Morgunblaðið - 16.10.2006, Síða 39

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. OKTÓBER 2006 39
úr vesturheimi
Vestur-Íslendingurinn JasonHare fór aftur til Kanadafyrir skömmu eftir aðhafa unnið hér á landi í
sumar og kynnt sér land og þjóð
eftir megni. „Ég vildi kynna mér
ræturnar, sjá hvaðan ég er ættaður
í móðurætt, og það var helsta
ástæða þess að ég vildi vera á Ís-
landi í sumar,“ segir Jason, sem er
23 ára háskólastúdent. „Ég vann
eitt sumar í Ástralíu og ætlaði mér
að vinna erlendis í sumar. Aðeins
Ísland kom til greina.“
Ánægjulegur tími
Jason er kominn af bændum og
fiskimönnum við Manitoba-vatn.
Foreldrar hans eru Darleen (áður
Olson) og Fred Hare. Faðir hans er
af írskum og þýskum ættum en
móðir hans af íslenskum og fær-
eyskum ættum. Foreldrar hennar
voru Sesselja og Karl Olson frá
Reykjavík í Manitoba. Foreldrar
Sesselju, Sumarliði Brandsson og
Guðfinna Haraldsdóttir, bjuggu í
Ólafsvík og fluttu vestur um 1890.
Foreldrar Karls voru Þuríður Krist-
ín Indriðadóttir frá Eyjafirði og Oli
Olson frá Færeyjum.
„Afi og amma komu tvisvar í
heimsókn til Íslands,“ segir Jason.
„Frændi minn kom hingað fyrir
nokkrum árum og vann á svínabúi í
stuttan tíma en að öðru leyti hefur
enginn afkomenda afa og ömmu
komið til landsins fyrr en ég lenti í
Keflavík í maí. Mamma er yngst í
systkinahópi sínum og henni var lít-
ið sagt um uppruna sinn. Ég leitaði
því upplýsinga hjá frændum mínum
og frænkum og fékk að vita nóg til
þess að mig langaði til að fræðast
meira.“
Foreldrar Jasons eru frá Steep
Rock í Manitoba, um 350 manna bæ
skammt frá Ashern, um 200 km
norðan við Winnipeg. Þar á hann
margt skyldfólk en þegar foreldrar
hans giftu sig fluttu þeir í næsta ná-
grenni við Winnipeg og ólst Jason
upp í bænum Warren. Þegar Borg-
þór Magnússon plöntuvistfræðingur
stundaði nám við Manitoba-háskóla
í Winnipeg kynntist hann og fjöl-
skylda hans ættmennum Jasons og
fóru þau oft í heimsókn til Steep
Rock. Þá var Jason ekki fæddur en
fyrr á árinu hafði hann samband við
Borgþór vegna hugsanlegrar sum-
arvinnu og hjólin snerust í rétta átt.
„Ég kynnti mér Snorraverkefnið en
það hentaði mér ekki. Ég varð að
vinna og fá tekjur og Borgþór hafði
samband við Svein Runólfsson land-
græðslustjóra, sem réð mig í vinnu
hjá Landgræðslu ríkisins í Gunn-
arsholti. Þar var gott að vera. Þar
kynntist ég mjög góðu fólki og yf-
irmaður minn, Kjartan Már Bene-
diktsson, var óþreytandi við að
segja mér sögur auk þess sem hann
fann út að við erum skyldir í sjö-
unda ættlið. Þarna fékk ég góðan,
íslenskan mat og komst í tæri við
náttúruna. Um helgar reyndi ég að
ferðast um landið, fyrst og fremst
um Suðurland en mér tókst líka að
komast norður. Ég náði að fara á
sjóstangveiðar í Faxaflóa og draga
fiska úr sjó, hitti nokkra ættingja
mína og kynntist mörgu fólki.“
Jason segir eftirminnilegt að hafa
hitt margt gott fólk og hafa haft
tækifæri til þess að sjá breytingar
sem hafi orðið í og á landinu á
skömmum tíma. „Þótt ég hafi lesið
mér til vissi ég lítið um Ísland þegar
ég kom í vor og því var frábært að
vinna hjá Landgræðslunni og sjá
með eigin augum áhrif veðrunar á
landið. Það sem kom mér mest á
óvart var að sjá uppbygginguna sem
hefur orðið síðan forfeður mínir yf-
irgáfu landið vegna þess að þeir
gátu hvorki haft í sig né á fyrir um
130 árum. Þegar þeir komu til Kan-
ada fannst þeim þeir vera komnir í
paradís. Á Íslandi búa aðeins um
300.000 manns og það er ótrúlegt að
sjá hvað landsmenn hafa það yf-
irleitt gott og hvað það hefur í raun
tekið þá stuttan tíma að komast á
hátt velmegunarstig. Þegar ég fór
norður fann ég fyrir einhverjum
straumi, einhverri tilfinningu, sem
ég þekkti ekki. Ég var á sömu slóð-
um og forfeður mínir höfðu búið á.
