Tíminn - 11.02.1979, Blaðsíða 6

X
lu^bufltiuð
| -VÍ.«.\ ,'*.
6T8i Tfnririf.i
Sunnudagur 11. febrúar 1979
r

Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þóararinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Slmi
86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 125.00. Askriftargjald kr.
2.500.00 á mánuöi. . Blaöaprent
J
Gauragangur vegna
slæmrar samvizku
Jan Mayen hefur orðið tilefni þess, að nokkrir
þingmenn Sjálfstæðisflokksins ásamt Morgun-
blaðinu, hafa sett á svið heilmikinn gauragang
sem ætlað er að sanna að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi hér haft forgöngu um stefnumótun. Aðrir
flokkar hafi siðan með meiri eðaminni tregðu
skipað sér undir þetta merki hans.
Um allan þennan gauragang er það að segja að
hann er byggður á hreinum heilaspuna. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur ekki haft forustu um neina
stefnumótun á þessu sviði. A fundum hafréttar-
ráðstefnunnar, sem haldnir voru á siðastliðnu ári
, voru fulltrúar allra stjórnmálaflokkanna sam-
mála um, hvernig halda bæri á þessu máli og að
gera rikisstjórninni grein fyrir þvi. Áður en til þess
kom, gerðist það i þingbyrjun, að fulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins skarst úr leik og flutti þrjár tillög-
ur á Alþingi ásamt allmörgum flokksbræðrum sin-
um, og reyndi þannig að eyrnamarka Sjálfstæðis-
flokknum hina sameiginlegu afstöðu fulltrúa
flokkanna á hafréttarráðstefnunni. Þrátt fyrir
þessi vinnubrögð var tillögum þessum tekið vel
bæði i utanrikismálanefnd og á Alþingi og varð al-
ger samstaða um afgreiðslu þeirra.
Eins og hér er rakið hefur Sjálfstæðisflokkurinn
ekki haft forustu um neina stefnumótun á þessu
sviði, þótt hann hafi gert tilraun til að eigna sér
hana. Það verður tæpast skýrt öðru visi en að verið
sé að róa slæma samvizku. Sjálfstæðisflokkurinn
stóð sig illa i sambandi við útfærslu fiskveiðilög-
sögunnar i 12 milur og 50 milur og hann bar ásamt
Alþýðuflokknum ábyrgð á landhelgissamningnum
frá 1961. Þetta knýr bersýnilega ýmsa forustu-
menn Sjálfstæðisflokksins til að setja öðru hvoru á
svið gauragang eins og þann sem hefur verið leik-
inn á fjölum Alþingis seinustu daga.
Það gerir svo ekki hlut Sjálfstæðisflokksins
betri, þegar upphafsmaður þessa gauragangs
reynir að gera litið úr hlut Ólafs Jóhannessonar,
eins og átti sér stað i umræðunum um færeyska
samninginn. Halldór E. Sigurðsson mótmælti
þessu rækilega. Útfærsla fiskveiðilögsögunnar i 50
milur og 200 milur hvildi mest á þeim Ólafi Jó-
hannessyni og Einari Agústssyni, en undir þá
heyrðu landhelgisgæzlan og utanrikisþjónustan
allan þennan tima. Með þessu er siður en svo gert
litið úr hlut annarra ráðherra á þessum tima.
Minna má þó á að brezkir fjölmiðlar töldu Ólaf Jó-
hannesson aðalandstæðing Breta á árunum 1975-
1977
Broslegast af öllu var þó samt málflutningur
eins af þingmönnum Sjálfstæðisflokksins að Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðubandalagið ættu bezta
sögu i landhelgisbaráttunni! Alþýðubandalaginu
verður látið eftir að svara þvi hvort það sættir sig
við þennan samanburð. Halldór E. Sigurðsson
sýndi glöggt fram á það i áðurnefndum umræðum
að Framsóknarflokkurinn þolir meira en saman-
burð við báða áðurnefnda flokka i þessum efnum.
