Tíminn - 20.04.1989, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 20. apríl 1989 Tíminn 5
Tveir af stjórnendum Grænfriðunga, þar af annar
herstjóri þeirra í hvalabaráttunni gegn íslensku þjóðinni boðuðu blaðamannafund í gær:
Furðu ófróðir um forsendur
eigin baráttu gegn Islandi
Tveir helstu stjórnendur Grænfriðunga í Evrópu ræddu við
blaðamenn í gær. Þeir eru: Dr. Ros Reeve frá London, en
hún er aðalstjórnandi herferðar Alþjóðasamtaka Grænfrið-
unga gegn hvaiveiðum. Hún er doktor í lífefnafræði og tók
við starfinu hjá Grænfriðungum í febrúar sl.
Dr. Gerd Leipold er aðalfram-
kvæmdastjóri V-Þýskalandsdeildar
Grænfriðunga og er haffræðingur.
Athygli vakti að þegar þessir for-
ystumenn Grænfriðunga voru spurð-
ir spurninga um mál er tengdust
baráttu þeirra gegn hvalveiðum og
annað er varðaði samtök þeirra, hve
oft þá rak í vörðurnar og hve oft var
annaðhvort svarað á skjön við spurn-
ingar, eða sagt hreint út; „ég veit
ekki.“
Tíminn ræddi almennt um störf,
skipulag og starfsemi Grænfriðunga
við dr. Ros Reeve. Þess skal getið í
upphafi að blaðið hefur ritaðar
heimildir fyrir öllum þeim atriðum
sem spurt var um. Samtalið endaði
á því að stjórnandi aðgerða gegn
íslendingum vegna vísindaveiðanna
beygði af og sagði; „þetta er ekki
satt.“
Tíminn hefur ákveðnar vísbend-
ingar fyrir því að Dean Wilkinson,
fyrrum einn af aðalstjórnarmönnum
Grænfriðunga og fram kemur í mynd
Magnúsar Guðmundssonar; Lífs-
björg í Norðurhöfum sé enn á laun-
um hjá samtökunum, þrátt fyrir að
hann er nú starfsmaður sjávarút-
vegsdeildar viðskiptaráðuneytis
BNA. Reeve var spurð hvort hún
gæti staðfest þetta:
„Viðtalið við hann í myndinni er
gamalt þannig að hann er ekki
lengur starfsmaður samtakanna. Ég
veit ekki hvort hann þiggi enn laun
hjá Grænfriðungum. Ég get ekkert
um þetta sagt.“
- Grænfriðungar standa nú fyrir
þvingunaraðgerðum gagnvart ís-
lendingum. Treysta samtökin sér
aldrei út í aðgerðir gegn t.d. stór-
veldum eða stórfyrirtækjum sem eru
raunverulegir umhverfisspillar.
„Jú, vissulega. Samtökin hafa
beitt sér gegn stórfyrirtækjum t.d. í
V-Þýskalandi og víðar og á biðlista
eru aðgerðir gegn hvalveiðum Sov-
étmanna og reyndar beindust fyrstu
aðgerðir gegn hvalveiðum árið 1975
gegn hvalveiðum þeirra.
- Er það rétt að aðalstjórnandi
samtakanna í Englandi; Melched
lávarður, sé aðalerfingi Imperial
Chemical Industries, (einn stærsti
eiturefnaframleiðandi í Evrópu,
innsk. blm.)?
Ekki eftir því sem ég veit. Hann á
búgarð í N-Englandi og ég veit ekki
hvaða arf hann á í vændum."
Væru aðgerðir gegn þessu fyrir-
tæki hugsanlegar af hálfu Grænfrið-
unga ef það yrði uppvíst að umhverf-
isspjöllum?
„Því ekki. Viltu ekki spyrja Mel-
ched lávarð sjálfan? Númerið er 44
1 3545100.“
- Ýmislegt bendir til að Græn-
friðungar séu einskonar fyrirtæki
sem starfar í mótmælaiðnaði og
markmiðið sé eins og hjá hverju
öðru fyrirtæki, að skila hagnaði.
Gæti hugsast að samtökin hafi á
einhvern hátt hagnast á því að beita
sér gegn því að kókaínuppskeran í
Bólivíu væri eyðilögð ekki alls fyrir
Iöngu ?
„Nei. Það er óhugsandi og ósatt.
Fjárhagur samtakanna byggist á
frjálsum framlögum til ákveðinna
þarfa (Fund Raising). Þessum fjár-
munum er síðan eytt í þágu viðkom-
andi málefnis. Hvala og selabaráttan
er aðeins lítill hluti starfs okkar.
