Tíminn - 14.09.1975, Page 21

Sunnudagur 14. september 1975.
TÍMINN
21
okkur tjöld, en auk þess svefn-
poka, mat og föt. En maður venst
þvl að bera á bakinu og svo er
spennandi að finna góðan tjald-
stað.
Á reiðhjóli kringum
Snæfellsnes
— Nú hefur þú, Auður, ferðazt
bæði lengi og mikið. Einhver
fleiri farartæki hlýtur þú að hafa
notað en hesta — og svo hesta
postulanna?
— Já, rétt er það. Þegar ég var
barn og unglingur, átti ég reið-
hjól, en langt er nú siðan timans
tönn eyddi þvi. Löngu seinna fór
ég að gripa hjólið hennar dóttur
minnar, þegar mér lá á. Núna á
ég reiðhjól og bil og nota hvort
tveggja mér til mikillar ánægju.
— Viltu ekki segja lesendum
okkar frá cinu ferðalagi á reið-
hjóli?
— Jú, þvi ekki það? Við tókum
okkur einu sinni saman, fjórar
vinkonur, og ákváðum að hjóla i
kringum Snæfellsnes. Við fengum
reiðhjólin okkar flutt með bil
vestur að Vegamótum. Þar gist-
um við fyrstu nótt ferðalagsins i
örlitlu tjaldi, sem mér finnst núna
vera fullþröngt fyrir eina
manneskju, en við fundum ekki
betur en ágætlega færi um okkur
fjórar þar i þetta skipti.
Daginn eftir var stigið á hjólin,
farið yfir Fróðárheiði, og er ekki
að orðlengja, að við hjóluðum fyr-
ir Snæfellsjökul. Þá var ekki
kominn neinn vegur fyrir Ólafs-
vikurenni, og ég minnist þess, að
góðvinur okkar, sem við hittum i
Ólafsvik, bauðst til þess að hjálpa
okkur, og dró hann siðan hjólin
með okkur i sandinum fyrir Enn-
ið. Það var erfitt verk, en við fór-
um hægt yfir, enda sáum við
margt fagurt og nýstárlegt i öllu
þessu ferðalagi.
Eitt af þvi, sem einkennir
norðurhlið Snæfellsness er vatns-
leysið. Þar þurftum við að hjóla
lengi, áður en við fundum tjald-
stæði, þar sem auðvelt var að ná i
vatn. Við vorum lfka orðnar
matarlitlar, og ætluðum að kaupa
vistir á Sandi á leiðinni, en þá
voru þar allar búðir lokaðar. Enn
urðum við að halda áfram, þótt
við værum bæði svangar og
þyrstar, en þegar við komum að
Hellnum, sagði ein okkar: Þarna
er bátur að koma að. Við vorum
auðvitað ekki lengi að hugsa okk-
ur um að fara á fund sjómann-
anna og þeir tóku okkur for-
kunnarvel og gáfu okkur i soðið.
Fiskurinn var glænýr, og mér
finnst ég aldrei hafa bragðað ann-
að eins hnossgæti.
Primusinn okkar var orðinn
ónýtur, en norsk kona, sem var
með i hópnum, kunni að kveikja
upp við fjörusprek, og siðan var
fiskurinn steiktur i hafragrjón-
um. Enn i dag finnst mér þetta
einhver konunglegasta fiskmál-
tið, sem ég hef borðað, og sannast
hér enn hið fornkveðna, að það
þykir svöngum sætt, sem söddum
þykir óætt. Og svo mjög hefur
lifsgæðamat okkar breytzt, að
litla tjaldið, þar sem fór fullvel
um okkur fjórar, finnst mér nú
allt of litið fyrir mig eina!
— Var-'ekki gaman að hjóla fyr-
ir Snæfellsnes, þótt það hafi
kannski verið dálitið erfitt?
