Fréttablaðið - 25.08.2005, Qupperneq 24

Gamlar vinstri lummur
Fyrr um daginn stóðum við álengdar og
fylgdumst með leiklistargjörningi á Lauga-
veginum. Þetta áttu að vera einhvers kon-
ar mótmæli við Kárahnjúkavirkjun. Þarna
var Sámur frændi með hatt og skegg og
stórt áltippi og með honum feitur karl
með vindil sem dreifði dollaraseðlum, en
undan hlupu skrækjandi fórnardýrin - ung
kona í sauðskinnsskóm með hreindýrs-
haus úr filti og svo einhvers konar fjall-
kona, alsett mosa og sprekum. Þetta var
satt að segja ekki sérlega áhrifaríkt, enda
virtust vegfarendur áhugalausir, utan
nokkrir þekktir baráttumenn gegn vatns-
aflsvirkjunum sem horfðu hugfangnir á.
Leikendurnir voru ungt fólk, en táknmálið
ótrúlega gamaldags. Á myndum frá því
eftir bolsévíkabyltingu í Rússlandi má sjá
sömu fígúrurnar og sömuleiðis á mynd-
um sem eru teknar í fjöldagöngum Aust-
ur-Þýskalandi eftir stríð - þar er líka Uncle
Sam með honum í för feiti kallinn með
dollarana og vindilinn að traðka á varnar-
lausum smælingjum. Þetta eru semsé
gamlar vinstri lummur.
Egill Helgason á visir.is
AF NETINU
Nokkrir hafa verið önnum kafnir
undanfarið við að grafa Reykja-
víkurlistann. Fremstir í fylkingu
grafara hafa farið Steingrímur J.
Sigfússon og Flokkur hans. Á
kantinum hafa staðið nokkrir
feimnir stuðningsmenn sem hafa
ekki enn gert sér grein fyrir að
þeir (þau) eru í Flokki Steingríms
J. Sigfússonar en ekki einhverri
fjöldahreyfingu sem kallar sig
Vinstrihreyfinguna grænt fram-
boð á kjörseðlum. Það hefur verið
sorglegt að horfa upp á fólk eins
og Stefán Jón Hafstein og fleiri
skunda í þessa jarðarför sem
skortir að vísu ekkert nema líkið
sjálft.
Það hefur stundum verið sagt
um Reykjavíkurlistann að hann sé
ekkert nema borgarfulltrúarnir.
Þar sé ekkert bakland. En ég held
að grafararnir eigi eftir að sjá það
á næstu dögum, vikum og mánuð-
um að „þarna úti“ eru tugþúsund-
ir kvenna og karla sem láta sér
ekki standa á sama. Það gæti því
farið svo að orðatiltækið „sér
grefur gröf þótt grafi“ rætist all
illilega á moldugum framagosum
með skóflur. Hver gaf Steingrími
J. Sigfússyni og nánustu trú-
bræðrum hans vald til þess að
leggja niður Reykjavíkurlistann?
Ég minnist ekki slíkra samþykkta.
Ef Steingrímur telur kosningavél
sína þurfa að skapa sér sérstöðu
með því að ganga úr Reykjavíkur-
listanum - verði honum að góðu -
en það þýðir ekki endalok Reykja-
víkurlistans. Rómantískir komm-
únistar, með hrunið heimsveldi á
bakinu, hafa einfaldlega ekki það
vald.
Reykjavíkurlistinn hefur gert
mjög margt gott fyrir borgina.
Ég hirði ekki um að telja það allt
upp - en þegar hann hefur verið
upp á sitt besta hefur Reykjavík-
urlistinn verið frjálslynt stjórn-
málaafl, sem hleypt hefur út
kröftum og afli til að gera þetta
litla þorp norður undir heims-
baug að sannkallaðri borg. Og
það ber að virða. Borgarfulltrúar
listans, úr Framsóknarflokki,
Kvennalista, Alþýðuflokki, Al-
þýðubandalagi og óháðum og nú
síðast Samfylkingunni hafa leitt
borgina áleiðis til mannlegra
samfélags. Hér er kominn leik-
skóli fyrir öll börn, hér þrífst
blómlegt menningarlíf og hér
eru haldnir Hinsegin dagar, sem
standa mér nærri, og væru ekki
til nema vegna stuðnings borgar-
innar. Án þess að hafa kannað
það vísindalega tel ég reyndar að
Hinsegin dagar hafi notið stuðn-
ings sjálfstæðismanna í borgar-
stjórn einnig. Ég þekki það af
málflutningi borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins og reyndar
Frjálslynda flokksins líka, að
málstaður okkar samkyn-
hneigðra hefur notið þeirra
stuðnings.
