Morgunblaðið - 17.04.2007, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 17. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Valborg Vest-fjörð Emils-
dóttir, ljósmóðir frá
Dröngum, fæddist á
Þinghóli á Tálkna-
firði 22. janúar
1916. Hún lést 6.
apríl síðastliðinn.
Valborg var dóttir
hjónanna Emils
Óskars Sæmunds-
sonar Vestfjörð, f.
28. júlí 1888, d. 23.
apríl 1931, og Krist-
jönu Guðmundu
Guðmundsdóttur, f.
28. júní 1885, d. 28. maí 1952. Val-
borg óx upp í foreldrahúsum
ásamt systrum sínum sem voru
fjórar: Ásta Lilja Vestfjörð, f. 10.
apríl 1913, d. 20. ágúst 1947, Rósa
Vestfjörð, f. 27. júní 1918, d. 27. 12.
1944, Fjóla Vestfjörð, f. 10. apríl
1920, d. 26. júlí 1945, og Guðrún
Vestfjörð, dóttir Emils og Krist-
ínar Guðbjörnsdóttur, f. 16. júlí
1927. Uppeldisbróðir hennar er
Jakob J. Jónsson, f. 1. september
1921.
Valborg giftist Guðmundi Ólafs-
syni landpósti, f. 15. desember
1907, d. 24. júlí 1999. Þau eign-
uðust fimm börn. Þau eru: 1) Ólaf-
þau eru: a) Elvar Örn, k. Elínborg
Ólafsdóttir, þau eiga þrjú börn. b)
Íris Dóra, m. Hilmar Stefánsson,
þau eiga þrjú börn. c) Selma, m.
Pétur Magnússon, þau eiga tvær
dætur. 4) Rósa Vestfjörð, f. 25. júní
1947, m. Kári Þórðarson, f. 1. febr-
úar 1945. Þau eiga þrjá syni, þeir
eru: a) Þórður, k. Unnur Huld Sæv-
arsdóttir, þau eiga þrjú börn, fyrir
á Unnur einn son. b) Ólafur, k.
Margrét Káradóttir, þau eiga eina
dóttur, fyrir á Margrét tvö börn. c)
Alexander Vestfjörð, k. Árný Elva
Ásgrímsdóttir, þau eiga tvo syni.
5) Kristín Björk, f. 15. mars 1953,
m. Friðbjörn Örn Steingrímsson, f.
27. apríl 1952. Þau eiga þrjá syni,
þeir eru: a) Ragnar, k. Auður Aðal-
steinsdóttir, þau eiga einn son. b)
Arnar Steinn, k. Helena Stefáns-
dóttir, þau eiga eina dóttur, fyrir á
Helena tvö börn. c) Sigurvin, k.
Ragnheiður Eyjólfsdóttir.
Valborg og Guðmundur bjuggu
á Dröngum á Skógarströnd árin
1934–1968, hún var ljósmóðir á
Skógarströnd á meðan hún bjó
þar. Þegar þau brugðu búi fluttu
þau í Kópavog. Þar vann Valborg
ýmis störf og meðal annars starf-
aði hún í mörg ár við mæðraskoð-
un í Heilsugæslu Kópavogs.
Valborg verður jarðsungin frá
Kópavogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15. Jarðsett verður
í Gufuneskirkjugarði.
ur Kristinn, f. 20.
nóvember 1936, k.
Herdís Jónsdóttir, f.
7. júní 1936. Þau eiga
þrjú börn, þau eru: a)
Guðmundur, k. Ólöf
Kristjánsdóttir, þau
eiga tvær dætur. b)
Kristjana, m. Torfi
Þórðarson, þau eiga
þrjú börn, fyrir á
Torfi einn son. c)
Smári, k. Erika Fro-
dell, þau eiga þrjú
börn. 2) Kristjana
Emilía, f. 23. apríl
1939, m. Jón Hilberg Sigurðsson, f.
17. apríl 1933. Þau eiga sex börn,
þau eru: a) Steinar, k. Sigríður
Jónsdóttir, þau eiga tvö börn og
tvö barnabörn, s.k. Ragnheiður
Hilmarsdóttir. b) Elín, m. Hörður
Hjartarson, þau eiga tvö börn. c)
Valborg, m. Magni Rúnar Þor-
valdsson, þau eiga þrjú börn. d)
Sævar, k. Gerður Helga Helgadótt-
ir, þau eiga tvo syni. e) Sjöfn, m.
