Fréttablaðið - 12.12.2005, Síða 48

Fréttablaðið - 12.12.2005, Síða 48
48 28. janúar 2005 FÖSTUDAGUR Hin upprunalega Reykjavík er miðborgin og nágrenni hennar. Miðborgin hverfðist upphaflega kringum Aðalstrætið. Það er því ekki að ófyrirsynju að allar götur borgarinnar telja hús sín útfrá því stræti og númerin hækka eftir því sem þær fjarlægjast Aðalstræt- ið meira. Þótt byggð í Reykjavík megi rekja allt til fyrsta landnáms- manns Íslands, Ingólfs Arnarson- ar, þá hófst þéttbýlismyndun ekki fyrir alvöru fyrr en uppúr 1750 með Innréttingunum, hlutafélagi um spuna og vefnað í eigu Skúla fógeta og tólf annarra athafna- manna. Þá reis verksmiðjuþorp í miðborginni og þá voru fyrstu timburhúsin byggð. Langflestir bjuggu samt í torf- bæjum til að byrja með og úr Skuggahverfinu réru fátækir tómt- húsmenn úr vörum við sjóinn. Þótt nú sjáist enginn torbær í miðborg- inni og nágrenni hennar þá getur þar að líta geysilega fjölbreytni í byggingarstíl, allt frá litlum stein- bæ við Bókhlöðustíginn til hályftra fjölbýlishúsa við Skúlagötu. Versl- anir og veitingastaðir eru í fornum timburhúsum á Bernhöftstorfu, austan megin Lækjargötu og gegnt þeim við götuna eru verslanir og veitingastaðir í glænýjum húsum úr gleri og steini. Elsta steinhúsið er Stjórnarráð- ið við Lækjartorg, byggt um 1770 upphaflega sem Tukthús og fyrsta stofnun bæjarins. Fleiri merkar stofnanir fundu sér snemma stað í miðborginni og má þar nefna Alþingi er var endurreist 1845 og fékk sitt eigið hús við Austurvöll 1881, sem enn stendur. Dómkirkj- an var byggð á síðari hluta 18. aldar úr tilhöggnum steini og hún hefur nýlega verið gerð upp af mikilli natni. Hús Menntaskólans í Reykjavík sem áður hét Latínu- skólinn er einnig ein þeirra bygg- inga sem snemma reis og haldið hefur verið við. Fyrsta verslunin var byggð um 1780 við Aðalstræti og sex árum síðar fékk Reykja- vík kaupstaðaréttindi. Eitt af því sem löngum hefur einkennt mið- borgina og það svæði sem hér er til umfjöllunar eru verslanirnar og veitingastaðirnir sem hafa ótvírætt aðdráttarafl. Ekki má gleyma Austurvelli sem laðar til sín fólk, ekki síst á góðviðrisdög- um á sumrin. Vöruhús, bankar, pósthús, skól- ar, kirkjur, kvikmyndahús, leikhús og listaverk. Allt reis það fyrst í miðborginni og breiddist svo út eftir því sem árin liðu og byggðin þróaðist. Ráðhús Reykjavíkur er þó aðeins eitt – í Tjörninni eins og frægt er. Hluti Reykjavíkurhafn- ar sem hefur vissulega haft mikið gildi fyrir landsmenn alla tilheyr- ir þessum borgarhuta og þar hafa konungar og aðrir tignir menn stigið á land. Árið 1906 keypti Einar Bene- diktsson skáld lóðina Austur- stræti 14 fyrir 15 þúsund krón- ur og var það þá talinn dýrasti blettur á Íslandi en miðborgin og nágrenni hennar hefur verið misjafnlega eftirsótt íbúðasvæði eftir tímabilum. Á síðustu árum hefur vegur þess og vinsældir aukist og þeir telja sig lukkunnar pamfíla sem tilheyra póstnúm- erasvæði 101. gun@frettabladid.is Hjarta höfuðborgarinnar Lýðveldisgarðurinn við Hverfisgötu, gerður í tilefni 50 ára afmælis lýðveldisins 1994. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA Krambúðin við Skólavörðustíg er hugguleg hverfisbúð með heitt kaffi. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA Skuggahverfið geymir margs konar byggingar og útsýnið úr háhýsunum er óneitanlega glæsilegt. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM Norræna húsið fer í Vatnsmýrinni og Íslensk erfðagreinin einnig. Grjótaþorp er það hverfi sem einna fyrst byggðist í Reykja- vík og Unuhús er eitt af hús- unum í Grjótaþorpinu. Unuhús heitir eftir Unu Gísla- dóttur sem uppi var á árunum 1855 til 1924. Hún hafði kost- gangara og leigði út herbergi í húsi sínu. Fæðið var ódýrara hjá henni en annars staðar og húsnæðið líka, því dróst fólk að húsinu sem lítil auraráð hafði og átti hvergi höfði sínu að halla. Erlendur sonur Unu hélt uppi merkinu eftir hennar dag og Unuhús varð meðal annars þekkt aðsetur ungra skálda og listamanna. Má þar nefna Stefán frá Hvítadal, Þórberg Þórðarson og Halldór Kiljan Laxnes. Bæði Þórbergur og Halldór hafa gert Erlend í Unuhúsi ódauðlegan með skrifum sínum. Talið er að Erlendur hafi verið fyrirmynd