Réttur - 01.01.1987, Blaðsíða 35

SIGURSVEINN D. KRISTINSSON:
Winnie og
Nelson Mandela
Frelsisbarátta hinnar svörtu
þjóðar Suður-Æfríku
„Þjóðin lifði í friði við lýðræðislega stjórnarhætti konunga sinna og ráðgjafa.
Landið tilheyrði öllum. Þar voru ekki auðmenn eða fátæklingar. Arðrán var
óþekkt. Allir þegnar frjálsir og jafnir. Þannig var grundvöllur stjórnarfarsins.
Allur ættstofninn, bændur, stríðsmenn og t.d. læknar, — allir gátu tekið þátt í
ráðagerðum og ákvörðunum samfélagsins.
Þegar þetta skipulag fullnægði ekki lengur kröfum tímans, lifðu þó rætur hins
byltingasinnaða lýðræðis og í anda þess var unnið gegn kúgun, fátækt og örygg-
isleysi. Það var innblástur þessara hugsjóna, sem mótaði pólitíska baráttu mína
og félaga minna.
Þegar faðir minn dó, var ég 10 ára. Þá
tók einn af ættstofninum að sér að kosta
nám mitt allt frá barnaskóla til loka há-
skólanáms, án þess að ætlast til umbunar.
Eftir okkar sið var ég barn hans og lærði
á hans ábyrgð.“ Þannig minntist Nelson
Mandela fortíðarinnar í hinni frægu varn-
arræðu sinni er hann var dæmdur í ævi-
langt fangelsi árið 1962. Síðar bætir kona
hans Winnie Mandela við: „Hér liggja
rætur hinnar ríku ábyrgðartilfinningar og
hollustu við málstað þjóðar hans, að
endurheimta virðingu hennar, frelsi og
sjálfsákvörðunarrétt."
Winnie Mandela minnist einnig
bernsku sinnar þannig: „Faðir minn var
kennari. Hann kenndi m.a. sögu í skólan-
um okkar. Oft vék hann frá hinu opin-
bera námsefni: Fyrst las hann með okkur
það sem stóð í hinni opinberu kennslu-
bók, lagði hana svo til hliðar og sagði:
„Þetta stendur í bókinni, en sannleikur-
inn er að þegar hvítu mennirnir komu til
landsins, réðust þeir á forfeður okkar og
rændu landi þeirra. Það var upphaf
Zhosa-stríðanna.“ Síðar segir hún: — þó
við höfum beðið ósigur í 9 Zhosa-
stríðum, gefumst við ekki upp. Reiðin
verður að pólitískri vitund svartra barna,
sem gengið hafa í gegn um þennan skóla.
Eitt þeirra ljóða sem faðir minn kenndi
mér var um það, þegar ættarhöfðingjar
þjóðarinnar kveðja til ráðstefnu, þar sem
ákveðið verður að kalla þjóðina alla til að
sameinast í baráttu gegn sameiginlegum
óvini.“
Eftir síðari heimsstyrjöldina þróaðist
andspyrnuhreyfing hinna svörtu þjóða
35