Atuagagdliutit - 15.12.1955, Blaðsíða 25

Kalåtdlit-nunåt Kujanartumik måna tikitdlugo
ajutoriartorane sujumukarsimavoK
niuvernerup styrelsesrådiane sujuligtaissumilc, direktor cand. polit.
Ebbe Groesimik oKaloKatigingningnen Kalåtdlit-nunåne uvdlume pi-
nartut pivdlugit
„Købenliavnimukardlunga tåuna
styrelsértugåt OKalukiartorsinaugalua-
ruvko". ukiut ardlagdlit inatuma su-
jornagut kalåleK sumik ardlånik nå-
magigtaitdliortOK taima oKartitdlugo
tusarneKarsinaussarpoK. tamåna uv-
dlume ajornarunarpoK sujugdlermik
styrelsérungmat åipagssånigdlo kalåt-
dlit Kalåtdlit-nunanik nålagkersue-
Kataunerat mikissujungnaersimaKing-
mat sorpagssuit Kalåtdlit-nunåne
nangminerme aulajangerneKarsinau-
lernerat nalornisiginérutdlune.
sinerissame kommunalbestyrelset
sulivdluarput, tåssanilo kalåtdlit
Kavsltigut angnertumik aulajangi-
ssarput. Kalåtdlit-nunåta landsrådia
angnertunernik tigumingnigtuvoK —
Kalåtdlit-nunåne Danmarkimilo „sty-
relse" taineKåsaerpoK. oKauseK tå-
marsimavoK —- imåipordle sule niu-
vernerup styrelsesrådianitoK, suju-
nertarissale agdlagsimassoK atuaråi-
ne OKauseK tåssunga atavdlune nar-
rujumissutigssaugunångilaK. sujuner-
tarisså agdlagsimassoK oKalugtuarpoK
niuvernerup styrelsesrådia statsmi-
nisterimit pilersineKarsimassoK niu-
vernerup ingerdlatitauneranut sule-
Kataussugssauvdlune niuverneruv-
dlume Kutdlersarisså (direktøria) su-
leKatigisavdlugo.
— påseratarujarput, avdlatigutdle
styrelsesråde påsisimavatdlårnago.
— tamåname ilisimåsavdlugo åina
nåmagkaluarpoK, niuvernerup styrel-
sesrådiata sujuligtaissua direktør Eb-
be Groes oKarpoK. styrelsesrådip
iluane pisinaussarput maligdlugo sa-
pingisavtinik direktør A. W. Nielsen
sulinerane tapersersorniarsimavar-
put inungnutdle sarKumissumik pina-
ta. imaKa pissutigssaKarsinauvoK isu-
ma ilånériardlune sujumugagssau-
ssartoK akerdlilisavdlugo una: niu-
verneK sulivfeKarfiussoK angutip
atautsip akissugssauvfigisså. tamåna-
me erKiingilaK. tåssa styrelsesråde-
Karmat suliagssat tungaveKartumik
inutigssarsiornerup, pilersuinerup
umiarssuaKarneruvdlo iluine pingå-
ruteKartut pivdlugit sulissutigingnig-
tussumik.kisiånilo pisiagssanut suli-
ssorissanutdlo tungassut KaKutigortu-
mik aitsåt suliarissardlugit.
— imåipa suliagssat angnerussut
tamarmik styrelsesrådimut sarKu-
miuneKartartut?
— so, taimåipoK, tailaralo ukiune
tatdlimane atasimanivtlne månamut
pilersitat nutat tungaveKartumigdlo
aulajangigkat tamaisa isumaKatigl-
ssutigivdluinarneKartarsimangmata.
direktør Ebbe Groes taineKarérsu-
tut styrelsesrådip sujuligtaissorå. nå-
lagarssuaK Eske Brun sujuligtaissu-
mut sivnissugssauvoK. folketinge siv-
nerdlugo inatsissartut grønlandsud-
valgiåne sujuligtaissoK ilaussortau-
vok, landsråde styrelses’rådimc ilau-
ssortautitaKarpoK, ilaussortautitag-
dlitdlo avdlat tåssa aningaussanut
ministerieKarfik, niuvertorssuit kå-
tuvfiat, Kobenliavnip avatåne niuver-
tut, agssagssortut atautsimordlutik
Ebbe Groes
sivnissue, sulivfigssuaKarnerme
atautsimltartut sulissartutdlo inutig-
ssarsiornermikut atautsimltartue.
