Morgunblaðið - 24.05.2006, Qupperneq 6

6 MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ER FÆDDUR!
ÍSLENSKU SAKAMÁLASÖGUNNAR
KRÓNPRINS
F
í
t
o
n
/
S
Í
A

F
I
0
1
7
1
5
7
KROSSTRÉEFTIR JÓN HALL STEFÁNSSON
Páll Baldvin Baldvinsson, DV
„HÖRKUSPENNANDI...
GLÆSILEG SAKAMÁLASAGA“
Kolbrún Bergþórsdóttir, Blaðið
„KROSSTRÉ ER SÉRLEGA VEL SKRIFUÐ BÓK“
Silja Aðalsteinsdóttir, TMM
„SAGAN ER ALGER NAUTN OG MAÐUR
ÖFUNDAR BARA ÞÁ SPENNUFÍKLA
SEM EIGA EFTIR AÐ LESA HANA“
NÚ Í KI
LJU
ÚTGÁFA nýrra íslenskra vegabréfa
hófst formlega í gær en þau munu
framvegis innihalda örgjörva með
lífkennum handhafa vegabréfsins.
Sama verð er á nýju vegabréfunum
og hefur verið en þau verða þó aðeins
gefin út til fimm ára – en voru áður
gefin út til tíu ára.
Björn Bjarnason, dóms- og kirkju-
málaráðherra, kynnti fjölmiðlum
nýju vegabréfin hjá Sýslumanninum
í Keflavík. Ráðherra sagði m.a. verið
að nútímavæða útgáfuna og færa í
það horf að öllum alþjóðlegum stöðl-
um væri fullnægt. Þannig ættu, að
minnsta kosti, vegabréfin ekki að
verða Íslendingum á faraldsfæti
hindrun. Björn kynnti einnig nýjan
búnað sem notaður er til að fram-
leiða vegabréfin en einnig má nýta til
að útbúa ökuskírteini og nafnskír-
teini, ef út í það yrði farið. Þá hrósaði
ráðherra undirbúningsvinnu við
verkefnið og sagði hana hafa skilað
þeim árangri að hægt væri að bjóða
upp á vegabréfin á sama verði og áð-
ur. Það sagði ráðherra vera sérstakt
afrek ef miðað væri við löndin í
kringum okkur, þar sem vegabréf
hækka í verði við þessar breytingar.
Að endingu afhenti ráðherra
fyrsta nýja vegabréfið Örnu Björg
Jónasdóttur og sagði henni að vega-
bréfið væri glæsilegt.
Tíu daga í pósti
Nýju vegabréfin eru afar svipuð
þeim eldri í útliti en helsta breyt-
ingin felst í plastsíðu sem inniheldur
örgjörvann. Fyrst um sinn verða á
örgjörvanum aðeins sömu upplýs-
ingar og sjást í vegabréfinu en
möguleiki er á því að bætt verði við
upplýsingum um skráningu fingra-
fara þar síðar. Aðrar breytingar
snúa aðallega að afhendingu vega-
bréfanna en nú verður m.a. hægt að
sækja um, og fá afhent, vegabréf hjá
sýslumönnum um allt land og lög-
reglunni í Reykjavík, án tillits til
þess hvert lögheimili umsækjanda
er. Einnig verður hægt að fá útgefin
vegabréf á fimm stöðum erlendis,
þ.e. í sendiráðum Íslands í Kaup-
mannahöfn, Osló, Stokkhólmi, Lund-
únum og Washington. Þó svo að
framleiðsla nýrra vegabréfa sé hafin
mun það engin áhrif hafa á þau vega-
bréf sem enn eru í gildi
Eftir að umsækjandi hefur sótt
um nýtt vegabréf á það að berast í
pósti innan tíu virkra daga en jafn-
framt er unnt að fá vegabréfið sent á
hvaða umsóknarstað sem er. Auk
þess er hægt að sækja um að fá vega-
bréfið afhent á framleiðslustað, þ.e. í
Reykjanesbæ, sex dögum eftir að
tekið var við umsókninni.
Mynd tekin á staðnum
Verðskrá fyrir vegabréf verður
óbreytt og greiðast 5.100 krónur fyr-
ir almennt vegabréf. Þar sem ekki er
hægt að tryggja nægilega endingu
örgjörvanna verða vegabréf fram-
vegis gefin út til fimm ára, en sam-
kvæmt lögum um vegabréf er hægt
að lengja þann tíma m.t.t. lengri líf-
tíma örgjörvanna.
