Morgunblaðið - 27.01.2006, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. JANÚAR 2006 37
MINNINGAR
✝ Árni Árnasonfæddist á Akur-
eyri 25. maí 1953.
Hann lést á heimili
sínu í Vilnius í
Litháen 12. janúar
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Anna D. Péturs-
dóttir, f. 17.1. 1917,
d. 13.11. 1998, og
Árni Valmundsson,
f. 17.4. 1923, d.
11.10. 1995, en þau
bjuggu öll sín bú-
skaparár á Akur-
eyri. Bróðir Árna er Valmundur
Pétur, f. 17.11. 1956, maki Ingi-
björg Ringsted, f. 26.9. 1955, bú-
sett Akureyri. Þau eiga fjóra
syni.
Árni kvæntist hinn 23. júní
1978 Margréti Þorvarðardóttur,
f. 22. nóvember 1949, dóttir
þeirra er Anna Björk, f. 19.7.
1981, sambýlismaður John Rock,
þau búa í Dublin á Írlandi. Fyrir
átti Margrét soninn Hjalta Gunn-
arsson, f. 1972, hann á þrjú börn.
Árni og Margrét skildu árið
2002.
Árni ólst upp á Akureyri. Að
loknum grunnskóla fór hann í
Menntaskólann á Akureyri og
lauk þaðan stúdentsprófi árið
1973, hann varð
viðskiptafræðingur
frá Háskóla Íslands
vorið 1978. Það
sama ár flutti hann
ásamt fjölskyldu
sinni til Kaup-
mannahafnar og
lauk cand. merc.-
prófi frá Handels
Højskolen 1982. Ár-
in 1982 til 1986
starfaði Árni hjá
Hafskipum, fyrst í
Kaupmannahöfn og
síðar á Íslandi.
Nokkur næstu ár þar á eftir vann
hann á Íslandi, fyrst hjá Sölu-
stofnun lagmetis, síðar Álafossi
hf. í Mosfellsbæ og loks hjá Út-
flutningsráði Íslands. Árið 1995
flutti fjölskyldan til Vilnius í
Litháen þar sem Árni tók við
stöðu framkvæmdastjóra lyfja-
fyrirtækisins Ilsanta þar sem
hann starfaði í tæp fjögur ár. Þá
gerðist hann sjálfstæður við-
skiptaþjónustuaðili og ráðgjafi í
Litháen og stundaði það starf til
æviloka.
Árni var ræðismaður Íslands í
Litháen.
Útför Árna verður gerð frá
Akureyrarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Það var afar sorgleg frétt þegar við
heyrðum að Árni Árnason, fyrrver-
andi mágur og vinur okkar, hefði lát-
ist skyndilega í Vilnius 12. janúar síð-
astliðinn.
Árni hafði verið okkur samferða í
28 ár eða allt frá því að Árni kvæntist
Margréti systur okkar 1978. Fljótlega
fluttu þau til Kaupmannahafnar þar
sem Árni stundaði viðskiptanám og
Magga vann sem hjúkrunarfræðing-
ur. Þá bjuggum við þrjú systkinin í
Kaupmannahöfn og vorum ávallt
heimagangar á fallegu heimili þeirra
Árna og Möggu. Þau fluttu síðan til
Reykjavíkur og enn vorum við systk-
inin og fjölskyldan tíðir gestir á þeirra
heimili sem ávallt var öllum opið og
rausnarlegar móttökur enda Árni og
Magga bæði góðir kokkar og gest-
gjafar.
Árin sem þau Árni og Magga
bjuggu í Reykjavík kynntumst við
einnig foreldrum Árna, þeim Önnu og
Árna á Akureyri, sem voru einstak-
lega elskuleg hjón og urðu góðir vinir
fjölskyldunnar okkar.