— Við fengum afbragðsveður
allan timann, Snæfellsjökull
skartaði sinu fegursta, og við gát-
um skoðaðhann frá mörgum hlið-
um.thrauninu er mikið af falleg-
um burknum, — og svo allir
klettarnir i sinum margvislegu
myndum. Það er ógleymanlegt.
Ekki má heldur gleyma ver-
búðunum og öllum sögunum, sem
þeim eru tengdar. Steingrimur
Thorsteinsson skáld ólst upp und-
ir Snæfellsjökli, og einu sinni
dvaldist Skáld-Rósa á Snæfells-
nesi. Svona væri hægt að halda
áfram lengi.
Við fórum niður að Búðum og
virtum fjöruna fyrir okkur. Hún
er einkennilega ljós, og þar er svo
mikið útfiri, að nærri liggur að
skip geti siglt þar, sem fyrir fáum
klukkutimum var þurrt land.
Það er rétt, ferðin okkar um
Snæfellsnes forðum var erfið, en
ég veit ekki, hvort það er eintóm-
ur gróði að gera ferðalög, sem
allra auðveldust. Glata þau ekki
einhverju af gildi sinu við það?
Þar er áfengisvanda-
málið lika farið
að segja til sin
— Já, víst hefur ferðatæknin
breytzt mikið, en hvað um ferða-
menninguna? Hefur ferðastill
okkar batnað eða versnað, siðan
þú kynntist þeim málum fyrst?
— Já, hann breyttist, þegar bil-
ar fóru að komast heim að dyrum
ferðaskálanna. Auðvitað er þægi-
legt að þurfa ekki að bera farang-
ur sinn langar leiðir frá bil að
náttstað, en sá böggull fylgir
skammrifi, 'að i ferðaskálana
kemur alls konar fólk, sem alls
ekki myndi nenna að heiman, ef
það þyrfti að ganga smáspöl. Og
hér, eins og viðar annars staðar,
kemur drykkjuskapur þjóðarinn-
ar við sögu.
Það er ekki lengra siðan en i
fyrrasumar, að ég var i skála við
Snæfell. Við höfðum komið þreytt
i náttstað, eftir langa göngu, og
sofnuðum fast. Klukkan þrjú um
nóttina komu nokkrir jeppar neð-
an úr sveit með allmargt ungt
fólk, og skipti^engum togum, að
ungur maður ruddist inn á skál-
ann til okkar. Það var tekið að
dimma nótt, ég var með vasaljós
hjá mér og lýsti nú framan i að-
komumann. Þetta var ásjálegur
ungur maður, en kengfullur, með
sigaréttu i öðru munnvikinu og
vinflösku I hönd. Það var sorgleg
sjón. — Skálinn var þröngsetinn,
og lá fólk I svefnpokum á gólfinu
ogenginnefi er á þvi, aðpilturinn
hefði vel getað kveikt I með siga-
rettunni, ef hann hefði ekki verið
fjarlægður, en það var auðvitað
gert. Það er að visu hart að hafa
ekki svefnfrið i gistiskála á fá-
förnum slóðum fyrir aðvifandi
drykkjufólki, en þvi miður færist
það ört í vöxt.
— Svo þér finnst Bakkus vera
farinn að spilla ferðamenningu
okkar, eins og svo mörgu öðru i
þessu landi?
— Já, það finnst mér, en hins
vegar væri ósanngirni að láta
þess ekki getið um leið, að okkur
hefur lika að mörgu leyti farið
fram, hvað ferðamenningu snert-
ir. Yfirleitt er miklu betur gengið
um tjaldstaði nú en áður, þegar
algent var að sjá alls konar rusl,
þar sem fólk hafði náttað sig. Aft-
ur á móti er orðið of mikið um það
að margtfólk hrúgistsaman á fáa
staði I óbyggðum. Verst er þó,
þegar tilgangurinn er ekki sá að
njóta fegurðar eða teygja úr sér
úti i náttúrunni, heldur einfald-
lega að fara á fylliri.
Háfjallagróðurinn er viðkvæm-
ur og þolir illa mikið hnjask, ég
tala nú ekki um, þegar skrönglazt
er á bilum um allar trissur utan
vegar og jarðvegi spillt að óþörfu.