Ef Steingrímur J og félagar
telja sig þurfa að mæla sig í kosn-
ingum vegna einhverra sér-
vinstrisinnaðrakomplexa - geri
þau það. Björk Vilhelmsdóttir og
fleira gott fólk sem unnið hefur
undir hatti Steingríms hefur sýnt
að það ber hag borgarbúa, félags-
hyggjunnar fyrir brjósti og það er
vonandi að það brjótist undan
hinni gömlu austur-evrópsku róm-
antík um allsherjarríkið.
Ef borgarfulltrúar Reykjavík-
urlistans ætla hins vegar að boða
til ótímabærrar jarðarfarar vegna
þess að þeim dettur ekkert lengur
í hug, geta þeir farið og leitað sér
að öðru áhugamáli. Við erum tug-
þúsundir sem viljum halda áfram
að vinna saman, framsóknarfólk,
samfylkingarfólk, vinstragrænt
og óháð. Við bjóðum þá bara fram
án ykkar og takk fyrir ykkur. Ef
það er borgarstjóraefni sem ykk-
ur vantar þá býð ég mig fram
ásamt þúsundum annarra sem
gætu tekið starfið að sér til þess
að vinna að því að byggja góða
borg.
Sjálfstæðismenn hafa verið í
stjórnarandstöðu í borginni und-
anfarin 12 ár. Þeir hafa lært
margt af því og þaðan berast nú
margar góðar hugmyndir um
framtíð borgarinnar. Hugmyndir
Sjálfstæðismanna í skipulagsmál-
um eru til dæmis mjög athygli-
verðar. Ef grafararnir vinstra
megin línunnar ná undir-
tökuknum með gamaldags Stein-
gríms J-allaballatuggu um að
„vinna saman eftir kosningar“,
mun ég kjósa Sjálfstæðisflokkinn.
Ekki vegna þess að ég sé með
skírteini í þeim flokki, heldur
vegna þess að ég vil frekar kjósa
hóp af fólki sem vinnur saman, en
gamladags vinstrirómantík sem
þekkir engan málstað betri en
boruna á sjálfri sér.
Höfundur er m.a
framkvæmdastjóri
Hinsegin daga í Reykjavík.
25. ágúst 2005 FIMMTUDAGUR24
Dánardómstjóri me› lofor› um framhaldslíf
Brottfall er eitt af stóru vandamál-
unum í skólakerfinu okkar. Um
leið er það eitt af stærstu vanda-
málum samfélagsins því að þeir
sem falla snemma á skólagöngu
sinni brott úr námi eru í miklu
meiri hættu en önnur ungmenni á
að missa fótanna í lífinu og til að
mynda ánetjast eiturlyfjum. Bæði
löglegum og ólöglegum. Þetta er
unga fólkið, ungir karlmenn í mikl-
um mæli, sem er utangarðs í þjóð-
félaginu og lendir í mestu erfið-
leikunum. Á erfitt með að fá vinnu
og að fóta sig í flóði fíkniefnanna.
Þessi hópur, ungt fólk sem
hættir snemma í skóla, verðskuld-
ar miklu meiri athygli og úrræði af
hálfu menntamálayfirvalda en
hann fær nú eða hefur nokkurn
tímann fengið. Staða þessara ein-
staklinga og þeirra sem vilja hefja
skólagöngu aftur eftir hlé er afleit
og hefur sjaldan verið verri. Það er
einfaldlega illmögulegt að fá
skólavist. Þeim er vísað á brott.