Samtökunum vex stöðugt fiskur um
hrygg og stöðugt fleiri eru að verða
meðvitaðir um umhverfismál.
- Þið eruð þó í mótmælabransan-
um. Veljið þið ykkur ekki gróðavæn-
leg mál?
„Það gerum við ekki. Þetta er
ósatt."
- Voru um 30% af heildartekjum
samtakanna síðasta ár til komin
vegna hvala og sela?
„Ég veit það ekki, því miður.“
- Hvalamálið er augljóslega góð
tekjulind, þú hlýtur að viðurkenna
það.
„í fyrsta lagi geturðu ekki alhæft
á þennan máta, því fólk gefur pen-
inga af ýmsum ástæðum og svona
gengur ekki að fullyrða. í Þýskalandi
telja þeir að 5% teknanna séu til-
komnar vegna hvalanna. Þeir hafa
þó ekki safnað fé sérstaklega vegna
þeirra síðan 1985. Hins vegar eru
margir sem eru meðvitaðir um þessi
mál... skilurðu... Þetta er bara ekki
satt... “ Hér brast rödd Reeve og
samtalinu lauk. -sá
Grænfriðungar reyna að afla hvalverndarstefnu sinni fylgis á íslandi. Blaðamannafundur tveggja
forystumanna hreyfingarinnar í Evrópu. Stjórnandi þeirra í V-Pýskalandi segir:
Hættið hvalveiðum og
við stöðvum aðgerðir
Dr. Ros Reeve (t.h.) er herstjóri Grænfriðunga í baráttunni gegn hvalveiðum
íslendinga. Það stríð hefur kostað okkur milljónir í viðskiptasamningum.
Samt sem áður gat hún ekki svarað fullnægjandi spurningum er tengjast
málinu! Tímamynd Árni Bjarna
„Hvalveiðar nú eru ógnun við
lífríki sjávar. Ef tækist að færa
sönnur á að tilveru hvala í höfunum
væri ekki ógnað þá mætti endurmeta
spurninguna um hvort leyfa ætti
hvalveiðar í einhverjum mæli að
nýju. Sá tími er hins vegar langt í frá
kominn. Hvalir eru í útrýmingar-
hættu,“ sagði dr. Gerd Leipold for-
stjóri v-þýskra Grænfriðunga á
blaðamannafundi i gær.
Þau dr. Ros Reeve, sem stýrir
baráttu Grænfriðunga gegn hval-
veiðum og dr. Gerd Leipold héldu í
gær blaðamannafund til að útskýra
markmið og tilgang Grænfriðunga í
umhverfismálum og í hvalaverndun-
armálum.
Ros Reeve sagðist hafa átt fund
með Halldóri Ásgrímssyni sjávarút-
vegsráðherra og gat þess að hann
væri hinn notalegasti maður og ósk-
andi væri að hann væri sammála
Grænfriðungum í hvalamálinu.
Dr. Leipold lýsti starfsemi v-
þýskra Grænfriðunga sem hann
sagði að væru um 400 þúsund talsins
og hjá samtökunum ynnu nú um
sjötfu manns, meðal annars við að
koma í veg fyrir sölu á íslenskum
fiski í V-Þýskalandi. Hann ræddi
síðan hættuna af kjarnorkuvígbún-
aði og kjarnorkuknúnum farartækj-
um á höfunum og baráttu Grænfrið-
unga gegn vígbúnaði og mengun. Þá
lýstu þau Reeve og Leipold helstu
baráttuaðferðum og -málum. Blm.
Tímans spurði hvort gróðasjónar-
mið réði að einhverju leyti andófi
Grænfriðunga gegn hvalveiðum.
Reeve bjóst til að svara því en
Leipold hinn þýski greip frammí
fyrir henni og sagði að tekjur þýskra
Grænfriðunga hefðu síðasta ár num-
ið um 40 milljónum vþ. marka. Þær
væru einkum framlög meðlimanna
og fjárframlög annarra aðila. Síðasta
ár hefði ekki borist króna vegna
hvalastefnu samtakanna og lítið sem
ekkert væri gert í að afla út á hvalina
í Evrópu.
Tíminn spurði hvort Greenpeace
væri lýðræðislegt félag og á hvern
hátt meðlimir samtakanna gætu haft
áhrif á stefnu þeirra.
„Já, þaðerum við,“ sagði Leipold,
„en við erum samtök styrktarfélaga.
