Morgunblaðið - 19.08.2006, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 19. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
LANDIÐ
AKUREYRI
NÝSTÁRLEGUR skóli hefur störf á
Akureyri á mánudaginn. Um er að
ræða „skóla eftir skóla“ eins og eig-
endurnir segja, en þar gefst börnum í
1. og 2. bekk grunnskóla tækifæri til
þess að vinna við lestur, ritun og list-
sköpun sem eina heild að hefð-
bundnum skóladegi loknum.
Svanhvít Magnúsdóttir hefur lengi
fengist við kennslu og gjarnan beitt
óhefðbundnum aðferðum, og var m.a.
skólastjóri í grunnskólanum á Skóg-
um og síðar á Hornafirði. Hún hefur
kennt í Lundarskóla á Akureyri síð-
ustu ár, barn Önnu Richardsdóttur
var nemandi Svanhvítar þar og þann-
ig kynntust þær. Það leiddi til stofn-
unar hins nýja skóla, en 7stafir er til-
raunaverkefni Svanhvítar og Önnu í
samstarfi við Akureyrarbæ í eitt ár.
„Þetta er skóli sem vinnur með að-
ferðum listgreina; hér verða engin
borð og engir stólar en mikil sköpun
og tjáning,“ sagði Anna þegar Morg-
unblaðið heimsótti þær.
Skólinn starfar eftir hádegi, á sama
tíma og gæsla fer fram í grunn-
skólum Akureyrarbæjar. „Börnin
koma til okkar að skóladegi loknum
og geta verið ýmist til klukkan hálf
fjögur eða fjögur,“ segir Svanhvít.
„Þetta er skóli en ekki gæsla og því
verða börnin að vera hér að lágmarki
tvo tíma á dag, þau vinna að viðamikl-
um verkefnum, það á ekki að kippa
þeim úr þeirri vinnu og það greinir
okkur frá gæslunni. Þess vegna er
þetta nýr valkostur fyrir börn í fyrstu
bekkjum grunnskóla og foreldra
þeirra,“ segir Svanhvít. „Skólinn er
líka mjög frábrugðinn þeim skóla
sem krakkarnir sækja fyrir hádegi,
foreldrar þurfa ekki að hafa af því
áhyggjur að þegar krakkarnir eru
orðnir þreyttir í skólanum fari þau
hingað í samskonar vinnu.“
Svanhvít segir að í upphafi skóla-
göngu snúist nám mikið um lestur og
ritun. „Við vinnum mikið með góðar
bókmenntir og viðhorfið sem skapast
hjá barninu skiptir miklu máli; að það
rækti löngun til þess að lesa og við-
haldi henni, en það er frægasta kenn-
ing bandaríska heimspekingsins
John Dewey: „Langmikilvægasta við-
horfið sem myndast getur er löngun
til þess að halda áfram að læra,“ sagði
hann. Þetta er uppáhalds setningin
okkar, en hins vegar förum við ekki
eingöngu eftir kenningum hans;
7stafir er okkar eigin hugmyndafræði
við kennslu, byggð á mörgum fögrum
kennslu- og uppeldisfræðikenn-
ingum, og aðferðum lista.“
Svanhvít telur mikilvægt að börnin
líti á sig sem lesara, jafnvel þótt þau
kunni enn bara stafina eða séu rétt
byrjuð að lesa. Börn séu jafnan hvött
áfram og þeim hrósað þó þau lesi ekki
rétt. Eins vill hún kenna ritun: „Nem-
endur eiga að líta á ritun sem tæki til
að tjá sig og koma hugmyndum á
framfæri. Það munu þau gera með
því að skrifa ófullkomlega; þó stafi
vanti inn í orð eða stafir speglist mun-
um við hvetja þau fyrir tilraunina.
Börn koma í 1. bekk uppfull af
löngun til að segja frá en mér finnst
of oft allur tíminn fara í að skrifa staf-
ina. Að mínu mati er gríðarlega mik-
ilvægt að á unga aldri skapist það við-
horf hjá barninu að tilgangur ritunar
sé sá að tjá tilfinningu sínar. Tæknin
kemur síðar. Þau eiga að læra að
skrifa með því að skrifa!
Þetta með ritunina er líkt því er
börn læra að tala; þau hjala og
babbla, tala ófullkomlega, en með því
að halda áfram læra þau að tala og við
hvetjum þau fyrir allar tilraunirnar,
þó svo þau tali ekki rétt.“
Anna segir nemendur Svanhvítar í
Lundarskóla hafa verið mjög frjáls-
leg og eðlileg, „ofboðslega áhugasöm,
mjög frjó, hugsandi og sjálfstæð og
óhrædd við að tjá sig, enda fengu þau
markvissa þjálfun í því.“
Ritun á að vera
tæki til tjáningar
Ljósmynd/heida.is
Líf og fjör Svanhvít og Anna hafa verið með fjölda námskeiða fyrir börn.
