Fréttablaðið - 23.08.2006, Síða 20

23. ágúst 2006 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
AUGL†SINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA
Sögurnar, tölurnar, fólki›.
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður
Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á
FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING:
Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
„Geir H. Haarde telur niðurstöðu
landsfundar framsóknarmanna til
þess fallna að þétta og bæta ríkis-
stjórnarsamstarfið.“ Þegar Geir
mælti þessi orð í samtali við
Fréttablaðið á föstudaginn var
stóð hann báðum fótum yfir þeim
sprungusveimi sem liggur undir
öllum stíflustæðum við Kára-
hnjúka og reynt hefur verið að
undanförnu að þétta með ýmsum
ráðum, svo sem að troða í þær hef-
ilspónum, steypuglundri og stein-
ull og guð má vita hverju öðru en
litháískum hrossaskít. Má segja
að hann hafi valið sér táknrænan
stað fyrir stórpólitíska yfirlýsingu
um framtíð stjórnarsamstarfsins
fram að næstu kosningum og
framyfir þær.
Þungu fargi er líka létt af
Mogganum í leiðara á mánudag-
inn undir yfirskriftinni Stórpólit-
íkin. Þar segir að stjórnarand-
stöðuflokkarnir hafi að undanförnu
haft miklar væntingar um að
þáttaskil yrðu í næstu þingkosn-
ingum, sem byggðust á áframhald-
andi fylgishruni Framsóknar-
flokksins. Að skoðun
leiðarahöfundar fólust þessar
væntingar í því að hver stjórnar-
andstöðuflokkanna vonaðist eftir
að verða í þeirri stöðu að geta
leyst Framsókn af hólmi sem
hækja íhaldsins.
„Augljóst hefur verið“, segir
hann, „að einhver hluti Samfylk-
ingarinnar hefur haft áhuga á
samstarfi við Sjálfstæðisflokkinn.
Hugmyndum um samstarf við
Sjálfstæðisflokk hefur aukist fylgi
innan vinstri grænna og Frjáls-
lyndi flokkurinn sýndi að loknum
borgarstjórnarkosningum aug-
ljósan áhuga á samstarfi við Sjálf-
stæðisflokkinn í borgarstjórn og
þess vegna ekki ástæða til að ætla
annað en að það sama gæti komið
upp að loknum þingkosningum.“
Það er þannig skoðun leiðara-
höfundar að Sjálfstæðisflokkur-
inn sé einhvers konar pólitísk
eilífðarvél, sem ævinlega muni
fara með stjórn landsins. Hlut-
verk annarra stjórnmálaflokka er
það eitt að þreyja á bekknum og
bíða þess að formaður Sjálfstæð-
isflokksins bjóði þeim upp í dans
og í öllum flokkunum séu sterk öfl
sem bíði þess arna með ærinni
óþreyju.
En „hið ótrúlega hefur gerst“,
segir Moggi, „að Framsóknar-
flokknum tókst á flokksþingi sínu
fyrir helgi að styrkja stöðu sína
mjög.“ Því sýnist „nokkuð ljóst,
að stjórnarflokkarnir geti búizt
við nokkuð góðum úrslitum í þing-
kosningunum, ef ekkert óvænt
kemur upp“.
Og hann heldur áfram: „Sú
staðreynd ein út af fyrir sig mun
draga máttinn úr stjórnarand-
stöðuflokkunum. Um leið og þeir
sjá að brautin verður ekki jafn-
bein og greið til valda og þeir hafa
kannski talið sér trú um undan-
farnar vikur verður baráttukraft-
urinn minni.“
En er nú víst að þessi drauma-
staða Moggans gangi eftir? Ekki
er að efa að sú greining Moggans
sé rétt að í öllum stjórnarand-
stöðuflokkunum sé að finna ein-
hver öfl, sem eru svo lítilþæg, að
telja baráttu flokka sinna snúast
um það eitt að fá að deila völdum
með Sjálfstæðisflokknum. En nú
er ljóst að sú leið er lokuð. Eftir
flokksþing Framsóknarflokksins
ætti að liggja í augum uppi að
núverandi stjórnarflokkar ætla að
halda áfram samstarfi sínu eftir
kosningar og hinn venjulega
blekkingaleik í aðdraganda þeirra
um að þeir „gangi óbundnir til
kosninga“.