(we are not a membership organisat-
ion).“
Leipold sagði að alþjóðastjórn
samtakanna, sem kæmi saman einu
sinni á ári markaði stefnuna og í
ráðinu væru nú 11 atkvæðisbærir
menn. Ráðið kysi síðan yfirstjórn
samtakanna sem í sætu fimm menn.
-En geta almennir meðlimir haft
einhver áhrif á stefnu samtakanna
og ef, þá hvernig?
„Já, til dæmis með því að senda
okkur peninga.."
-Er það höfuðtilgangurinn?
„Ekki bara það. Við ræðum ítar-
lega málin og t.d. meðan við erum
hér á landi þá kynnum við málstað
okkar og aðgerðir vandlega. Við
komum af stað umræðum og við
rannsökum ætíð mál vandlega og
reynum að finna réttu lausnirnar á
vandamálum. Þegar samtökin síðan
grípa til aðgerða er sérhverjum í
sjálfsvald sett hvort hann tekur þátt
í þeim eða ekki.
Grænfriðungarnir voru spurðir
hvers vegna samtökin gerðu engan
greinarmun á hvalategundum sem
væru ofveiddar og þeim sem væru
það ekki:
Reeve sagði þá að ekki væri um
neitt slíkt að ræða. Hvalir væru
flökkudýr og ekki hægt að segja að
þeir væru ofveiddir á einu hafsvæði
en of margir á öðru og líta þyrfti á
alla hvali sem eina heild í þessu tilliti.
Þau voru spurð hvort Greenpeace
myndi hugsanlega skipta um stefnu
í málinu ef að sannað þætti að
ákveðnar tegundir hvala væru ekki í
hættu og þær mætti veiða. Þau
svöruðu á þann veg að fræðimenn
væru ósammála um þá hættu sem
hvölum stafaði af veiðum íslendinga
og annarra. Sumir teldu hvali ekki í
útrýmingarhættu - aðrir teldu að
þeir væru það og meðan svo er væri
fráleitt að veiða hvali.
Reeve lét þess jafnframt getið að
hún teldi niðurstöður og yfirlýsingar
íslenskra vísindamanna langt í frá
næga ástæðu til að samtökin breyttu
um stefnu í málinu.
Tíminn spurði hversvegna sam-
tökin beittu sér fyrir jafn alvarlegum
aðgerðum og efnahagsþvingunum á
jafn vísindalega veikum grundvelli
og þau gera.
Grænfriðungar svöruðu því til að
hvalir hefðu verið ofveiddir á síðustu
öldum og allt fram undir 1970. Þá
vitnuðu þau til samþykktar Alþjóða
hvalveiðiráðsins um algert hvalveiði-
bann, (sem ekkert lagagildi hefur.
Innskot blm.)
Leipold sagði í framhaldi af þessu,
að íslendingum væri þetta í sjálfs-
vald sett. Breyttu þeir um stefnu í
hvalveiðimálinu, yrði aðgerðum
gegn þeim hætt á sömu stundu. Þeir
virtust hins vegar engan áhuga hafa
á því. Aðrir hlutir virtust skipta þá
meira máli.
Grænfriðungarnir voru spurðir
hvers vegna þeir legðu slíka áherslu
á hvalveiðar íslendinga þar sem
fleiri þjóðir veiddu hvali? Er það
vegna þess að íslendingar eru við-
ráðanlegra skotmark?
Þau sögðu að þrátt fyrir að Green-
peace væru fjölmenn samtök og
öflug þá væru þau ekki almáttug og
yrðu að hugsa sinn gang, á hvern
hátt þau næðu markmiðum sínum.
Þá væri það ljóst að hvalveiðar
Islendinga væru fyrst og fremst í
ágóðaskyni og rannsóknirnar aðeins
yfirskin. Þá hefðu þær rýrt álit
Islands í alþjóða hvalveiðiráðinu.
Þau Reeve og Leipold báru lof á
fiskveiðistefnu Islendinga og sögðu
hana skynsamlega og virta á alþjóða-
vettvangi. Þeim var þá bent á að
sama rannsóknastofnun stýrði fisk--
veiðunum og rannsakað hefði hvala-
stofnana kring um landið. Teldu þau
að meira væri að marka álit vísinda-
manna stofnunarinnar hvað varðaði
fiskistofna en hvalastofna?
Reeve sagði þá efnislega að mun-
urinn á þessu tvennu væri sá að
stjórnvöld hefðu ranga stefnu í hval-
veiðimálum en ekki í fiskveiðimál-
um. -sá