Fréttablaðið - 19.12.2008, Blaðsíða 32

32 19. desember 2008 FÖSTUDAGUR
Umsjón: nánar á visir.is
KAUPHÖLL ÍSLANDS [Hlutabréf]
OMX ÍSLAND 15 Fjöldi viðskipta: 113
375 -0,71% Velta: 641 milljónir
MESTA HÆKKUN
ICELANDAIR 0,38%
MESTA LÆKKUN
BAKKAVÖR -15,58%
ATLANTIC PETROL. -5,30%
STRAUMUR-BURÐ. -5,02%
HLUTABRÉF Í ÚRVALSVÍSITÖLU: Alfesca 4,10 +0,00% ... Bakkavör
2,60 -15,58% ... Eimskipafélagið 1,28 +0,00% ... Exista 0,04 +0,00%
... Icelandair Group 13,25 +0,38% ... Kaupþing 0,00 +0,00% ... Marel
Food Systems 76,30 -0,66% ... SPRON 1,90 +0,00% ... Straumur-
Burðarás 2,27 -5,02% ... Össur 97,20 -0,31%
GENGISVÍSITALA KRÓNUNNAR:
Verðbólga í desember verður 17,8
prósent samkvæmt endurskoðaðri
spá IFS-greiningar. Áður hafði
verið spáð 17,2 prósentum.
Fyrri spá var gerð fyrir tilkynn-
ingu um skattahækkanir ríkis-
stjórnarinnar. „Áhrif skattahækk-
ana á vísitölu neysluverðs eru til
0,4 til 0,5 prósenta hækkunar.
Einnig bætist við að olíufélögin
hafa ekki verið jafngrimm í verð-
lækkunum og IFS-greining gerði
ráð fyrir,“ segir í nýju spánni, en
áréttað um leið að nokkur óvissa
sé um spár vegna gengissveiflna
krónunnar.
Hagstofa Íslands birtir verð-
bólgumælingu sína næstkomandi
mánudag. - óká
IFS bætir í
verðbólguspánaLáta ekki þjóðernið fæla frá
Íslendingum er ekki alls varnað í Bretlandi þrátt
fyrir álitshnekki vegna Icesave, hryðjuverkalaga-
beitingar og deilu breska og íslenska ríkisins.
Að minnsta kosti er það svo þegar kemur að
mannaráðningum hjá breska ríkinu að þar á
bæ láta menn þessi mál ekki hafa áhrif á sig
og horfa fyrst og fremst til getu einstaklingsins.
Breska ríkið var að minnsta kosti ekki
lengi að veiða til starfa Þóru
Helgadóttur hagfræðing
sem „fyrir fallið“ starfaði
hjá Kaupþingi í Lund-
únaborg. Hún er nú að
hefja störf sem hagfræði-
ráðgjafi hjá HMRC,
stofnun Breta sem
annast skattheimtu
og félagslegar
greiðslur.
Ráðdeild og skynsemi?
Höskuldur Þórhallsson, þingmaður Framsóknar-
flokks, spurði í gær viðskiptaráðherra um stöðu
smærri fjármálafyrirtækja. Skuggi óvissu um
veðköll Seðlabankans er yfir þeim og standa
þau um margt höllum fæti í öllum fjármálaóró-
leikanum. Þeim sem til þekkja í heimi fjármála
kann þó að hafa hnykkt við þegar hann fjallaði
sérstaklega um sparisjóðina í þessu samhengi
og kvað þá hafa sýnt sérstaka „ráðdeild og
skynsemi“ í rekstri. Ítrekað
hefur nefnilega verið bent á
að margir sparisjóðir hafa í
uppgangi síðustu ára gleymt
að huga að grunnrekstri
sínum og látið taprekst-
ur hans hverfa í hagnaði
hlutabréfaviðskipta. Því er
ekki nema von að sparisjóðir
standi margir illa við hrun
hlutabréfamarkaða.
Peningaskápurinn ...
„Í raun má halda því fram að við-
skiptalífið hafi þrifist á vissum
blekkingum sem snerust um að
sýna eins góða fjárhagsstöðu fyr-
irtækjanna og mögulegt var með
því að færa allar eignir þeirra á
hæsta mögulega verði og stuðla
þannig að því að gengi hlutabréf-
anna varð sem allra hæst.“ Þannig
mælist Aðalsteini Hákonarsyni í
grein í Tíund, tímariti Ríkisskatt-
stjóra.
