Tíminn - 05.12.1976, Blaðsíða 8

8
Sunnudagur 5. desember 1976
RÍKISSPÍTALARNIR
lausar stöður
KLEPPSSPÍ TALINN:
AÐSTOÐARMAÐUR
FÉLAGSRÁÐGJAFA
óskast til starfa nú þegar. Stúdents-
próf eða sambærileg menntun
nauðsynleg. Umsókn, er greini
aldur, menntun og fyrri störf ber að
senda yfirfélagsráðgjafa spitalans.
Umsóknareyðublöð fást hjá sima-
verði.
VÍFILSSTAÐASPÍTALINN
MEINATÆKNIR óskast tii starfa á
spitalanum frá 1. janúar n.k. eða
eftir samkomulagi. Húsnæði á
staðnum getur fylgt. Umsóknum, er
greini aldur, menntun og fyrri störf
ber að senda deildarmeinatækni,
sem veitir allar nánari upplýsingar.
Reykjavik 3. desember 1976.
SKRIFSTOFA
RÍKISSPÍTALANNA
EIRIKSGÖTU 5.SIM111765
Úr Djúpadal
að Arnarhóli
(Jterkomin bókin „(JrDjúpadal
aö Arnarhóli — sagan um Hall-
grim Kristinsson —” Hún er
gefin út af Prentverki Odds
Björnssonar á Akureyri, en
höfundur hennar er Páll H.
Jónsson frá Laugum.
Þetta er fögur bók og vönduö
aö öllum frágangi, á fimmta
hundraö blaösiöur að stærð og
prýdd allmörgum myndum. í
bókarlok er heimildaskrá,
nafnaskrá og skrá um timatal.
Formála skrifar Erlendur
Einarsson forstjóri, en Eysteinn
Sigurðsson cand. mag. bjó bók-
ina til prentunar og hafði um-
sjón með útgáfunni.
Páll H. Jónsson var kennari á
Laugum i Reykjadal i n.l. 30 ár
og siðan forstöðumaður
Fræösludeildar SIS og ritstjóri
Samvinnunnar og Hlyns um
nokkurtskeið,en varð að láta af
störfum vegna heilsubrests.
Hann er nú búsettur á Húsavfk
ásamt siöari konu sinni, Fann-
eyju Sigtryggsdóttur, fyrrver-
andi kennara við Húsmæðra-
skóla Þingeyinga.
Meðal margs þess, er Hall-
gri'mur Kristinsson lét sig varða
á si'num tima, var stofnun
„Timans”. Var hann í fremstu
röð þeirra, er hófu útgáfu blaðs-
ins og formaður blaðstjórnar
frá upphafi og á meðan hans
1936
iiijijiijiiiiijiíijiiijiiiiiiijiiíiiiiiiijiijiiijiiiiii||j|
1976
”allt er
fertugum
VÖRUHILLUR
STÁLVASKAR
MERKI OFNASMIÐJUNNAR TRYGGIR YÐUR GÆÐIN
HF. OFNASMIÐJAN HÁTEIGSVEGI 7 - REYKJAVÍK - PÓSTHÓLF 5091 - SÍMI 21220

r
Hallgrímur Kristinsson,
naut viö. Þykir þvi ástæða til aö
segja lesendum frá þessari bók
um Hallgrim og hafði tal af höf-
undi hennar norður á Húsavík.
— Hver voru tildrög þess,
Páll, að þú skrifaðir þessa bók?
— Tildrögin voru þau, að á
aðalfundi Sambands islenzkra
samvinnufélaga i Bifröst 1962,
var samþykkt einróma að fela
stjórn Sambandsins að láta gera
bók um Hallgrim Kristinsson,
sem var, eins og þú veizt, fyrsti
forstjóri þess samkvæmt nú-
tima skilningi.
— Varstu þá noröur á Laug-
um?
— Nei, ég var fluttur til
Reykjavíkur og starfsmaöur
SIS. Eftir að fyrrnefnd sam-
þykkt hafði veriö gerð i Bifröst,
kom Erlendur Einarsson for-
stjóriað máliviðmigog spuröi,
hvortég vilditaka þetta aö mér.
Ég var svo ógætinn að lofa þvi.
— Þvi þá ógætinn?
— Jú. Ég hafði enga æfingu I
að safna efni til slikrar bókar,
hvaðþá að skrifa hana. Ég var I
fullu starfi og óhraustur. Ég
varð aö vinna þetta i hjáverk-
um. Þaö gat þvi sannarlega
brugðið tU beggja vona um
árangurinn.
— Hvernig stendur á þessu
nafni á bókinni: „(Jr Djúpadal
að Arnarhóli”?
— Það er leið Hallgrims
Kristinssonar frá æsku til ævi-
loka. Menn mega lika skilja þa ö
táknrænum skilningi, ef þeir
vilja.
— Manst þú eftir Hallgrimi
Kristinssyni?
