Morgunblaðið - 18.07.2006, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í HAUST eru 8 á liðin frá því ég
stóð frammi fyrir stórfelldum ásök-
unum, sem síðar átti eftir að koma í
ljós, að voru upplognar og falsaðar
sakir þess efnis, að ég hefði átt að
hafa stolið 2.212.360 kr. af Vestur-
Landeyjahreppi. Þessu var komið í
þann búning, að ákæruatriði rík-
issaksóknara, Boga Nílessonar, voru
þrjú. Aðrir höfundar þessa heila-
spuna voru m.a. Magnús Benedikts-
son, endurskoðandi, og Einar Svein-
björnsson, endurskoðandi í KPMG.
Ekki skal gleymt að geta fleiri
merkismanna, sem þarna komu við
sögu, svo sem sjálfs forstjóra KPMG,
Ólafs Nílssonar, Halldórs Hróars
Sigurðssonar, endurskoðanda hjá
KPMG og Húnboga Þorsteinssonar,
þáverandi ráðuneytisstjóra í félags-
málaráðuneytinu, að ógleymdum rík-
islögreglustjóra, Haraldi Johann-
essen og ýmsum héraðsdómurum.
Þessi hópur manna, og fleiri, virtust
hafa það helst fyrir stafni, að koma
mér saklausum á kné.
Svo var ákafinn mikill í þessu liði,
að ekki einungis var ákæru logið frá
rótum, heldur var og tví-ákært, er
leiddi til þess, að ákæruvaldið varð
fljótlega að draga eina ákæru af
þremur til baka. Fyrir löngu hefði
ákæruvaldið átt að vera búið að fella
niður ákæruna um meintan fjárdrátt
minn að upphæð 500.000 kr. En þess
í stað er stöðugt vegið í sama kné-
runn, og ákærunni sífellt haldið
áfram.
Þá færði Einar í KPMG með
skýrslu, dags. 10. febrúar 1999, á mig
persónulega til greiðslu, hluta af lán-
um Vestur-Landeyjahrepps. Hefur
svo staðið síðan, án þess að ég hafi
fengið þetta fé endurgreitt. Hvað
skyldi sú upphæð vera há í dag, að
viðbættum vöxtum?
Það kom í ljós eftir á, að Magnús
endurskoðandi virtist sjálfur hafa
áttað sig á rangfærslum sínum og
endurgreiddi hann því Vestur-
Landeyjahreppi vinnulaun sín af
sjálfsdáðum. Þetta gerði hann 8. og
31. desember 1998, og nam upp-
hæðin samtals tæpum 700.000 kr.
Einar í KPMG hjálpaði Magnúsi
upphaflega að fela þetta með því að
skýra ekki frá því í skýrslu sinni
dags. 10. febrúar 1999. Einar sagði
ekki heldur frá því í skýrslu sinni, að
Magnús lét lögmann sinn, Guðmund
Ágústsson, færa fé inn á reikning
Vestur-Landeyjahrepps hinn 21.
desember 1998 með eftirfarandi
skýringum: „Innborgun kr. 500.000
vegna viðskiptaskuldar Eggerts
Haukdal.“
Rannsóknarmenn og dómarar
virðast ekki hafa orðið tiltakanlega
mikið varir við hinar margfrægu
500.000 krónur Magnúsar Bene-
diktssonar endurskoðanda, þótt
lengi sé búið að halda þessari villu til
streitu.
