Morgunblaðið - 20.08.2007, Síða 22

22 MÁNUDAGUR 20. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FYRIR tilstuðlan Norrænu ráð-
herranefndarinnar innan verk-
efnaflokksins, Ny Nordisk Mat,
hafa Svíar (Livsmedelsverket) með
Norðmenn sér við hlið (Mattilsynet
og Norsk Gardsost)
leitað samstarfs við
hin frjálsu fé-
lagasamtök, Lands-
byggðarvini í Reykja-
vík og nágrenni,
LBVRN, í metn-
aðarfullu verkefni,
sem snýst um vinnslu,
framleiðslu og sölu
osta í smærri stíl, t.d.
á heimavelli. Hug-
myndin með þátttöku
okkar í verkefninu er
að stuðla að fjöl-
breytni í atvinnuhátt-
um á landsbyggðinni
til góða fyrir framtíð lands og þjóð-
ar.
Nýtt á Íslandi
Verkefnið er tímabært, þar sem
nýbúið er að opna kerfið og leyfa
sölu afurða beint frá búi og bæði
landbúnaðarráðuneytið og Bænda-
samtökin hvetja til þess núna. Hins
vegar eiga heimagerðir ostar sína
sögu frá fyrri tíð hér á landi, og
jafnvel aldalanga sögu annars stað-
ar í Evrópu.
Sænska verkefnið, sem þeir
nefna „Småskalig ostproduktion“
hefur þegar hotið styrk frá MR-
FJLS (livsmedelsavdelningen) í
sínu heimalandi.
Að læra af öðrum
Með samvinnu og heimsóknum
til þjóða, sem eru lengra komnar,
getum við öðlast reynslu, og þekk-
ingu á tækjum og tólum, sem ekki
eru fyrir hendi hér á landi. Slíkt
getur sparað bæði tíma og fjár-
muni. Við setjum markið hátt og
viljum leggja lóð á vogarskál til að
Ísland geti með tímanum orðið í
fremstu röð í framleiðslu osta með
sérstökum Íslandsosti, „Icelandic
Natural Saga Cheese“, sem eft-
irsóttri vöru víða í veröldinni.
Við vitum það líka, að góður ár-
angur byggist aðallega á þekkingu
og þrotlausri vinnu. Vönduð vinnu-
brögð, gott starfsumhverfi og and-
rúmsloft eru grundvallarskilyrði
fyrir, að vel takist.
Verðlaun fyrir lofs-
verða frammistöðu
Í Svíþjóð og Noregi
standa stór ríkisfyr-
irtæki að nýja verk-
efninu. En þau leita
eftir samstarfi við lítið
félag á Íslandi, Lands-
bygggðarvini í Reykja-
vík og nágrenni, með
rétt rúmlega 100 fé-
lagsmenn, en þar er að
finna margt framsækið
öndvegisfólk.
Þetta tækifæri núna
væri ekki tilkomið nema vegna
þess, að Norræna ráðherranefndin
hreifst af hugmyndum okkar, verk-
lagi og færni í öðru verkefni, Nor-
dic Milk (á ensku), sem á sínum
tíma lenti í úrtaki meðal bestu
verkefna.
Norrænt samstarfsverkefni með
áherslu á einföld og skýr vinnu-
brögð – Ny Nordisk Mat
Samkvæmt samkomulagi er und-
irrituð, Fríða Vala Ásbjörnsdóttir,
valinn stjórnandi verkefnisins.
Ég hef stundað ársnám í verk-
efnisstjórnun við Háskóla Íslands,
hef próf frá Verslunarskóla Íslands,
hef BA-próf í heimilisfræði með
áherslu á næringarfræði (að hluta
til frá Árósum í Danmörku). Einnig
hef ég 12 ára reynslu sem fulltrúi
Íslands í norrænni samvinnu.
Hólmgeir Karlsson, sem er nán-
asti samstarfsmaður minn og fag-
legur ábyrgðarmaður verkefnisins
hefur meistaragráðu í mjólkurverk-
fræði frá Ási í Noregi og mikla
reynslu á sviði mjólkuriðnaðar sem
framleiðslustjóri og síðar þróunar-
og markaðsstjóri Norðurmjólkur á
Akureyri um langt árabil. Að auki
hefur Hólmgeir leitt norræna sam-
vinnu innan tæknigeirans sem for-
maður Nordisk Meijeriteknisk Råd,
NMR.
Við kjósum að hafa hlutina ein-
falda og skýra án þess að gleyma
upphafinu. Ákveðið er að byrja í
fyrstu aðeins með einn mann,
norska konu úr Eyjafirði, Beate
Stormo, til að framkvæma verkið,
ostagerðina undir handleiðslu
Hólmgeirs. Beate, sem er þekkt
handverkskona, hefur einnig verið
að gera athyglisverðar tilraunir
með heimaframleiðslu úr mjólk.
Verkefnið er til þriggja ára, þannig
að vel má vera að fleiri und-
irverktakar bætist í hópinn, ef frek-
ari fjármögnun verkefnisins gengur
vel.
