Tíminn - 29.01.1978, Page 8

8
Sunnudagur 29. janúar 1978.
Kaupstaðarferb I gamla daga
„Riðum, riðum, rekum yfir
sandinn”. Litum á lestarferð i
gamla daga, meðan hesturinn
var enn þarfasti þjónninn og
vagnar varla til á tslandi. Það
er styttra siðan en margan
grunar, undirritaður hefur t.d.
tekið þátt i sliku ferðalagi.
Þarna er verið að koma úr
kaupstað, margir hestar undir
klyfjum og sumir með drögur.
Kvenfólkiðsituri söðli, allt vott-
ar gamla timann. Trússhestar
undirreiöingi, en sá hestabún-
Ingólfur Davíðsson:
207
og búið í
gamla daga
aður er hér sýndur á tveimur
sérmyndum.
Algengastur var torfreiðingur
og var aöalreiðingstorfan
venjulega klædd striga, en
stundum var þó torfiö bert, ef
þaö var seigt og gott. Ofan á
vorulagðar tvær hliðartorfur og
efst klyfberinn.
Hin myndin sýnir vandaða,
stoppaða dýnu undir klyfberan-
um. Gjaröir voru oftast brugön-
ar úr hrosshári, en tii voru
mjúkar ullargjarðir. Gátu bæöi
gjarðir og hringjur verið hinar
snotrustu. Klyfberinn var úr
tré. Fundust stundum hæfilega
bognar rekaviðarspýtur i hann.
Klakkar voru úr tré eða járni.
Varð aö lyfta klytjum upp af
klökkum elztu klyfberanna. En
siðar voru smiðuð klyfberajárn,
er lágu á vixl yfir klyfberabog-
ann, og voru með hespu (læs-
ingu), þannig að auövelt var að
hleypa böggum niður meö þvi
að kippa i spotta.
Nú eru reiðingar að verða
sjaldgæfir forngripir, en notkun
þeirra er sjálfsagt eldri en Is-
landsbyggð.
Hér er mynd af taökláf, út-
búnaður með lykkju til að
smeygja á reiðingsklakk, og
hespu er kippa mátti i til að
hleypa niður botninum. Ég man
vel eftir svona tæki, viö kölluð-
um það svarðarhrip, og notuð-
um það aðallega tiJ að flytja i
svörð (mó), heim úr þurrum
svarðarhrauknum. Það gat
rúmast mikill þurr svörður i
einum hestklyfjum, þ.e. tveim-
ur hripum.
Stundum var tað flutt i hrip-
um út á túnið, og rekaviöar-
sprek til eldiviðar neðan af
sjávarbökkunum.
Þessar myndir eru úr hinni
stórfróölegu bók séra Jónasar
Jónassonar frá Hrafnagili: ,,ls-
lenzkir þjóðhættir”.
Torfreiðingur
í
Reiöingur með stoppaðri dýnu
Taðkláfur (svarðarhrip)