— Nei, ég sá hann aldrei. En
þegar ég var innan viö og um
fermingu heyröi ég mjög oft um
hanntalað. Og i barnshuga min-
um bjó um sig tilfinning fyrir
þvi, að Hallgrimur væri eins
konar hreyfiafl i þjóðfélaginu,
um leið og hann væri foringi,
sem allir þeir, er ég þekkti til,
treystu framar öðrum. Og ég
man eins og það hefði gerzt i
gær, þegar fréttin um skyndi-
legt andlát hans barst til
heimilis mins og hvernig fólk
varð felmtri slegið.
— Hvernig gekkst þú siðan til
verks, er þú samdir bókina?
— Ég reyndi fyrst að gera mér
þess grein hvers konar bók ég
vildi skrifa. Ég setti mér þau
miö, að hún gæfi sem gleggsta
mynd af manninum, Hallgrimi
Kristinssyni: úr hvers konar
erfðum og umhverfi hann hefði
vaxið, hvaða þroskaleiðir hann
hefði gengið, hvernig hann hefði
verið sem fulítiða maður. Einn-
igskyldi hún sýna hver ævistörf
hans hefðu verið, hvaöa málefni
hefðu mótað hann og hann þau
og við hvers konar kjör hann
hefði búið.
— Hvar leitaðir þú einkum
heimilda?
— Hallgrimur Kristinsson var
einn af umsvifamestu og umtöl-
uöustu mönnum samtiðar sinn-
ar. Þó er það svo, að um hann
hefur li'tið verið ritað á bækur.
Sagan er miskunnarlaus og
gleymir undra fljótt, jafnvel
miklum foringjum. Jafnframt
þvi sem kuml þeirra gróa, berst
minningin um þá inn i fortiðina.
Ég lét það sitja fyrir öðru að
leita uppi roskið fólk, sem
mundi eftir Hallgrfmi, var hon-
um kunnugt eða hafði átt við
hann samstarf. Ég bað það aö
segja mér allt, sem það mundi
um hann. Það tók málaleitan
minni undantekningalaust mjög
vel. Af minningabrotum þess
dró ég siðan minar ályktanir,
.raðaði brotunum saman í hug
minum, svo sem ég hafði vit til
og reyndi þannig að skapa mér
lifandi mynd af Hallgrimi.
— Þessu fólki hefur þá ekki
verið neitt á móti skapi að Hall-
grfms væriminnztmeiren verið
hefur?
— Nei, þvi fór fjarri. Þaö virt-
ist minnast hans af hrifningu og
kærleika. En þetta mátti ekki
seinna vera. Og minningabrot
eru viðkvæmt efni og vand með
farið.
Eins frænda og æskuvinar
Hallgrims verð ég að minnast
sérstaklega. Það er Hólmgeir
Þorsteinsson, sem kenndur var
við Hrafnagil i Eyjafirði. Hann
þreyttistaldrei á að hjálpa mér,
til dæmis með þvi að tina upp úr
hreppsbókum, kirkjubókum
fundargerðum og fleiru, allt
það, er hann hélt, aö mér gæti
orðiö að gagni, eða ég bað hann
um. Hjálp hans var mér
ómetanleg.
En mest munaði um þá vin-
semd og það traust, sem börn
Hallgrims Kristinssonar sýndu
mér, með þvi að leyfa mér aö
nota stórt bréfa- og skjalasafn
úr dánarbúi foreldra sinna.
— Ég skii vei að það hafi verið
þér dýrmætt.
— Já, og meira en það. En
biddu nú við. Það var engu lik-
ara en að forsjónin vildi hafa
hönd i bagga með þessu verki.
Rétt um sama leyti og sam-
þykktin var gerð i Bifröst,
fundust norður á Akureyri
heimildir, sem enginn lifandi
maður vissi, að til væru. Og at-
vikin höguðu þvi svo, að þessum
heimildum var bjargað frá
eyðileggingu á siöasta augna-
bliki, og þannig, að ekki munaöi
um hársbreidd. Þetta voru dag-
bókarbrot i nokkrum smákver-
um skrifuðum af Hallgrimi
Kristinssyni. Þegar vitnaðist
um heimildasöfnun mina, fékk
égþessi dagbókarbrot i hendur.
Þau voru mér eins og stóri vinn-
ingurinn I happdrættinu.
Skjala- og bréfasafnið, auk
dagbökanna, notaöi ég mjög
mikið tilendursagnar og beinna
tilvitnana. Dýrmæt bréf bárust
mér einnig frá öðrum. Hinar
beinu tilvitnanir gefa þessari
bók, held ég, mest gildi.
— Nú er þetta stór bók, Páll,
en ævi Hallgrims Kristinssonar
var skammvinn.
— Já. Hann andaðist aðeins
fjörutiu og sex ára gamall. En
hann komsvo viða við sögu og eð
Rætt við Pál H.Jónsson
um ævisögu Hallgríms K
sem er nýkomin út