Að auki hefur Jónína Stef-
ánsdóttir, B.Sc., sérfræðingur hjá
Umhverfisstofnun, ákveðið að lið-
sinna okkur varðandi reglur o.þ.u.l.,
því að nauðsynlegt er að allir fari
eftir alþjóðlegum reglum í þessu
dæmi. Eins verður verkefnið, Nor-
dic Milk, sem er kveikjan að þessu
verkefni, okkar bakhjarl í nýja
verkefninu eftir efnum og ástæð-
um.
Þetta er allt á byrjunarstigi, en
það er góður andi í málinu. Ég veit,
að til þess að vinna góð verkefni
þarf bæði þrautseigju og útsjón-
arsemi. Þið, lesendur góðir, fáið að
fylgjast með gangi mála.
Frjáls félagasamtök í Rvík
stuðla að fjölbreytni í atvinnu-
háttum á landsbyggðinni
Fríða Vala Ásbjörnsdóttir lýsir
hér verkefni sem á að stuðla að
fjölbreytni í atvinnuháttum á
landsbyggðinni
»Með samvinnu viðaðrar þjóðir, sem
eru lengra komnar, get-
um við öðlast þekkingu
á nýjum tækjum og tól-
um. Slíkt getur sparað
bæði tíma og fjármuni.
Fríða Vala
Ásbjörnsdóttir
Höfundur er verkefnisstjóri og
formaður Landsbyggðarvina í
Reykjavík og nágrenni.
SAMKVÆMT lögum er sveit-
arstjórnum heimilt „að lækka eða
fella niður fast-
eignaskatt sem tekju-
litlum elli- og örorkulíf-
eyrisþegum er gert að
greiða“. Þetta hefur
verið gert til að veita
tekjulitlu fólki mögu-
leika á að búa sem
lengst á eigin heimili. Á
höfuðborgarsvæðinu
giltu almennt þær regl-
ur að tekjulægsta fólk-
ið borgaði ekki fast-
eignaskatta.
Á seinni árum hafa
sveitarfélögin verið að
leggja nýja skatta á
húseigendur svo sem
holræsagjöld.
Einnig hafa orðið
breytingar á sorphirðu
og sorpgjaldi, lóðaleiga
hefur hækkað óhóflega
ásamt vatnsgjaldi.
Í Garðabæ átti hol-
ræsagjaldið að vera
tímabundið fram-
kvæmdagjald til að
greiða stofnkostnað við
fráveituna, en virðist
vera orðinn fastur skattur til fram-
tíðar.
Breytingar í Garðabæ
Fram til ársins 2003 var afsláttur
af fasteignasköttum aðeins tengdur
tekjum en það ár var tekinn upp fast-
ur afsláttur til allra elli- og örorkulíf-
eyrisþega auk tekjutengingar.
Tekjutengingin var virk áður, en
eftir breytinguna 2003 var afslátt-
urinn miðaður við svo lágar tekjur að
hann nýttist ekki nema þeim sem
voru á lágmarksbótum.
Tilgangur laganna er mjög skýr
þ.e.a.s. að koma á móts við tekjulágt
fólk. Augljóst er að fastur afsláttur
eins og hjá Garðabæ gengur þvert á
stefnu laganna, enda ekki ætlast til að
bæjaryfirvöld veiti hátekjufólki af-
slátt af gjöldum.
Fyrir breytinguna var afsláttur af
fasteignasköttum um 7 milljónir
króna til lágtekjufólks, en eftir hana
yfir 20 milljónir króna og það að
mestu til fólks sem er með hærri
tekjur. Rétt er að taka fram að þessi
breyting var unnin í samvinnu við for-
mann Félags eldri borgara í Garðabæ
en án samráðs við aðra stjórnarmenn
og félagið í heild.
Breytingu mótmælt
Hinn 27. október 2003 mótmælti ég
þessari breytingu með bréfi til stjórn-
ar FEBG og sendi afrit til bæj-
arstjóra og bæjarfulltrúa.
Bæjarstjóri benti á að eðlilegt væri
að málið yrði í höndum stjórnar
FEBG sem síðan ynni í því með bæj-
aryfirvöldum. Engin lausn hefur
fengist á málinu þrátt fyrir stöðugan
eftirrekstur af minni hálfu.
Bæjarstjórinn, Ásdís Halla Braga-
dóttir, sýndi jákvæðan vilja og benti á
leiðir til lausnar en eftir að hún hætti
sem bæjarstjóri hefur málinu ekkert
miðað áfram.
Staðreyndin er því sú að núverandi
formaður félags eldri
borgara, Helgi K.
Hjálmsson, og bæjaryf-
irvöld í Garðabæ hafa
lítinn vilja haft til að
breyta þessum málum í
eðlilegt horf.
Allt að 60 tekjulitlir
íbúar í Garðabæ hafa
undanfarin 4 ár mátt
búa við það að hafa þurft
að greiða verulega
hærri fasteignaskatta
en áður. Trúlega er
þetta einsdæmi í Íslandi.