Þegar Árni, Magga og Anna Björk
dóttir þeirra fluttu til Vilniusar fyrir
10 árum, opnaðist gott tækifæri fyrir
okkur í fjölskyldunni ásamt öllum vin-
um þeirra að heimsækja þau í þessa
fallegu og framandi borg Vilnius.
Stórkostlegar móttökur þar verða
seint gleymdar. Árni og systir okkar
Magga slitu samvistum fyrir þremur
árum, en vinskapur okkar við Árna
hélst óbreyttur.
Árni var ákaflega góður drengur og
er hans sárt saknað.
Við vottum Önnu Björk, Valmundi
og Ingu ásamt Möggu systur okkar
innilega samúð á þessari sorgar-
stundu.
Sigríður og Guðbjörg
Þorvarðardætur.
Það verður seint sagt um Litháa að
þeir hafi farið varhluta af stríðum,
hernámum og pólitískum hræringum.
Landið stendur við Eystrasalt og
skagar í átt til Hvíta-Rússlands í
suðri. Höfuðborgin Vilnius er syðst í
landinu, við bakka Nervis, reist á
hæðum. Á einni hæðinni stendur
Gediminas-kastali. Frá hæðinni undir
kastalanum að ánni Nervis er einn
magnaðasti staður Evrópu, og þeir
sem leggja þar land undir fót finna að
við hvert fótmál eru sagnfræðilega
merkilegir staðir og er einn helgasti
staður Litháa þar. Helgur bæði af því
að þar er Dómkirkja þeirra og enn-
fremur koma þeir saman þar sé tilefni
til. Þar er torg, Dómkirkjutorgið. Það
var á því torgi sem þeir Litháar
mættu og sendu okkur Íslendingum
þakklæti fyrir veittan stuðning við
viðurkenningu lýðveldissins og hylltu
utanríkisráðherra eyjarskeggja norð-
ur í Dumbshafi. Þær fagnaðarbylgjur
skóku Evrópu.
Daginn sem ég kom fyrst í við-
skiptaerindum til Litháens mæltum
við okkur mót á torginu, ég og Árni.
Við höfðum ekki hist fyrr en hann gaf
í skyn að það yrði ekki umflúið að
hann myndi þekkja Íslending.
Meðan ég góndi á katólsk líkneski
og styttur af fornum hetjum og beið
eftir yfirræðismanninum heyrði ég
mælt á lýtalausri norðlensku: „Er
alltaf jafn gott fyrir börn að búa á
Ránargötunni?“ Síðar kom í ljós að
hann hafði alist upp á Ránargötu 27 á
Akureyri. Ég bjó þá á Ránargötu 19
og gat staðfest að krakkar hefðu það
gott á Akureyri. Við þau ummæli leið
honum betur.
Þannig var Árni Árnason, viðkunn-
anlegur og hlýlegur. Hann var stór-
gerður á alla lund. Hann var víðles-
inn, viðskiptamenntaður og hafði
ferðast gífurlega mikið. Sem strákur
fór hann til frænda síns Jóhanns risa
Svarfdælings og starfaði með honum í
Bandaríkjunum. Hann var umboðs-
maður Hafskipa í Danmörku, starfs-
maður Útflutningsráðs, starfaði við
að selja lagmeti og fleira. Síðar settist
hann að í Litháen og byggði sér hús í
útjaðri borgarinnar, varð yfirræðis-
maður Íslands í Litháen. Hann fylgd-
ist mikið með pólitík í Litháen og
hafði gaman af að fylgjast með ýms-
um málum tengdum erlendum at-
burðum. Hann hlustaði mikið á BBC
og skandinavískar útvarpsstöðvar og
las reiðinnar býsn af bókum um
stjórnmál. Hann var virkur í ýmsum
félögum í Vilníus, vann sér traust hjá
almennum borgurum sem og yfir-
valdi. Diplómatastörf og ráðgjöf voru
hans ær og kýr.
Sjálfur var hann ennfremur lagviss
og lærður túpuleikari frá Akureyri.