Ef sótt er um hraðafgreiðslu vega-
bréfa eru greiddar 10.100 krónur
fyrir almennt vegabréf. Getur um-
sækjandi þá fengið vegabréfið á
framleiðslustað innan fimm virkra
daga frá umsókn eða fengið það í
pósti sem berst í síðasta lagi níu dög-
um frá umsókn.
Umsækjanda er heimilt að notast
við ljósmynd frá ljósmyndara í vega-
bréfið og verður að skila myndinni
inn rafrænt. Af öryggisástæðum
mun þó ávallt fara fram myndataka á
sama tíma og stað – umsækjanda að
kostnaðarlausu.
Dómsmálaráðherra kynnti ný íslensk vegabréf en útgáfa þeirra hófst í gær
Gefin út til fimm ára í stað tíu
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Arna Björg Jónasdóttir fékk afhent
fyrsta nýja íslenska vegabréfið sem
hefur að geyma örgjörva í sérstakri
plastsíðu.
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
RAGNAR Aðalsteinsson hrl. hefur
óskað eftir því við Héraðsdóm
Reykjavíkur, Þjóðskjalasafn Ís-
lands og dómsmálaráðuneytið að
hann fái öll þau gögn sem geyma
upplýsingar um símahleranir ís-
lenskra stjórnvalda á tímum kalda
stríðsins.
Ragnar setti sig í samband við
þessa aðila í kjölfar þess að Guðni
Th. Jóhann-
esson sagn-
fræðingur upp-
lýsti á
sagnaþingi um
helgina, að
hann hefði
fundið skrif-
legar heimildir
fyrir því að
dómsmálaráðu-
neytið hefði
sex sinnum á
árunum 1949 til
1968 fengið leyfi
sakadómara og yfirsakadómara til
að hlera síma fjölda aðila.
Guðni sagði í samtali við Morg-
unblaðið um helgina að aðgengi
sitt að heimildunum hefðu verið
bundið því að hann greindi ekki
frá nöfnum þeirra sem skráðir
voru fyrir símunum sem hleraðir
voru. Leynd hvíldi yfir gögnunum
sem hann notaði.
Staddur niðri í miðbæ
Ragnar sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær að Héraðsdómur
hefði þegar vísað erindi hans til
Þjóðskjalasafnsins. Safnið hefði
hins vegar, auk dómsmálaráðu-
neytisins, þegar staðfest móttöku á
bréfum hans, en ekki svarað er-
indinu að öðru leyti – enn sem
komið væri.
Ragnar segist fara fram á það
að fá beiðnir dómsmálaráðuneyt-
isins um símahleranirnar í kalda
stríðinu, úrskurði dómsvalda um
þær, ásamt öllum fylgiskjölum.
Inntur eftir því hvers vegna
hann óski eftir þessum upplýs-
ingum segir hann m.a.: „Ég er
einn af borgurum þessa lands, ég
var þátttakandi í samfélaginu á
þessum árum, ég var staddur 30.
mars [1949] niðrí miðbæ, ég var á
fundinum í barnaskólaportinu og
fylgdist með, ég var Heimdell-
ingur þann dag, en ég er ekki viss
um að ég hafi verið það að
kvöldi.“
Óskar eftir
öllum gögn-
um um
símahleranir
Ragnar
Aðalsteinsson
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Ragnar
Aðalsteinsson
FORSETI Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, og forseti
Finnlands, Tarja Halonen, funduðu í gær í Finnlandi, en
Ólafur Ragnar er þar staddur um þessar mundir. Margt
var rætt á fundi þeirra og sagði Ólafur Ragnar að velvilji
hennar til Íslands og vilji hennar til nánara samstarfs við
Íslendinga væri mjög ríkur. Ólafur Ragnar sagði að þau
hefðu rætt um væntanlegan fund Rannsóknarþings
norðursins, aukna þátttöku Íslendinga í finnsku atvinnu-
og fjármálalífi og Evrópusambandið, en Finnar taka
senn við forystu sambandsins og sagði Ólafur Ragnar
það hafa verið fróðlegt að heyra hennar viðhorf í þeim
málum. Ólafur Ragnar sagði Finna sýna íslensku við-
skiptalífi mikinn áhuga. Bætti hann því við að sér þætti
það mjög mikilvægt, í ljósi þeirrar umræðu sem hefur átt
sér stað á undanförnum vikum og mánuðum, að finna já-
kvæðan áhuga hjá forsetanum og öðrum Finnum á auk-
inni þátttöku Íslendinga í finnsku viðskiptalífi.
Í dag mun Ólafur Ragnar flytja ræðu í boði finnsku
kauphallarinnar og síðdegis mun hann flytja erindi á við-
skiptaráðstefnu sem KB banki efnir til.
Forseti Íslands fundar með forseta Finnlands
Ríkur vilji til
nánara samstarfs
Forsetar Finnlands og Íslands tóku í tafl í gær.
