Morgunblaðið - 14.04.2007, Qupperneq 49

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. APRÍL 2007 49
✝ Bergþóra Páls-dóttir var fædd
að Veturhúsum við
Eskifjörð 28. janúar
1918. Hún andaðist
27. mars sl. að Ási í
Hveragerði. For-
eldrar hennar voru
Páll Þorláksson frá
Keldunúpi á Síðu, f.
9. júní 1877, d.
1940, bóndi í Vetur-
húsum og kona
hans Þorbjörg
Kjartansdóttir frá
Eskifjarðarseli, f.
12. apríl 1882, d. 1962. Bergþóra
átti níu systkini: Magnús, f.
28.10. 1926, búsettur á Egils-
stöðum, og þau sem látin eru:
Emerentsíana Kristín, f. 23.4.
1900, d. 1993; Ólafur, f. 29.9.
1901, d. 1984; Kjartan, f. 26.6.
1903, d. 1986; Arnbjörg, f. 3.8.
1905, d. 1932; Pétur Björgvin, f.
19.09. 1912, d. 1989. Páll, f. 26.6.
1910, d. 1999; Björgólfur, f.
10.10. 1913, d. 1981, og Steinþór,
f. 3.10. 1922, d.
1962. Bergþóra bjó
ásamt Páli bróður
sínum að Eskifjarð-
arseli frá árinu
1945 til ársins 1971,
en þá lentu þau í
bílslysi og urðu að
bregða búi. Páll
lamaðist upp að
hálsi í slysinu og
Bergþóra náði ekki
fullri heilsu eftir
það. Eftir Bergþóru
komu út barnabæk-
urnar „Giggi og
Gunna“ og „Drengirnir á
Gjögri“. Þá birtust frásagnir
hennar í ýmsum tímaritum og
barnabækur í handriti voru lesn-
ar í Ríkisútvarpinu. Einnig samdi
hún mörg ljóð um menn og mál-
efni og ekki síst um sveitina sína
sem hún unni mjög. Berþóra
dvaldi hin síðari ár að hjúkr-
unarheimili Áss í Hveragerði.
Bergþóra verður jarðsungin
frá Eskifjarðarkirkju í dag kl. 14.
Það var þreytt kona sem lagðist til
sinnar hinstu hvílu hinn 27. mars eft-
ir langan og strangan vinnudag. Ef-
laust var hún ferðbúin. Bergþóra
ólst upp í stórum systkinahópi og
hætt er við að oft hafi verið þröng á
þingi með svo stóran hóp. Barns-
skónum var slitið í Veturhúsum,
skólagangan var farkennsla heima,
hálfan mánuð í senn, nokkrum sinn-
um á vetri fram að fermingu. Síðar á
lífsleiðinni urðu þessi uppvaxtarár í
Veturhúsum henni óþrjótandi upp-
spretta hugmynda er hún hóf að
skrifa sögur er byggðust á minning-
um hennar. Húsmóðurstörf urðu síð-
ar hlutskipti Bergþóru. Árið 1945
keyptu þau Páll bróðir hennar jörð-
ina Eskifjarðarsel sem stóð handan
Eskifjarðarár gegnt Veturhúsum og
fluttu þangað ásamt móður sinni
Þorbjörgu. Eftir lát hennar bjuggu
þau Páll og Bergþóra tvö í Seli, en
fjöldi sumarbarna átti hjá þeim dvöl í
lengri eða skemmri tíma. Bergþóru,
eða Bergu eins og hún var oftast
kölluð, kynntist ég árið 1971 er ég
hóf sambúð með Eygló bróðurdóttur
hennar. Þá var Berga nýflutt suður
eftir bílslysið sem olli því að systk-
inin urðu að yfirgefa Sel. Páll dvald-
ist í kjölfarið lengi á Landspítalanum
og Reykjalundi, en Berga flutti á
dvalarheimilið Ási í Hveragerði. Í
mörg ár starfaði hún svo hluta úr
degi í eldhúsinu á Ási og eignaðist
þar marga góða vini. Berga tók mér
vel þegar ég kom inn í fjölskylduna
enda prúð kona og hæversk. Eygló
kona mín hafði dvalist öll sumur
bernsku sinnar í Seli og leit Berga á
hana sem hálfgerða dóttur sína og
mig síðar sem hálfgildings tengda-
son. Hún reyndist mér vel og börn-
unum okkar reyndist hún besta
amma sem vakti yfir velferð þeirra
og heilsu, var óspör bæði á gjafir og
góð ráð. Umhyggja hennar var tak-
markalaus. Það var ljóst að hugur
Bergu, á hennar yngri árum, stefndi
á annað en að sinna búskap. Hún tal-
aði um löngun sína til þess að
ferðast, sjá heiminn og læra eitthvað
nýtt, en aðstæður hennar leyfðu það
ekki. Berga var nægjusöm og ákaf-
lega hlý kona. Viðkvæm og gaf gaum
því smáa. Hún hóf ung að stunda rit-
störf. Ein kunnasta frásögn hennar
birtist í bókinni „Eskja – bókin um
Eskifjörð“ (1. bindi bls. 191) en það
er frásögn frá því þegar heimilisfólk-
ið í Veturhúsum bjargaði hópi her-
manna frá því að verða úti veturinn
1941–42.