organistans í Atómstöð Laxness. Hann hvílir í Hólavallagarði. Unuhús Unuhús var um tíma aðsetur ungra skálda og listamanna. Miðbærinn og nágrenni hans leynir á sér. LEYNISTAÐURH ve rf ið m it t Þjónusta við íbúa SKÓLAR OG HEILSUGÆSLA Í HVERFINU ER Á EFTIRTÖLDUM STÖÐUM Leikskólar: BARÓNSBORG Njálsgötu GRÆNABORG Eiríksgötu LAUFÁSBORG Laufásvegi LEIKGARÐUR Eggertsgötu LINDARBORG Lindargötu MÁNAGARÐUR Eggertsgötu MÝRI Skerplugötu 1 NJÁLSBORG Njálsgötu 9 TJARNARBORG Tjarnargötu Grunnskólar: AUSTURBÆJARSKÓLI við Vitastíg TJARNARSKÓLI Lækjargötu Framhaldsskólar: IÐNSKÓLINN Skólavörðuholti KVENNASKÓLINN við Fríkirkjuveg MENNTASKÓLINN Í REYKJAVÍK við Lækjargötu Tónlistarskólar: TÓNMENNTASKÓLI REYKJAVÍKUR við Lindargötu Háskólar: HÁSKÓLI ÍSLANDS við Suðurgötu Heilsugæsla: MIÐBÆR Vesturgötu 7 HEILSUVERNDARSTÖÐIN við Baróns- stíg Matvörumarkaðir: 10/11 Austurstræti 10/11 við Barónsstíg BÓNUS Kjörgarði ������ ������ ���� ������� ��� ������� �������� ����� ����� ������� ���� ����� ������ ������ ������ �������������� ������� ������� ������� �������� ��������� ������� ������������ ��� ������ ������� ������� ����� �������� ���������� ������� ������ �������� ������������� ������ ������ �� �� ������ ����� ���� ������ ������ ������ ������ ���� ������ ����� ��� ��� ���������� ���� ��� �� ��������� ������ ����� ��������� ��� ������� ���� ���� ������ ������� ��������� ������������ ������� ����� ����� ������������� ��������� ������� ��������� ��������� �������� ������ ����� ��� ���� ��� ������ ���� ���������� ���������� ����� ������ �������� ���������� �������� ������� ��������� ������ ������������� ����������� ���� ������ ��������� ���� ��� ����� ������ ������� �������� ���������� ���������� �������� ������ ����� ����� ����� ����� ����� ������ ���� ���� ������������ �������� ���������� ����������� ��������� ���������� ������ ������������ ������������� �������� ������������� ��������� ����������� ������������� ��������� �������� � � ��� � �� �� �������� ��������� ���������� ��� � � ������ ������ ��� �� � ������������� ����� � �� �� ��������� ������ � �� � � ���������� ������ ��������� �������� ������ ��������������� ������������� ��������� ������������� ���������� ��� ������� ����������� ���� ������������ ��� ������������ ��� ��������������� ������������ � ����� � ��� � � � � �� � � � ��� ����������� ������� �� �� �� �� �� �� �� � � �� � ��� � �� �� � � ������ ������� ��������� � ����� � � �������� ������� ��� ��� ��� ��� ��������� ��� ��������� � ������������ ������� ��� ��������� ����������� ������������� ������� ��������� ������ ����� �������� � � ��� � �� � ������� � � � � � �� �� ��� �� �� ���� � � � �� � ������������ ����� ������� ������� ������������� ������������� ���������� ��������� �� ����� ��������� ��������� ��� ����������� ����� Þráinn Bertelsson er sann- kallaður miðbæjamaður. „Það er afskaplega gaman að búa í Reykjavík miðri. Ég er í Grjóta- þorpinu sem er náttúrlega miðj- an í 101. Það er samt bara sjálf- stætt þorp og er svona eins og Andorra eða Lichtenstein, sjálf- stæð eining inni í stærra sam- hengi. Það er viss þorpsbragur hér, íbúarnir þekkjast og vita hverjir af öðrum. Svo er náttúr- lega skemmtilegt að um leið og maður stígur út úr þessu þorpi þá er maður staddur í miðri stór- borginni og hún iðar af lífi nema kannski þegar er norðanátt og brunagaddur. Ég hef aldrei skilið áhyggjur fólks af því að miðbær- inn sé dauður. Það fólk hlýtur að sitja einvernsstaðar annars staðar en í miðbænum með sínar áhyggjur. Hér lifi ég mínu lífi og hef allt innan seilingar sem ég þarf á að halda, bókabúðir, kaffihús, banka. Ef ég ætti að óska mér einhvers í miðbæinn þá væri það líkamsræktarstöð. Annars verður þetta ekki betra. Þetta er besti miðbær í bestu höfuðborg heimsins.“ Besti miðbær í bestu höfuðborg heimsins Þráinn á stutt í alla þjónustu. FRÉTTABLAÐIÐ/HEIÐA Heimildir: Reykjavík - Sögustaður við Sund Höfundur: Einar S. Arnalds. Útgef- andi: Örn og Örlygur 1989 Reykjavík 200 ára Saga höfuðborgar í myndum og máli Höfundur: Páll Líndal. Útgefandi: Bókaútgáfan Hagall 198 Tjörnin hefur alla tíð sett sterkan svip á miðborgina. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.