Tíminn - 24.10.1976, Blaðsíða 19

Sunnudagur 24. október 1976
TiMlNN.
19
wmáwm
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Heigason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steingrfmur Gislason.Ritstjórnarskrifstofur f Edduhúsinu
við Lindargötu, símar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðal-
stræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Verð I lausasölu kr. 60.00. Áskriftargjald kr.
1.100.00 á mánuði. Blaðaprenth.f.
Iðnaðurinn norðlenzki
Siðasta vika var helguð merkilegri iðnkynningu á
Akureyri. Höfuðstaður Norðurlands er mestur
iðnaðarbær á landi hér, og er talið, að þriðji hver
bæjarbúi sé tengdur framleiðsluiðnaði. Þar er iðn-
menning mest og þar hefur þróazt sá þáttur út-
flutningsiðnaðar, sem viðamestur er og arð-
gæfastur — ullariðnaður og skinnaiðnaður.
Kjarni hins mikla iðnaðar á Akureyri eru verk-
smiðjur samvinnuhreyfingarinnar, sem i senn skila
þjóðinni miklum gjaldeyri og eru ein af megin-
stoðum vaxtar og viðgangs Akureyrarbæjar.
í rauninni er það ævintýri likast, hversu miklu
hefur verið áorkað, einkanlega þegar þess er gætt,
að Norðurland hefur um langt skeið verið i orku-
svelti.
Þegar úr rætist um raforkuna, má vænta nýrrar
blómgunar, ef þolanlega verður að Öðru leyti að hin-
um norðlenzka iðnaði búið og peningaþörf hans
sinnt, og sú blómgun tekur væntanlega ekki til
Akureyrarbæjar eins, heldur og annarra byggðar-
laga, sem þannig horfa við, að þau geti tekið þátt i
iðnþróuninni i hagfelldri samvinnu við höfuð-
stöðvarnar á Akureyri eða i sérgreinum, er þau
kynnu að geta helgað sér.
Slikur fjörkippur i iðnaði Norðlendinga væri sér-
staklega mikilvægur nú, þegar gát verður að hafa á
þvi, að fiskstofnar, sem i hættu kunna að vera, séu
ekki ofveiddir, og aukning veiðiflotans verður fyrir-
sjáanlega að biða þess, að þeir rétti við. En auk þess
er iðnaður nauðsynlegur þáttur i sérhverju
byggðarlagi, þar sem margt fólk hefur búsetu,
vegna þeirrar fjölbreytni, er hann veitir fólki, er
það kýs sér starfssvið. Iðnaðurinn er eitt af þvi, sem
tryggir að fleira fólk uni i heimahögum en ella En
það hlýtur alls staðar að vera keppikefli, að bæir og
byggðir njóti þess fólks, sem það fóstrar og flutn-
ingar landshluta á milli vegna einhæfrar atvinnu
séu sem minnstir.
Skýrslur og orðafor
Ákúrur þær, sem Kurt Waldheim veitti Sam-
einuðu þjóðunum og stofnunum þeirra i haust, urðu
allfrægar. Hann sagði, að dýrmætum tima væri
sóað i endalausar veizlur og boð og kvað starf-
semina auk þess vera að kafna i óhemjulöngum
skýrslum, sem samdar væru á óskiljanlegu máli,
svo að fáir þeirra, sem þessar skýrslur ættu að vera
til glöggvunar, hættu sér inn i þann myrkvið.
Undir þetta var tekið i mörgum löndum. Þetta er
sem sé eins konar farsótt, sem nú gengur yfir heim-
inn. Við hér höfum einnig fengið snert af þessum
kvilla. Mörg dæmi eru um griðarlega doðranta, sem
samdir hafa verið um margs konar málefni, svo
fyrirferðarmikla, að vitneskjan, sem þeir eiga að
miðla, drukkna i orðamergðinni, og málfarið auk
þess næsta keimlikt þvi, sem Kurt Waldheim lýsti:
Svo flókið og torskilið, að ærna fyrirhöfn kostar að
hafa þess nokkur not, jafnvel þótt öðrum sé ætlaður
lesturinn en harðsoðnuðustu sérfræðingunum.