DÓTTURFÉLAG Dagsbrúnar í
Danmörku hefur fengið samkeppni
í útgáfu fríblaðs. Útgefandi Jyl-
lands-Posten, Politiken og Ekstra-
Bladet tilkynnti í gær að hann
hygðist gefa út fríblað og í frétt
Jyllands-Posten segir að blaðinu sé
sérstaklega stefnt gegn fríblaði
Dagsbrúnar, Nyhedsavisen. Í
fréttinni segir að enn eigi eftir að
ákveða hvort blaðinu verði dreift
út um alla Danmörku eða einungis
á höfuðborgarsvæðinu, og eins sé
enn óljóst hvenær fyrsta eintakið
líti dagsins ljós.
Harðnandi samkeppni
Í Jyllands-Posten kemur fram að
undirbúningur þessa blaðs hafi
staðið yfir um langa hríð og að búið
sé að ráða Torsten Bjerre Rasm-
ussen sem framkvæmdastjóra nýja
blaðsins, en hann hefur verið einn
af yfirmönnum Jyllands-Posten.
Eins er gert ráð fyrir því að hluti
starfsmanna nýja blaðsins verði
ráðnir frá móðurfélaginu, JP/
Politikens Hus.
Nú þegar eru tvö fríblöð á
danska fjölmiðlamarkaðnum,
metroXpress og Urban. Ljóst má
því vera að samkeppnin um auglýs-
ingatekjur mun enn harðna með
tilkomu tveggja blaða til viðbótar.
Jyllands-Posten hefur það eftir
Rasmussen að markmiðið sé að
gefa út gæðablað sem einnig höfði
til auglýsenda auk þess sem boðið
verði upp á dreifingu aukablaða í
einstökum bæjum og landsvæðum
á útgáfusvæði blaðsins.
David Trads, ritstjóri Nyhedsav-
isen, fagnar samkeppninni í sam-
tali við Ritzau fréttastofuna og
segir ánægjulegt að eigendur Jyl-
lands-Posten hafi séð að sér. Ekki
væri langt síðan sama fólk hefði
sagt útgáfu fríðblaða slæma hug-
mynd og því væri gaman að sjá að
fleiri væru á þeirri skoðun að nauð-
syn væri á að breyta ríkjandi út-
gáfumynstri í Danmörku.
Hagkvæmni í dreifingu
Prófessor í fjölmiðlafræðum í
Kaupmannahöfn, Anker Brink
Lund, segir í samtali við Børsen að
einungis sé pláss fyrir eitt fríblað á
danska markaðnum og því verði
áhugavert að sjá hvert fríblaðanna
verði ofan á í samkeppninni. Það
muni ekki aðeins ráðast af því hver
framleiði besta dagblaðið, heldur
einnig hver verði með hagkvæm-
asta dreifikerfið. Hugsanlega verði
hægt að sameina dagblaðsútgáfu
og póstdreifingu og bendir Lund á
að árið 2009 missi danski pósturinn
einkaleyfi sitt og þar séu hugsan-
leg tækifæri fyrir fríblöðin.
Fleiri um hituna á
dönskum blaðamarkaði
RÍKISSTJÓRNIN samþykkti á
fundi í gær tillögu dómsmálaráð-
herra um að gengið yrði til samninga
um leigu á tveimur þyrlum af sam-
bærilegri gerð og nú eru í rekstri hjá
Landhelgisgæslunni, til viðbótar við
þær tvær þyrlur sem nú þegar eru í
rekstri hjá stofnuninni. Miðað er við
að þyrlurnar verði komnar til lands-
ins eigi síðar en í september nk.
Samhliða er unnið að því að ráða til
Landhelgisgæslunnar fleira starfs-
fólk þannig að unnt verði að halda úti
tveimur þyrluvöktum allan sólar-
hringinn allan ársins hring og
tryggja eftir því sem unnt er óskerta
þyrlubjörgunargetu hér á landi við
brotthvarf varnarliðsins frá landinu.
Í ljós hefur komið að afar erfitt er
að fá leigðar þyrlur með svo skömm-
um fyrirvara. Þó liggja fyrir tilboð
um leigu á tveimur vélum, af Super
Puma og Dauphin gerð, og sam-
þykkti ríkisstjórnin á fundi sínum í
gærmorgun að gengið yrði til samn-
ingaviðræðna við umrædda tilboðs-
gjafa.
Gert er ráð fyrir að samið verði
um leigu á umræddum þyrlum til
eins árs með mögulegri framleng-
ingu um hálft til eitt ár.
Samþykkt
að leigja
tvær þyrlur