Fréttablaðið - 08.06.2007, Blaðsíða 20

fréttir og fróðleikur
Hafrannsóknarstofnun legg-
ur til að þorskveiði dragist
saman um þriðjung á næsta
fiskveiðiári. Sjávarútvegs-
ráðherra ætlar að hafa víð-
tækt samráð við hagsmuna-
aðila áður en ákvörðun um
aflamark verður tekin. Sam-
dráttur í útflutningstekjum
yrði um 25 milljarðar ef ráð-
gjöf Hafrannsóknarstofnun-
ar yrði fylgt í þaula.
Í formála skýrslu Hafrannsóknar-
stofnunar um ástand nytjastofna
sjávar og aflahorfur segir að án
stefnubreytingar við nýtingu
þorskstofnsins sé hvorki að vænta
stækkunar hrygningarstofns né
aukinnar nýliðunar sem er for-
senda þess að auka aflaheimildir á
komandi árum. Veiðihlutfall verð-
ur að lækka að mati stofnunarinn-
ar og breyta þarf aflareglu þannig
að veiði verði miðuð við 20 pró-
sent af viðmiðunarstofni í stað 25
prósenta eins og nú er. Afli þorsks
verði því takmarkaður við 130
þúsund tonn á næsta fiskveiðiári
sem er 63 þúsund tonna samdrátt-
ur á milli ára.
Jóhann Sigurjónsson, forstjóri Haf-
rannsóknarstofnunar, segir að
alvaran liggi í lélegum þorskár-
göngum síðustu sex ára. Það eru
árgangarnir sem eru að koma inn í
veiðina um þessar mundir. Skilaboð
hans eru skýr. „Stofninn er í vel
veiðanlegu ástandi í dag en við
verðum að spyrna við fótum núna
og horfa til framtíðar.“ Hann segir
það slæma niðurstöðu ef ráðgjöf
stofnunarinnar verði ekki fylgt.
„Það er mjög brýnt að snúa þessari
þróun við og það verður ekki gert
öðruvísi en með samdrætti í veið-
um. Enda leggjum við þetta til af
miklum þunga.“
Ástand þorskstofnsins er að mati
Hafrannsóknarstofnunar mjög
bágborið.
Viðmiðunarstofninn náði sögu-
legu lágmarki á árunum 1992–1995
þegar hann var mældur um 550
þúsund tonn. Hann er talinn hafa
verið um 800 þúsund tonn árið 2004
en vegna lélegra árganga allt frá
2001 er hann nú metinn um 650
þúsund tonn. Slakur 2004 árgangur
kemur inn í viðmiðunarstofninn
sem fjögurra ára fiskur í upphafi
árs 2008 sem talið er valda því að
hann minnki enn frekar. Til lengri
tíma litið, ef fylgt er núverandi
aflareglu, telur Hafró líklegast að
viðmiðunarstofninn verði í kring-
um 600 þúsund tonn fram til ársins
2011. Það er 50 þúsund tonnum
minni en hann er metinn í dag sem
kallar á enn meiri samdrátt í þorsk-
veiði á tímabilinu.
Allra augu beinast nú að Einari K.
Guðfinnssyni sjávarútvegsráð-
herra. Hann ber ábyrðina á því
hvernig bregðast skuli við tillögun-
um. Frá fyrsta degi hefur hann
sagst ætla að gefa sér góðan tíma
og muni ekkert ákveða um þorsk-
veiðar komandi fiskveiðiárs fyrr
en að vel ígrunduðu máli. „Ég tel að
það væri ábyrgðarlaust af minni
hálfu að draga ályktanir núna“,
sagði Einar daginn sem skýrslan
var kynnt. Síðan hefur hann kallað
eftir víðtæku samráði hagsmuna-
aðila í sjávarútvegi, vísindasamfé-
lagsins og óskað eftir þverpólitísku
samstarfi um kvótaúthlutun.
