Morgunblaðið - 21.11.2006, Blaðsíða 25

matur
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. NÓVEMBER 2006 25
Rúnar Kristjánsson áSkagaströnd fylgdist með
hræringum í Háskólanum á Bifröst:
Runólfur rektor er farinn,
ráðvilltur nemendaskarinn.
En muna skal þá
og minna það á
að margur til biskups er barinn!
Ljóðmæli Jóns Arasonar biskups
komu út fyrir jólin. Í inngangi er
rifjuð upp vísa þar sem Jón minnist
á æskustöðvar sínar og gefur í skyn
að kotbýlið Grýta sé jafndýrt og
helstu höfuðból Eyjafjarðar í
bændaeign:
Ýtar buðu Grund og Grýtu,
Gnúpufell og Möðruvelli,
en ábótinn vill ekki láta
Aðalból, nema fylgi Hólar.
Ferskeytlan er alkunn sem Jón
kastaði fram þegar honum var
birtur dauðadómur:
Vondslega hefur oss veröldin blekkt,
vélað og tælt oss nógu frekt,
ef eg skal dæmdur af danskri slekt
og deyja svo fyrir kóngsins mekt.
pebl@mbl.is
VÍSNAHORNIÐ
Af
biskupum
Eftir Heiðu Björgu Hilmisdóttur
Það er eitthvað ferskt við sí-trónur, enda eru þær notaðarí fjöldann allan af réttum
bæði með kjöti, fiski, grænmeti og í
marga drykki og kokteila eru sítrón-
ur ómissandi.
Sítróna er ávöxtur sítrustrés og er
uppruninn í Kasmír en barst til Kína
fyrir fjögur þúsund árum. Þaðan
barst þessi rándýra munaðarvara til
Evrópu. Lengi vel var sítrónan afar
sjaldgæf. Á síðustu öld komst fólk að
því að hún gat læknað skyrbjúg og
þannig fékk þessi skærguli súri
ávöxtur það hlutverk að verða eins-
konar fyrirbyggjandi meðal á sigl-
ingum sjómanna á langsiglingum.
Þannig barst hún fyrst hingað á
norðurslóðir.
Sítróna vex aðallega í hitabeltis-
löndum og heitum löndum en sí-
trónutréð getur orðið allt að 6 metra
hátt. Bestar eru sítrónur ef þær hafa
fengið að þroskast á trénu, en al-
gengt er að sítrónur sem sendar eru
til Norður-Evrópu séu tíndar græn-
ar og látnar þroskast á leiðinni og ná
þar með sínum fagurgula lit. Safi sí-
trónunnar er mjög súr og því er erf-
itt að borða sítrónur einar sér, en sí-
trónan inniheldur 5% sítrussýru og
sýrustig er á bilinu 2 til 3. Sítrónu-
sýra er ekki mjög góð fyrir tennur
þar sem hún er mjög glerungseyð-
andi og því þarf að neyta þeirra hófi,
sérstaklega ef þær eru borðaðar ein-
ar sér. Það er einmitt sítrónusýran í
flestum svaladrykkjum sem er tönn-
um ekki mjög vinveitt og því er ráðið
frá mikilli drykkju á þeim. Sítrónur
eru mjög ríkar af C-vítamíni en
skortur á því veldur einmitt skyr-
bjúg. C-vítamín er einnig talið geta
spornað gegn kvefi og haft jákvæð á
hrif á ónæmiskerfið og heilsu fólks.
Niðurlagðar sítrónur
Að sjóða niður sítrónur er algengt í
Afríku. Þá eru sítrónurnar soðnar
niður heilar og borðaðar með mat
eða settar út í salöt eða kús kús.
Þetta er sannarlega svolítið fram-
andi og skemmtileg tilbreyting, auk
þess sem niðursoðnar sítrónur eru
gullfallegt borðskraut. Hins vegar
er mikilvægt að nota lífrænt rækt-
aðar sítrónur alltaf þegar hýðið er
notað og sérstaklega eins og hér þar
sem hýðið allt er borðað. Ef ekki fást
lífrænt ræktaðar sítrónur þarf að
þvo sítrónuna vel með sápuvatni og
þerra vandlega.
1 l vatn
1 dl salt
½ l hvítvínsedik
2 dl sykur
límónublöð (þurrkuð eða fersk)
2 kg sítrónur
Setjið vatn, salt, edik og sykur í
pott og sjóðið í 1 mínútu. Setjið sí-
trónurnar í hreina stóra krukku eða
krukkur og dreifið límónublöðunum
hér og þar með. Hellið heitum leg-
inum yfir og lokið krukkunum.
Tilbúið til neyslu eftir nokkrar vik-
ur.
Morgunblaðið/Kristinn
Ljúffengt Að sjóða niður sítrónur er algengt í Afríku. Þá eru sítrónurnar
soðnar niður heilar og borðaðar með mat eða settar út í salöt eða cous cous.
Súrar og góðar sítrónur
Gott Sítróna fer vel með cous cous.