Í þessu sambandi er og vert að
veita því athygli, að í nýjum úrskurði
frá Hæstarétti frá 21. júní 2006 segir
svo á bls. 9: „… að engin lagaheimild
sé til að fella refsiábyrgð á bæj-
arstjóra, sveitarstjóra eða oddvita
fyrir mistök löggilts endurskoðanda,
sem starfar í þágu sveitarfélagsins.“
Þá er og vert að vekja athygli á því
atriði í hinum nýja úrskurði, þar sem
segir að fram muni fara nýtt mat
tveggja dómkvaddra manna á gögn-
um málsins. Rétt er að geta þess, að
árið 2001 höfnuðu ríkislögreglustjóri,
ríkissaksóknari og dómsmálaráð-
herra þeirri beiðni heimamanna, að
fram færi opinber rannsókn á mál-
inu. Þrátt fyrir þá höfnun, fór fram
dómkvatt mat í málinu, sem liggur
fyrir frá 20. desember 2004, auk þess
sem bókhaldið var endurgert fyrir
hin umdeildu ár 1994, 1995 og 1996,
án þess að sú vinna væri greitt af
Réttargæslunni, ekki frekar en mat-
ið.
Þá liggur fyrir, að Magnús endur-
skoðandi breytti reikningum áranna
1994, 1995 og 1996, löngu eftir að
þeir höfðu verið samþykktir, án
nokkurs samráðs við hreppsnefnd,
skoðunarmenn eða oddvita, enda var
það að sjálfsögðu ólöglegt. Enn
fremur liggur fyrir yfirlýsing vörslu-
manns bókhalds Vestur-Land-
eyjahrepps til margra ára, Einars í
KPMG, svohljóðandi: „Fylgiskjöl nr.
290 til 296 eru ekki í fylgiskjala-
möppunni.“
Ekki er vitað til þess, að for-
stöðumenn málaferlanna hafi spurt
vörslumanninn, Einar í KPMG, eftir
hinum týndu fylgiskjölum. Þá er vert
að vekja athygli á, að engin rannsókn
hefur farið fram á vinnubrögðum
endurskoðendanna Magnúsar Bene-
diktssonar og Einars Sveinbjörns-
sonar, né þess hóps manna, sem ég
nafngreindi í upphafi þessarar grein-
ar.
Þakka ber Hæstarétti fyrir það, að
hann tók þá ákvörðun að ósk minni,
að láta alla þá hæstarétt-
ardómara, sem margoft
hafa dæmt mig fyrir að
stela 500.000 kr., taka pok-
ann sinn í þessu máli. En
þó án þess að þeir tækju
með sér 500.000 króna
ákæruna, sem þeir hafa
skenkt mér hátt í tíu sinn-
um.
Engin rannsókn hefur
farið fram á fölsuðum og
breyttum fylgiskjölum.
Hvaða valdsmaður breytti
númerum á fylgiskjölum
nr. 270 og 290? Er vanalegt í endur-
skoðunarstarfi sveitarsjóðs-
reikninga, að hægt sé að breyta
margra ára samþykktum reikn-
ingum sveitarfélaga, eins og Magnús
endurskoðandi og KPMG gerðu við
reikninga Vestur-Landeyjahrepps
árin 1994, 1995 og 1996?
Það eru liðin 60 ár frá því að for-
eldrar mínir fluttust með börnum
sínum í Vestur-Landeyjahrepp. Þau
komu frá Flatey á Breiðafirði, þar
sem þau höfðu notið vinsælda og
áhrifa sökum mannkosta sinna.
Flestir sveitungarnir hér tóku þeim
opnum örmum, en fámennur hópur
framsóknarmanna var ekki sáttur
við föður minn heitinn. Sakir hans
voru þær einar, að hann naut vin-
sælda og var því kosinn til trún-
aðarstarfa árið eftir að hann kom
hingað. Hinn fámenni hópur hafði
hins vegar ætlað sér þau störf. Til
þess að gera langa sögu stutta, tókst
þessum litla hópi ekki að koma í veg
fyrir framfarir í hreppnum, og ekki
heldur að hindra það, að vinsæll mað-
ur næði kosningu.
Nokkrum áratugum síðar tókst
hins vegar ættingjum þess fólks, sem
á sínum tíma hafði veitzt að föður
mínum, með hjálp ákæruvaldsins og
með upplognum og fölsuðum sökum
að vinna stundarsigur með lygina
eina að vopni.