Í stað þess að sú staða verði til
„að draga máttinn úr stjórnarand-
stöðuflokkunum“ ætti þeim að
vera ljóst, að þeir eiga ekki annars
úrkosta en að þjappa sér saman og
lýsa yfir fyrirfram að þeir gangi
til kosninga með það fyrir augum
að leysa núverandi stjórnarflokka,
báða, af hólmi fái þeir til þess
styrk meirihluta kjósenda. Það
mundi auka tiltrú þeirra ef þeir
gætu sýnt ákveðna samstöðu í
málflutningi á þingi í vetur og
sýnt kjósendum fram á að þeir séu
ekki eingöngu samstiga um að
vera á móti, heldur geti með
jákvæðum og uppbyggilegum
hætti staðið saman að stjórn lands-
ins.
Vilmundi heitnum Gylfasyni
var það brennandi kappsmál að
kjósendur gætu kosið stjórn lands-
ins beinni kosningu. Í því augna-
miði lagði hann fram ákveðnar
hugmyndir um stjórnarskrár-
breytingar og algeran aðskilnað
framkvæmdavalds og löggjafar-
valds. Stjórnarskrárbreytingar
eru þungar í vöfum og taka langan
tíma, þótt samstaða náist um þær.
Nú eru hins vegar komnar upp
þær sögulegu aðstæður, að í fyrsta
sinn í 60 ára sögu lýðveldisins er
hægt að gefa kjósendum kost á því
að kjósa sér ríkisstjórn, án nokk-
urra breytinga á stjórnskipan
landsins. Vilja þeir áframhaldandi
stjórnarsetu núverandi samvöxnu
tvíburaflokka eftir samfleyttan 12
og 16 ára valdaferil, eða fá þeir
færi á að fela samhentri stjórnar-
andstöðu völdin með málefnalegu
umboði til næsta kjörtímabils?
Leiðarahöfundur Mogga, telur að
kjósendur muni „ekki þora að taka
þá áhættu að fela öðrum flokkum
landsstjórnina“. Það er sögulegt
tækifæri núverandi stjórnarand-
stöðu að láta á það reyna. Annars
snúast kosningarnar um harla lítið
eða ekki neitt, að venju.
Stjórnarsamstarfið: Þétt og bætt?
Alkunna er að síðustu viku lauk með því að framsóknarmenn kusu viðskipta- og iðnaðarráðherrann til flokksforystu. Hans fyrsta verk var að blása út af flokksfundarborðinu allar
umræður um Evrópusambandið og evruna.
Ekki eru nema nokkrir mánuðir síðan fyrrverandi viðskiptaráð-
herra gerði tilraun til þess að fleyta evruumræðunni. Það reyndist
einum um of óþægur ljár í þúfu. Flokkseiningin kallaði einfaldlega
á að allt slíkt tal yrði látið kyrrt liggja.
Þverstæðan við þessa sáttagjörð Framsóknarflokksins birtist á
síðum þessa blaðs sama dag og hún var kunngerð. Þar kom fram að
forystumenn tveggja stærstu og öflugustu íslensku hugvitsfyrir-
tækjanna sem haslað hafa sér völl á alþjóðamarkaði íhuga alvarlega
að skrá hlutabréf þeirra í erlendri mynt.
Fyrirtækin Marel og Össur eru í raun og veru eitthvað það mark-
verðasta sem sprottið hefur upp í atvinnulífsflóru Íslands síðustu
áratugi. Það er því ástæða til þess að leggja við hlustir þegar for-
ystumenn þessara fyrirtækja fjalla um starfsumhverfi þeirra.
Þessi tvö þýðingarmiklu fyrirtæki knýja nú á um sameiningu
Kauphallarinnar við OMX kauphöllina til þess að auðvelda skrán-
ingu hlutabréfa í erlendri mynt. Það er mat forstjóra Össurar að
þróunin muni fara hjá garði íslenska hlutabréfamarkaðarins verði
þessi möguleiki ekki opnaður.
Fyrsta dag þessarar viku birti Morgunblaðið svo viðtal við Guð-
mund Magnússon hagfræðiprófessor, fyrrum rektor og um skeið
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins í bankaráði Seðlabankans. Hans dómur
um krónuna er að hún sé eins konar Svarti Pétur sem enginn vilji
hafa á hendi.
Prófessorinn telur krónuna hindra erlenda fjárfestingu. Skilaboð
hans til stjórnmálamanna eru skýr: „að fjarlægja gengisáhættuna
ef þeir vilja ekki í raun að nokkrir aðilar eignist landið allt“. Hér er
engin tæpitunga notuð.
Framkvæmdastjóri Alþýðusambandsins upplýsir síðan hér í
blaðinu í dag að þar á bæ hafi menn íhugað hvort eðlilegt væri að
gefa launamönnum kost á að fá laun að hluta til greidd í evrum eða
að því marki sem þeir tækju hugsanlega lán í þeirri mynt til hús-
næðiskaupa.