Framhaldsskólarnir fá ekki fé til
að veita þeim viðtöku. Ráðþrota
ráðherra menntamála nær varla
að tryggja öllum nýnemum skóla-
vist nema eftir dúk og disk. Þeir
sem vilja snúa aftur mæta afgangi
og eiga erfitt með að fá inni í skól-
unum. Þeir sem hafa hætt námi,
fallið á brott, eiga varla aftur-
kvæmt og lítið er gert til þess að
reyna að fá þessa einstaklinga aft-
ur til náms. Þeim sjálfum og sam-
félaginu til mikils ávinnings.
Við eigum að gera það að átaks-
verkefni samfélagsins alls að efla
menntakerfið með þeim hætti að
allt verði gert til að laða fólkið sem
hætti námi aftur inn í skólana.
Skapa þeim nýtt tækifæri til náms.
Margs konar fjarnám og öflug full-
orðinsfræðsla er til staðar. Það
skortir hins vegar mikið skýrari
ramma utan um þennan þátt skóla-
kerfisins af hálfu stjórnvalda.
Fjarnámið er að mörgu leyti oln-
bogabarn menntamálayfirvalda og
undir Alþingi og fjárlaganefnd á
hverju ári komið hver framlögin
til þess eru. Í stað þess að heyra
undir menntamálaráðuneytið með
föst og rausnarleg framlög sem
tryggja þessum merkilegu
menntastofnunum um land allt
trausta tilveru. Í fræðslumiðstöðv-
unum er einnig að finna eitt af
merkustu byggðamálum síðari
tíma. Fólki á landsbyggðinni opn-
ast með þeim tækifæri til mennta
úr sinni heimabyggð. Tækifæri
sem ekki voru til staðar áður nema
að fólk flytti búferlum.
Sama má segja um fullorðins-
fræðsluna almennt. Einhvers kon-
ar regnhlíf, Framhaldsskóla fyrir
fullorðna, vantar inni í mennta-
kerfið. Þannig gætum við með
skýrum hætti skapað skilyrði til að
fá einstaklingana sem hættu námi
snemma aftur til náms. Og alla þá
sem vilja bæta við skólagöngu sína
og menntun. Undir slíkri regnhlíf
væri til dæmis upplagt að vista allt
sem tengdist nýjum menntatæki-
færum, fullorðinsfræðslunni al-
mennt og fjarnámið um land allt.
Þá er þörf á sérstöku átaki til að
efla verknámið. Virðingin fyrir því
er á undanhaldi og það er hornreka
í framhaldsskólakerfinu eins og
málum er háttað nú með fjársvelti
stjórnvalda í framhaldsskólum
landsins. Efling verknámsins er
einnig nátengt því að efla fullorð-
insfræðsluna, búa til nýtt tækifæri
til náms og fjölga þeim sem út-
skrifast úr framhaldsskóla veru-
lega. Fá unga fólkið aftur inni í
skólana. Verknámið verður að efla.
Þar er að finna lykil að því að
stemma stigu við brottfalli og
varna því að unga fólkið okkar
lendi á vergangi með öllu þeim
hörmungum sem til dæmis eitur-
lyf og áfengisneysla getur leitt til.
HEIMIR MÁR PÉTURSSON
UMRÆÐAN
REYKJAVÍKUR-
LISTINN
BJÖRGVIN G. SIGURÐSSON
ALÞINGISMAÐUR SAMFYLKINGARINNAR
UMRÆÐAN
SKÓLAMÁL
Si›askrá
Fréttabla›sins
Það kom mér töluvert á óvart að
lesa í Fréttablaðinu að í Siða-
skrá blaðsins stæði: „Enginn
fær send afrit af óbirtu efni“.
Og að þetta næði til viðtala líka.
Þó eru þau lesin fyrir viðmæl-
endur ef þeir fara fram á það.
Hér finnst mér of langt gengið.
Viðtal er ekki það sama og til
dæmis fréttaskýring. Frétta-
skýring er blaðamannsins en
viðtalið er fyrst og fremst við-
mælandans og rétt hans ber að
virða sem er að fá viðtalið til yf-
irlestrar áður en það er prentað.