Það var svo hinn 23. febrúar á því
Herrans ári 1999,
að 9 íbúar Vestur-
Landeyjahrepps
kærðu mig fyrir rík-
islögreglustjóra,
fyrir upplognar sak-
ir. Meiri hluti
hreppsnefndar
hafnaði kærunni, en
minni hlutinn studdi
hana. Það átti svo
eftir að koma í ljós,
að Einar í KPMG
stakk allri hrepps-
nefndinni í vasann
og gat þannig nýtt sér hana til
óhæfuverka gagnvart mér. Þannig
gat og Einar í KPMG nýtt sér
hreppsnefndina í Rangárþingi
eystra. Hann hefur nú, í tæp 8 ár,
stjórnað því að fyrrnefndar hrepps-
nefndir hafa setið á miklum fjár-
munum frá mér. Eða eins og segir í
bréfi mínu til hreppsnefndar Rang-
árþings eystra 31. janúar 2006 síðast
liðinn:
„Hreppsnefnd Rangárþings
eystra hefur tekið við herfangi Ein-
ars Sveinbjörnssonar og situr á illa
fengnu fé og veit það ugglaust mæta-
vel. Hreppsnefndinni þykir í góðu
lagi að vera þjófsnautur Einars
Sveinbjörnssonar og fyrri hrepps-
nefndar.“ Svo mörg voru þau orð.
Að lokum skal ítrekuð fyrri frá-
sögn úr þessari grein, þar sem þess
var getið, að ríkislögreglustjóri tók
við kæru 9 íbúa Vestur-Land-
eyjahrepps dags. 23. febrúar 1999.
Við þann „stóra“ hóp manna bættist
minni hluti hreppsnefndar, skötuhjú-
in Hjörtur Hjartarson og Berglind
Gunnarsdóttir. Áhrifamaður úr
Sjálfstæðisflokknum mun hafa hvatt
ríkislögreglustjóra til þess að verða
við beiðninni, enda varð hann við
henni, og hefur vafalaust þótt mikið
til koma.
Pólitískar ofsóknir
Eggert Haukdal fjallar um
málarekstur á hendur sér ’Svo var ákafinn mikill íþessu liði, að ekki ein-
ungis var ákæru logið frá
rótum, heldur var og tví-
ákært, er leiddi til þess,
að ákæruvaldið varð fljót-
lega að draga eina ákæru
af þremur til baka. ‘
Eggert Haukdal
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður.
UM 94% árgangsins sem lauk
grunnskólaprófi í vor hefur sótt
um inngöngu í framhaldsskóla í
haust, sem eru rúmlega 4.500
nemendur. Það vekur hins vegar
athygli að rúmlega
2.000 umsóknir til
viðbótar eru frá ein-
staklingum sem
koma aftur til náms
eftir hlé.
Lengra nám til
stúdentspróf
Það má segja að
þrennt einkenni ís-
lenska framhalds-
skólann umfram ann-
að. Eitt er að nám til
stúdentsprófs er 4 ár,
sem er einu ári
lengra en í öðrum
vestrænum ríkjum
innan OECD. Í öðru
lagi er algengi náms-
hléa hjá nemendum,
sem skýrir m.a. háar
tölur um brottfall í
framhaldsskólum í
samanburði við önnur
lönd. Í þriðja lagi er
hve lítil áhersla er á
verknám, en það
stendur til bóta skv.
nýjustu fregnum.
Eldri nemendur
Samkvæmt tölum
frá OECD sem birtar
voru í nýrri evrópskri skýrslu um
brottfall í framhaldsskólum hafa
um 29% íslenskra ungmenna á
aldrinum 18–24 ára ekki lokið
námi á framhaldsskólastigi eða
eru ekki í námi. Sambærilegar töl-
ur fyrir hin Norðurlöndin eru 2,3–
16,8%, þar sem bestur árangur er
hjá Norðmönnum, en Danir
standa næst okkur. Í sömu rann-
sókn er bent á að ein helsta skýr-
ingin á brottfalli ungmenna sé at-
vinnuástand í viðkomandi landi.