Það, sem i öðrum og heitari lönd-
'JUM NÚNA"
Rætt við Auði
Jónasdóttur kennara
um grær upp á skömmum tíma,
er i mörg ár að jafna sig hér hjá
okkur. Jarðvegseyðing á Islandi
er sannarlega nóg, þótt
manneskjurnar leggist ekki á eitt
með hinum eyðandi öflum náttúr-
unnar.
Hópurinn, sem kannaði Kerlingarfjöll sumarið 1941. Neðri röð frá
vinstri: Jóhannes Askelsson jarðfræöingur, Einar B. Pálsson verk-
fræðingur, Jón Eyþórsson veðurfræðingur. Efri röð frá vinstri: ólafur
Pálsson verkfræðingur, Kristin Pálsdóttir frú, Auöur Jónasdóttir kenn-
ari, Steinþór Sigurðsson stjörnufræöingur, formaður Rannsóknarráös
rikisins og Þorsteinn Jósefsson blaðamaður. Myndin er tekin við sælu-
hús Ferðafélagsins I Arskaröi I Kerlingarfjöllum.
Við eigum að miðla
ungu kynslóðinni
af reynslu okkar
— Þú, sem kennari, ert auðvit-
að hlynnt því að börnum og ung-
lingum sé kennt aö njóta náttúr-
unnar og að umgangast land sitt?
— Þótt margt hafi farið úr-
skeiðis hjá okkur á þessum miklu
breytingatimum, þá verðum við.
þó að viðurkenna, að nú geta
flestir notið margs þess, sem áður
Var einungis handa fáum útvöld-
um. Mér finnst að við, sem eidri
erum, eigum að miðla ungu kyn-
slóðinni af reynslu okkar, til
dæmis varðandi þetta tvennt sem
þú nefndir. Um mörg undanfarin
ár hef ég farið i Þórsmörk á pásk-
um og tekið þá með mér barna-
barn mitt. Þessi litli drengur var
eitthvað þriggja ára, þegar ég
kom þangað með hann fyrst.
Hann hafði þá aldrei séð kola-
eldavél eða kolaofn. Ég sýndi
honum ,,Sr. Jóhann”, en svo heit-
ir ofn einn, stór og virðulegur i
ferðaskálanum I Þórsmörk, sem
allir Þórsmerkurfarar kannast
mætavel við, Svona er þetta með
fjölmargt annað.
Margir hafa talið hreinasta
óþarfa að hafa barrtré i Þórs-
mörk. Þar er ég á alveg gagn-
stæðri skoðun. Við þurfum ein-
mitt að rækta tré með sigrænum
blöðum, þó ekki væri nema til
þess að geta sýnt börnum græn
tré á hvaða tima árs sem er, jafn-
vel þegar snjór er á jörð. Við bú-
um svo norðarlega og fáum svo
- oj.V'* 2ti
„Kerlingin,” sem Kerlingarfjöli draga nafn af.
mikið af myrkri, að okkur veitir
ekkert af þvi til uppbótar fyrir
okkar stutta sumar.
Friðsælir
hviidardagar
norður i Naustavik
— Hefur þú ekki eingöngu dval-
izt i tjöidum eða þá i skálum
Ferðafélagsins á ferðum þinum
um iandið?
— Lengstaf var það svo, en nú i
sumar bættist sú skemmtilega
reynsla við að gista i gangna-
mannahúsum. Ég fór með systur
minni og fleira fólki norður i S-
Þingeyjarsýslu, þvi okkur lang-
aði að koma á æskustöðvar for-
eldra okkar. „Útivist” auglýsti 10
daga ferð til Naustavikur og
Framhald á bls. 39.
Undir
beru
lofti
Jaki á Skeiðarársandi eftir flóðið 1933. Maðurinn á myndinni sýnir bezt
hve tröliaukinn jakinn er. Hér er I rauninni um fsfjail aðræða.