Morgunblaðið - 19.09.2006, Page 25

heilsa
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. SEPTEMBER 2006 25
Kaffistjóri Davíð Þór Jónsson, þýðandi Allir velkomnir!
Heimspeki – Hansspeki? Hvers kyns vísindi?
Dr. Sigríður Þorgeirsdóttir, dósent í heimspeki við Háskóla Íslands og
dr. Þorgerður Einarsdóttir, dósent í kynjafræði við Háskóla Íslands - ræða vísindin
ekki eingöngu á mannamáli heldur líka frá “hinni hliðinni!”.
Annað Vísindakaffið í KVÖLD 19.sept.
- vísindamenn segja frá rannsóknum sem koma öllum við – á mannamáli
Kaffistofa Listasafns Reykjavíkur – Hafnarhúsi frá kl. 20.00 – 21.30
Teframleiðslan er eins lífrænog hún frekast getur orðiðþví enginn tilbúinn áburðurer notaður við þetta,“ segir
Hólmfríður Bjartmarsdóttir, hús-
móðir á bænum Sandi 2 í Aðaldal,
þegar hún ber fram heimaræktað
jurtate í pressukönnu í eldhúsinu
sínu í sveitinni eftir að Daglegt líf
hefur bankað upp á. Hólmfríður seg-
ist vera alin upp við að nota jurtir því
forfeðurnir hafi trúað á lækninga-
mátt þeirra ef einhver var með
slæmsku einhvers staðar.
„Amma mín Guðrún Lilja Odds-
dóttir notaði jurtirnar í sveitinni í te.
Hún var frá Garði í Aðaldal, en þar
var löng hefð fyrir grasalækningum.
Pabbi var líka oft slæmur í maga og
batnaði mun betur af fjallagrasa-
mjólkinni heldur en af lyfjum frá
lækninum.“
Blóðbergsgarðurinn varð til
Sextán ár eru liðin síðan Sands-
fólkið hóf að þurrka og selja te úr ís-
lenskum jurtum. Framleiðslan hefur
rokið út eins og heitar lummur þrátt
fyrir að aldrei hafi verið auglýst. Sér-
stakt fyrirtæki, sem fékk heitið Blóð-
bergsgarðurinn, var stofnað í kring-
um framleiðsluna fyrir tveimur árum
og er það alfarið í eigu Sigfúsar
Bjartmarssonar rithöfundar, sem er
bróðir Hólmfríðar, en hún ásamt
bónda sínum, Sigurði Ólafssyni, sér
um að þurrkun jurtanna og pökkun
tesins.
„Blóðbergsgarðurinn, sem er um
einn hektari að stærð, stórjók fram-
leiðsluna. Sigfús risti torf ofan af
sendinni jörð og sáði þar blóðbergs-
fræjum, sem hann tíndi í Aðaldals-
hrauni. Auk blóðbergsins söfnum við
mörgum fleiri jurtum úr náttúrunni
enda eru teblöndurnar okkar orðnar
fjórar á markaði. Teblanda úr ís-
lensku blóðbergi er vinsæl við timb-
urmönnum og góð við kvefi. Blóð-
bergsblandan er góð við flensu og
kvefi og fyrir meltinguna. Vallhum-
alsblanda lækkar blóðþrýsting, er
léttróandi og góð við svefnleysi.
Fjallagrasablandan þykir góð við
bólgum í maga og mýkir hálsinn.“
Blóðbergsgarðurinn er nýlega líka
farinn að selja tvær kryddtegundir,
annars vegar blóðbergskrydd og
hins vegar villikrydd.
Verkaskiptingin hjá þeim þre-
menningum er þannig að Sigfús sér
að mestu um tínslu norðan heiða á
sumrin auk þess sem hann er alfarið
með kryddpökkunina á sínum snær-
um fyrir sunnan þar sem hann er bú-
settur. Hólmfríður og Sigurður sjá
síðan um að þurrka og pakka teinu í
gamalli heyhlöðu, sem þau hafa inn-
réttað sem tevinnsluhús. Tevinnslan
er þó alfarið aukabúgrein þar sem
Sigurður starfar sem smiður og
Hólmfríður sem myndlistarkennari
við Hafralækjarskóla.
Þurrkunin mjög mikilvæg
Þrátt fyrir að allra þessara jurta
sé getið í helstu jurtalækninga-
bókum köllum við framleiðsluna okk-
ar matvöru fremur en lyf þar sem við
erum ekki grasalæknar.
Best er að tína jurtirnar í sem
mestum blóma í júní og júlí, en fjalla-
grösin, sem náð er í upp á Hvamms-
heiði eða í Þeistareykjaland, má tína
miklu lengur. Best eru þau á haustin.
Jurtirnar eru síðan þurrkaðar inni í
dimmu húsi við heitan blástur, sem
má helst ekki fara yfir 22 gráður. Þá
er jurtunum komið fyrir í götuðum
kössum, sem geymdir eru á hlýjum
og dimmum stað í minnst tvo mán-
uði.
Afurðirnar fást m.a. í Hagkaupum,
helstu heilsubúðum, Tei og kaffi og í
Hvalasafninu á Húsavík.
Tækifærin eru alls staðar
„Ég skil ekkert í því af hverju
sveitafólk gerir ekki meira af því að
skapa sér sín eigin atvinnutækifæri
með því að nýta þá aðstöðu, sem fyrir
er allt í kringum það. Þótt einhverjir
séu farnir að bjóða upp á kaffi í fjós-
um, er nú orðið leyfilegt að framleiða
hvers kyns matvæli á sveitabæjum
og svo mættu menn til dæmis auka
framboð af smáferðum um okkar fal-
lega land. Bestu fararstjórarnir
væru auðvitað heimamenn á hverjum
stað,“ segir Hólmfríður, sem er mikil
félagskona enda í Harmonikufélagi
Suður-Þingeyinga og í vísnavina-
félaginu Kveðanda auk þess sem hún
syngur með kirkjukór Neskirkju í
Aðaldal. „Við hér í sveitinni búum
bara til félög til að skemmta okkur.
Íbúar Aðaldælahrepps eru 270 tals-
ins og margoft er búið að kjósa um
allar mögulegar sameininga-
hugmyndir. Þær hafa allar verið
felldar enda eru þessar sameiningar
bara vitleysa frá mínum bæjardyrum
séð. Hvert sveitarfélag er félagsleg
eining með kirkjukór, kvenfélagi,
skóla og heldur þorrablót. Við viljum
halda áfram að tilheyra okkar fé-
lagslegu einingu í friði.“
Blóðbergs-
blandan við
kvefi og flensu
Morgunblaðið/Jóhanna Ingvarsdóttir
Teframleiðendur Hjónin Hólmfríður Bjartmarsdóttir og Sigurður Ólafsson, ábúendur á Sandi II í Aðaldal.
Þurrkunin Mjög mikilvægt er að þurrka jurtirnar vel og lengi til að drepa örverur.
Eftir Jóhönnu Ingvarsdóttur
join@mbl.is
Ef á er svona aðeins blautt,
út mig gjarna langar.
Að tína blóðberg bleikt og rautt,
sem best í rekju angar.
Skíni sól á fjörð og fjall,
ég finn mér gjarna lautu.
Þá er valið vallhumall,
sem vont er að tína í blautu.
Er gulvíðirinn gulna fer,
eru grösin sprottin.
Ég fer í heiði að finna mér,
fjallagrös í pottinn.
Grasavísur