Það er ekki hægt að minnast
Bergu án þess að nefna Palla bróður
hennar í sömu andrá, svo samrýmd
voru þau og góðir vinir. Þau nutu
samvista þegar færi gafst og reynd-
um við „börnin hennar“ að stuðla að
því að þau hittust eins oft og gerlegt
var. Magnús bróðir þeirra var þeirra
stoð og stytta eftir bílslysið og studdi
þau í gegnum þær breytingar sem
fylgdu í kjölfarið. Á Ási leið Bergu
vel, hafði þar sitt skrifborð og ritvél-
ina góðu sem var henni afar kær
gripur. Við fjölskyldan viljum þakka
öllu því góða fólki sem á Ási starfar
fyrir þess frábæra starf og umönn-
un. Blessuð sé minning Bergþóru
Pálsdóttur.
Jón Símon Gunnarsson.
„Það er kjarnafólk í Kálkinum,
hvort sem er til munns eða handa“,
sagði faðir minn oft, en þar hafði
hann allnokkra hríð annast kennslu
og þekkti því vel til fólksins þar.
Þessi orð hans komu mér í hug þegar
ég fór að festa á blað fáein og fátæk-
leg minningarorð um hana Bergþóru
Pálsdóttur, en í Veturhúsum í Eski-
fjarðarkálki fæddist hún og átti þar
heima til 1944, en síðan í Eskifjarð-
arseli fram til ársins 1971, bjó þar
ágætu búi ásamt Páli bróður sínum,
þótti harðdugleg og myndvirk. Páli
fékk ég færi á að kynnast vel á
Reykjalundi og naut margra góðra
stunda með þeim ljómandi vel gjörða
manni. Bergþóra átti þá og síðar
mörg góð samtöl við mig og það var
gaman að hlusta á frásagnir hennar
og ekki síður kvæðagerð, en flest
okkar samtöl snérust að einhverju
leyti þar um. Bergþóra var einkar
ritfær svo sem dæmin sanna í skrif-
um hennar öllum og ljóðæð átti hún
góða einnig, enda oft fengin til þess
að semja minningar- og afmælisljóð
sem ég fékk gjarnan að heyra og
fara yfir um leið. Í spjalli okkar þá
var á ýmsa aðra strengi slegið, því
Bergþóra var bæði fróð og minnug
vel. En sem gott dæmi um hæfileika
hennar á ljóðasviði læt ég hér fylgja
brot úr ljóði hennar: Hugleiðing á
haustdögum:
Á sumrin þegar sólin lækkar
sígur yfir húmsins ró.
Sumarblómum sífellt fækkar,
söngfugl hljóðnar þá í mó.
Vetur tekur, vetur gefur,
víst á hann sín björtu kvöld.
Norðurljós á bláum boga,
birta þeirra tekur völd.
Ungur heyrði ég um afreksverkið
sem unnið var í Veturhúsum 1942,
þegar bjargað var í hús tugum
brezkra hermanna sem lent höfðu í
ógurlegum hrakningum á Eskifjarð-
arheiði og voru nær dauða en lífi og
sýndi fjölskyldan þar þrek, dug og
alúðarfulla umhyggju svo af bar.