Blaðamaðurinn reynir að
halda í sérkenni viðmælandans
en um leið að
gera viðtalið
læsilegt sem
er ekki ein-
falt mál og
raun list-
grein. Í
þessu streði
getur honum
orðið á, stað-
reyndir skol-
ast til, eitt
illa valið orð getur breytt réttu í
rangt og jafnvel getur það gerst
að samhengi frásagnarinnar
(sem blaðamaðurinn velur) geri
hana ranga. Í öðru lagi getur við-
mælandanum orðið á, hann mis-
mælt sig eða misminnt. Í þriðja
lagi er tilgangur viðtala að koma
á framfæri því sem viðmæland-
inn sagði - eða vildi sagt hafa.
Við höfum öll lent í þeim aðstæð-
um að segja eitthvað sem við
hefðum við nánari umhugsun
gjarnan viljað breyta. Þetta er
réttur viðmælandans í blaðavið-
tali. Ef þess er nokkur kostur á
hann að fá þetta næði til íhugun-
ar. Hann á að fá viðtalið til yfir-
lestrar og breytinga ef honum
sýnist svo.
Það er svo allt annað mál að
þetta val viðmælandans getur
verið til hinnar mestu bölvunar
fyrir blaðamanninn sem hefur
svitnað í glímunni við að gera
viðtalið læsilegt. Stíllinn er
brotinn upp og stundum þarf að
henda út löngum köflum sem
kostaði mikið erfiði að koma
saman. Og það er sárt.
Og stundum er einfaldlega
ekki tími til að standa í þessu
stímabraki.
En það breytir engu um það
að Fréttablaðið gerði rétt í því
að láta viðtalið við þá Baugs-
feðga frá sér til yfirlestrar.
Þetta voru góð vinnubrögð sem
leiðir aftur athyglina að Siða-
skrá blaðsins sem þarf að end-
urskoða.
Höfundur er sagnfræðingur
og ritstjóri Sjómannablaðsins
Víkings.
JÓN HJALTASON
A› hefja nám a› n‡ju
Rétt eina ferðina enn bregðast
talsmenn Símans við uppbygg-
ingu Gagnaveitu Orkuveitu
Reykjavíkur með útúrsnúningum
og dylgjum, eins og lesa mátti í
grein Evu Magnúsdóttur, upplýs-
ingafulltrúa Símans á dögunum.
Þar á bæ virðast menn ekki ætla
að átta sig á því að þeir eru uppi
á tímum eðlilegrar og harðnandi
samkeppni sem koma mun neyt-
endum til góða á allan hátt og
telja sig geta, eins og þeir gátu á
tímum einokunar Símans, skipað
neytendum og öðrum fyrirtækj-
um til sætis eins og þeim þóknast
hverju sinni. Það er þess vegna
ekki Símans að ákveða hvað er
„kjarnastarfsemi“ Orkuveitu
Reykjavíkur, heldur stjórnar og
eigenda OR hverju sinni. Ef tals-
mönnum Símans er það ekki
ljóst, er rétt að ítreka við þá enn
einu sinni, að tími einokunar Sím-
ans á fjarskiptamarkaði er liðinn,
kemur aldrei aftur og það er
þeim fyrir bestu að haga sér sam-
kvæmt því. Nema að fortíðar-
hyggjan þar á bæ sé mönnum svo
í blóð borin, eins og sést best á
fjölmörgum kvörtunum til eftir-
litsaðila vegna framferði Símans.
Nægir þar að benda á kærur net-
fyrirtækja vegna að því er virð-
ist vísvitandi blekkinga Símans
vegna sölu á ADSL-tengingum í
tengslum við útsendingar þeirra
á enska boltanum, sem væntan-
lega verða teknar til meðferðar
hjá Samkeppnisstofnun sem allra
fyrst.
Megininntak í skrifum Evu
Magnúsdóttur er að Orkuveita
Reykjavíkur sé að færa til fjár-
muni innan fyrirtækisins frá sölu
á rafmagni, hita og vatni til
Gagnaveitunnar og að lagning
ljósleiðarakerfis Gagnaveitu OR
sé ekki eins hagkvæm og lagning
ljósleiðara Símans.