— styrelsesråde KanoK atautsimi-
kalutigå?
— Kåumatit taimaisa atautsimlne-
KarajugpoK, tamatumale saniatigut
Kalåtdlit-nunåne niuvernerup pissor-
taKarfia styrelsesrådivdlo åssigingit-
sunik påsisimassaligtut ilaussortari-
ssai akulikitsumik ingmingnut atå-
ssuteKartarput. avdlåkutaoK suline-
KarpoK, tåssa peKatigigfigissavut av-
Kutigalugit Kalatdlit-nunånik kalåt-
dlinutdlo tungassunut soKutiging-
ningneic ikumarigsarniartaravtigo.
Kalåtdlit-nunåne niuverneK uvdluv-
tine susupagineicångeKaoic, uvagut-
dlo tamatumunga imaKa ikiusinausi-
mavugut. inutigssarsiortut peKatigig-
figssuitdlo Kalåtdlit-nunånut tunga-
ssutigut ikiunigssamut tamatigut pia-
rérsimåput.
tungavigssaK tamåna statsminister
Hans Hedtoftiugaluamit Kalåtdlit-nu-
nåtdlo pivdlugo sulinermik nuåna-
ringnissusianit tiguartinartumit pi-
ngortitausimavoK. autdlarKå'umutdle
ilalerneKaKaoK, avdlåungilarme sor-
dlo inuiait danskit tamarmik peKa-
tigilersimassut Kalåtdlit-nunåt ilua-
mik sulissukumavdlugo. styrelsesrå-
de suleicatauniarsimavoK soicutiging-
ningneK tamåna atåinartiniardlugo
rådivdlo suleriausia tåssausimavoK
tåssaujuåsavdlunilo Kalåtdlit-nunåne
niuvernermut taimalo Kalåtdlit-nunå-
ne inutigssarsiornikut ingerdlaner-
mut tamarmut igarfiusavdlune.
n i uve riter up pisiniarfiutai
styrelsesråde Kalåtdlit-nunåne ili-
sarisimaneKarujugssuarunångilaK. tå-
ssane niuvernerup sulissue niuvertut,
niuvertorutsit, niuvertugssat il. il. su-
jumugagssåuput, „niuvernerdlo" er-
KartorneKarångat amerdlanerussuti-
gut isumagineKartut tåssaussarput
sinerissame niuvertarfit. niuvertar-
fit tamåko avdlanit tiguneitarsinau-
nerdlutik? aperissoKartåinarpoK.
— måna tikitdlugo sule taima pi-
ssoKarsimångilaic, direktør A. W.
Nielsenile nangmineK OKarsimavoK
niuvernerup pisiniarfisa kalåtdlinit
nangminernit pigineKardlutigdlo
ingerdlåneKalernigssåt piarérsardlu-
go suliagssarigiput. tamatumane pi-
ssutigssåusaoK kalåtdlit tungånit ta-
måna kigsautigineKåsassoK. iluåsaso-
ringilarput kalåtdlit tamatumunga
pingitsailiniartutut isaguvtigik. tama-
tuminga kigsauteKavigdlutik sarKii-
miussissugssat tåssåusåput kalåtdlit
nangmingneK. pissariaKartoK avdla
soruname unauvoK kigsauteKartut pi-
siniarfik ingerdlatisavdlugo piginau-
neKåsassut aningaussatigutaoK inger-
dlåsinåusavdlugo. ingerdlatsinigssa-
mut piginauneKarnigssaK taigavko
niuvertarfingmut tungassuinait er-
Karsautigingilåka, ericarsautigineru-
våkale demokratiskiussumik pissuse-
KarnigssaK iliniartitaunigssardlo su-
nut tamanut tunuleKutaussariaKartut
kalåtdlit nangmingneK ingerdlatsissu-
sagpata.
