Morgunblaðið - 20.08.2006, Blaðsíða 21

ustutilskipun ESB sem ráðherraráð
Evrópusambandsins hefur nú komist
að samkomulagi um, en megintil-
gangur hennar er að samræma regl-
ur um þjónustufyrirtæki sem vilja
stunda viðskipti á milli Evrópulanda.
Í upphaflegu drögunum að þjónustu-
tilskipuninni átti t.d. svokölluð upp-
runalandsregla að gilda, en sam-
kvæmt henni áttu þjónustuaðilar,
sem buðu þjónustu landa á milli, ein-
göngu að fylgja þeim reglum, launa-
kjörum og skyldum sem giltu í
heimalandi þeirra. Þannig áttu t.d.
pólsk þjónustufyrirtæki, sem störf-
uðu í öðru Evrópulandi, eingöngu að
fara eftir pólskum reglum og launa-
samningum og eftirlit með starfsemi
þeirra erlendis átti að vera í höndum
pólskra yfirvalda en ekki yfirvalda í
landinu sem þeir störfuðu í. ,,Jafnvel
þótt tilskipunin í núverandi mynd
gangi ekki jafnlangt og fyrstu drögin
þá höfum við enn áhyggjur af málum
sem snúa að félagslegri hlið sam-
komulagsins, bæði vinnuréttar-
málum og velferðarkerfinu. Við vilj-
um ekki að velferðarkerfið falli
sjálfkrafa undir markaðsvæðingu
þjónustu. Við teljum að sum þjón-
usta, eins og heilbrigðisþjónusta, eigi
að vera í höndum ríkisins.
Það er okkar skoðun og trú að allir
þegnar samfélagsins eigi að hafa að-
gengi að ákveðnu öryggisneti án til-
lits til efnahags, sem er þá fjár-
magnað í gegnum skattkerfi. Þannig
viljum við sjá evrópska velferðar-
módelið virka alls staðar í Evrópu.
Margir telja nú að einkavæðing sé
lausnarorðið, að hún sé ávallt hag-
kvæmasta og besta lausnin en svo er
ekki. Stundum fer einfaldlega betur
á að ríkið sjái um að veita ákveðna
þjónustu ef við viljum gæta jafnræðis
og stöðugleika í samfélaginu. Á síð-
ustu árum hafa líka orðið miklar
breytingar á og í ríkisrekstri og stað-
alímyndin af ríkisreknu og seinvirku
stofnununum og starfsmönnunum er
ekkert nema það, staðalímynd sem
löngu er orðin úrelt.
Það er ekki hægt að stilla ríkis-
rekstri og einkarekstri upp sem and-
stæðum. Hvort tveggja á rétt á sér
og getur auðveldlega þrifist hlið við
hlið. Sum þjónusta, almannaþjón-
usta, er hins vegar þess eðlis að allir
eiga að hafa að henni aðgengi því hún
hefur aðrar þjóðfélagslegar for-
sendur og hlutverk en rekstur á arð-
semisgrundvelli. Það á t.d. enginn að
þurfa að þjást vegna þess að hann
hafi ekki efni á að leita sér lækninga.
Við höfum dæmi um einkarekið heil-
brigðiskerfi í Bandaríkjunum, þar
sem fólki er mismunað eftir efnahag
eða tryggingum, og ég held að það
séu fáir sem vilja slíka stéttaskipt-
ingu í Evrópu en það er líkleg afleið-
ing of mikillar áherslu á markaðs-
lausnir umfram félagslegar lausnir.“
Áherslan á mannréttindi
og markaðinn
Þeir segja að vitaskuld hafi efna-
hags- og atvinnuástand í Mið- og
Austur-Evrópu áhrif á V-Evrópu en
það sé gagnkvæmt. ,,Félagsleg und-
irboð á vinnumarkaði eru staðreynd
auk mansals. Til vestari hlutans
streyma einnig innflytjendur sem
eru misjafnlega undir það búnir að
hefja líf í nýju landi, oft reknir áfram
af bágu atvinnuástandi heima fyrir.
