Morgunblaðið - 10.03.2007, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. MARS 2007 23
LANDIÐ
góða verslun og almennt heilstætt
samfélag. „Hér vorum við því sátt við
að setja okkur niður og ala upp börn-
in okkar.“ Þau hjónin eiga íbúð í
Kópavogi sem þau hafa hug á að selja
og kaupa hentugt húsnæði á
Hvammstanga.
Vel gekk að ráða fólk
Leó Örn segir frá starfsemi sjóðs-
ins. Stofnun Fæðingarorlofssjóðs
byggist á lögum sem tóku gildi 1. jan-
úar 2001 og snýst um að veita for-
eldrum jafna möguleika á að vera
með nýfæddum börnum sínum fyrstu
misserin. Við upphaf höfðu feður að-
eins eins mánaðar orlofsrétt, sem óx
árlega. Frá 2004 hafa feður tekið allt
að 90% rétt sinn til orlofs. Fyrst var
ekki hámark á greiðslum, en nú er
heimilt að greiða allt að 518 þúsund
krónur á mánuði. Réttindi feðra hafa
m.a. mikinn hvata fyrir mæður til að
efla stöðu sína á vinnumarkaði. Nú
geta foreldrar tekið orlofið út í einu
lagi eða í hlutum, á allt að 18 mán-
uðum.
Fæðingarorlofssjóður heyrir undir
Vinnumálastofnun, og er ein starfs-
stöð hans í Reykjavík, en níu skrif-
stofur eru á landsbyggðinni, þar sem
fólk getur fengið þjónustu. Staðsetn-
ing Fæðingarorlofssjóðs á Hvamms-
tanga er mikið heillaspor, að mati
Leós Arnar. „Hér er mjög góð starfs-
stöð sem er leigð af Kaupfélaginu.
Starfsfólkið er nú tíu manns, og er
flest með háskólamenntun. Ýmsir
höfðu áhyggjur af því að erfitt yrði að
fá hæft starfsfólk á svo litlum stað, en
svo reyndist alls ekki, um 40 manns
sóttu um þessi störf. Starfsemi sjóðs-
ins hefur víðtæk áhrif í litlu sam-
félagi, má nefna póstþjónustuna á
staðnum, en sjóðurinn fær og sendir
hundruð bréfa á viku. Eins er gott
samstarf við læknana á staðnum, en
þeir koma að yfirlestri sjúkragagna
sem fylgja umsóknum,“ segir hann.
Fólk getur nálgast upplýsingar um
rétt sinn með heimsókn á heimasíðu
sjóðsins, www/faedingarorlof.is, eða
með símtölum og gengur afgreiðslan
hratt fyrir sig að sögn forstöðu-
mannsins.
Eftir Karl Á. Sigurgeirsson
Hvammstangi | „Ég þekkti ekkert til
þessa héraðs, Vestur-Húnavatns-
sýslu, og hafði aðeins einu sinni kom-
ið til Hvammstanga í keppnisferð,
sem unglingur,“ segir Leó Örn Þor-
leifsson sem tekið hefur við starfi for-
stöðumanns Fæðingarorlofssjóðs á
Hvammstanga.
Hann segist hafa hugleitt að sækja
um þegar starfið var auglýst en ekki
orðið úr því. „Þegar það var svo aug-
lýst í annað sinn, höfðum við skoðað
málin, m.a. kynnt okkur innviði sam-
félagsins í héraðinu. Við sáum að
þetta höfðaði vel til okkar,“ segir Leó
Örn. Vísar hann til þess að á
Hvammstanga er boðið upp á góða
alhliða þjónustu, leik- og grunnskóla
með réttindafólki, góða íþróttaað-
stöðu, víðtæka heilbrigðisþjónustu,
Feður nýta
90% réttar síns
Forstöðumaður Fæðingarorlofssjóðs
ánægður með starfið á Hvammstanga
Morgunblaðið/Karl Á. Sigurgeirsson
Forstöðumaður Leó Örn Þorleifs-
son stýrir starfi Fæðingarorlofs-
sjóðs á Hvammstanga.
Eftir Atla Vigfússon
Þingeyjarsveit | „Það eru óvenju
margar geitur með tvo kiðlinga
þetta árið og það er sjaldan sem
frjósemin hefur verið svona mikil,“
segir Grímur Vilhjálmsson, bóndi
á Rauðá, en í geitahúsinu er fullt
af ungviði sem leikur sér um garða
og krær.
„Burðurinn fer að verða búinn
og við erum með geitur hér í
tveimur hólfum í húsinu. Stóru
kiðlingarnir sem eru elstir eru sér
með mæðrum sínum, en þeir þurfa
að hafa gott pláss til þess að
hreyfa sig,“ segir hann.
