Morgunblaðið - 14.04.2007, Side 46

46 LAUGARDAGUR 14. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÍSLENSKA hagkerfið hefur vax-
ið síðustu ár í risaskrefum sem eiga
ekki sinn líka í hinum vestræna
heimi. Þetta hefur
aðeins verið hægt
með því að sækja til
útlanda vinnuafl til
að manna störfin
sem hafa orðið til.
Til landsins hafa
komið um 20 þúsund
manns síðustu tvö ár, aðallega frá
nýju aðildarríkjum Evrópusam-
bandsins í Austur-Evrópu. Eðlilega
er spurt: hvaða áhrif hefur þetta á
launaþróun á innlendum vinnumark-
aði og hvað gerist þegar harðnar á
dalnum og störfum fækkar? Er nær-
tækt að benda á nýja efnahagsspá
Seðlabankans, þar sem fram kemur
að á næstu árum muni 6.000 manns
missa vinnuna.
Í því samhengi er líka rétt að
minna á að útlendingar sem hingað
koma í þenslunni eru ekki bara
vinnuafl sem við Íslendingar höfum
við höndina þegar okkur hentar,
heldur eru þeir fyrst og fremst fólk
sem á sín réttindi eins og við hin.
Þótt búast megi við að margir fari
aftur úr landi þegar um hægist
verða þeir örugglega líka fjölmargir
sem munu kjósa að setjast hér að og
leita eftir vinnu í samkeppni við þá
sem fyrir eru. Að þessu þarf að
hyggja strax.
Við mat á hugsanlegum áhrifum
skiptir verulegu máli umfangið á
innflutningnum. Til samanburðar vil
ég nefna Bretland. Þangað hafa
komið um 500 þúsund manns frá
nýju ESB-ríkjunum síðan vinnu-
markaður þeirra opnaðist 2004. Það
jafngildir því að til Íslands hefðu
komið um 2.500 manns en ekki
20.000. Á tveimur árum hafa komið
að höfðatölu til 8 sinnum fleiri er-
lendir verkamenn en komu til Bret-
lands á þremur árum og er þá miðað
við frá nýju ESB-löndunum. Um-
fangið hér á landi sem átta sinnum
meira.
Guardian greinir frá því í vef-
útgáfu sinni föstudaginn 30. mars að
áhrifin af hinum mikla innflutningi
vinnuafls frá löndunum 10 til Bret-
lands séu hugsanlega farin að þrýsta
niður launum láglaunafólksins og
stuðla að auknu atvinnuleysi ófag-
lærðra verkamanna. Greinir blaðið
frá því að Tony Blair forsætisráð-
herra hafi verið greint frá þessum
áhyggjum. Nefndur er sérstaklega
Turner lávarður, sem var formaður
svonefndar láglaunanefndar og að
hann hafi sagt Blair frá því að nýj-
ustu gögn gæfu þetta til kynna. Ótt-
ast er að af þessu leiði að erfiðlega
muni ganga að hækka lágmarks-
launin, sem eru lögbundin í Bret-
landi, en launamunur fer vaxandi í
landinu. Rétt er að taka fram að
ennþá hafa opinberir efnahagsaðilar
ekki staðfest sambandið milli lækk-
andi launa og innflytjenda frá Aust-
ur-Evrópu, en engu að síður hafa
hátt settir menn það miklar áhyggj-
ur af málinu út frá þeim gögnum
sem fyrir liggja að forsætisráð-
herranum hefur verið formlega gert
viðvart.
Í ljósi þess að umfangið hér á
landi er átta sinnum meira er líklegt
að vandinn verði að sama skapi meiri
og að það muni koma fram mjög
fljótt, sérstaklega ef efnahagsspá
Seðlabankans reynist á rökum reyst
og að störfum fækki um 6.000 á
skömmum tíma. Þessar aðstæður
eru líklegar til þess að stuðla að
lækkandi launum og þá helst hjá
ófaglærðum, ef ályktað er út frá fyr-
irliggjandi upplýsingum frá Bret-
landi.
Í skýrslu Þóru Helgadóttur, hag-
fræðings hjá Kaupþingi, sem birt
var í janúar sl., kemur fram að er-
lent vinnuafl í Bretlandi og Svíþjóð
þiggi lægri laun en innlent og að vís-
bendingar megi greina í þá veru að
það sama sé að gerast hér á landi.