Kristján Eysteinn Harðarson, þau
eiga þrjú börn. f) Guðmundur Hil-
berg, á þrjá syni með f.k. Sigríði
Jónsdóttur. 3) Unnsteinn, f. 5. maí
1945, k. Hildigerður Skaftadóttir,
f. 10. júlí 1944. Þau eiga þrjú börn,
Man ég það móðir, mild þín gætti hönd
mín um æskudaga.
Flutti minn hug um fjarlægustu lönd
söngur þinn og saga.
Blíðlega ætíð bættir öll mín sár
brosið þitt ljómar um mín æskuár.
Ást þín mér yljar alla ævidaga.
Valborg V. Emilsdóttir móðir mín
átti góða æsku með ástríkum foreldr-
um og glöðum systrahópi. Brátt tók
alvara lífsins við og 15 ára gömul
missti hún föður sinn. Við það áfall
breyttist allt á heimilinu. Amma fékk
ungan mann sem ráðsmann og hann
varð síðar tengdasonur hennar og
faðir minn. Móðir mín stundaði nám í
Kvennaskólanum á Blönduósi og
flutti svo árið 1934 að Dröngum til
föður míns. Með henni fluttu Guðrún
systir hennar og Jakob fósturbróðir.
Árið eftir fór hún í ljósmæðranám til
Reykjavíkur. Að námi loknu bjó hún
með föður mínum á Dröngum og
starfaði jafnframt sem ljósmóðir í
sveitinni. Móðir mín unni sveitinni og
naut sín vel við ræktun blóma, mat-
jurta og gróðurs hvar sem hún var.
Margt var um manninn á Dröngum.
Faðir minn var landpóstur og það
fylgdi nokkur gestagangur póstaf-
greiðslu og póstferðum. Foreldrar
mínir voru félagslynd og höfðu gam-
an af því að fá gesti og umgangast
fólk. Þau tóku virkan þátt í fé-
lagsstörfum í sveitinni og einnig í
safnaðarstörfum Breiðabólsstaðar-
kirkju. Móðir mín var, glaðsinna,
söngelsk og létt í spori. Ég minnist
hennar syngjandi við vinnu sína,
henni féll varla nokkurntíma verk úr
hendi. Hún saumaði og prjónaði föt á
okkur krakkana og meira að segja
einnig á dúkkurnar okkar og bangs-
ana. Hún var afar listfeng og hafði
unun af að vinna fína handavinnu og
prjónaði meðal annars kjóla úr ein-
spinnu á okkur systur fullvaxnar og á
tengdadæturnar. Hún óf myndvefn-
að, heklaði dúka og milliverk og
saumaði fínan útsaum í borðdúka og
sængurföt. Hún heklaði skírnarkjól
og gaf mér fyrir barnabörnin mín og
saumaði nöfn þeirra í kjólinn. Nú
hafa verið skírð í honum 18 börn.
Eftir að foreldrar mínir fluttu í
Kópavog vann hún ýmis störf. Má
þar nefna Fæðingarheimili Reykja-
víkur, Kársnesskóla og svo í mörg ár
við mæðraskoðun í Heilsugæslu
Kópavogs. Hún tók virkan þátt í fé-
lagsstarfi aldraðra og málaði á postu-
lín, gler, tau og pappír. Hennar líf og
yndi var þó söngurinn. Hún söng í
kirkjunni í sveitinni okkar og síðar
söng hún með Söngvinum í Kópa-
vogi. Síðustu árin var það hennar ein-
asta yndi að hlusta á söng og ljóð og
hún sofnaði frá því að hlusta á sálm-
ana sína.
Hjónaband foreldra minna var ást-
ríkt og einstakt. Faðir minn missti
heilsuna um sextugt, vegna
skemmda í baki og mjöðmum,hann
hélt þó höndum sínum óskemmdum
og vann við bókband. Hlutur móður
minnar var þar stór. Hún var vakandi
yfir öllu sem hann þurfti og hjúkraði
honum eins lengi og hún gat. Hún var
líka einstök móðir og amma og gætti
þess vandlega að gleyma engum í sín-
um stóra hópi.
Við móðir mín áttum löngum sam-
leið í lífinu. Við bjuggum í sambýli á
Dröngum fyrstu 10 búskapar ár okk-
ar hjóna og við bjuggum í sama húsi í
Kópavogi í mörg ár og aldrei man ég
til að okkur yrði sundurorða.