Framsóknarflokkurinn varð fyrstur til að flytja
tillögu á Alþingi um uppsögn landhelgissamnings-
ins illræmda frá 1901. Hann átti fulltrúa i rikis-
stjórninni sem setti landgrunnslögin 1948 og hann
átti forsætisráðherra i rikisstjórnunum, sem stóðu
fyrir útfærslunum i 4 milur 12 milur og 50 milur.
Hann var annar stjórnarflokkanna sem færði
landhelgina út i 200 milur.
Ef Sjálfstæðisflokkurinn ætti slika sögu, þyrfti
hann ekki að efna til gauragangs vegna slæmrar
samvizku. Þ.Þ.
Erlent yfirlit
Komast kommúnistar í
stjóm um bakdymar?
Ný stjórnarkreppa á Italíu
ENN einu sinni er stjórnar-
kreppa á italiu. Andreotti, sem
verið hefur forsætisráöherra
slðan eftir þingkosningarnar
1976, hefur veriö faliö að reyna
aö mynda stjórn. Núverandi
stjórn hans baöstlausnar, þegar
kommúnistar sögöu upp þeim
stuöningi, sem þeir höfðu veitt
henni. Þaö einkennilega
stjórnarfar hefur rikt á Itallu
eftir þingkosningarnar 1976, aö
rikisstjórnin hefur verið minni-
hlutastjórn Kristilega flokksins,
enbeintogóbeintstudd af öllum
öðrum flokkum, aö nýnazistum
einum undanskildum. Mest hef-
ur munað um stuðning
kommúnista, þvi aö aörir flokk-
ar heföu ekki stutt stjórnina aö
öörum kosti, a.m.k. ekki sósial-
istar og lýöveldissinnar.
Fyrir 1976 haföi lengstum
veriö samstjórn Kristilega
flokksins, sósialista og miö-
flokkanna. Þetta haföi átt sinn
þátt I þvi, að heldur hallaði und-
an fæti hjá sósialistum. Þeir
ákváðu þvi aö hætta þátttöku I
slikri samsteypu og knúöu
þannig fram kosningar. Fyrir
kosningarnar 1976 héldu
kommúnistar þvi fram aö nauð-
synlegt væri aö mynda stjórn á
breiðum grundvelli, a.m.k.
þyrftu bæöi Kristilegi flokkur-
inn og Kommúnistaflokkurinn
aö eiga aöild aö henni. Þessi
boöskapur virtist falla
almenningi vel i geö, þvi
aö kommúnistar unnu mikið
á, en Kristilegi flokkur-
inn varö fyrir miklu fylgitapi.
Eftir kosningarnar neitaöi
Kristilegi flokkurinn að vera i
sijórn með kommúnistum, en
taldi sig fúsan til samvinnu við
hann aö öðru leyti. Aörir flokk-
ar, eins og sósialistar og lýö-
veldissinnar, vildu að kommún-
istar yröu með i stjórn og
neituöu aö taka þátt I stjórn aö
öðrum kosti. Eftir mikiö þóf
varð þaöniöurstaöan, aö Kristi-
legi flokkurinn myndaöi einn
minnihluta stjórn, en hinir
flokkarnir veittu stuðning mál-
um, sem samkomulag næðist
um, eins og áöur er greint frá.
ÞETTA sérstæöa stjórnar-
fyrirkomulag hefur ekki gefizt
iUa. Kommúnistar héldu þó
áfram aö krefjast þátttöku i
rikisstjórninni og bæöi Sósial-
istaflokkurinn og Lýöveldis-
flokkurinn töldu rétt aö veröa
viö þvi. Þetta strandaöi alltaf á
Kristilega flokknum. I héraös-
stjórnarkosningum, sem fóru
fram siðastl. vor, töpuöu
kommúnistartalsveröufylgi, en
sósialistar unnu heldur á. Eftir
þaö fóru kommúnistar aö vera
órórri i' þessu samstarfi. Það
fyllti svo mælinn, þegar rikis-
stjórnin ákvaö, aö Italia yröi
aöili að hinum fyrirhugaöa
gjaldmiðli Efnahagsbandalags-
ins. Þetta var gert i andstöðu
við Kommúnistaflokkinn.