Hann fjallar í löngu máli um
skuldsettar yfirtökur og mikinn
vöxt viðskiptavildar í bókhaldi
skráðra fyrirtækja undanfarin ár.
„Þeir keyptu fyrirtæki og létu fyr-
irtækin sjálf, sem keypt voru,
greiða kaupverðið í gegnum eign-
arlausa samruna. Með því að
hengja skuldir utan á fyrirtækin
með samruna eftir kaupin, setja
þau síðan á markað og selja hlutina
í þeim til lífeyrissjóða og almenn-
ings á enn hærra verði en keypt
hafði verið á, þrátt fyrir skuldsetn-
inguna,“ segir Aðalsteinn.
Hann fer yfir reikningsskila-
venjur og bendir á alþjóðlegan
reikningsskilastaðal, IAS 38, sem
segi meðal annars að ekki skuli
færa viðskiptavild til eignar sem
óefnislegar eignir. Það sé ekki svo
að öll félög fylgi alþjóðlegum
reikningsskilareglum, „en ekki
verður betur séð en að minnsta
kosti sum þeirra félaga sem skráð
eru í Kauphöllinni fari frjálslega
með færslu viðskiptavildar sem
myndast hefur við skuldsettar
yfirtökur og samruna.“
Þá veltir hann fyrir sér hvort
viðskiptavild sé eign eða úttekt af
eiginfé fyrirtækis, og spyr „hvort
eðlilegt sé að færa milljarðaskuld-
bindingar inn í hlutafélag án þess
að nokkur eign komi á móti og lýsa
því yfir í opinberum tilkynningum
að hagur lánardrottna hafi ekki
versnað.“ 104. grein hlutafélaga-
laga virki ekki við slíkar
aðstæður.
Enn fremur veltir hann fyrir sér
áhættuvörnum banka sem hafi
fokið um koll „eins og hálmhúsið
sem grísinn Gepill byggði sér af
miklu stolti [ … ] þegar úlfurinn
blés það um koll.“
- ikh
Frjálslega farið með viðskiptavild
Aðalsteinn Háskonarson lýsir í
grein sinni í Tíund hvernig þetta
er gert:
„Upphafið er að viðskiptajöfur (V)
ber víurnar í eitthvert rekstrarfélag
(A) sem honum finnst álitleg-
ur fjárfestingarkostur, til dæmis
verksmiðju, verslun eða olíufélag.
Takist samningar við eigendur slíks
fyrirtækis stofnar viðskiptajöfurinn
sérstakt félag (B) sem fær það
hlutverk að kaupa rekstrarfélagið A
og B telst því vera yfirtökufélagið í
þessum viðskiptum.
V leggur fram hlutafé til B,
kannski einn fjórða af kaupverð-
inu á A, en B tekur síðan lán fyrir
afganginum eða ¾ af kaupverð-
inu. Kaupverðið er síðan greitt til
eigenda A, það er fyrrum hluthafa
A, þannig að þeir fjármunir koma
A aldrei til góða. Í kjölfar kaupanna
eru A og B sameinuð undir nafni
A þannig að A er allt í einu orðið
yfirtökufélagið í samrunaferlinu. Við
samrunann flytjast skuldir B inn í A
þannig að skuldir A hafa vaxið um
sem nemur þremur fjórðu af kaup-
verðinu án þess að nokkur eign hafi
komið þar á móti því að eina eign B
var eignarhlutur í A og A getur ekki
átt hlut í sjálfu sér að samrunanum
loknum. Til þess samt að láta ekki
sjást hvernig skerðingin á eiginfé
vegna skuldsetningarinnar fer með
efnahagsreikning A færa menn upp
eign sem þeir kalla viðskiptavild í
ársreikningnum á móti skuldunum.
Hér er ekki um nýja eign að ræða
sem kemur inn við kaupin og sam-
runann þar sem viðskiptavildin í A
var til fyrir kaupin, hafi hún á annað
borð verið til, þótt hún hafi ekki
verið bókfærð í efnahagsreikningi A.