Atvinnuástand hefur áhrif
Í nágrannalöndum okkar í Evr-
ópu ríkir atvinnuleysi meðal ungs
fólks og þeir sem
hætta námi eiga ekki
marga valkosti. Því er
öfugt farið hér á landi,
þar sem mikil eft-
irspurn er eftir vinnu-
afli. Innlendar rann-
sóknir benda til þess
að stór hluti nemenda
í framhaldsskóla vinn-
ur með námi. Íslensk
ungmenni fá tækifæri
til að afla sér reynslu
og þekkingar um leið
og þau afla sér fjár
með virkri þátttöku á
vinnumarkaði. Mann-
auður þeirra vex að
sama skapi. Flest
koma þau öflugri og
reynsluríkari til baka
og ákveðnari að
standa sig í námi.
Námshlé telst með
brottfalli
Í fyrirspurnatíma á
Alþingi í vor ræddi ég
við Þorgerði Katrínu
Gunnarsdóttur
menntamálaráðherra
um á hvaða stigi fram-
haldsskólanemendur
hverfa frá námi. Þar
kom fram að um 15–17% nemenda
í framhaldsskóla skila sér ekki í
nám að hausti. Þegar afdrif nem-
endanna eru hins vegar skoðuð
nánar kemur í ljós að meirihluti
þeirra hefur tekið sér stutt hlé frá
námi. Samantekt Hagstofu Íslands
um brottfall nemenda á fram-
haldsskólastigi sýnir þannig að
tæplega 60% þeirra sem töldust
brottfallnir 2000–2001 höfðu tekið
upp nám að nýju á árabilinu 2002–
2005. Þessar upplýsingar koma
heim og saman við og skýra m.a.
hvers vegna framhaldsskólanem-
endur eru að meðaltali 5 ár að
ljúka framhaldsskóla, en þá er
námshlé talið með.
Minna brottfall en talið er
Það skiptir meginmáli að meiri-
hluti brottfallsnemenda hverfur
tímabundið frá námi.
Í svari menntamálaráðherra við
fyrirspurn minni kom fram að
brottfall nemenda í framhalds-
skólum er 7,5% frá 16–19 ára ald-
urs, þegar tekið hefur verið tillit
til endurkomu nemenda eftir
námshlé. Það er tæplega 8%, ef
tekið er tillit til 20 ára aldurs, 16–
20 ára, en brottfall nemenda er
mest í elstu aldursflokkunum og
minnst meðal 1. árs nemenda.
Þetta eru allt aðrar tölur, en hald-
ið hefur verið á lofti í umræðu á
síðustu misserum.
Tölur ekki sambærilegar
Að teknu tilliti til þess að fram-
haldsskólanám er lengra hér á
landi en í löndum OECD og að
auki eru nemendur að meðaltali 5
ár að ljúka stúdentsprófi m.a.
vegna námshléa má velta fyrir sér
hvort tölur OECD um brottfall
nemenda á Íslandi séu sambæri-
legar milli landa.
Vegna vinnu nemenda og lengra
náms til stúdentsprófs en í öðrum
löndum er meðalnemandi a.m.k.
21 árs þegar hann lýkur fram-
haldsskóla á Íslandi. Það hefur
áhrif á tölur OECD. Án þess að
dregið sé úr alvarleika þess að
ungmenni hætti í skóla og aðgerða
er þörf til að takast á við brottfall
úr skóla, er ljóst að þetta eru
þættir sem taka þarf tillit til í um-
ræðu um brottfall nemenda í
framhaldsskólum.
Það er alla vega fagnaðarefni að
rúmlega 2.000 eldri nemendur
taka upp þráðinn í námi í haust,
sem eru tæplega 10% allra fram-
haldsskólanema.
Brottfall og
námshlé ungmenna
Ásta Möller fjallar um brottfall
ungmenna úr námi
Ásta Möller
’Vegna vinnunemenda og
lengra náms til
stúdentsprófs en
í öðrum löndum
er meðal
nemandi a.m.k.