Í hátíðarræðu sinni á sjómanna-
daginn minnti Einar á að í gildi er
aflaregla sem staðfest var af ríkis-
stjórn árið 2006. Ef þeirri reglu
yrði fylgt á næsta fiskveiðiári verð-
ur þorskkvótinn 178 þúsund tonn í
stað þeirra 130 þúsund tonna sem
tillaga Hafrannsóknarstofnunar
felur í sér. Aðspurður hvort ekki sé
líklegt að gildandi aflareglu verði
fylgt hefur Einar svarað því til að
hann geti ekki sagt til um hver nið-
urstaðan verði. Á sama tíma full-
yrða fjölmargir hagsmunaaðilar að
núgildandi aflareglu verði fylgt því
ráðlagður niðurskurður veiðanna
sé einfaldlega of stórt skref.
Eins og vænta mátti hafa hags-
munaaðilar í sjávarútvegi tekið
fréttunum þunglega. Ljóst er að
tap greinarinnar er um 25 milljarð-
ar þegar samdráttur í veiðum allra
botnfisktegunda er talinn, þar af
fimmtán milljarðar af þorskveið-
unum einum ef farið verður eftir
ráðgjöfinni.
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands
íslenskra útgerðarmanna (LÍÚ),
segir það hafa legið fyrir að hrygn-
ingarstofninn og veiðistofninn sé
of lítill og ekki komi á óvart að
stofnunin leggi til minni afla en í
ár. „En þetta er mun meiri niður-
skurður en ég bjóst við. Ef farið
verður eftir þessari ráðgjöf þá
verður það alveg gríðarlegt högg.
Þetta er alveg grafalvarlegt mál“,
segir Friðrik. LÍÚ mun síðar
álykta um málið, en Friðrik hefur
sagt að hann telji niðurskurð uppá
63 þúsund tonn ógerlegan.
Sævar Gunnarsson, formaður
Sjómannasambands Íslands, segir
ljóst að sjómenn um allt land horfi
fram á tekjuhrun. Sævar segir það
sína skoðun að það þurfi að taka á
eftirliti með veiðunum og það sé
eitthvað mikið að fiskveiðistjórn-
unarkerfinu. „Þetta eru kaldar
kveðjur en þetta er raunveruleiki
sem við verðum að taka á.“
Það þykir ljóst að ef þorskveiði
verður skorin niður um þriðjung á
næsta fiskveiðiári, kemur það verst
niður á litlum útgerðum og þá kæmi
það afar hart niður á litlum sjávar-
þorpum sem eiga mörg hver allt sitt
undir smábátaútgerð. Það eru helst
stórar útgerðir með mikla aðlögun-
arhæfni í útgerð sem gætu staðið af
sér niðurskurðinn. Ráðgjöfin er
jafnframt gagnrýnd af sjómönnum
með þeim rökum að hún sé ekki í
neinu samhengi við upplifun þeirra
um ástand stofnsins.
Marínó Jónsson, smábátasjómað-
ur á Bakkafirði, talar fyrir munn
margra þegar hann sagði í samtali
við Fréttablaðið að hugsanleg skerð-
ing kæmi illa niður á sinni útgerð
jafnt sem samfélaginu á Bakkafirði
í heild sinni. Þrjár fjölskyldur
standa að baki útgerð hans og „það
er deginum ljósara að þær lifa ekki
góðu lífi verði þetta að veruleika.“
Rök hníga að því að útgefin kvóti í
þorski verði 178 þúsund tonn sam-
kvæmt þeirri aflareglu sem í gildi
er. Hafrannsóknarstofnun bendir á
að skammtíma hagsmunir megi ekki
liggja til grundvallar ákvörðun um
veiði komandi missera en hags-
munaaðilar vilja fara hægar í sak-
irnar en ráðgjöfin segir til um. Vandi
sjávarútvegsráðherra kristallast
kannski í atvinnuvanda sjávar-
byggðanna á Vestfjörðum. Þar hefur
verið gripið til sértækra úrræða en
á sama tíma þarf að taka ákvörðun
sem gæti margfaldað þann vanda
sem nú er víða glímt við.
Draga þarf stórlega úr þorskveiði
Samráð eða samkeppni
Vörn gegn
bráðaofnæmi