Djass var í miklu eftirlæti og stundum
skellti hann lögum með lúðrablæstri á
fóninn. Hrókur alls fagnaðar var
hann. Með tímanum fjölgaði ferðum
mínum til Litháens og það kom fyrir
að gist var á Algirdo 6-6, heimili
þeirra hjóna Margrétar Þorvarðar-
dóttur og Árna. Bæði voru þau miklar
félagsverur og höfðu þann hátt á að
menn gátu sótt til þeirra upplýsingar
og ráð. Mjög gestkvæmt var á heim-
ilinu og fátt var dásamlegra en að
sitja heima í stofu og ræða dægurmál.
Ferðalangar sem og aðrir nýttu sér
það óspart. Allra þjóða menn leituðu
ráða hjá Íslendingnum. Ennfremur
nýttu heimamenn sér kunnáttu ræð-
ismannsins, þeir lærðu fljótt að þar
fór drengur góður, ráðdeildarsamur
og fróður. Oft heyrði ég á máli inn-
fæddra hversu vænt þeim þótti um
Árna. Hann sat í stjórnum fyrirtækja
og stofnana í Litháen. Íslendingar
sem starfrækja verksmiðjur þar nutu
góðs af kröftum hans. Árni var alltaf
flottur í tauinu, óaðfinnanlegur og
heimsborgaralegri maður var vart
fundinn. Eitt af því sem hann hafði
unun af voru bílar. Síðast átti hann
forláta bandarískan dreka, Lincoln.
Hann var ekki að elta nýjustu mód-
elin heldur hélt sig við bíla sem báru
stíl framleiðslulands og hönnun fram-
leiðenda til sóma. Hann var íslenskur
heimsborgari, gat verið þverari en all-
ir þegar svo bar við, þjóðlegur var
hann og vitnaði oft á fundum í íslensk
orðatiltæki. Oft fórum við í ferðalög til
að leysa einhver mál og þá komu
hæfileikar hans í ljós. Hann gat raðað
saman snjöllum lausnum og allir fóru
sáttir frá borði. Alltaf var stutt í húm-
orinn og sér í lagi hafði hann gaman af
ef Íslendingur átti í hlut.
Á Dómkirkjutorginu fræga, við há-
tíð sem heimamenn héldu í tilefni af
því að 10 ár voru liðin frá stofnun lýð-
veldissins, tók hann íslenskan félaga
sinn af Sléttunni einu sönnu á hátíð-
ina. Sá sléttuúlfur sagði að greinilegt
væri að öllu væri til tjaldað, því lúðra-
blásarar væru fleiri en íbúar Raufar-
hafnar. Þannig ummæli hafði Árni í
hávegum. Lýsingar hans á atburðum
voru alltaf bornar fram með reisn,
þjóðlegri og fágaðri. Fátt var
skemmtilegra en þegar Íslendingar
hittust í Vilníus og hann hóaði saman
fundi. En þó, þegar horft er um öxl
finnst greinarhöfundi sem honum hafi
ekki verið þakkað til fulls fyrir þau
góðu, flóknu mál sem hann leysti og
kom í framkvæmd. Kannski er það
hlutverk þeirra sem í utanríkismálum
standa. Hann bar höfuðið hátt og vildi
að aðrir Íslendingar gerðu slíkt hið
sama. Þau verk sem hann innti af
hendi vann hann af hjálpsemi. Launin
voru oft ekki fólgin í öðru en þakklæti,
oftar en ekki bað hann ekki um annað
en kveðju heim. En eitt er víst að ég
naut samvista við þennan vin, þótt
honum mislíkaði eitthvað fann maður
undir niðri að það risti ekki djúpt,
heldur lét hann að því liggja að það
væri mannbætandi. Á ferðum mínum
varð ég var við að menn hneigðu sig
og bugtuðu fyrir verkum Íslendings
og handtakið var oft fast, þéttingsfast.