Varla getur hjá þvi farið, að sumt af þessum
skýrslum sé lengdar vegna og orðafars frekar til
þess fallið, að sveigt sé hjá þeim en þær verði til
þeirrar glöggvunar, sem þó er markmiðið.
—JH.
ERLENT YFIRLIT
Tekur Kekkonen
íhaldið í stjórn?
Það vann sigur í sveitastjórnarkosningunum
ÚRSLIT sveita- og bæjar-
stjórnakosninganna, sem fóru
fram i Finnlandi um siðustu
helgi, eru ólikleg til að greiða
fyrir myndun meirihluta-
stjórnar þar, eins og margir
gerðu sér vonir um. Helzt væri
það möguleiki, ef borgaralegu
flokkarnir svonefndu
mynduðu stjórn saman, en
hingað til hafa Rússar
hindrað það bak við tjöldin, að
Ihaldsflokkurinn fengi sæti i
rikisstjórninni. Sú afstaða
Rússa hefur vafalitið orðiö
vatn á myllu flokksins, þvi að
hann hefur hægt og hægt verið
að auka fylgi sitt i undan-
gengnum kosningum og náði
þvi i kosningunum nú að fara
fram úr Kommúnistaflokkn-
um og verða annar stærsti
flokkur landsins, næst á eftir
Sósialdemókrötum.
Þingkosningar jtóru fram i
Finnlandi á siðastl. hausti.
Kekkonen forseti knúði kosn-
ingarnar fram, þótt talsvert
væri eftir af kjörtimabilinu,
þar sem algert ósamkomulag
rikti I þinginu. Embættis-
mannastjórn fór með völd
meðan kosningabaráttan stóð
yfir. Eftir þær gekk hvorki né
rak hjá flokkunum með-
an þeir reyndu að semja um
stjórnarmyndun. Kekkon-
en kallaði þá helztu flokksfor-
ingjana á fund sinn
og krafðist þess,að þeir mynd-
uðu stjórn innan ákveðins
tima, þvl að ella myndi
hann mynda utanþingstjórn,
Niðurstaðan varð sú, að
mynduð var samstjórn Mið-
flokksins, Kommúnistaflokks-
ins, Frjálslynda flokksins,
Sænska flokksins og Sósial-
demókrata. Forsætisráðherra
var Mietunen aldurhniginn
leiðtogi úr Miðflokknum og
náinn vinur Kekkonens. Innan
Kommúnistaflokksins var
mikil andstaða gegn stjórnar-
þátttöku þeirra og reyndist
samstarfið við ráðherra
kommúnista mjög erfitt innan
stjórnarinnar. Svo fór lika, að
hún rofnaði i sumar og
myndaði þá Mietunen minni-
hlutastjórn Miðflokksins eins.
Yfirleitt var þá gert ráð fyrir,
að hún sæti ekki lengur en
framyfir sveita- og bæja-
stjórnarkosningarnar.
ÚRSLIT þessara kosninga
urðu þau, að borgaralegu
flokkarnir bættu við sig fylgi
og þó einkum thaldsflokkur-
inn, sem kallar sig Þjóðlega
sameiningarflokkinn. Hann
fékk nú 20,8% greiddra at-
kvæða, en fékk 18,4% i þing-
kosningunum i fyrra.
Miöflokkurinn fékk nú 18,8%,
en fékk i fyrra 17,7% Frjáls-
lyndi flokkurinn fékk 4,7% og
bætti við sig 0,3% miðað við
kosningarnar 1 fyrra. Sænski
þjóðarflokkurinn stóð i stað,
fékk um 4,7% i báðum kosn-
ingunum, þegar reiknaö er
með hlutdeild hans i framboö-
um með öðrum. Kristilegi
flokkurinn hélt einnig óbreyttu
fylgi.