Bendir hún m.a. á að samkvæmt
upplýsingum frá Hagstofu Íslands
hafi launakostnaður lækkað í bygg-
ingariðnaði og mannvirkjagerð öf-
ugt við þróunina í öðrum geirum at-
vinnulífsins. Þetta séu einmitt þau
störf sem erlent vinnuafl hafi að
mestu fyllt. Þessi ábending Þóru
vekur upp þá spurningu hvort ís-
lenska þjóðfélagið sé að verða stétt-
skipt að því leyti að erlent vinnuafl
sinni illa launuðum störfum og fái
jafnvel lægri laun en íslenskir
starfsmenn fyrir vinnu sína. Mun sú
þróun halda áfram á næstu árum og
andstæður skerpast, sérstaklega í
versnandi efnahagsástandi?
Ég held að fyllsta ástæða sé til
þess að taka málefni erlendra starfs-
manna til alvarlegrar umfjöllunar og
athuga hvert stefnir að óbreyttu.
Það er engum til góðs að koma í veg
fyrir umræðuna með stóryrðum.
Lægri laun og
stéttaskipting?
Eftir Kristin H. Gunnarsson
Höfundur er alþingismaður.
ÞAÐ er sérstætt hvernig við Ís-
lendingar vöknum oft upp með and-
fælum þegar við áttum okkur á því að
eitthvað hefur farið úrskeiðis, bæði í
stórum málum og smáum, en það er
mjög skemmtilegt, hreint frábært,
hvernig áhugi lands-
manna á umhverf-
isvernd hefur aukist
á stuttum tíma og
það sjónarmið að
mun betur þurfi að
vanda til verka í allri
umgengni við landið
sjálft, náttúruundrið sem við eigum
öll sameiginlega. Lengur verður engu
einu orkufyrirtæki treyst í þessum
efnum, málið er of vandmeðfarið til
þess. Við verðum að byggja nýtingu
orkunnar í landinu á hinni svokölluðu
grænu hagstjórn eins og til dæmis
Illugi Gunnarsson, frambjóðandi
Sjálfstæðisflokksins til komandi al-
þingiskosninga, hefur orðað það svo
vel. Við þurfum að vinna allt í þessum
efnum út frá skynsemi og með það
fyrir augum að við elskum bæði land-
ið okkar og fólkið okkar og látum
landið njóta vafans, líkama íslenskrar
þjóðar vonandi um aldir alda.
Við eigum að verja fossa og ár eins
og kostur er, verja heiðar og sér-
stæða náttúru, sækja meira í orku-
safn okkar neðan jarðar, í háhita og
gufuafl. Við þurfum að hafa mark-
vissa stefnu, en ekki stopp. Stefnu
sem er boðleg bæði landi og þjóð, var-
færni og tillitssemi. Enginn hefur
leyfi til að breyta listaverki Kjarvals
og við eigum að hafa mjög takmarkað
vald til þess að breyta landinu á
kostnað framtíðarinnar, en við getum
ekki útilokað að nýta afl og auð lands-
ins, meginástæðu þess að íslensk þjóð
er til og verður til.
Í mörgu getum við tekið okkur tak
strax og þá er að ráðast í það. Það er
til að mynda skelfilegt hvernig Hellis-
heiðin er að verða hálfgert flugnanet
af raflínumöstrum og þannig er það
því miður víða á viðkvæmum stöðum,
bæði í byggð og á ferðamannaleiðum.
Stjórnvöld þurfa að taka af skarið og
láta setja allar línur í jörð eða stokka,
vatn eða sjó eins og til dæmis Reykja-
nesbær, Sandgerði og Garður hafa
tekið ákvörðun um á Suðurnesjum.
Það á að gilda um öll viðkvæm svæði
héðan í frá sem línur þarf að leggja
um og það þarf nú þegar að hreinsa
Hellisheiðina og nálæg svæði af „
víradraslinu“, þótt við þurfum á raf-
magninu að halda. Þetta kostar lík-
lega meiri peninga en möstrin, en það
hafa engir reiknað það út nema
„hagsmunaaðilarnir“, orkufyrirtækin
sjálf. Framtíðin krefst þess að þessi
fórnarkostnaður verði viðurkenndur.
Hellisheiðin og nágrenni á ekki að líta
út eins og austurevrópsk iðn-
aðarborg, eða bandarísk borg með
óendanlega ósmekklegum rafmagns-
flækjum. Byrjum á því að hreinsa
„fuglanetið“ og járnadraslið á Hellis-
heiði. Úr því að við leggjum strengi í
jörð inn í húsin okkar, af hverju ætt-
um við ekki að gera það sama varð-
andi stolt okkar, íslenska náttúru,
sem er hin stofan á heimili okkar.