Þetta er athyglisverð hugmynd. Hún gæti ef til vill tryggt launa-
fólki í ríkari mæli efnahagslegan stöðugleika og lægri vexti en verð-
tryggða krónuhagkerfið hefur nokkru sinni gert.
Ekkert er óeðlilegt við að umræða af þessu tagi blómstri á vett-
vangi atvinnulífsins, hjá launafólki og í fræðasamfélaginu en utan
raða stjórnmálaflokkanna. Í raun og veru getur það beinlínis verið
æskilegt.
Kjósendahópur allra stjórnmálaflokka er tviskiptur um þessi
efni. Umræða á þeim vettvangi er því augljóslega til þess fallin að
leiða af sér ágreining, jafnvel innan Samfylkingarinnar.
Það er því fullkomlega skiljanlegt að forystumenn stjórnmála-
flokka reyni að halda umræðum um Evrópusambandið og evruna á
lágum nótum eða algjörlega utan við vébönd þeirra. Ný forysta
Framsóknarflokksins verður ekki gagnrýnd fyrir það.
Aðalatriðið er að stjórnmálaflokkarnir beiti ekki afli sínu og
áhrifum til þess að hindra að þessi umræða fari fram í samfélaginu.
Miklu skiptir að þar fái menn frjálst að reyna gildi röksemda
sinna.
Einnig er eðlilegt að bæði fyrirtæki og launþegar fái að gera til-
raunir með notkun evru þar sem það getur átt við. Stjórnmálaflokk-
arnir taka síðan við umræðunni þegar hún hefur þroskast og jafnvel
nokkur þróun átt sér stað með notkun evru.
Fylling þess tíma þarf hins vegar ekki að vera langt undan.
SJÓNARMIÐ
ÞORSTEINN PÁLSSON
Krónan og evran:
Utanflokkaumræða
Í DAG
STÓRPÓLITÍK
MOGGANS
ÓLAFUR HANNI-
BALSSON
Hlutverk annarra stjórnmála-
flokka er það eitt að þreyja
á bekknum og bíða þess að
formaður Sjálfstæðisflokksins
bjóði þeim upp í dans ...
Einar til Árvakurs?
Eitthvað gengur Árvakri, útgáfufélagi
Moggans, erfiðlega að finna nýjan fram-
kvæmdastjóra, en nærri hálft ár er frá
því að Hallgrímur Geirsson óskaði eftir
að láta af störfum. Nú heyrist því fleygt
að Einar Sigurðsson, fjölmiðlafulltrúi
Flugleiða um langt árabil, taki við
stöðu Hallgríms áður en langt um
líður. En það er von að Mogga-
menn vandi valið því hefð er fyrir
því að framkvæmdastjórar Árvakurs
séu þaulsetnir í embætti; fram til
dagsins í dag hafa aðeins þrír menn
gegnt stöðunni frá því Árvakur
var stofnaður 1923, Sigfús
Jónsson, Haraldur Sveinsson
og Hallgrímur Geirsson.
Hefði átt að smala betur
Í kjöri til formanns Framsókn-
arflokksins á dögunum vakti
athygli að ekki skyldu allir þingfulltrúar
á flokksþinginu greiða atkvæði. Alls átti
841 rétt til setu á þinginu og maður
skyldi ætla miðað við hvað var í húfi
að frambjóðendur sæju til þess að öll
atkvæði skiluðu sér í hús. Samt vantaði
um 85 atkvæði upp á að allir væru
með en þess má til gamans geta að
atkvæðamunurinn á þeim Jóni Sig-
urðssyni og Siv Friðleifsdóttur var
81 atkvæði þegar upp var staðið.
Dulin skilaboð?
Siv Friðleifsdóttir er ötull
bloggari eins og
mörgum er kunnugt
um. Forvitnilegt er
að skoða dagbók-
arfærslu Sivjar frá
því á sunnudag,
daginn eftir
flokksþingið þar
sem hún tapaði fyrir Jóni Sigurðssyni
í kjöri til formanns. Í umræddri færslu
minnist hún ekkert á flokksþingið en
vísar hins vegar í frétt á vef Rúv um
þingið. Sú frétt ber yfirskriftina: Flokks-
þing Framsóknar: Þing hinna glötuðu
tækifæra? Í fréttinni er aðaláherslan
lögð á viðtal við Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur sem
lýsir sérstökum áhyggj-
um sínum af örlögum
þeirra Sivjar og Jónínu
á flokksþinginu. Í
sama fréttatíma Rúv
var líka önnur frétt frá
flokksþinginu; viðtal
við Vilhjálm Hjálm-
arsson frá Brekku,
en Siv lætur ógert
að vísa til þess að
bloggsíðu sinni.
ssal@frettabladid.is