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
Biskupstungur | Bændurnir á
Heklubæjunum, áhugamaður um
uppgræðslu á Hrunamannaafrétti
og formaður Skógræktarfélags
Seyðisfjarðar fengu landgræðslu-
verðlaunin 2006. Verðlaunin voru af-
hent á Hótel Geysi í fyrrakvöld í
tengslum við landgræðsludag í Bisk-
upstungum.
Fulltrúar landgræðslufélaga af
öllu landinu, starfsfólk Landgræðsl-
unnar og heimafólk í Biskupstung-
um, alls um 90 manns, kynntu sér ár-
angur landgræðslustarfs á Biskups-
tungnaafrétti á landgræðsludaginn.
Í hófi um kvöldið afhenti Níels Árni
Lund, deildarstjóri í landbúnaðar-
ráðuneytinu, landgræðsluverðlaunin
fyrir hönd Guðna Ágústssonar land-
búnaðarráðherra sem ekki gat verið
viðstaddur athöfnina. Er þetta í
fimmtánda skipti sem verðlaunin eru
veitt, en þau eru Fjöregg Land-
græðslunnar frá Eik listiðju.
Sveinn Runólfsson landgræðslu-
stjóri sagði við þetta tækifæri að
þegnar þjóðfélagins hefðu unnið
mikið sjálfboðaliðsstarf við gróður-
vernd og landbætur á undanförnum
árum. Oftar en ekki væri heldur
hljótt um þessi verk enda ekki unnin
í þeim tilgangi að njóta opinberrar
viðurkenningar heldur vegna um-
hyggju fyrir landinu. „Verðlaunin
eiga að undirstrika þá grundvallar-
stefnu Landgræðslunnar að árangur
í landgræðslustarfinu byggist á fórn-
fúsu starfi ótal þjóðfélagsþegna og
verðlaununum er bæði ætlað að vera
viðurkenning fyrir ötult starf og um
leið að hvetja fleiri til dáða,“ sagði
Sveinn.
Lengi haft áhuga á
þessum verðlaunum
Ábúendur á Heklubæjunum, þau
Ófeigur Ófeigsson og Halldóra
Hauksdóttir í Næfurholti og Krist-
ján Gíslason og Auður Haraldsdóttir
á Hólum, fengu landgræðsluverð-
laun fyrir að hafa unnið stórvirki í
landbótum og uppgræðslu á jörðum
sínum.
Sigurður Hjalti Magnússon, gróð-
urvistfræðingur frá Bryðjuholti,
fékk verðlaunin fyrir sjálfboðaliða-
störf og forystu um landgræðslu á
Hrunamannaafrétti, í sinni gömlu
heimasveit. Fram kemur hjá dóm-
nefnd landgræðsluverðlaunanna að
Sigurður hafi verið óþreytandi að
græða upp sár og stöðva rof í félagi
við gamla sveitunga í Kiwanis-
klúbbnum Gullfossi, sauðfjárbændur
og fjölskyldu sína. Sigurður Hjalti
upplýsti, þegar hann þakkaði fyrir
sig, að hann hefði lengi haft áhuga á
að hljóta þessi verðlaun og land-
græðsluverðlaunin væru þau einu
sem hann hefði haft áhuga á. Hann
lofaði jafnframt að halda áfram starfi
sínu.
Þá fékk Emil Bergmann Emils-
son, formaður Skógræktarfélags
Seyðisfjarðar, landgræðsluverðlaun-
in fyrir starf sitt að skógrækt og for-
ystu um þá ræktunarbyltingu sem
orðið hefur á Seyðisfirði. Fram kem-
ur í rökstuðningi dómnefndar að
undir stjórn Emils hefur Skógrækt-
arfélag Seyðisfjarðar beitt sér fyrir
fjölmörgum uppgræðslu- og skóg-
ræktarverkefnum á Seyðisfirði, svo
eftir hefur verið tekið.
Fjórir áhugamenn fengu afhent Fjöregg Landgræðslunnar
Árangurinn byggist
á fórnfúsu starfi
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Fjöregg Landgræðsluverðlaunin voru afhent á hátíð í Hótel Geysi, f.v.: Níels Árni Lund, Ófeigur Ófeigsson, Krist-
ján Gíslason, Sigurður Hjalti Magnússon, Emil Bergmann Emilsson og Sveinn Runólfsson.