Hreinsum Hellisheiðina strax og
höldum síðan áfram með hreint borð,
allar línur í jörð, stokka eða sjó.
Allar línur í jörð eða stokka
Eftir Árna Johnsen
Höfundur skipar 2. sætið á
lista Sjálfstæðisflokksins í
Suðurkjördæmi.
LIFANDI land er tákn fyrir iðandi
mannlíf í lifandi landi þar sem frelsi til
athafna fær notið sín. Í stefnu hreyf-
ingarinnar er sérstök
áhersla lögð á jöfnun
búsetuskilyrða þar
sem sjálfbær nýting
lands og sjávar er höfð
að leiðarljósi og eigna-
réttur virtur. Auðlindir
geti þó enginn átt. Þær eru ekki einu
sinni þjóðareign, heldur sameiginleg
verðmæti sem okkur hefur verið trúað
fyrir á meðan við erum hér. Þetta við-
horf er í góðu samræmi við hugtakið
sjálfbæra þróun sem svo margir hafa
tamið sér að nota en því miður aðeins í
orði en ekki á borði.
Hvað er sjálfbær þróun?
Hugtakið sjálfbær þróun nær yfir
það að fullnægja þörfum samtíðar án
þess að skerða möguleika komandi
kynslóða til að mæta sínum þörfum.
Sjálfbær þróun byggist á þremur
grundvallarþáttum. Þeir eru nátt-
úruvernd, efnahags- og félagsmál.
Þessa þrjá þætti þarf að styrkja án
þess að einhver þeirra vaxi á kostnað
hinna. Ef hlutfallið raskast of mikið
mun jafnvægi í þjóðarbúskapnum og í
þjóðarsálinni fara úr skorðum. Hug-
takið sjálfbær þróun er viðurkennt,
ekki nýtt af nálinni og ekki einu sinni
íslenskt.
Hugmyndafræði gömlu flokkanna á
Íslandi hefur margt að geyma sem
gagnast framtíðarsýn um sjálfbæra
þróun. Íslandshreyfingin mun nýta
það besta sem þar er að finna og
tengja nýrri hugsun um velferð og
frumkvæði fólks til góðra verka. Hér
skal þó undirstrikað að náttúruvernd
verður í fyrirrúmi hjá hinum nýja
stjórnmálaflokki. Sú sérstaka áhersla
mun ekki skekkja myndina, heldur
rétta hana af. Gömlu áherslurnar hafa
skekkt þá mynd sem flestir vilja sjá.
Byggðamál
Ekki hefur farið fram hjá neinum,
þrátt fyrir bættan efnahag, að misrétti
hefur aukist á Íslandi undanfarið og
búseturöskun valdið skaða. Þessi staða
er engin tilviljun. Umgjörðin er skökk.
Við hjá Íslandshreyfingunni höfum
síður en svo á móti því að einhverjir
efnist, það ætti að koma öllum til góða
ef rétt er á haldið. Það má þó aldrei
verða á kostnað náttúrunnar eða bú-
setuskilyrða. Við viljum þó ekki ákveða
hvar hver á að búa og við hvað hver
starfar. Við treystum fólki til að ákveða
slíkt sjálft.
Til að ná fram breyttu viðhorfi þarf
að bæta ímynd landsbyggðarinnar,
leggja áherslu á betri menntun í víðum
skilningi, bæta samgöngur og jafna
búsetuskilyrði. Grundvallarskilyrði er
að greiðar leiðir verði að byggða-
kjörnum þar sem nauðsynlega þjón-
ustu er að fá. Ný hugsun í anda lifandi
lands mun breyta ímyndinni, en til
þess þarf þjóðin að vinna saman. Ís-
land allt er land tækifæranna.
Alþingi og lýðræði
Til þess að geta tekið afstöðu til
mála þarf upplýsta umræðu í þjóð-
félaginu áður en stórar ákvarðanir eru
teknar, ekki innantóm slagorð og skít-
kast. T.d. hafa íslensk stjórnvöld og al-
þingismenn svikist undan í því að upp-
lýsa um kosti og galla einstakra
ákvarðana. Flestir ráðamanna hafa
ekki einu sinni fyrir því að skoða þau
svæði sem ákveðið er að fórna á altari
stóriðjunnar. Að fara gegn grundvall-
arreglum lýðræðisins í slíkum málum
er mjög alvarlegt og ætti ekki að líð-
ast.
Til að endurheimta virðingu Alþing-
is þarf ýmsu að breyta, m.a. því að inn-
an flokka geti talist eðlilegt í sumum
málum að farið sé á svig við vilja meiri
hluta þingflokks. Að rekast illa í flokki,
eða að vera trúr sannnfæringu sinni í
einstökum málum er tvennt ólíkt.
