nukingingnartoKångila1{-
Claus Sørensenip kilisautå
Claus Sørensenip kilisautå „Hd’"
tlia“ ivsaK Kitånut autdlarpoic sava"
lingmiormiunik inugtaKardlune
kangnerssuai’ne noi’skit portugal1"
miutdlo aulisariutait unangmisa^"
dlugit. ningitagkat aulisautåinaitdl0
atordlugit aulisåsåput.
26