Fréttablaðið - 15.04.2006, Qupperneq 60

15. apríl 2006 LAUGARDAGUR
menning@frettabladid.is
!
SÚSANNA SVAVARSDÓTTIR
> SKRIFAR UM LEIKLIST
KRINGLUKRáIN
fyrir leikhúsgesti
Tilboðsmatseðill
KRINGLUK ÁINVIÐTALIÐ
eftir Lailu Margréti
Arnþórsdóttur
Föstud. 21. apríl kl. 20.00
Fimmtud. 27. apríl kl. 20.00
Kl. 21.00
Hljómsveitin Hjálmar heldur dansleik í
Sjallanum á Akureyri.
Reggítónlist fyrir byrjendur og lengra komna
og hugljúfar ballöður í bland.
> Ekki missa af...
Megasi flytja passíusálma
Hallgríms Péturssonar í
Skálholti ásamt hljómsveit og
Kammerkór Biskupstungna,
kl. 17.00.
Leikritinu Átta konum í Þjóð-
leikhúsinu. Morð er ekkert
grín og oft er flagð undir
fögru.
Brimkló og Pöpum sem troða
upp á Players í kvöld.
Það er heimilislegur brag-
ur í litla sýningarrýminu í
Gallerí Gyllinhæð.
Fjölþjóðlegur hópur listfræði- og
myndlistarnema úr Listaháskóla
Íslands hefur hreiðrað þar um sig
og opnað sýningu sem ber yfir-
skriftina, Heima, að heiman.
Meðal listamannanna tuttugu
eru nokkrir skiptinemar en þema
sýningarinnar var valið því hér er á
ferðinni afar fjölbreyttur hópur.
„Myndlistarfólkið veltir fyrir sér
hvað það sé að vera heima, að heim-
an, eða hvorki heima né heiman. Til
að mynda byggir einn skiptinem-
anna ljósmyndaverk sitt á myndum
af rými sínu á stúdentagörðunum
og reynir að túlka hvernig það er að
eiga tímabundið heim-
ili,“ segir Sigrún Edda
Eðvarðsdóttir, einn af
þátttakendum í sýn-
ingunni, og bætir við
að þau hafi sótt nám-
skeið í sýningarstjórn
og sýningargerð undir
handleiðslu Dr. Hall-
dórs Björns Runólfs-
sonar sem hafi verið
einkar áhugavert og
lærdómsríkt.
Gyllinhæðin er
pínulítið rými og
spennandi að sjá hvernig sýningar-
stjórnum tekst til við að koma verk-
unum haglega fyrir og hver krókur
og kimi er nýttur til fullnustu. Á
sýningunni eru verk unnin fyrir
ólíka miðla; þar gefur til dæmis að
líta ljósmyndir, myndbandsverk og
málverk af ýmsum gerðum. Gallerí
Gyllinhæð er fyrir ofan sýningar-
rými Kling og Bang á Laugavegi 26
en sýningin stendur til 23. apríl og
er öllum opin. - bb
Heimilisleg Gyllinhæð
NEMENDUR Í LISTAHÁSKÓLA ÍSLANDS Nemendurnir standa að
sýningunni Heima, að heiman á Laugavegi 23. FRÉTTABLAÐIÐ/ HARI
Fyrir hvern er leikhús? Hvers vegna förum við í leikhús?
Hvers vegna erum við ekki bara heima hjá okkur að horfa á
dvd-disk eða förum í bíó? Í gegnum árin hafa þessar spurn-
ingar leitað á mig aftur og aftur.
Ég var þriggja ára þegar ég fór fyrst í leikhús. Reynslan
var svo mögnuð að eftir það snerist allt um að komast
aftur í leikhús. Ekki það að ég hafi skilið mikið í verkinu,
heldur vaknaði einhver öflug tilfinning innra með mér;
óræður skilningur sem leikararnir tendruðu með rödd,
svipbrigðum, líkamsbeitingu. Ég skildi ekki þá hvað var
að gerast, en eftir því sem ég fór oftar í leikhús áttaði ég
mig betur á þessari tilfinningu. Mér líður sjaldnast betur en
þegar ég er sest inn í leikhús og fæ að vera áhorfandi.