Skoðanaskipti ættu aldrei vera
þannig að alþingismenn starfi eins og
áhorfendur á fótboltavelli þar sem
hver heldur með sínu liði á hverju sem
gengur og engin virðing borin fyrir
andstæðingunum. Við hjá Íslands-
hreyfingunni – lifandi landi viljum ekki
hafa Alþingi Íslendinga þannig.
Vinstri, hægri snú …
Margir kjósendur treysta ekki sín-
um gamla flokki lengur af ýmsum
ástæðum, m.a. í umhverfismálum.
Þarna er tómarúm og þar hefur Ís-
landshreyfingin ætlað sér stórt hlut-
verk. Að bjóða fram til Alþingis á öllu
landinu er stór ákvörðun. Sú ákvörðun
er til komin af illri nauðsyn. Hálendið
og Ísland allt er í mikilli hættu.
Ánægjulegt er þó að þjóðin er að
vakna til umhverfisvitundar og að slík
sjónarmið hafa nú fengið rými í öllum
flokkum, en það mun ekki duga. Í
Samfylkingunni, Frjálslynda- Fram-
sóknar- og Sjálfstæðisflokknum er
ennþá til staðar ótrúlegt fylgi við stór-
iðjuáform. Höfum hugfast að „hófleg
stóriðja“ er ekki til.
Ef þú ert einlægur náttúruvernd-
arsinni en ekki mjög vinstrisinnaður
þá er kominn nýr valkostur fyrir þig,
valkostur um lifandi land. Þótt flestir
séu farnir að veifa grænum flöggum
þá liggur fyrir að enn er veðjað á
mengandi stóriðju í skjóli atvinnu-
sköpunar. Um leið og stóriðja býðst í
einhverju byggðarlaginu munu hin
fögru áform bresta. Stóriðjublindan er
ekki læknuð.
Íslandshreyfingin – lifandi land er
flokkur til framtíðar. Umhverf-
ishraðlestin er komin í gang. Það er
ekki of seint að stökkva upp í með Óm-
ari og Margréti. Setjum X við I og
njótum ferðarinnar.
Hvað er Íslandshreyf-
ingin – lifandi land?
Eftir Snorra Sigurjónsson
Höfundur er lögreglufulltrúi og
er í bráðabirgðastjórn Íslands-
hreyfingarinnar – lifandi lands.
Björn Daníelsson, lögg. fasteignasali
Opið hús - Katrínarlind 5
Þverholti 14 | 101 Reykjavík | Sími 595 9000 | Fax 595 9001 | www.holl.is | holl@holl.is
Upphituð bílageymsla og fleira. Verð 24,6 millj.
Laus til afhendingar fljótlega.
tákn um traust
Ítarlegri upplýsingar liggja fyrir
á skrifstofu Hóls, Þverholti 14.
Upplýsingar gefur Stefán Bjarni Bjarnason
í s. 694 4388.
Í dag laugardag sýnum við frá kl. 15-16
glæsilega 96 fm íbúð á efstu hæð í lyftublokk við
Katrínarlind 5 í Grafarholtinu.
Lúxusíbúðir. Opið hús í dag frá kl. 13.00 til 14.00.
Stórglæsileg ný, 100 fm endaíbúð á 2. hæð í nýju vönduðu húsi í miðbæ
Hafnarfjarðar. Íbúðin er til afhendingar strax, fullbúin með parketi á gólfum.
Glæsilegar innréttingar, arkitektateiknuð íbúð. Granítborðplötur og sólbekkir
í stofu. Sérinngangur, forstofa, vandaður skápur, þvottaherbergi inn af for-
stofu, vaskaborð þar. Hol: tölvuaðstaða með borði, skápur. Björt falleg
stofa, útgengi út á s-v.svalir. Rúmgott svefnherbergi með skáp, gott barna-
herbergi með skáp, glæsilegt baðherbergi, baðkar m. sturtu. Flísar í hólf og
gólf. Rúmgóð sérgeymsla í kjallara. Húsið er steypt og klætt að utan. Sér-
bílastæði. Frábær staðsetning, útsýni m.a. yfir höfnina. Öll þjónusta innan
handar. Sjón er sögu ríkari. Verð 28,5 millj
Hlynur sölumaður verður á staðnum, s. 698-2603.
Bæjarhrauni 10 • Hafnarfirði • Sími 520 7500 • www.hraunhamar.is
Strandgata 43 - Hf.
Opið hús í dag