Síðustu tvö æviárin dvaldi móðir
mín farin að heilsu í Sunnuhlíð. Gleði-
leg tilviljun var það að hún bjó þar í
herbergi með skólasystur sinni úr
barnaskóla í Tálknafirði, þeim báðum
til mikillar ánægju.
Sárt er að missa góða móður og
ömmu en margs er að minnast og
margt að þakka. Hún var sátt við lífið
og löngu tilbúin að hverfa til annars
lífs.
Við þökkum henni allar stundir og
biðjum henni blessunar í nýjum bú-
stað.
Við þökkum hjúkrunarfólki á deild
3 í Sunnuhlíð fyrir einstaka umönnun
og hlýju á síðustu og erfiðustu tímum
móður minnar.
Emilía Guðmundsdóttir
og fjölskylda.
Láttu draumaljósið skína,
láttu opnast sálu þína
fyrir öllu fögru og háu,
fjarri öllu ljótu, smáu.
(Einar Benediktsson)
Nú hefur ljósið tekið við henni
móður minni, hún hefur fengið sína
langþráðu hvíld.
Hún kvaddi okkur á föstudaginn
langa í björtu og yndislegu veðri.
Móður minni fylgdi trúarleg birta
sem ekki er hægt að lýsa. Hún hafði
tileinkað sér dyggðina allt sitt líf, því
eiga þessi orð svo vel við hana. Dyggð
er ákveðin og viðvarandi tilhneiging
til að gera hið góða og að gefa það
besta af sjálfum sér. Það er afleiðing
þess að leitast við að breyta sam-
kvæmt vilja Jesú Krists, og taka
framförum í því sem gott er. Hinar
kristnu höfuðdyggðir eru trú, von og
kærleikur. (1.Kor.13.13.) Hún hafði
átt langa ævi og var búin að skila
okkur yndislegri nærveru í mörg ár.
Hún hefur á sinni ævi upplifað ótrú-
legar breytingar. Hún þurfti að tak-
ast á við lífið og allt það sem því
fylgdi frá æskualdri. Hún missti ung
föður sinn og mörg ættmenni. Föður
mínum kynntist hún stuttu eftir föð-
urmissinn, þau giftust 1934 og byrj-
uðu sinn búskap á Dröngum á Skóg-
arströnd.
Á Dröngum var móðir mín ljós-
móðir, bóndi, húsmóðir og móðir.
Hún hafði einstaka hæfileika að geta
sinnt öllum þessum störfum. Gest-
risni var í hávegum höfð, stundum
var heimilið eins og hótel á sumrin. Á
þeim tíma var hvert heimilistæki sem
bættist við eins og hvert annað und-
ur. Eftir nokkuð langvinn veikindi
föður míns flutti fjölskyldan til Kópa-
vogs. Mamma var félagslynd kona og
fljót að tileinka sér öll þau þægindi
sem boðið var upp á í borginni. Við
þessi tímamót vann hún fullan vinnu-
dag utan heimils nokkur ár sem mat-
ráður í Kársnesskóla en lengst af
vann hún við mæðraskoðun á Heilsu-
gæslu Kópavogs. Með þessari vinnu
sinnti hún föður mínum sem oft var
sjúkur og hún hafði alltaf nægan tíma
fyrir alla sem þurftu á henni að halda.
Eftir að hún komst á eftirlaun tók
hún til við að sinna sínum hugðarefn-
um. Þá komu hennar listrænu hæfi-
leikar vel í ljós Hún fór í kórinn
Söngvini og söng þar af hjartans list.
Hún sótti mörg námskeið og bjó til
hin ótrúlegustu listaverk ásamt því
að prjóna flíkur á alla afkomendurna.
Það var henni mikið metnaðarmál að
gefa öllum heimatilbúnar jólagjafir.
Faðir minn lést árið 1999 og var það
mikil breyting fyrir hana. Hún hafði
alltaf lagað lífið að hans þörfum þó
hann ætti sín síðustu ár á Hjúkrunar-
heimilinu Sunnuhlíð þurfti hann sinn
tíma þar. Um aldamótin veiktist
mamma í fyrsta sinn alvarlega, hún
hafði fram að því verið einstaklega
heilsuhraust. Hún náði sér þó vel eft-
ir þau veikindi. Árið 2002 fékk hún
blóðtappa í heila sem breytti hennar
líkamlegu getu mikið. Eftir það áfall
átti hún mjög erfitt með að tjá sig
sem var henni afar erfitt. Hún bjó
heima á Borgarholtsbraut 27 til árs-
ins 2005. Það var dóttur hennar Em-
ilíu og Jóni tengdasyni að þakka, sem
bjuggu í sama húsi, að hún gat verið
svo lengi heima á sínu yndislega
heimili. Síðustu tvö æviárin bjó hún á
Hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð og
við þökkum þeim sem starfa á deild 3
innilega fyrir umönnun hennar.