Hann var vel að því handtaki kominn.
Skyndilegt fráfall hans kom að óvör-
um. Hann átti mikið eftir óunnið og
var kominn af stað með margt sem á
eftir að skila árangri. Ég votta að-
standendum samúð mína við fráfall
góðs drengs.
Einar Garðar Hjaltason,
Kópaskeri.
Gamall vinur og félagi er látinn
langt um aldur fram. Árna kynntist
ég fyrst í viðskiptadeild Háskóla Ís-
lands, en við vorum þar samtíða í fjög-
ur ár. Árni var áberandi maður, stór
og mikill, enda kallaður Árni big,
uppá góða íslensku. Ekki fór hann
dult með að vera að norðan og þótti
heldur lítið til margra hluta koma hér
sunnan heiða. Skildi síðan leiðir, en
það spurðist að Árni hefði kynnst
systur Gauju vinkonu okkar Helgu
konu minnar. Haustið 1978 hafði Árni
síðan samband við mig, hafði frétt að
ég rétt eins og hann hygði á fram-
haldsnám við Verslunarháskólann í
Kaupmannahöfn. Varð það úr að við
höfðum samráð og samstarf um flutn-
inga og umsóknir um skólavist. Flutt-
um við með því ágæta skipafélagi
Hafskipum hf., sem seinna átti eftir
að verða örlagavaldur í lífi Árna.
Er skemmst frá því að segja að
Árni og hans kona Margrét Þorvarð-
ardóttir, sú mikla félagsvera, bjuggu
með okkur á Kollegiegaarden í Kaup-
mannahöfn um þriggja ára skeið
ásamt fleiru afbragðsfólki sem á þeim
árum kom í fjölskyldustað, þegar svo
bar við. Margar góðar stundir áttum
við með þeim hjónum í áranna rás,
bæði hjá þeim í Kaupmannahöfn og
hér heima eftir að við vorum öll flutt
heim aftur.
Árni var fjármálastjóri Hafskips hf.
þegar Hafskipsmálið svokallaða reið
yfir, eflaust hefur það verið mikil
áhrifavaldur í lífi Árna, þó að aldrei
talaði hann um það.
Fyrir u.þ.b. 10 árum fluttu Magga
og Árni til Vilnius í Litháen þar sem
Árni tók að sér að veita forstöðu lyfja-
verksmiðju í eigu íslenskra aðila, Ils-
anta, og var einnig ræðismaður Ís-
lands í Litháen. Heimsóttum við þau
tvisvar til Litháens meðan þau bjuggu
þar saman og nutum einstakrar gest-
risni þeirra. Það voru sannarlega dap-
urleg tíðindi sem Margrét sagði okk-
ur fyrir nokkrum dögum að Árni hefði
dáið úr hjartaslagi daginn áður á
heimili sínu í Litháen. Því miður valda
örlögin því að við Helga getum ekki
fylgt Árna síðasta spölinn hérna meg-
in grafar. Við fjölskyldan sendum fjöl-
skyldu Árna okkar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Sturla Jónsson.
Árni, vinur minn, Árnason naut
þess heiðurs að vera ræðismaður Ís-
lands í þeirri borg á jarðarkringlunni,
þar sem Íslendingar eru í mestum há-
vegum hafðir, Vilníus, höfuðborg
Litháens. Ekki sakaði, að Árni var
höfði hærri en annar lýður – nánast
tveggja metra maður – en það þykir
kjörstærð fyrir þjóðaríþrótt Litháa,
sem er körfuknattleikur. Þegar sam-
an fer að hafa alla burði til að ná
landsliðinu í körfubolta og að vera ís-
lenskur í þokkabót, verður ekki
lengra komist í þessu lífi í þvísa landi.
Árni ræðismaður var því í hávegum
hafður, og honum stóðu allar dyr opn-
ar í Vilníus.