—• taima pisiniarfingnik tigumissa-
KalernigssaK aningaussarpagssuarriik
piumassaKångila?
— aningaussatigut piumassat ku-
larnångitsumik angnikinerujumårput
niuverneruvnie kigsautigigunånging-
mago pisiniarfit igdlutait, pisatait,
niorautigssautait il. il. ernlnavik aki-
lerneKåsassut. nalerautumik akiler-
suisitsinigssaK pilersineKarsinaujung-
narsivoK.
— direktørip oKauserissaisigut på-
sinånguatsiarpoK angutip atausinauv-
dlune • niuvernerup pisiniarfé tigusi-
nåusångikai?
— imåitariaKarsorårame pisiniar-
fivut kalåtdlinut peKatigingnut tu-
niutisagivut atausiåkånut pinagit.
—- uvdlume Kalåtdlit-nunåne nang-
minerssortumik niuverneK napaniar-
sinausoraiuk, direktør Ebbe Groes?
_— niuvertoKalersimavorme åssi-
glngitsunik Kalåtdlit-nunåne nunag-
ssisimassunik, taimatutdlo „sinigtar-
fingme niuverneKålugdlune".
— sinigtarfingme niuverneK su-
naugame?
— tåssa igdlumit najugarissamit
pisiniarfigtut årKigssugåungitsumit
taimåitumigdlo imaKa ilånikut evKi-
luisårnigssap tungåtigut nåmagi-
nångitsumik niorKiiteKarncK. tamå-
kua „mamakujuit" niorKutigineru-
ssarpait åmale s. i. pinersautikujuit
avdlatdlo sukujunguit. åssersutigssaK
atauseic styrelsesrådip 1953-ime anga-
laneranit pissoK tailårdlara. Manit-
sumut pinerput peKatigingajagdlugo
karse bolloninik nipiliutinik imalik
igdloicarfingme nangminerssortumik
nioi-Kutilingmut tikiusimavoK, minu-
titdlo ardlaKångivigsut ingerdlanerå-
ne imaerneKardlune. Manitsuminivti-
ne nipiliorpalugsiortuarpugut. nå —
nangminerssordlutik niorKutigdlit
piumassamingnik niorKutigssarsior-
torsinåuput niorKutigssat kalåtdlit
landskasseånut akilerårutenautaussut
pinginarunikik.
danskit Kalåldlit-nunåne aulisarnerat
— apericut pingårtoK avdla unau-
vok danskit Kalåtdlit-nunåne auli-
sarnerat sutigut ilimanauteKarner-
SOK.
— pissutsit imåipiarput danskit
Kalåtdlit-nunåne aulisarnerat sapi-
sernertunermik suliumanermigdlo
ardlaligssuartigut takutitsissarsimav-
dlune taimailiorneratdle ikingneru-
ssutigut akilersinaussarsimavdlune.
månamut påsissat pigaluartut isu-
mavdluarnångitsutut oKautigiumångi-
larput. Kangerdluarssoruserme tiki-
tarfigalugo mikissungeKissumik auli-
sarneKarpoK. sujorna aulisariutit au-
lisaKataussut 150-iuput ukiumånalo
ikingnerunatik. tamatuma saniatigut
nunat åssigingitsut aulisartue avatå-
ne ikangnerssuarne aulisarput.
— Kalåtdlit-nunåne niuvernerup
aningaussauteKarfik produktivitets-
fonden tapissutigssanik iunuteKarfi-
gisimavå misiligumik aulisarintitår-
nigssamut. tamåna sutigut neriunau-
teKartineivarpa?