Það skal áréttað strax, að
Gagnaveita OR er fullkomlega að-
skilið verkefni innan Orkuveitu
Reykjavíkur. Það vita allir, sem
vilja vita, enda hefur orkufyrir-
tækjum öllum verið gert að skipta
rekstri sínum upp í samræmi við
ný raforkulög, sem tryggja eiga
samkeppni á raforkumarkaði,
sem taka að fullu gildi við næstu
áramót, ef það hefur farið fram
hjá þeim Síma-mönnum.
Einokunarfyrirtækið Síminn
hefur lagt ljósleiðarakerfi á
kostnað neytenda víða um land
undanfarin tuttugu ár. Upplýs-
ingafulltrúi Símans bendir rétti-
lega á, að það hafi verið gert með
„öðrum lögnum sem lagðar hafa
verið á vegum veitustofnana“. Ef
eitthvað er, hefur Orkuveita
Reykjavíkur lagt þessari þróun
sitt lið með því að heimila Síman-
um að fljóta með í skurðum og
lögnum í gegnum árin. Það eitt og
sér ætti Síminn að þakka fyrir.
Meginvandi Símans á tímum
ljósleiðaravæðingar, er afstaða
þeirra til kerfisins, neytenda og
annarra þjónustufyrirtækja.
Þetta er „þeirra“ kerfi, lokað kerfi
sem Síminn ætlar að sitja einn að,
bæði hvað varðar alla gagnaflutn-
inga og gerð þeirrar þjónustu,
sem boðið verður upp á og eignar-
hald.
Gagnaveita Orkuveitunnar
hefur gjörbreytt þessari stöðu.
Það veit bankakerfið í landinu,
viðskiptalífið, heilbrigðiskerfið
og skólakerfið, sem notið hefur
miklu betri kjara eftir að Gagna-
veitan kom til skjalanna, - raunar
hefur þar orðið bylting. Og
Gagnaveitan er að leggja opið
ljósleiðarakerfi til allra heimila á
höfuðborgarsvæðinu og víðar um
land í nánu samstarfi við sveitar-
félög og þjónustuaðila. Gagna-
veitan á kerfið og rekur það, en
það er öllum opið, - sveitarfélög-
um, þjónustufyrirtækjum og
hverjum öðrum sem telja sig hafa
eitthvað fram að færa, sem neyt-
endur vilja greiða fyrir. Og auð-
vitað Símanum, - sem gæti sparað
sér stórar fjárhæðir með því!
Opið og frjálst viðskiptaumhverfi
þar sem neytendur hafa frjálst
val. Er það furða að Símanum
hrylli við.
Allir sem vilja vita vita að ljós-
leiðarinn er framtíðin í gagna-
flutningum. Talsmaður Símans
kemst hins vegar að þeirri niður-
stöðu að „tækniþróun undanfar-
inna ára hafi dregið verulega úr
þörf fyrir ljósleiðara“. Það hlýtur
að vera áleitin spurning fyrir nýja
eigendur Símans, hvort tuttugu
ára vinna Símans við lagningu
ljósleiðara, hafi kannski verið
óþörf? Gagnaveita Orkuveitu
Reykjavíkur mun hins vegar
halda áfram að færa landsmönn-
um öllum nýjustu og bestu tækni
framtíðarinnar. Og framtíðin er
núna.
Höfundur er upplýsingafulltrúi
Orkuveitu Reykjavíkur.
Grjóthrí› úr glerhúsi
HELGI PÉTURSSON
UMRÆÐAN
LJÓSLEIÐARI
ORKUVEITUNNAR
Allir sem vilja vita vita a› ljós-
lei›arinn er framtí›in í gagna-
flutningum. Talsma›ur Símans
kemst hins vegar a› fleirri ni›-
urstö›u a› „tækniflróun undan-
farinna ára hafi dregi› veru-
lega úr flörf fyrir ljóslei›ara“.
Ef grafararnir vinstra
megin línunnar ná
undirtökunum me› gamal-
dags Steingríms J-allaballa-
tuggu um a› „vinna saman
eftir kosningar“, mun ég
kjósa Sjálfstæ›isflokkinn
Brottfall er eitt af stóru vanda-
málunum í skólakefinu okkar.
Um lei› er fla› eitt af stærstu
vandamálum samfélagsins.