Tíminn - 21.09.1975, Qupperneq 35

Sunnudagur 21. september 1975.
TtMINN
35
® Ég hef...
segiraf einum, og auðvitað getur
alltaf eitthvað borið út af, ekki
sizt þegar menn eru einir á ferð.
En hefur ekki islenzka þjóðin orð-
ið að búa við þetta i þúsund ár eða
meira? Hafa ekki bæði menn og
konur orðið að fara ferða sinna
um byggð og óbyggð, hvernig
sem á stóð? Auðvitað hafa lika
óhöpp og slys orðið mörg, og þvi
miður miklu fleiri en þurft hefði
að vera, — en sleppum þvi. En
mér er þannig farið, að mér liður
bezt, þegar ég er einn, og þess
vegna hef ég tekið áhættuna, sem
þvi er samfara að ferðast einn
mins liðs.
— Hyllist þú ekki til þess að vera
á ferð nálægt skipbrotsmanna-
skýlum eða öðrum sæluhúsum, tii
þess að geta notið þeirra, ef eitt-
hvað ber út af?
— Nei, það hef ég ekki gert,
enda hafa ferðir minar að visu
ekki verið ýkjalangar. Mér hefur
þótt hentugast að hvila mig þar
sem ég er staddur hverju sinni.
— En hvernig býrð þú þig út i
þessar ferðir?
— Góð ullarnærföt eru fyrsta
boðorðið, og hlifðarföt þurfa lika
að vera vönduð. Svo hef ég með
mér bakpoka, hamar og meitil,
önnur tæki nota ég ekki. Nauð-
synlegt er lika að hafa góða vett-
linga, og helzt vel til skiptanna.
Ég man að ég þurfti einu sinni að
sitja i fjóra klukkutima við að
meitla fallegan stein úr bergi.
Rigning var allan timann, sem ég
var að bauka við þetta, og þá
kom það sér vel að hafa fleiri en
eina ullarvettlinga meðferðis.
bá eru það regnklæðin. bau
þurfa að vera létt, svo að gott sé
að ganga og vinna i þeim. Áður
fyrr var nokkrum vandkvæðum
bundið að eignast þau, en nú er
það yfirleitt orðið vandalaust,
þau fást svo viða. Og það er hlut-
ur sem menn ættu ekki að láta
undir höfuð leggjast að búa sig
vel að þessu leyti. bað er hrein-
asti óþarfi að láta rigningu hamla
ferðum sfnum, aðeins vegna
skorts á réttum klæðnaði.
Þá var steinasöfnun
fágæt, nú er hún algeng
— Sumir safnarar eru svo nask-
ir, að engu er líkara en að þeir
hafi sagnaranda eða eitthvert
sjötta skilningarvit, sem visar
þeim á, livar góðra gripa er von.
Ileldur þú að nokkuð þessu likt
eigi sér stað hjá ykkur, sein safn-
ið steinum?
Er þetta ekki kerti meö kveik,
sem hcfur lagzt út á hliðina og
Hmzt við?
Nei, þetta er steinn, svo ótrúlegt
sem það kann að virðast.
ÞÓRf
SÍMI 81500-ÁRMÚLA11
— Ég er ekki frá þvi. Oft hef ég
annað hvort gengið fram á stein,
sem ég vildi eignast og var i raun-
inni að leita að, þótt ég ætti alls
ekki von á honum þarna, eða þá
að mér hefur bókstaflega verið
bent á, hvert ég ætti að fara til
þess að finna það, sem ég er að
leita að. Við vini mina og kunn-
ingja segi ég, að ég eigi margar
vinkonur, — huldukonur — og þær
leiðbeini mér, hvert ég eigi að
fara hverju sinni. Stundum er
þetta liklega aðeins undirvitund
min, sem er að verki, en oft er
lika eins og steinarnir séu blátt
áfram lagðir við hliðina á mér.
— bú heldur þá, að fleira sé i
kringum okkur en það sem við
sjáum dagsdaglega?
