Réttur - 01.01.1987, Side 36

Nelson Mandela
Suður-Afríku, gegn hvítu minnihluta-
stjórninni. Hámark þeirrar þróunar var
þing, skipað 3000 fulltrúum, sem haldið
var árið 1955. Þar var samin og samþykkt
frelsisskrá, sem var vísir að lýðræðis-
stjórnarskrá fyrir Suður-Afríku, sem
hefst þannig: — „Suður-Afríka tilheyrir
öllum, sem þar eiga heima — svörtum og
hvítum.“ Pessi setning er einnig upphaf
stefnuskrár ANC (African National
Congress — Þjóðfrelsishreyfing Afríku-
manna). Hinir hvítu ráðamenn Suður-
Afríku litu á kröfuna um jafnrétti kyn-
þáttanna sem ógnun við yfirráð sín. í
þeirra augum er nauð hinna svörtu aðeins
„Hin svonefnda nauð, sem áróður komm-
únista hafði talið þeim trú um.“
Nelson Mandela var aftur og aftur
stefnt fyrir rétt til að svara fyrir kröfu-
göngur og verkföll, sem ANC hafði
skipulagt. Aftur og aftur urðu dómarar
að viðurkenna þá staðreynd að ekki hafði
verið beitt valdi í þessum aðgerðum. Á
nærri 5 árum (1956-1961) reyndu yfir-
völdin að sanna að Mandela og félagar
hans sem ákærðir voru, hefðu skipulagt
byltingu. En réttarvitnin reyndust ekki
trúverðug og að lokum voru allir hinir
ákærðu sýknaðir.
En Búastjórnin var ákveðin að banna
hreyfinguna og leiðtoga hennar og setti
sífellt harðari lög til að hindra friðsamleg
andmæli. Að lokum var svo frelsishreyf-
ingin ANC bönnuð 1960, eftir að lögregl-
an réðist gegn hópgöngu svertingja í
Sharperwille og skaut til bana 69 manns.
Pá var um leið allt andóf dæmt ólöglegt...
Þessu banni var fylgt eftir með al-
mennu herútboði, 5000 herdeildir voru
kvaddar út. Hundruð herflugvéla sveim-
uðu yfir gettóum hinna svörtu og vörpuðu
niður flugblöðum. Tíu þúsundum var
varpað í fangelsi. Vopnabúðir voru
tæmdar og lögregla gekk hús úr húsi og
barði verkafólk til vinnu. — „Þetta var
dagurinn sem friðardúfan féll til jarðar“
skrifaði „Sunday Express". Mandela sím-
aði til blaðanna frá opinberum símaklef-
um: „Við höfum lært okkar lexíu. Aftur-
haldsstefna ríkisstjórnarinnar hefur
bundið enda á tímabil friðsamlegrar
andstöðu.“
36