Fleira bættist reyndar viö og
ákváðu þvi kommúnistar nú eft-
ir áramótin aö segja upp stuðn-
ingi sinum viö rikisstjórnina.
Aörir flokkar, sem voru utan
stjórnarinnar, vildu ekki heldur
veita henni stuðning, eftir aö
kommúnistar höföu skorizt úr
leik. Stjórnin átti þvi ekki
annars úrkosta en að segja af
sér. Forsetinn féllst lausnar-
beiðnina, en fól Andreotti að
reyna að mynda nýja stjórn og
sæti núverandi stjórn á meöan.
ÞAÐ veröur vafalaust ekki
vandalaust fyrir Andreotti aö
mynda stjórn, en þó styrkir þaö
sennilega stööu hans, aö enginn
flokkanna er áhugasamur um
kosningar, enda myndi senni-
lega verða svipuö staöa eftir
þær, þótt einhver tilfærsla yrði á
fylgi flokkanna. Kjörtlmabilinu
lýkur ekki fyrr en 1981, en hægt
er aö kjósa áöur, ef stjórnar-
kreppan veröur langvinn.
Kommúnistar gera enn kröfu
til þess aö veröa þátttakendur i
stjórn, en Kristilegi flokkurinn
hafnar þvi eins og áöur.
Kommúnistar segja, aö þeir
veröi þá I stjórnarandstööu, án
þess þó aö leitast við aö gera
ríkisstjórninni erfitt fyrir, þvi
aö þeir skilja vel hina öröugu
fjárhagsstööu þjóðarinnar og
hættu þá, sem stafar af hryðju-
verkamönnum. Berlinguer, for-
ingi kommúnista, leggur sér-
staka áherzlu á, aö kommúnist-
ar verði áfram ábyrgir. Kristi-
legi flokkurinn segist helzt vilja
mynda stjórn meö sósialistum
og miöflokkunum, en bæöi
Sósialistaflokkurinn og Lýð-
veldisflokkurinn hafna þátttöku
I slikri stjórn og er hún þvi úr
sögunni. Bettino Craxi, leiötogi
sósialista, hefurbent á þá lausn,
aö Andreotti myndi stjórn meö
mönnum úr mörgum flokkum,
þar á meðal úr Kommúnista-
flokknum, en þeir veröi valdir
af honum persónulega enekki af
flokkunum og verði þvi ekki
taldir fultrúar þeirra. Þetta hef-
ur verið oiöað þannig, aö Craxi
sé aö reyna aö koma kommún-
istum istjórn bakdyramegin, en
hann leggur kapp á aö gera þá
ábyrga meö þátttöku i rikis-
stjórn. Annar af leiðtogum
sósialista hefur lagt til, að La
Malfa, leiötoga Lýöveldis-
flokksins, veröi falin stjórnar-
myndun, en hann nýtur mikils
álits. Sósialistar geta sennilega
haft veruleg áhrif á gang
þessara mála, þvi að hinn nýi
forseti ítali'u, Sandro Pertini, er
úr hópi þeirra.
Sumir forustumenn Kristilega
flokksins eru taldir æskja þing-
kosninga i trausti þess, að
kommúnistar myndu tapa fylgi.
Þeir vilja þó ekki fylgja þessu
fastfram, þvi að reynslan er sú,
að flokkurinn, sem knýr fram
kosningar, tapar mest. Þetta
gera kommúnistar sér vel ljóst
og hafa þvi leitazt við aö halda
þannig á málum, aö þeim veröi
ekki kennt um, ef bl kosninga
kemur fljótlega. þ.þ.
Berlinguer