Eftir þetta er A tilbúið til sölumeð-
ferðar og hægt að skrá það á mark-
aði sem álitlegan fjárfestingarvalkost
á gengi sem er kannski mun hærra
en gengið sem upphaflega var keypt
á þrátt fyrir skuldsetninguna.“
AÐFERÐIN VIÐ SKULDSETNINGU OG VÖXT
Fulltrúaráð Eignarhalds-
félagsins Samvinnutrygg-
inga, móðurfélags Giftar,
ætlar að láta rannsaka
starfsemi félagsins tvo ára-
tugi aftur í tímann.
Fulltrúaráð Eignarhaldsfélagsins
Samvinnutrygginga samþykkti í
gær að láta rannsaka starfsemi sína
nítján ár aftur í tímann. Til þess
verði fenginn sérfróður og óháður
aðili, til dæmis Lagastofnun
Háskóla Íslands. Kanna á „hvort
starfsemin hafi verið athugaverð
að einhverju leyti. Ekkert skal
dregið undan sem nauðsynlegt er
talið til að upplýsa og fá sem
gleggsta heildarmynd af málinu,“
segir í tilkynningu frá Eignarhalds-
félaginu.
Félagið á fjárfestingafélagið
Gift. Það var stofnað í fyrra og
eignirnar fluttar þangað. Skila-
nefnd var skipuð, til að skipta hluta-
bréfinu í Gift, milli fólks og fyrir-
tækja sem áttu réttindi í
Samvinnutryggingum.
Skilanefndin skilaði umboði sínu
á fulltrúaráðsfundinum í gær. Það
ákvað hún þegar ljóst varð að eigið
fé Giftar var verulega neikvætt.
Samkvæmt upplýsingum Frétta-
blaðsins um þar um tugi milljarða
króna að ræða, en helstu eignir
Giftar voru í Kaupþingi og Existu.
Félagið á auk þess óbeinan eignar-
hlut í Icelandair og eign í óskráðum
félögum.
Starfsemi félagsins og ráðstöfun
eigna hefur verið gagnrýnd. Þá
hefur Morgunblaðið nýlega upplýst
að Þórólfur Gíslason, kaupfélags-
stjóri í Skagafirði og fyrrverandi
stjórnarformaður Giftar, hafi
skuldbundið félagið með samingi
við Kaupþing, sem gerði að verkum
að félagið gat ekki ráðstafað eign-
um sínum umfram 15 prósent, án
samþykkis bankans.
„Ég held að þessi úttekt sé alger-
lega óþörf,“ segir Sigurður G.
Guðjónsson, hæstaréttarlögmaður.
„Auk þess held ég að það væri bara
best fyrir fulltrúaráðið að vísa mál-
inu í heild sinni til efanahgsbrota-
deildar ríkislögreglustjóra og láta
kanna hvort það sé allt með felldu.
Hún er eini aðilinn sem getur hvít-
þvegið þessa menn eða sakfellt þá.“
Sigurður bætir því við að stjórn
Giftar ætti að gefa félagið upp til
gjaldþrotaskipta.
„Það er ekkert sem rekur félagið
til að fara fram á skipti á því, eins
og staðan er núna. menn ætla að
vinna úr þeim eignum sem eru eftir
í félaginu,“ segir Jafet Ólafsson,
stjórnarmaður í Gift.
ingimar@markadurinn.is
Tveir áratugir til skoðunar
FULLTRÚAR EIGNARHALDSFÉLAGSINS SAMVINNUTRYGGINGA Finnur Ingólfsson var í
hópi fundarmanna, en að baki honum sést glitta í Helga S. Guðmundsson. Einnig sátu
fundinn Jafet Ólafsson og Benedikt Sigurðsson, svo nokkrir séu nefndir. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Ár Eignir Eigið fé Viðskiptavild
2007 14.978.568 1.772.409 931.483
2006 10.755.224 .423.288 511.712
2005 5.478.183 952.816 329.860
2004 3.387.040 386.979 131.379
2003 1.694.911 182.578 62.080
* Yfirlit úr Tíund um þróun heildareigna, eigin fjár og viðskiptavildar um 20 félaga og samstæðna i Kauphöll-
inni. Upphæðir eru í milljónum króna.
ÞRÓUN EIGNA, EIGIN FJÁR OG OG VIÐSKIPTAVILDAR*