En það er ekki bara spennandi að
flytja til nýs lands, það er fyrst og
fremst erfitt að yfirgefa heimaland
sitt, fjölskyldu sína og vini. Að hverfa
frá hinu þekkta, tungumálinu og
menningunni, til hins óþekkta og
framandi. Oft stendur lífið í nýja
landinu svo ekki undir væntingum,“
segir Leather. Hann segir að í und-
irbúningi sé hjá Alþjóðasamtökunum
að efla fræðslu um þá þætti sem þarf
að hafa í huga þegar tekin er jafnstór
ákvörðun og að flytjast til annars
lands. ,,Það er stór ákvörðun að
ákveða að flytjast til annars lands
þar sem tungumálið og menningin,
hefðir og venjur er ólíkt því sem mað-
ur hefur alla tíð vanist. Við hvetjum
hvorki né letjum fólk til þess að flytj-
ast til annarra landa en viljum fá það
til að staldra við nokkrar mikilvægar
spurningar og leita svara við þeim,
bæði sem varðar það persónulega og
eins er varðar lög og réttindi.“
Hann segir að í V-Evrópu sé víða
mikill skortur á heilbrigðisstarfsfólki
og sé leitað eftir því í Mið- og A-
Evrópu. ,,Þar er fólk oft vel menntað
á þessu sviði, jafnt læknar,
hjúkrunarfræðingar, sjúkraþjálfarar
sem sjúkraliðar og því eftirsótt. Það
gefur auðvitað auga leið að um leið
fækkar þeim í Mið-og A-Evrópu þar
sem launakjör er sjaldnast þau sömu.
Þetta á við um fleiri sérhæfðar stéttir
svo þjónusta þar versnar á fleiri svið-
um. Atvinnurekendur í Vestur-
Evrópu geta greitt betri laun en í
heimalandinu en greiða þeim hins
vegar oft og tíðum lægri laun en tíðk-
ast í viðtökulandinu. Það síðan lækk-
ar launataxta almennt í viðkomandi
geira í V-Evrópu sem grefur einnig
undan áðurnefndum stöðugleika í
álfunni. Gegn þessu þarf verkalýðs-
hreyfingin að berjast og standa þann-
ig vörð um þau réttindi sem áratuga
barátta í V-Evrópu hefur skilað og
um er verið að berjast fyrir félaga
okkur í A-Evrópu.“
Buxbaum vill undirstrika þetta.
Hann segir mikilvægt að samruna-
ferli í Evrópu verði til þess að bæta
lífskjör allra en valdi ekki víxlverkun
niður á við. ,,Það getur vel verið að æ
fleiri ríki álfunnar séu að sameinast í
Evrópusambandinu en íbúar álfunn-
ar eru sífellt að fjarlægjast hverjir
aðra í lífskjörum. Sum kjör varða
grundvallarmannréttindi og þess
vegna óskum við þess að Evrópusam-
bandið leggi jafnmikla áherslu á hin
félagslegu réttindi, sem eru ekkert
annað en mannréttindi, og það leggur
á markaðinn. Aðeins þannig er hægt
að sameina Evrópu.“
fi
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST 2006 21
Útsölusta›ir Málningar: Byko Kópavogi • Byko Hringbraut • Litaver Grensásvegi • Byko Hafnarfir›i • Málningarbú›in Akranesi
• Byko Akranesi • Axel fiórarinsson, málarameistari, Borgarnesi • Verslunin Hamrar, Grundarfir›i • Litabú›in Ólafsvík
• Núpur byggingavöruverslun Ísafir›i • Vilhelm Gu›bjartsson, málarameistari, Hvammstanga • Verslunin Eyri, Sau›árkróki
• Byko Akureyri • Verslunin Valberg, Ólafsfir›i • Byko Rey›arfir›i • Verslunin Vík, Neskaupsta› • Byko Selfossi
• Mi›stö›in Vestmannaeyjum • Byko Keflavík • Rúnar Sig. Sigurjónsson, málarameistari, Grindavík
Sérfræðingar
í útimálningu
fyrir íslenskar aðstæður
Baldvin Már Frederiksen málarameistari
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
L†
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
EH
F.
/S
IA
.I
S
-
M
A
L
32
66
3
05
/2
00
6
„Áður en þú velur málninguna, sem þú ætlar að nota,
skaltu athuga hvort hún sé gerð fyrir íslenskar aðstæður.
Íslenskt veðurfar er gjörólíkt því sem menn eiga að venjast erlendis.
Þess vegna nota ég alltaf útimálningu frá Málningu hf.“
Baldvin Már Frederiksen, málarameistari