21 árs þegar
hann lýkur
framhaldsskóla
á Íslandi. ‘
Höfundur er alþingismaður.
PÓLITÍSK umræða snýst oft um
landsbyggðina annars
vegar og höfuðborg-
arsvæðið hins vegar.
Það væri mikið fram-
fararskref ef hægt
væri að tala um landið
sem eina heild og
hætta að egna þessum
svæðum saman gegn
hvoru öðru eins og oft
vill verða í dægurþras-
inu.
Fólk úti á lands-
byggðinni á að hafa
sömu tækifæri og fólk
á höfuðborgarsvæðinu
og öfugt. Við eigum að
skapa samfélag þar
sem val og fjölbreyti-
leiki í búsetu er tryggð-
ur. Stjórnmálamenn
eiga að skapa þannig
umhverfi að eðlilegt at-
vinnulíf geti þrifist út
um allt land. Ég vil
halda öllu landinu í
byggð og vil að fólk
geti búið áfram í sínum
bæjarfélögum og notið fjölbreytilegs
mannlífs og menningar.
Jöfnum tækifæri til menntunar
út á landi
Það er ekki verið að biðja um for-
réttindi fyrir landsbyggðarfólk held-
ur sömu réttindi og aðrir hafa. Það er
verið að biðja um að jafna lífskjörin í
þessu landi okkar sem svo sannarlega
þörf er á. Lítum t.d. á menntamál
sem eru án ef besta byggðastefna
sem völ er á. Fólk utan höfuðborg-
arsvæðisins hefur ekki sömu mögu-
leika og Reykvíkingar á menntun. Og
það sem meira er að fjölskyldur þurfa
að greiða mun hærra verð fyrir nám
barna sinna en fjölskyldur á höf-
uðborgarsvæðinu.
Ein af opinberum aðgerðum sem
hægt væri að ráðast í er að jafna
námskostnað á milli fólks sem býr á
landsbyggðinni og fólks sem býr á
höfuðborgarsvæðinu.
Við eigum sömuleiðis að
tryggja frekari val-
möguleika á framhald-
skóla- og háskóla-
menntun út á landi.
Enn á landsbyggðin
að blæða
En lítið bólar á raun-
verulegri byggðastefnu.
Á meðan slíkt situr á
hakanum hjá rík-
isstjórninni heyrum við
af fyrirætlunum um að
fresta, enn á ný, úrbót-
um í samgöngumálum
landsbyggðarinnar. Úr-
bótum sem er búið er að
marglofa. Og marg-
svíkja.
Fyrirhugaðar vega-
bætur úti á landi eru
hvorki orsök verðbólg-
unnar né munu þær
auka hana. Það eru aðr-
ar aðgerðir og aðgerð-
arleysi ríkisstjórn-
arinnar sem eru orsök verðbólgunnar
sem núverandi forsætisráðherra ber
mesta ábyrgð þar á.
Nýr verðbólguskattur rík-
isstjórnarinnar
Ríkisstjórnin hefur innleitt nýjan
verðbólguskatt sem íslenska þjóðin
greiðir nú. Þessi verðbólguskattur
ríkisstjórnarinnar er ein mesta kjara-
skerðing sem þessi ríkisstjórn hefur
náð í gegn gagnvart almenningi.
Ríkistjórnin eru gjaldþrota í
byggðamálum. Það þarf nýja hugsun
og nýtt fólk við stjórnvölinn til að
hægt sé að gera það sem þarf.
Ríkisstjórnin svík-
ur landsbyggðina
Ágúst Ólafur Ágústsson fjallar
um málefni landsbyggðarinnar
Ágúst Ólafur Ágústsson
’Það er ekki ver-ið að biðja um
forréttindi fyrir
landsbyggð-
arfólk heldur
sömu réttindi og
aðrir hafa‘
Höfundur er varaformaður
Samfylkingarinnar.