Við kveðjum einstaka móður með
söknuði en við eigum svo margar
góðar minningar sem verma okkur
áfram.
Kristín Björk Guðmundsdóttir
og fjölskylda.
Nú hefur hún Valborg mín gengið
götuna sína alla og við sem fengum
að feta með henni hluta leiðarinnar
kveðjum hana full þakklætis.
Ég var svo heppin að fá að kynnast
Drangaheimilinu og fólkinu þar þeg-
ar við Unnsteinn tókum við búrekstri
tengdaforeldranna einn vetur í byrj-
un sambúðar okkar. Bjuggum við þar
félagsbúi við hlið Emmu og Nonna,
elstu systurinnar og manns hennar.
Valborg og Guðmundur fluttu sig um
set á Reykjavíkursvæðið þar sem
Valborg V. Emilsdóttir
Vegna mikils aðstreymis aðsendra greina í aðdraganda alþingiskosn-
inganna verður formi þeirra greina, sem lúta að kosningunum, breytt.
Er þetta gert svo efnið verði aðgengilegra fyrir lesendur og auka
möguleika Morgunblaðsins á að koma greinunum á framfæri fyrir
kosningar.
Alþingiskosningar
MARGIR hafa endurtekið sagt
að það sé réttlátt og rökrétt að
lífeyrisgreiðslur úr lífeyrissjóði
skuli skattlagðar sem fjármagns-
tekjur vegna þess
að stærsti hluti
greiðslanna sé upp-
safnaðar fjármagns-
tekjur lífeyrissjóð-
anna. Þessi full-
yrðing er rökleysa
eins og ég mun færa
rök fyrir hér á eftir og ég færði
reyndar rök fyrir í ræðu á Alþingi
hinn 24. nóvember sl. Því miður féll
formaður Samfylkingarinnar, Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir, í þá gryfju
á mánudag fyrir viku í stjórnmála-
umræðum í sjónvarpssal að halda
þessu fram og Morgunblaðið tók
undir það í leiðara. Verður ekki hjá
því komist að leiðrétta þessa rök-
leysu þegar formaður stjórnmála-
flokks heldur slíku fram og þykir
mér það miður því ég met Ingi-
björgu Sólrúnu mikils þótt sjaldan
séum við sömu skoðunar.
Iðgjöld, sem greidd hafa verið til
lífeyrissjóða, hafa nærri alltaf verið
frádráttarbær frá skatti. Fyrir-
tækin hafa alltaf getað dregið ið-
gjald sitt, lengst af 6%, núna 8%, af
launum starfsmanna sinna frá
skatti eins og annan launakostnað.
Launþegar hafa ætíð getað dregið
iðgjald sitt, oftast 4%, frá tekju-
skatti nema á árunum eftir að stað-
greiðslan var tekin upp 1988. Þá
var persónuafslátturinn hækkaður
umtalsvert til að ná yfir iðgjald í líf-
eyrissjóð, sem fyrir 1988 var frá-
dráttarbært, vaxtagjöld o.m.fl. Í sjö
ár var ekki hægt að draga 4% ið-
gjaldið beint frá tekjum fyrir skatt
en árin 1995 til 1997 var frádráttur
heimilaður á nýjan leik í þrepum.
Ef tekið er dæmi um einstakling,
sem greitt hefur hefðbundið í 30 ár
til lífeyrissjóðs, 10% af launum,
sem sagt 3,0 árslaun, þá mætti með
góðum vilja halda fram að 0,32 árs-
laun (4% í átta ár) hafi verið skött-
uð eða tæp 11%. Þetta hlutfall er
hærra fyrir þá sem hafa greitt
skemur og lægra fyrir hina, sem
greitt hafa lengur. Frá 1974 hefur
verið lagaskylda fyrir launþega að
greiða til lífeyrissjóðs.
Tökum dæmi. Gefum okkur að
Gunna og Jón hafi fyrir mörgum
árum lagt fyrir, 1.000 kr. hvort.
Gefum okkur jafnframt til einföld-
unar að skatthlutfall einstaklinga
og fyrirtækja hafi ætíð verið 40%.