Frásögnin þar af kraftaverki líkust
og þar átti Bergþóra vissulega
verkadrjúgan hlut. Í Eskifjarðarseli
hefðu þau systkin eflaust búið til elli-
ára, ef þau hefðu ekki lent í skelfi-
legu bílslysi 1971 þar sem bæði slös-
uðust alvarlega, Páll lamaðist og
Bergþóra beið þessa aldrei bætur
heldur, en um það var hún fáorð í
okkar samtölum öllum.
Bergþóra átti einlæga trúarsann-
færingu, svo sem þessar ljóðlínur
hennar sanna:
Hlýðum ætíð Herrans kalli,
hann er lækning mild og góð.
Sú var sannfæring hennar, hún
taldi að sú trúarvissa fengi lýst henni
inn á land lifenda. Ég minnist mik-
illar greindarkonu ágætra eiginda og
er þakklátur fyrir öll samtölin sem
við áttum og sem sönnuðu orð föður
míns um kjarnafólkið í Kálkinum.
Þar fór kona hjartahlý og hæfileika-
rík. Blessuð sé björt minning Berg-
þóru Pálsdóttur.
Helgi Seljan.
Bergþóra Pálsdóttir
✝ Guðmundur ÞórBenediktsson
fæddist á Siglufirði
2. janúar 1930.
Hann lést á Dval-
arheimilinu Horn-
brekku 8. apríl síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Benedikt
Einarsson og Mar-
grét Guðmunds-
dóttir. Guðmundur
ólst upp hjá móð-
urforeldrum sínum
Guðmundi Steins-
syni og Þóreyju
Ólafsdóttur. Hálfsystir Guð-
mundar sammæðra er Árndís
Pálsdóttir og hálfsystkin sam-
feðra eru: Sigurður látinn, Guð-
björg, Guðmundur, Einar og
Ragnar.
Guðmundur átti einn uppeld-
isbróður Eirík Sævaldsson, en
þeir voru systrasynir og ólust
upp saman í skjóli ömmu og afa.
Hinn 2. júní 1968 kvæntist
Guðmundur Klöru Jenný Arn-
björnsdóttur. Þau eignuðust tvo
syni, Dag Óskar og Fylki. Dagur
Óskar býr á Ólafsfirði, kvæntur
Maríu Guðmunds-
dóttur, þau eiga
þrjú börn og eitt
barnabarn og Fylk-
ir býr á Akureyri,
kvæntur Mattheu
Sigurðardóttur, þau
eiga þrjú börn. Fyr-
ir átti Klara Arn-
björn Arason, eig-
inkona hans er
Soffía Húnfjörð,
börn þeirra eru sex
og barnabörnin
fjögur.
Guðmundur var á
fyrsta ári þegar hann flutti með
móður sinni til Ólafsfjarðar og
þar átti hann heima alla tíð. Í 50
ár eða alla starfsævi sína vann
Guðmundur sem fulltrúi bæj-
arfógeta.
Guðmundur var lengi félagi í
Rótarýklúbbi Ólafsfjarðar og tók
virkan þátt í starfi Leikfélags
Ólafsfjarðar. Eftir að Guð-
mundur hætti að vinna átti ætt-
fræðin hug hans allan.
Útför Guðmundar verður gerð
frá Ólafsfjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Pabbi minn er fallinn frá.
Annar pabbinn sem ég missi, en
það er sama, þetta er ekki eitthvað
sem venst.
Söknuðurinn er alveg jafnmikill.
Sorgin alveg jafnsár.
Ég geri mér samt alveg grein fyrir
því að tilfinningin sem ég finn er eig-
ingjörn.
Ég hefði viljað hafa pabba minn
lengur.
Fyrir mig.
En gangur lífsins er svona, fyrst
fæðumst við í holdi, síðan í anda.
Að fæðast í anda er sennilega hin
eiginlega fæðing, hin er bara und-
irbúningur.
Pabbi minn hefur öðlast eilíft líf,
ég ætti að gleðjast.
Það kemur kannski að því.
Seinna.
Ég man eftir því þegar ég kynntist
honum fyrst, 10 ára púki með allt á
hreinu.
Svona skrifstofukall var sko eng-
inn almennilegur pabbi.
Hann færi aldrei með mér í fót-
bolta eða tæki mig með í skotveiði.