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
HEIMALAND jarðanna Næfurholts
og Hóla hefur breyst úr lítt grónum
melum í gróskumikið land vegna
landgræðslustarfs bændanna í ára-
tugi. Þeir hafa lengi notað sauðatað
við landgræðslustarfið og segja að
það hafi skilað mestum árangri en á
seinni árum hafa þeir verið þátttak-
endur í verkefni Landgræðslunnar,
Bændur græða landið, og segja að
það hafi hjálpað mikið til.
„Það eru ábyggilega þrjátíu ár
síðan við byrjuðum að bera skán og
skít á þessar öldur og það skilaði
strax árangri,“ segir Kristján Gísla-
son á Hólum. Umræddar öldur eru
stórt svæði í heimalandi jarð-
arinnar og er að verða algróið. Enn
standa þó stórir steinar upp úr og
sýna hvernig landið var áður. Áætl-
ar Kristján að landið sem grætt hafi
verið upp sé að nálgast 100 hekt-
ara. Hann bætir því við að birki sé
farið að sá sér víða á landareign-
inni.
Ófeigur segir að landgræðslu-
starfið hafi staðið yfir í langan
tíma. Tekur fram að ekki hafi verið
gert stórátak á hverju ári en hægt
og bítandi hafi gróðurinn aukist.
Í Næfurholti og á Hólum eru
sauðfjárbú, ekki stór, og segja
Ófeigur og Kristján að sauð-
fjárbúskapurinn fari ágætlega með
uppgræðslunni. Öll uppgræðslan á
báðum bæjunum hefur verið unnin
á ógirtu landi sem hefur verið beitt.
Féð er á fjalli á sumrin og Ófeigur
segir að mestu máli skipti að stýra
beitinni, að hlífa viðkvæmum svæð-
um á vorin og haustin, og bætir við:
„Þessi viðurkenning til okkar sem
erum í uppgræðslu samhliða sauð-
fjárrækt er mikils virði, hún sýnir
að hægt er að láta þetta fara sam-
an.“
Ekki uppteknir af eldfjallinu
Næfurholt og Hólar eru við ræt-
ur eldfjallsins Heklu sem í gegnum
aldirnar hefur valdið bændum
miklum búsifjum. Land Næfurholts
og Hóla hefur sloppið að mestu í tíð
þeirra Ófeigs og Kristjáns, nema
hvað í gosinu 1970 fór vikur yfir
hluta af landi Næfurholts, talsvert
frá byggð. Kristján bendir á að illa
hefði getað farið í gosinu 1980, ef
vikurinn hefði komið vestur yfir.
Þá hefðu þessir bæir væntanlega
farið í eyði. „Þá væri öðruvísi um-
horfs hér en er í dag,“ segir Krist-
ján. „Nei, ég er ekki upptekinn af
því að þetta sé eldfjall,“ segir
Ófeigur þegar hann er spurður að
því hvort það sé ekki niðurdrepandi
að vinna að uppgræðslu lands sem
gæti eyðilagst á einum degi.
Getur farið saman
við sauðfjárrækt
Uppgræðslusvæði Bændurnir í Næfurholti og á Hólum við rætur Heklu
hafa grætt upp heimalönd jarða sinna á undanförnum áratugum, ekki síst
með því að dreifa sauðataði á ógróna mela. Hér situr Kristján Gíslason,
bóndi á Hólum, á steini sem enn stendur upp úr. Í baksýn sést Hekla.
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Sýningu á
verkum
Louisu lýkur
YFIRLITSSÝNINGU á verk-
um Louisu Matthíasdóttur í
Listasafninu á Akureyri lýkur
á morgun, sunnudag. Aðsókn
hefur verið mjög góð og hefur
ekki verið
meiri „síðan
meistari
Rembrandt
og samtíðar-
menn hans
prýddu sali
safnsins árið
2002,“ segir
í frétt frá
safninu.
„Louisa nýtur mikillar hylli
jafnt heima á Íslandi sem í
Bandaríkjunum þar sem hún
settist að og bjó meginhluta
ævi sinnar. Þessi yfirlitssýning
á verkum Louisu er sú um-
fangsmesta sem haldin hefur
verið og rekur allan hennar
listamannsferil í sex áratugi. Á
henni er bæði að finna olíumál-
verk og verk unnin á pappír,
alls um hundrað talsins. Sýn-
ingin er ekki síður áhugaverð
fyrir þær sakir að fæst þessara
verka hafa sést hér á landi áð-
ur,“ segir í frétt frá safninu.