Réttur - 01.08.1988, Page 12

ÍSAK BABEL:
Kossinn
í ágústbyrjun sendi herstjórnin okkur
til Búdjatitsjí með það fyrir augum að
endurskipuleggja liðið. Pólverjar höfðu
hertekið staðinn í upphafi stríðsins, en
okkar menn náðu honum brátt aftur.
Herdeildin hóf innreið sína í þorpið við
sólarupprás, ég kom þangað um hádegis-
bil. Þá hafði bestu íbúðunum þegar verið
úthlutað og ég varð að láta mér lynda hús
skólakennarans. I herbergi þar sem lágt
var til lofts og sítrónur uxu á trjám í pott-
um sat gamall, lamaður maður í hæginda-
stól. Hann hafði týrólahatt á höfði, með
fjöður í, grátt skegg niður á bringu og var
allur útataður í tóbaksösku. Hann depl-
aði augunum í sífellu og tautaði eitthvað
lágum bænarrómi. Pegar ég hafði þvegið
mér fór ég út að ráðgast við yfirmenn
mína og kom ekki aftur fyrren um
kvöldið. Aðstoðarmaður minn Misja Súr-
oftsef, kósakki frá Orenburg, kynnt mér
aðstæður. Auk lamaða kennarans voru í
heimili dóttir hans, Elísabet Tomilína, og
fimm ára sonur hennar, sem hét Misja
einsog aðstoðarmaður minn. Dóttirin var
ekkja liðsforingja sem drepinn hafði ver-
ið í þýska stríðinu. Hún var siðprúð, en
að sögn Súroftsefs ekki frábitin því að
sýna góðum manni almennilegheit.
— Ég skal sjá um það, sagði hann og
gekk fram í eldhús. Þar fór hann að
skarka með pottum og pönnum, dóttir
kennarans kom honum til aðstoðar. Ylir
eldamennskunni sagði hann henni frá
hreysti minni, að ég hefði slegið tvo
pólska liðsforingja af baki og að sovéska
stjórnin hefði miklar mætur á mér. Tomi-
lína svaraði dræmt, lágum rómi.
— Hvar sefurðu? spurði Súroftsef
hana að skilnaði. Þú ættir að leggjast ná-
lægt okkur, við erum fjörugir karlar...
Hann kom inn í herbergið með risa-
stóra pönnu fulla af steiktum eggjum og
setti hana á borðið.
— Hún er til í tuskið, sagði hann um
leið og hann settist. En segir það ekki
upphátt.
í sömu andrá barst niðurbælt hvískur,
skrölt, og varfærnislegt fótatak um húsið.
Áður en við lukum máltíðinni varð ekki
þverfótað fyrir gömlum mönnum með
hækjur og gömlum konum með mörg sjöl
vafin um höfuð sér. Barnarúmið var dregið
inn í stofuna, til afans og sítrónutrjánna.
Þessir hrumu gestir sem bjuggust til að
verja heiður Elísabetar hímdu í hnapp
við dyrnar einsog sauðfé í óveðri, spiluðu
á spil alla nóttina, hávaðalaust, hvísluðu
sagnirnar, og stirðnuðu upp í hvert sinn
sem eitthvað bærðist. Handan við þær dyr
varð mér ekki svefns auðið sökum óþægi-
nda og skömmustu, og ég beið dögunar
fullur óþreyju.
— Ég vil að þér vitið, sagði ég þegar ég
mætti Tomilínu á ganginum, að ég hef
lokið námi í lögfræði og telst til svokall-
aðra menntamanna...
Hún stóð frammi fyrir mér stjörf af
ótta, lét armana síga og kjóllinn hennar
var gamaldags en féll að grönnum líkama
hennar einsog steyptur. Hún horfði bcint
framan í mig uppglenntum, tárvotum og
108