Grímur hefur mikla reynslu af
geitabúskap en hann hefur nú búið
í rúmlega fjörutíu ár samfellt með
þennan stofn. Rauðá er eini bær-
inn í Suður-Þingeyjarsýslu þar
sem rekið er geitabú. Geitur voru
á Rauðá eins og mörgum öðrum
bæjum á fyrri hluta síðustu aldar
en það var árið 1941 sem geita-
stofninn var felldur þar í fjárskipt-
um. Upp úr því var geitalaust á
Rauðá í nær 25 ár, en svo var
byrjað aftur og hafa verið þar
geitur allar götur síðan.
Geiturnar vekja jafnan mikla at-
hygli og koma skólabörn á hverju
ári í Rauðá til þess að skoða þenn-
an búpening sem verður að teljast
sjaldgæfur á sveitabæjum nú á
dögum. Grímur segir að auðvitað
sé ekki mikið upp úr þessu að hafa
en það sé mjög gefandi að vera
með þessar skepnur sem eru
skemmtilegar og skynsamar.
Eldri ráðast á þær yngri
Athyglisverð stéttaskipting er í
hjörðinni og fylgir hún aldri en er
ekki bundin við kyn. Eldri geitur
ráðast á þær yngri á húsi og reka
hornin í þær. Sem ráð við árásum
eldri geitanna er helst fyrir þær
yngri að leggjast en aðrar geitur
ráðast ekki á liggjandi geit. Ann-
ars eru geiturnar miklar mæður
og kiðin ganga undir á víxl og
sjúga aðrar geitur.
„Þetta eru aðallega huðnur,“
segir Grímur og segir lítið um
hafra í kiðlingahópnum. „Hafurinn
hér núna er ungur, en við höfðum
áður gamlan sem var orðinn erf-
iður viðureignar og því var hann
felldur. Hornin voru gríðarstór.
Alltaf er erfitt að fá hafra sem eru
alveg óskyldir en það hefur verið
reynt að víxla höfrum milli bæja,
en það er ekki hægt endalaust í
svona litlum stofni.“
Ekki er að sjá annað en að geit-
urnar hafi það mjög gott á húsinu
því þær eru þriflegar auk þess
sem elstu kiðlingarnir hafa kassa
til þess að príla á. Úti í náttúrunni
kunna geitur vel við sig í klettum
og þess vegna setur Grímur kassa
í króna hjá þeim til þess að full-
nægja þeirri þörf að klifra og
príla.
Margar geiturnar á Rauðá eru tvíkiða
Morgunblaðið/Atli Vigfússon
Geitabóndi Grímur Vilhjálmsson, bóndi á Rauðá, stundar geitabúskap sér
til ánægju. Kiðlingarnir vekja alltaf athygli barna sem koma í heimsókn.
Skemmtilegt að
búa með geitur
Í HNOTSKURN
»Bærinn Rauðá stendurvestan í Fljótsheiði beint
austur frá Goðafossi.
»Geitagrautar, geitaostar,geitasmjör og geitaskyr
var algeng fæða á þeim bæjum
þar sem voru geitur.
»Mjólkurskeið geita er 10til 11 mánuðir og er geita-
mjólkin sögð góð til drykkjar.
»Þel geita er verðmætt oger með fínustu náttúru-
legu trefjum sem völ er á.
LEÓ Örn Þorleifsson var ráðinn
forstöðumaður Fæðingarorlofs-
sjóðs í lok síðasta árs en þá var sjóð-
urinn nýstaðsettur á Hvamms-
tanga.
Leó er fæddur 1975, fæddur og
uppalinn á Akureyri. Hann lauk
skólagöngu í MA með stúdentsprófi
1995. Útskrifaður frá HÍ í júní 2006
sem lögfræðingur.
„Á Akureyri eru mínar rætur, og
einnig konu minnar, Ölmu Láru
Hólmsteinsdóttur. Við eigum sam-
an eitt barn, og annað á leiðinni.
Einnig eigum við sitt hvort barnið
frá fyrri samböndum,“ segir Leó
Örn. Með námi vann hann hjá Toll-
stjóranum í Reykjavík í tvö ár, og á
síðasta námsári við sjúkratrygg-
ingasvið Tryggingastofnunar rík-
isins, m.a. við úrvinnslu á vinnuslys-
um.
Hann lék handbolta með KA sem
urðu bikarmeistarar 1995 og 1996
og Íslandsmeistarar 1997. „Ég hef
áhuga á að hefja aftur íþróttastarf,
þegar tími vinnst til. Krakkarnir í
6. til 9. bekk Grunnskóla Húnaþings
vestra hafa skriflega óskað eftir að
ég komi að þjálfun þeirra í hand-
bolta, en aðalgrein íþrótta hér hef-
ur verið körfubolti, ásamt sundi og
frjálsíþróttum. Á Hvammstanga er
mjög góð aðstaða til íþróttaiðk-
unar, sundlaug og íþróttahús, þar
er reyndar ekki löglegur hand-
boltavöllur. Mér þykir afar vænt
um þessa áskorun krakkanna og er
að íhuga að bregðast við henni þeg-
ar fer að hægjast um í vinnu.“
Skorað á forstjórann að þjálfa