Að loknum prófum í viðskipta- og
rekstrarfræðum hér heima og frá
Verslunarháskólanum í Kaupmanna-
höfn gerðist Árni útrásarmaður, eins
og það heitir nú til dags. Hann var
Hafskipsmaður og var alla ævi stoltur
af því. Því næst vann hann að útflutn-
ingi og markaðsöflun fyrir lagmetis-
iðnaðinn, Álafoss og Útflutningsráð.
Þegar kjarkmiklir menn tóku hönd-
um saman um að stofna hátæknilyfja-
verksmiðju í Litháen, fáeinum árum
eftir að Litháar endurheimtu sjálf-
stæði sitt, varð Árni fyrir valinu til að
veita henni forstöðu. Þetta var braut-
ryðjendastarf, en eins og oft á við um
brautryðjendur, voru þeir þarna of
snemma á ferðinni til þess að þetta
mætti takast. Hálfum áratug síðar,
eða svo, hefði þetta getað orðið blóm-
legur bissniss, en eigendur Ilsanta
hafði þrotið örendið, áður en á það
reyndi. Þessi dæmi sýna, að Árni var
nokkrum skrefum á undan sinni sam-
tíð; hann var í útrásarsveitinni áður
en rásbrautin var orðin bein og breið.
Þeir sem síðar fetuðu í þessi fótspor,
gátu ýmislegt lært af reynslunni.
En fyrir Árna varð ekki aftur snúið.
Hann hafði bundist ástfóstri við Viln-
íus og undi hvergi betur sínum hag.
Og satt er það: Vilníus er perla meðal
miðaldaborga Mið-Evrópu. Hún er
hógvær og látlaus, en leynir á sér við
nánast hvert fótmál. Andi menningar
og mennta svífur þar enn yfir vötnum,
og þungur ómur ótal kirkjuklukkna
minnir íbúana á, að það eru hin and-
legu verðmæti, sem gefa lífinu gildi,
fremur en hinn veraldlegi auður, sem
mölur og ryð fá grandað. Ekki svo að
skilja, að Vilnubúar hafi snúið baki við
veröldinni, eða hafi gengið í klaustur
(þótt þau séu mörg). Miðaldaborgin
fagra blómstrar sem aldrei fyrr og
skartar sínu fegursta með brosi á vör,
en allt er það gert af smekkvísi og
hógværð, sem heldur einhvern veginn
aftur af æðibunugangi þeirra, sem
fara offari í eftirsókn eftir vindi. Mig
undraði ekki, að útlaginn íslenski undi
vel sínum hag í faðmi Vilnu.
Árni haslaði sér völl í viðskiptalífi
borgarinnar. Hann átti hlut að upp-
byggingu nýrra íbúðahverfa, sem áttu
að leysa af hólmi kumbaldana frá
Kruschev og Brésnev tímanum, sem
voru lýti á landslaginu. Hann var
farinn að ná árangri í útflutningi á
litháiskri framleiðslu til þeirra svæða
í Bandaríkjunum, þar sem líháiskir
útlagar eru fjölmennir. Bragðlaukar
þessa fólks muna enn, að litháiskur
mjöður á ekki sinn líka, og ostarnir
bera keim ættlandsins góða. Þetta fór
hægt af stað, en fór smám saman vax-
andi, sérstaklega í borg vindanna,
Chicago, sem telst vera næststærsta
borg Litháens. Í þessum viðskiptum
var Árni í samstarfi við Þorstein Þor-
steinsson í Boston, sem var tengiliður
milli Eystrasaltsins og vatnanna
miklu í Mið-Vestrinu.