Fylgisaukning borgaralegu
flokkanna varð ekki nema aö
litlu leyti á kostnað vinstri
flokkanna, heldur ýmissa
flokksbrota til hægri. Þannig
tapaði Landsbyggðarflökkur
Vennomos verulegu fylgi.
Hann fékk nú ekki nema 2,1%,
en fékk 3,6% I fyrra. Nýr
afturhaldssamur ihaldsflokk-
ur, sem fékk 1,7% i kosningun-
um I fyrra, fékk nú ekki nema
0,8%. Sósialdemókratar héldu
ekki aðeins óbreyttu fylgi,
heldur bættu við sig 0,1%, og
er áfram stærsti flokkurinn
með rúm 25% af atkvæða-
magninu. Þessi útkoma verð-
ur að teljast framar öllum
vonum, þvi að skoðanakann-
anir höfðu spáð Sósialdemó-
krötum fylgistapi. Hins vegar
höfðu þær spáð fylgisaukningu
hjá kommúnistum, en niður-
staðan varð á aðra leið. Þeir
fengu nú ekki nema 18,6%, en
fengu 19% i þingkosningunum
i fyrra. 1 þingkosningunum I
fyrra urðu þeir annar stærsti
flokkurinn, en nú eru þeir
orðnir fjórðu i röðinni. Bæði
Ihaldsflokkurinn og Miðflokk-
urinn fóru fram úr þeim.
FYRIR kosningarnar höföu
ýmsir gert sér vonir um, að
hægt yrði að nýju að mynda
stjórn sömu flokka og eftir
þingkosningarnar i fyrra.
Þetta verður að teljast úíi-
lokað, þvi að kommúnistar
munu verða ófúsir til þess
eftir kosningaósigurinn, sem
hefur styrkt þann arminn,
sem var andvigur stjórn-
arþátttöku þeirra. Hitt er
sennilegra, að Sósialdemó-
kratar verði fúsari til stjórn-
arþátttöku eftir en áður, þar
sem þeir fengu hagstæðari út-
komu en spáö hafði verið. Hitt
orkar hins vegar tvimælis, að
þeir vilji fara i stjórn, ef bæði
Rommúnistaflokkurinn og
Ihaldsflokkurinn verða utan
hennar. Þótt einkennilegt
megi virðast, benda kosn-
ingaúrslitin nú til þess, að
Ihaldsflokkurinn hafi unnið
fylgi af Sósialdemókrötum i
stærstu borgunum, en þar
munu þeir sizt vilja missa
fylgi. Ef Sósialdemókratar
skerast einnig úr leik, er sá
fræðilegi möguleiki fyrir
hendi, að borgaralegu flokk-
arnir fimm, þ.e. Miðflokkur-
inn Ihaldsflokkurinn, Sænski
flokkurinn, Frjálslyndi flokk-
urinn og Kristilegi flokkurinn
myndi stjórn saman. Saman-
lagt hafa þessir flokkar 102
þingmenn af 200 alls. Meiri-
hluti slikrarstjórnar á þingi
má þvi ekki veikari vera, þeg-
ar þess er einnig gætt, að hún
yrði að styðjast við fimm
flokka. Útilokað er ekki, að
hún hlyti vissan stuðning frá
Sósialdemókrötum, sem kysu
að fá þannig aðstöðu til að
vera utan stjórnar.
Eins og áður segir, hefur
stjórnarþátttaka Ihalds-
flokksins strandað á andstöðu
Rússa fram að þessu. Vel má
vera, að sú afstaða Rússa
breytist. Ihaldsflokkurinn
hefur' að undanförnu gert
ýmislegt til að draga úr
áróðrinum gegn Rússum.
Rússum getur einnig orðið það
ljóst, að þeir eru i raun að afla
flokknum fylgis með þvi að
halda honum utan stjórnar.
Liklegt er, að það verði
Kekkonen forseti, sem hefur
siðasta orðið i þessum efnum.
Þ.Þ
Mietunen forsætisráðherra og Kekkonen forseti.