Síðan eru vissulega mörg ár og
Kanada í dag stendur mér og minni
kynslóð mun nær, en það er eitt-
hvað hérna sem tengir mig við Ís-
land. Eftir því sem leið á sumarið
varð tengingin við Íslendinga stöð-
ugt meiri og það var ánægjulegt að
ná að tengjast upprunanum á Ís-
landi. Það var líka ánægjulegt að
heyra að margir Íslendingar virtust
þekkja vel til Íslendingabyggða í
Kanada. Eðlilega ber mikið á sam-
bandi Íslands við hin Norðurlöndin
og tengslin við Bandaríkin virðast
einnig vera nokkuð sterk en minna
ber á sambandi við Kanada. Það er
hins vegar meira en ætla mætti við
fyrstu sýn.“
Uppruninn kallar
Jason segir að tilgangurinn með
dvölinni hafi verið að kynnast upp-
runanum og næsta skref sé að
kynnast fleiri ættingjum. „Íslenski
uppruninn skiptir mig meira máli en
sá þýski og írski vegna þess að afi
og amma í föðurætt féllu snemma
frá og ég kynntist aðeins afa og
ömmu í móðurætt. Ég var yngsta
barnabarn þeirra og tengslin við ís-
lenska upprunann voru einu upp-
runatengslin sem ég kynntist í
æsku. Þau töluðu alltaf íslensku
hvort við annað og héldu málinu auk
þess við með því að lesa fyrir hvort
annað á íslensku. Ég skil orðið svo-
lítið í íslensku og get sagt nokkur
orð. Mig langar til þess að læra mál-
ið og tek hugsanlega íslenskukúrsa
við íslenskudeild Manitoba-háskóla
samfara arkitektanáminu. Svo er
líklegt að ég komi aftur til Íslands
næsta sumar. Uppruninn kallar.“
Ótrúlegar breytingar
Stöðugt fjölgar fólki af
íslenskum ættum í
Vesturheimi sem sækir
Ísland heim um lengri
eða skemmri tíma.
Steinþór Guðbjartsson
hitti Kanadamanninn
Jason Hare frá Mani-
toba áður en hann hélt
aftur til síns heima.
Njóli Félagarnir Hrafnkell Sigurðsson, Jason Hare og Hallur Karl Hinriksson leggja til atlögu við njóla í Gunnarsholti í sumar.
Veiði Jason veiddi m.a. karfa á
stöng á Faxaflóa.
Félagar Jason Hare með verkstjóra sínum og vini, Kjartani Benediktssyni,
í fræverkunarstöð Landgræðslunnar í Gunnarsholti.
Í HNOTSKURN
» Kanadamaðurinn JasonHare er af íslenskum ætt-
um og vann á Íslandi í sumar
til að kynnast uppruna sínum.
» Forfeður hans áttu hvorkií sig né á á Íslandi fyrir
rúmri öld og þegar þeir komu
til Kanada fannst þeim þeir
vera komnir í paradís.
» Jason segir ótrúlegt að sjáhvað Íslendingar hafi það
yfirleitt gott og hvað það hafi
tekið þá stuttan tíma að kom-
ast á hátt velmegunarstig.
STEFAN V. Benediktson, sonarsonur fjalla-
skáldsins Stephans G. Stephanssonar, flytur
ræðu um hálfrar aldar reynslu sína í olíu-
iðnaðinum víða um heim og tengsl sín við Ís-
land á þjóðræknisþingi Þjóðræknisfélags Ís-
lendinga í Þjóðmenningarhúsinu á
fimmtudag.
Nokkrir erlendir gestir af íslenskum upp-
runa verða á þinginu. Fyrir utan Stefan
koma Stefan J. Stefanson, Eric Stefanson,
Kristjan Stefanson, Ernest Stefanson og
Claire Gillis frá Manitoba og Magnus Olafson
og Robert Olafson frá Norður-Dakóta.
Aðalfundur ÞFÍ hefst í Þjóðmenning-
arhúsinu klukkan 15:00 nk. fimmtudag og
þjóðræknisþingið byrjar klukkan 16:00 á
sama stað.
Erlendir gestir á þjóðræknisþingi
Morgunblaðið/Steinþór
Tengiliður Stephan fyrir framan hús afa síns í Markerville.
MÁLÞING um kanadíska frum-
byggja- og landnemamenningu
verður haldið í Salnum í Kópavogi
á laugardag og er hluti kan-
adískrar menningarhátíðar sem nú
stendur yfir í Kópavogi.
Á málþinginu verða flutt nokkur
erindi um menningu frumbyggja
og landnema í Kanada og sam-
skipti þeirra. Það hefst klukkan
10:00 en þá setur Anna Blauveldt,
sendiherra Kanada á Íslandi, mál-
þingið. Erindi flytja Viðar Hreins-
son bókmenntafræðingur, Gísli
Pálsson mannfræðingur, Björk
Bjarnadóttir umhverfisþjóðfræð-
ingur, Garðar Baldvinsson bók-
menntafræðingur, Gísli Sigurðsson
rannsóknarprófessor og Ásta Sól
Kristjánsdóttir verkefnisstjóri.
Boðið verður upp á pallborðs-
umræður og spurningar úr sal.
Fundarstjóri verður Salvör Nor-
dal heimspekingur.
Málþingið er haldið í samstarfi
við ReykjavíkurAkademíuna. Það
fer fram á íslensku og eru allir
velkomnir en tilkynna þarf þátt-
töku á salurinn@salurinn.is eða í
síma 5 700 400.
Kanadísk frumbyggja-
og landnemamenning