Þessi þrjú ár, sem ég gegndi emb-
ætti sendiherra Íslands í Litháen var
okkur Bryndísi tíðförult á fornar slóð-
ir, ýmist til að reka þar erindi fyrir ís-
lensk stjórnvöld eða til fyrirlestra- og
ráðstefnuhalds. Það brást ekki, að
ævinlega var ræðismaður vor mættur
á flugvellinum og til þjónustu
reiðubúinn. Við áttum saman margar
góðar stundir. Hann lagði sig fram
um sýna okkur helstu breytingar á
byggingum og borgarlífi, sem orðið
höfðu milli ferða. Sérstaklega er mér
minnisstæð þjóðhátíðarstemningin 1.
maí, 2004, þegar litháiska þjóðin fagn-
aði því með söng og dansi á strætum
gömlu Vilnu, að Litháar voru orðnir
fullgildir aðilar að Evrópusamband-
inu; að þeir höfðu á ný sameinast fjöl-
skyldu evrópskra lýðræðisríkja eftir
langa og harða útlegð. Æska borg-
arinnar vafði sig Evrópufánanum og
gekk í fríðum fylkingum um stræti og
torg með Evrópulofsöng Beethovens
á vörum. Það var ekki leiðinlegt að
vera Íslendingur í Vilníus á þeim degi.
Fregnin um, að Árni vinur minn
hefði orðið bráðkvaddur að heimili
sínu hinn 12. janúar síðastliðinn, kom
yfir mig eins og reiðarslag. Á dauða
mínum átti ég von en ekki hans, sem
stóð í blóma lífs. Á andlátsdægri
Árna, 12. janúar 2006, eru 15 ár liðin,
því sem næst upp á dag, frá því að
píslarvottar litháiskrar sjálfstæðis-
baráttu létu lífið í átökum við sovéska
hernámsliðið við sjónvarpsturninn í
borginni árið 1991. Alla vikuna var
Vilníus í svörtum sorgarklæðum og
þjóðfáninn blakti við hún í hálfa stöng.
Það verður ekki annað sagt en að
stjúpborg Árna hafi kvatt fósturson
sinn með viðhöfn og eftirsjá.
Jón Baldvin Hannibalsson.
Þegar vinir hverfa og kveðja þessa
jarðvist, öðlast öll litlu atriðin í sam-
skiptunum meiri og dýpri merkingu.
Síðasti tölvupósturinn, síðasta símtal-
ið, orðin, raddblærinn, gleði og
áhyggjur. Ósjálfrátt leitar maður ein-
hvers merkis, sem hefði átt að gefa til
kynna að ekki yrði talast við framar.
Árni, gamall vinur, nágranni á
æskuslóðum, samstarfsmaður og góð-
ur félagi varð bráðkvaddur við skrif-
borð sitt.
Það þurfti kjark og þor til að flytj-
ast með fjölskylduna á framandi slóð-
ir og taka við stóru verkefni sem
vinna varð við framandi aðstæður,
þar sem gildin voru öðruvísi flokkuð.
Það þurfti stóran hug til að halda
alltaf áfram, læra, vinna sigra, róa á
ný mið. Árni óx og þekking og reynsla
og góður árangur gáfu góðan byr í
seglin.
Nýtt og fallegt hús í Vilnius, ástin
blómstraði á ný, hann var hamingju-
samur. Hann hefði gjarnan mátt njóta
þeirrar hamingju miklu, miklu leng-
ur.
Ég kveð góðan vin og sendi ástvin-
um Árna og fjölskyldu hans samúðar-
kveðjur.
María E. Ingvadóttir.
ÁRNI
ÁRNASON
Ástkær móðir og tengdamóðir, amma og lang-
amma,
SIGRÍÐUR G. STEFÁNSDÓTTIR,
Hringbraut 50,
áður Álftamýri 42,
Reykjavík,
andaðist á elliheimilinu Grund miðvikudaginn
25. janúar.
Jarðarförin auglýst síðar.
Sæmundur Einar Valgarðsson, Þórunn J. Hermannsdóttir,
Flosi Sigurvin Valgarðsson, Eygló Aðalsteinsdóttir,
Rafn Valgarðsson,
barnabörn og barnabarnabörn.