— Ekki nokkur vafi. Við sjáum
ekki nema litinn hluta þess sem i
kringum okkur er.
— bú nefndir hér að framan, að
þú hefðir byrjað að safna steinuni
árið 1932. Ert þú þá ekki með
allra fyrstu mönnum hér á landi,
sem lcggja stund á þessa iðju?
— Ég veit það ekki, en mér þyk-
ir liklegt, að ég sé með fyrstu al-
þýðumönnunum hér, sem gera
þetta i stórum stil, og þegar ég
tala um „alþýðumenn”, þá á ég
við menn, sem ekki eru jarð-
fræðingar, og ekki hafa lært neitt
að ráði i steinafræði.
— Og þú telur sjálfan þig i þeim
hópi?
— Já, ég er ekki jarðfræðingur
og tel mig ekki fræðimann, þótt
hins vegar hafi ég öðlazt mikla
reynslu og talsverða þekkingu á
fjörutiu ára ferli minum sem
steinasafnari. Hitt er alkunna, að
nú er steinasöfnun orðin vinsæl,
— komin i tizku. Nú er steinasafn
i hverju þorpi á Austurlandi, þar
sem ég þekki til, sömuleiðis fyrir
vestan. Slikt er lika ofur eðlilegt.
Fyrr eða siðar hljóta menn að
komast á bragðið, þegar þeir ala
allan aldur sinn á auðugustu
steinasvæðum landsins.
— Hafa náttúrufræðingar ekki
litið á safnið þitt?
— Jú, þeir hafa komið hingað,
og ég verð ekki annars var en að
þeir séu ánægðir. beir hafa lokið
lofsorði á safnið, og sumir hafa
látið i ljós undrun sina yfir þvi, að
þessu skuli hafa verið safnað af
manni, sem eingöngu ferðaðist
fótgangandi og bar steinana á
baki sér.
— bú hefur auðvitað skrásett
þetta allt saman?
— Framan af árum var ég
trassi i þeim efnum, en svo fór ég
að skrá, og nú er næstum allt
safnið skrásett, þó ekki alveg allt.
— bú veizt þá steina þinna tal?
— Já, nokkurn veginn. Hér eru
skráð 968 númer, en satt að segja
man ég ekki alveg, hversu margir
steinar eru óskráðir. Siðustu árin
hefur tiltölulega litið bætzt við.
Ég hef sáralitlu getað safnað sið-
an 1970 sökum heilsubrests.
Peningar koma þessu
máli ekki viö
— Hefur þér ekki verið boðið vel
i safnið þitt, — svo ég leyfi mér nú
að blanda Mammoni karlinum
inn i samtal okkar?
— Jú, blessaður vertu, þvi er nú
ver og miður. Mér finnst sárt að
þurfa að segja frá þvi, en það er
engu að siður satt, að margir góð-
ir menn, — merkir menn og ágæt-
ir, sem ég met mikils — það
fyrsta sem þeir segja, þegar þeir
koma inn i steinaherbergið mitt
er þetta: Hvað heldur þú að þú
gætir fengið mikið fyrir þetta?
Peningar! Hvað varðar mig um
peninga? Safnið er hluti af sjálf-
um mér, og ég get ekki selt hluta
af sjálfum mér fyrir peninga.
Auðvitað hef ég svarað þessum
mönnum kurteislega, enda veit
ég vel, að þeir hafa spurt af ein-
lægni og gáleysi. Ég hef svarað
þvi til, aðsafnið myndi fylgja mér
á meðan ég lifði, svo yrði þvi auð-
vitað ráðstafað.
— Ilafa ekki útlendir ferða-
menn lika litið safnið hýru auga?
— Jú, útlendingar komu alloft
til min á meðan ég átti heima i,
Eyjum, og þeir voru að ágirnast
stein og stein. beir voru sérstak-
lega hrifnir, ef ég gat gefið þeim
silfurberg. Sömuleiðis átti ég
litils háttar samskipti við
Náttúrugripasafnið. bannig held
ég að ég hafi sent steina til Hol-
lands einu sinni eða tvisvar, og
lika til Austurrikis. Frá Hollandi
fékk ég stein i staðinn, en ekki frá
Austurriki. Annars er safn mitt
eingöngu islenzkt. bar eru innan
við tiu steinar erlendir, sem mér
hafa verið gefnir, eða ég hef feng-
ið i skiptum, eins og ég gat um áð-
an.