— aulisariutigssap sananigssånut
ukiunilo tatdlimane atornigssånut
aningaussat pigilersimavavut —
900.000 kr.-t. suliagssarå kalåtdlit
avatåne ikangnerssuarne aulisarner-
mik soicutigissaKalersiniåsavdlugit
avatåliartarnigssamutdlo iliniarti-
savdlugit. 50 tonsit migssiliordlugit
angissuseKåsaoK, neriugkumaKaugut-
dlo suliagssane nåmaginartumik nå-
magsisinaujumårå. tåussuma suline-
ratigutaoK avatåne aulisarnerup Ka-
iiok pigssarsinartigissusia aulaja-
ngerniarneKarsinaulisaoK, tamånalo
sujunigssamut pingåruteKartungorsi-
nauvoK. aulisariut misiligutigssaK
Kalåtdlit-nunåne uvagut Kilanåruti-
gingningnigtitut agtigissumik Kila-
nårissariaKarpåt.
aulisagkat aké
— aulisarneK uvdlume KanoK pig-
ssarsinartigå?
— aulisarneK sujuarsarniardlugo
uvagut KanoK iliorsinaunerput tama-
tumane pissutaungåtsiartaKaoK. tuni-
ssat aké angnertoKissumik Kagfagsi-
mavavut. 1950-imingånit månamut
akitsuineK 100 pct. sivneKarpoK, ta-
månalo akitsuinivigtigut ilåtigutdlo
tunissat ingmikortiternerisa oKili-
saivigineKarnerisigut pisimavoK. tu-
nissat pitsåussutsimikut åssigingitsut
ardlaKarnerussut uvdlumikut pisiari-
ssalersimavavut. pingårtuvordlo er-
sserKigsåsavdlugo danskit akileråru-
tinik akilissartue agtornagit aulisar-
nikutdle ingerdlaneK ajungitsoic ki-
siviat iluaKutigalugo akitsuinerit pi-
simangmata. tamatumunga pissutau-
simavortaoK tunissat avåmut tuniora-
gaunerisa avdlångortitigaunerat, di-
rektør A. \V. Niclsenip nunane av-
dlane pisissartunik isumaKatigingniu-
tai, kisalo åssigingitsutigut åreigssu-
ssineK (rationalisering: isumatumik
årKigssussincK s. i. maskinat alugau-
nerulersitaunerisigut. nugt.) atugka-
tigut aningaussartutinik migdlisitsisi-
mavoK. danskit akilerårutinik akili-
ssartue pinatik kalåtdlit inuiait nang-
mingnerpiaK akilissariaKarsimanerå-
nut pitsaunerpåmik ugpernarsautig-
ssauvoii tamatumunga peKatigititdlu-
go aningaussanik sitdlimateKarfing-
mut (konjunkturudligningsfonden)
3.500.000 kr.-t ilineifarsimangmata
Kalåtdlit-nunåne agpartorneKariåsa-
galuarpat atorncKarumårlugssat, tå-
ssa aulisagkat aké migdlisagaluarpa-
ta kalåtdline ajutorujugssuarnigssau-
galuamik akornusissugssamautit. ani-
ngaussauteKarfik tåuna kalåtdlit inu-
tigssarsiortut pigåt, styrelsesrådilo
tåssane sujulerssuissuvoK. aningau-
ssautailo måna tikitdlugo sule ator-
neKaratik ilaortorneKåinårtuarsimå-
put.
— akit nåkartorujugssuåsagaluar-
pata aningaussauteKarfik nåmagsi-
nåusava?
— angnertungilsumik nåkartorne-
Karnerane nåmagsinåusagunarpoK,
kisiånile sivisumik angnertuinigdlo
akitigut nåkartorneKåsagpat misi-
gineKarnera sagdlåinerulerslnarsi-
nåusavå. Kujanartumigdle 1950-imit
Kalåtdlit-nunåt patajaitsumik suju-
mukarnerinarmigdlo atugaKarsima-
Kalåtdlit-nunåne igdluliorfigssaileKinartarpoK. igdlut ardlalingnut inigssiartagdlit atu-
gauleriartorjjut, sOrdlo Manitsume.
Flere steder i Grønland kniber det med byggeplads. Rækkehusene skyder op — som her
i Sukkertoppen. Foto: P. Brandt.
26