Við Íslendingar erum einhver áhugasamasta leikhús-
þjóð á byggðu bóli. Á hverju ári mæta fleiri í leikhús en
sem nemur höfðatölu þjóðarinnar. Það sem er merkilegt
við þessa niðurstöðu er að við rekum leikhús eingöngu
fyrir okkur sjálf. Ef ekki væru áhorfendur, væri ekkert leik-
hús. Tunga okkar er þannig að fáir skilja okkur. Það er frekar
erfitt að reka hér leikhús með túrista að markhópi. Einhvers
staðar las ég að Bretar telji aðeins eitt prósent þeirra sem
halda leikhúsunum á floti í London. Þeir setji upp sýningar
sem laða að ferðamenn. Sel það ekki dýrar en ég keypti
það. Þó eru Bretar á vesturhveli jarðar taldir ein mesta leik-
húsþjóð heims. Þeir eiga vissulega lengri hefð en við - en
virðast álíka áhugasamir um afleifð sína og við um okkar.
Þó hlýtur maður að trúa og vona að meira en eitt prósent
Íslendinga hafi áhuga á fornsögum. En það boðar gott að
við skulum sækja leikhús í svo miklum mæli.
Það eru tvær megin ástæður fyrir því að við förum í
leikhús. Önnur er nautnin af því að horfa á góða leikara
sýna list sína. Besta dæmið þar um er „Ég er mín eigin
kona“ sem hefur verið sýnt í Iðnó í vetur. Einn einasti leikari
heldur áhorfendum heilluðum í þá næstum þrjá tíma sem
hann sýnir list sína. Læsi maður verkið, er ekki víst að það
héldi athygli manns lengi - en „Ég er mín eigin kona“ er
„leikaraverk“, sérstaklega skrifað fyrir afburðaleikara til að
hann geti sýnt snilld sína. Og ekki verið skortur á áhorfend-
um. Annað dæmi er Pétur Gautur í Þjóðleikhúsinu.
Hversu oft er ekki búið að setja upp Pétur Gaut, þenn-
an tætta mann sem romsar út úr sér löngum einræðum
viðstöðulaust, mörgum til leiðinda. Verkið hefur verið
talið þunglamalegt og erfitt - allt þar til kom leikstjóri sem
áttaði sig á því að leikritið um Pétur Gaut er ekkert annað
en efniviður fyrir leikhúsið til að vinna úr og gerir það af
slíkri snilld að sýningin er uppseld út þetta leikár og þegar
farið að selja sýningarnar á næsta leikári. Það er enginn
skortur á áhorfendum. Það virðist ekki skipta máli hvaða
verk er sett upp, eða hvaða orðstír það hefur, gott leik-
húsfólk getur gert úr því sýningu sem allir vilja sjá. Leikar-
inn er listaverk sem er í einhvers konar undirmeðvitundar
samskiptum við áhorfandann á meðan á sýningu stendur.
Áhrifin geta varað lengi.
Hin ástæðan er sú að leikhúsið er oftar en ekki spegill
á okkur sjálf. Við getum speglað okkur í öllum tegundum
leikhúss; gamanleikjum, harmleikjum, söngleikjum,
svo eitthvað sé nefnt. Við getum séð okkur sjálf í þeim
aðstæðum sem leikrit fjallar um, eða öðlast skilning á því
sem er sammannlegt. Og við erum aldei of ung til að hefja
áhorfendaferil okkar. Það getur sparað angist og tíma og
fyrirhöfn að byrja snemma að fara með börnin í leikhús.
Þótt þau skilji verkið ekki vitsmunalegum skilningi, skilja
þau vel þær sammannlegu tilfinningar og aðstæður sem
verið er að fjalla um, taka frá unga aldri afstöðu með rétt-
læti, sanngirni, umburðarlyndi, kærleika, samúð. Það þarf
ekkert að halda fyrirlestra um mennskuna, rétt og rangt,
yfir þeim börnum sem sækja leikhús frá unga aldri. Skiln-
ingurinn hefur síast inn áreynslulaust.
Áhorfendur