Gunna greiddi 1.000 kr. sem skatt-
frjálst iðgjald til lífeyrissjóðs en
Jón greiddi 40% skatt og lagði svo
600 kr. fyrir. Gefum okkur jafn-
framt að Jón og lífeyrissjóður
Gunnu nái sömu ávöxtun á féð. Þá á
Jón ætíð 60% af því sem Gunna á í
lífeyrissjóðnum. Þegar Gunna tek-
ur sinn sparnað út úr lífeyris-
sjóðnum sem lífeyri og greiðir af
honum 40% tekjuskatt þá á hún
60% eftir, nákvæmlega eins og Jón.
Nema. Jón þarf að greiða fjár-
magnstekjuskatt, 10%, á tekjur af
sínum sparnaði en Gunna ekki. Og
hann hefur hugsanlega greitt eign-
arskatt, sem nýbúið er að afnema, á
sparnað sinn en lífeyrissjóðirnir
hafa aldrei greitt neina skatta.
Persónuafsláttur skekkir þessa
mynd líka Gunnu í hag því líklega
nýttist iðgjald Gunnu að fullu til
frádráttar skatti (og Jón greiddi
fullan skatt á 1.000 kr. sínar) en líf-
eyrir Gunnu gæti verið að góðum
hluta skattfrjáls.
Í dæminu hér að ofan eru marg-
ar forsendur sem deila má um.
Tekjuskattur fyrirtækja hefur
lækkað stórlega (úr 50% 1988 í 18%
núna). Staðgreiðsluskattur ein-
staklinga hefur lækkað úr tæpum
42% 1995 í 35,72% núna (og er þá
horft fram hjá hátekjuskattinum,
sem búið er að fella niður). Sumt
fólk greiddi bara af dagvinnulaun-
um í lífeyrissjóð og opinberir
starfsmenn í B-deild LSR fá tug-
milljarða greiðslur úr ríkissjóði.
Efast má um þá forsendu að Jón
nái sömu ávöxtun á sparifé sitt og
sérfræðingar lífeyrissjóðanna.
Fjármagnstekjuskattur Jóns upp-
hefur einnig hugsanlega tvísköttun
iðgjalds Gunnu á árunum 1988 til
1996. En aðferðafræðin er klár.
Fjármagn lífeyrissjóðanna er í eðli
sínu óskattað og iðgjald greitt til
þeirra nýtur skattfrestunar. Þess
vegna er eðlilegt að skattleggja líf-
eyri eins og tekjur.
Nú getur löggjafinn svo sem
ákveðið að vissar tekjur skuli skatt-
aðar öðruvísi en aðrar tekjur innan
ramma jafnræðisreglunnar. Menn
gætu ákveðið að greiðslur úr lífeyr-
issjóði eða hluti þeirra skuli bera
10% fjármagnstekjuskatt. Hvernig
kæmi það út? Þeir, sem lægstar líf-
eyrisgreiðslur fá úr lífeyrissjóði,
t.d. 10 þkr. á mánuði, myndu greiða
1.000 kr. í stað 3.600 kr. í skatt
Högnuðust sem sagt um tæpar þrjú
þkr. á mánuði. Þeir sem lægstar
hafa lífeyrisgreiðslurnar fengju því
mjög lítið út úr slíkri kerfisbreyt-
ingu. Hins vegar fengju þeir sem
hafa miklar lífeyrisgreiðslur (yfir
800 aldraðir fengu yfir 300 þkr. í
lífeyri á mánuði árið 2005) mikið
hagræði af slíkri kerfisbreytingu.
Sá sem er með 400 þkr. á mánuði í
lífeyri frá lífeyrissjóði myndi greiða
40 þkr. í fjármagnstekjuskatt í stað
111 þkr. samkvæmt núgildandi
reglum og sparaði því 71 þkr. í
skatt á mánuði. Hvað á svo að segja
við launamann með sömu tekjur,
400 þkr. á mánuði, sem er að
byggja og ala upp börn og borgar
105 þkr. í skatt og 20 þkr. í lífeyris-
sjóð og félagsgjald? Það er undar-
legt að jafnaðarmenn skuli standa
að svo ófélagslegum hugmyndum.
Fjármagnstekjuskatt á
lífeyri úr lífeyrissjóði?
Eftir Pétur H. Blöndal
Höfundur er þingmaður.
Rakarastofan
Klapparstíg
S: 551 3010
Hair play frá
Rakarastofan
Klapparstíg
UMRÆÐAN