En með sínu æðruleysi bauð hann
mér að hann yrði pabbi minn, hve-
nær sem ég þyrfti á því að halda.
Þegar fram liðu stundir varð vin-
skapurinn meiri.
Elskan jókst.
Ég man vel þegar hann tók mig
með sér á rúntinn út í Kleifarhorn og
við stálumst til að skiptast á að
keyra.
Gamla Renaultinn sem hann mút-
aði mér með seinna til að fá mig ofan
af mótorhjólakaupunum.
Þau skipti sem hann fór með mig
til læknis til að sauma sárin sem
komu alltaf annað slagið, á fætur eða
handleggi, vegna svaðilfaranna sem
við strákarnir lögðum í.
Aldrei skammir, bara handleggur
um axlir og umhyggja.
Við vorum ekki alltaf sammála.
En við rifumst sjaldan.
Rökræddum oft.
Mig grunar að hann hafi haft
lúmskt gaman af.
Oft kom ég við uppi á skrifstofu.
Fógetaskrifstofan var svakalega
flott.
Alltaf mátti ég vera eins lengi og
ég vildi.
Ég var aldrei fyrir.
Ég fékk að búa til ökuskírteini og
stimpla það meira að segja! Ég man
að hann bað mig um að geyma það
bara í nokkur ár, ég mætti ekki
keyra alveg strax.
En ég verð að viðurkenna að hann
var næstum búinn að drepa mig með
ættfræðinni.
Og það margoft! Hverjum dettur í
hug að rekja ættir manns aftur til
Adams? Pabba mínum.
Vitið þið hvað tekur langan tíma
að útlista fyrir manni ættarsöguna
svo langt aftur? Ég veit það.
Hann fór yfir þetta allt saman með
mér.
Sennilega get ég haldið áfram
endalaust að tala um pabba minn.
En þá er ég farinn að líkjast hon-
um og ættfræðifyrirlestrunum.
Það gengur að sjálfsögðu ekki.
Ég veit þú ert í betri veröld núna
pabbi minn.
Ég sakna þín samt.
Finn arminn þinn á öxlinni og sé í
huganum góðlátlegt brosið og veit
um leið að þetta verður allt í lagi.
Við eigum eftir að hittast aftur og
hlæja að því að ég skuli hafa haldið
að þetta væri bara búið núna.
Þangað til, eins og þú varst vanur
að segja á einhverju óskiljanlegu
tungumáli sem skildist samt svo vel:
„Kommen sie blessen sie“.
Þinn sonur,
Arnbjörn.
Elsku afi minn.
Þessir síðustu tímar með þér voru
erfiðir en ómetanlegir. Það er gott að
vita að nú hvílist þú og ég er búin að
biðja hann að passa vel upp á þig.
Það er erfitt að skrifa um hversu
mikið mér þykir vænt um þig þegar
mig langar mest af öllu bara til að
segja þér það augliti til auglitis. Það
er rétt hjá ömmu að hjartað þitt er
sterkt, ég man ekki eftir að þú hafir
nokkru sinni verið lasinn. Þú hefur
alltaf verið svo hress, talandi um
ættarsöguna okkar og fleira sem ég
skyldi nú ekki mikið í. Samt hlustaði
ég alltaf á þig með miklum áhuga því
það var yndislegt að sjá hversu mjög
þér þótti vænt um þetta áhugamál
þitt. Ég veit að það á eftir að vera
einmanalegt án þín þar sem þú varst
einn af fáum ættingjum mínum hér
fyrir norðan. Samt er ég einhvern
veginn með samviskubit yfir að hafa
ekki komið oftar til þín í heimsókn.
En við geymum þig alltaf í hjarta
okkar og þá fylgirðu okkur hvert
sem er.
Við elskum þig afi.
Klara Jenný, Pétur
og Linda Rós.
Hratt flýgur stund. Liðin er meira
en hálf öld síðan kynni okkar hófust.
Það er ekki langur tími af eilífðinni,
en langur og góður tími af lífi okkar.