— Hvað vilt þú helzt ráðleggja
þeim, sem vilja hefja steinasöfn-
un, en eru ekki neinir sérfræðing-
ar á þessu sviði?
— Lesa. Ég ráðlegg öllum að
lesa allt sem þeir geta náð i um
jarðfræði, þá geta þeir farið nærri
um, hvar helzt er að leita fanga. 1
júli og ágúst eru veður sjaldan
verri en svo, að auðvelt sé að leita
steina, þótt út af þvi geti vitan-
lega brugðið, dag og dag. Ég hef
aldrei safnað steinum að vetri til,
en þó er það ekki útilokað, þegar
snjólétt er.
Aðstæður settu
söfnuninni ákveðnar
skorður
Annars er þaðum mig að segja,
að steinasöfnun min hlaut að ráð-
ast af aðstæðum minum. Ég átti
heima úti i Vestmannaeyjum, og
þaðan er ekki hægt að skjótast um
helgar til þess að safna steinum
uppi á „meginlandinu”. Ég varð
þvi að nota sumarleyfi min, og
það var sárasjaldan að ég gæti
helgað steinasöfnuninni meira en
hálfan mánuð i einu, og oft ekki
einu sinni það. betta horfir allt
öðru visi við fyrir menn, sem eiga
sinn eigin bil, búa ef til vill ekki
allfjarri góðum steinasvæðum og
geta skotizt i stuttar söfnunar-
ferðir, þegar hentugleikar leyfa.
bað er bezt að ég segi hér eina
sögu af þvi, hvernig ég náði i einn
steininn i safninu minu. Hún gef-
ur nokkra hugmynd um aðstöðu
mina til steinasöfnunar:
Ég vissi, að á einum tilteknum
stað á Austurlandi voru til brúnir
bergkristallar, en þeir eru fágæt-
ir. Ég vissi einnig um áætlunar-
ferð frá Skipaútgerð rikisins
austur um land, svo ég fór méð,
gekk á þennan ákveðna stað, þar
sem ég vissi af bergkristöllunum,
náði i einn stein og var kominn
heim með hann eftir fjóra daga.
Einn steinn, fjórir dagar, — svona
hefur steinasöfnun min oft verið,
— og þó þvi aðeins, að ég vissi
hvar ég átti að leita. Og slik vit-
neskja er hverjum steinasafnara
bráðnauðsynleg. Bergkristallar
eru beztir, þar sem jarðlaga-
þunginn er mestur, neðarlega i
fjöllum. Aftur á móti getur cal-
Sveinn Guðmundsson ineð einn steina sinna.
cidon verið efst uppi i tindum, og
svo framvegis. En þetta verður
steinasafnarinn helzt að vita, áð-
ur en hann leggur af stað i
söfnunarleiðangur sinn, þá verð-
ur árangur hans meiri en ella.
Vissulega hef ég oft þurft að
ganga lengi, jafnvel allan daginn,
en oftast tekst mér lika að finna
það, sem ég leita að. Og sumt
færa huldukonurnar mér!
— VS.
m :=
Ef þú vilt ekki
þurfa að sjá á bak
félögum þinum —
ættir þú að fá þér
EVINRUDE
VELSLEÐA
QUIETFLITE:
30 hö, 20 tommu belti,
rafstart, CDkveikja,
hljóðdeyfing, full-
kominn mælabúnaður.
Fáið ýtarlegri upp-
lýsingar hjá okkur.
SKIMMER 440:
40 hö, alger nýjung,
léttbyggður, hrað-
skreiður, nýr mótor,
hljóðlátur og þýð-
gengur, CD kveikja,
15 tommu belti.