Gagnkvæmar heimsóknir, þínar suð-
ur og okkar Elsiear til ykkar vina
okkar í Ólafsfirði, verða ávallt
ógleymanlegar. Að koma keyrandi
fyrir Múlann, eins og hann var hér
áður fyrr, horfa til hafs og sjá Gríms-
ey í fjarska við heimskautsbaug. Síð-
an opnast sýn til Ólafsfjarðar með
sínum tígulegu fjöllum og þá til
kaupstaðarins og vatnsins innaf firð-
inum. Hvílík náttúrufegurð. Á þess-
um stað, Ólafsfirði, hefur öll vinnu-
ævi Guðmundar Þórs verið. Ég veit,
þótt ég hafi aldrei búið í Ólafsfirði, að
öll störf hans hjá bæjarfógetaemb-
ættinu hafa verið unnin af mikilli
fagmennsku og trúnaði við fólkið.
Þegar vinnuskyldu Guðmundar
lauk, var ekki setið auðum höndum.
Tölvuvinnsla úr ættarskrám og
fræðiritum urðu hans áhugamál. Það
tók hann t.d. stuttan tíma, að vinna
ættarskrá undirritaðs, allt aftur til
ársins 870.
Í einkalífi naut Guðmundur mik-
illar farsældar. Konan hans, hún
Klara, drengirnir þeirra þrír og fjöl-
skyldur þeirra, hafa sameinast um
að gera líf þeirra sem farsælast.
Við Elsie og börnin okkar, Sigmar
og Vilborg og fjölskyldur okkar,
flytjum ykkur öllum hjartans sam-
úðarkveðjur.
Blessuð sé minning Guðmundar
Þórs Benediktssonar.
Teitur Jensson.
Það er vetur. Lítill drengur kastar
snjóbolta í frakkaklæddan mann.
Maðurinn snýr sér við og brosir blíð-
lega við hrekknum. Stuttu seinna
sitja þeir við sama borð og njóta
góðra veitinga, drengurinn hjá
ömmu sinni og maðurinn hjá móður
sinni. Drengurinn var undirritaður
og frakkaklæddi maðurinn var nafni
minn og móðurbróðir, Guðmundur
Þór Benediktsson sem lést á páska-
dag 2007, sjötíu og sjö ára að aldri.
Ég á nafna mínum að þakka fyrstu
bílferðina, sem keyrði mig nýfæddan
og móður mína heim frá Láru ljós-
móður í október fyrir rétt rúmum
fjörutíu árum. Seinna fékk hann það
hlutverk að halda mér undir skírn.
Gummi frændi var alla tíð vinnu-
samur maður. Hóf ungur störf sem
fulltrúi og aðalbókari hjá fógetaemb-
ættinu í Ólafsfirði, seinna Sýslu-
mannsembættinu. Í hálfa öld sinnti
hann af alúð starfi sínu hjá þessum
embættum með örstuttu hléi eða þar
til hann lét af störfum fyrir aldurs
sakir. Með einni fallegustu rithönd
sem ég hef séð, færði Gummi af natni
færslur í dagbækur embættanna og
þrátt fyrir komu tölvunnar hélt hann
áfram að færa í bækurnar færslur
með Ballograf-pennanum sínum.
Síðustu árin átti ættfræðin hug
hans allan og var sú fræði hans
ástríða. Á nýjum stað og í annarri
vídd mun hann svara gátunni um
upprunann og getur fært til bókar
tengingu margra við forna höfðingja
og kónga.
Það segir einhvers staðar að það
skipti litlu máli hvað maður tekur
með sér héðan en meira máli hvað
maður skilur eftir. Ríkidæmi frænda
míns og nafna var góð kona og af-
komendur og þeim sendi ég hug-
heilar samúðarkveðjur og megi góð-
ur Guð styrkja þau í sorginni.
Bókarinn með Ballograf-pennann
hefur fært sína síðustu færslu.
Njóttu vel á nýjum stað, nafni.
Guðmundur Þór Guðjónsson.
Guðmundur Þór
Benediktsson
Morgunblaðið birtir minning-
argreinar alla útgáfudagana.
Skil | Greinarnar skal senda í
gegnum vefsíðu Morgunblaðsins:
mbl.is – smella á reitinn Senda efni
til Morgunblaðsins – þá birtist val-
kosturinn Minningargreinar ásamt
frekari upplýsingum.
Skilafrestur | Ef birta á minning-
argrein á útfarardegi verður hún
að berast fyrir hádegi tveimur
virkum dögum fyrr (á föstudegi ef
útför er á mánudegi eða þriðju-
degi).
Minningargreinar