Hver er svo hækk-
unin?
Árið 2002 borgaði ég í
fasteignagjöld 50.901 kr.
Árið 2003 84.105 kr.
Hækkunin var því
33.204 krónur eða rúm
65%.
Þetta hlutfall hefur að
mestu haldist óbreytt og
er þessi viðbótarskattur
hjá mér orðinn yfir 200
þúsund krónur fram til
dagsins í dag miðað við
óbreytt kerfi frá 2002.
Til að auðvelda bæjarfulltrúum í
Garðabæ að leysa þetta mál hef ég
sent þeim ýmis gögn, m.a. reglur ná-
grannasveitarfélaganna um álagn-
ingu fasteignagjalda og afslátt þar
ásamt samanburðarútreikningum.
Samkvæmt álagningu ársins 2007
greiði ég af húsi mínu í Garðabæ
159.000 kr. Miðað við reglur ná-
grannasveitarfélaganna myndi ég
greiða:
Í Reykjavík 77.000 kr.
Á Seltjarnarnesi 82.000 kr.
Í Kópavogi 68.000 kr.
Það er því augljóst að skattheimta
á lágtekjufólki er miklu hærri í
Garðabæ en hjá þessum sveit-
arfélögum.
Í Garðabæ er einnig notað það
kerfi að sækja þarf sérstaklega um
afslátt en þessi ofangreindu sveit-
arfélög hafa fellt það úrelta verklag
niður og miða álagningu við útsvar
fyrra árs.
Sjálfsagt gleyma einhverjir eldri
borgarar og öryrkjar að sækja um af-
sláttinn eða vita ekki um rétt sinn.
Hver eru markmiðin með þessum
vinnubrögðum í Garðabæ?
Áskorun
Ég skora á bæjaryfirvöld í Garða-
bæ að breyta nú þegar þessu órétt-
láta kerfi og fella niður flatan afslátt
(sbr. Kópavog).
Á hátíðisdögum og fyrir kosningar
talið þið um „áhyggjulaust ævikvöld“
eldri borgara og að „gera eigi sem
flestum mögulegt að búa sem lengst
heima í stað þess að fara á stofnanir“
(sem e.t.v. eru ekki til).
Hættið að skattpína tekjulágt fólk í
Garðabæ sem vill búa áfram í eigin
húsnæði.
Fasteignaskattar
hækkaðir á lágtekju-
fólki í Garðabæ
Jón Fr. Sigvaldason er
óánægður með fasteignaskatta
í Garðabæ
Jón Fr. Sigvaldasom
» Allt að 60tekjulitlir
íbúar í Garðabæ
hafa undanfarin
4 ár mátt búa
við það að hafa
þurft að greiða
verulega hærri
fasteignaskatta
en áður.
Höfundur er ellilífeyrisþegi.
NÝLEGA tilkynnti Eimskipa-
félag Íslands um hækkun á flutn-
ings- og þjónustugjöldum sínum um
allt að 10%. Félagið rökstyður þessa
hækkun með auknum kostnaði og
gengisstyrkingu krónunnar. Önnur
skipafélög hafa siglt í kjölfarið og
tilkynnt um svipaðar hækkanir.
Flutningskostnaður
hefur mikil áhrif á
vöruverð
Af þessu tilefni við
FÍS benda á hversu
mikil áhrif þessar
hækkanir hafa á verð-
myndun á íslenskum
neytendamarkaði. Það
eru jú neytendur sem
borga þetta á end-
anum. Hér á Íslandi er
ríkjandi það úrelta
kerfi að allur kostn-
aður við innflutning
vörunnar til landsins fer inn í toll-
verð og er þ.a.l. grundvöllur álagn-
ingar ríkissjóðs á vörugjöldum og
tollum. Þetta þýðir einfaldlega að
hækkanir skipafélaganna hafa mun
víðtækari áhrif en virðist við fyrstu
sýn. Benda má á sem dæmi að nær
allur fatnaður sem fluttur er inn til
landsins er í 15% tolli og því hagn-
ast ríkissjóður um 15 krónur af
hverjum 100 krónum sem skipa-
félögin hækka þjónustugjöld sín. Of-
an á þetta bætist síðan álagning
heildverslunar og smásöluverslunar
og 24,5% virðisaukaskattur. Áhrif
hækkana skipafélaganna á verð vör-
unnar til hins endanlega neytenda
eru því gríðarleg.
Skortur á samkeppni?
Það kann að vera að skipafélögin
hafi reiknað út „þörf“ sína fyrir
hækkunum og síðan gefið út til-
skipun um þær. En
hvernig er þessi „þörf“
til komin? Hefur virki-
lega ekkert áunnist í
hagræðingu hjá skipa-
félögunum? Er nægj-
anleg samkeppni milli
skipafélaganna? Að
okkar mati gerðu
menn ekki svona í eðli-
legu samkeppn-
isumhverfi, þeir kæm-
ust hreinlega ekki upp
með slíkt.
FÍS hefur í gegnum
tíðina barist fyrir eðli-
legu og heiðarlegu samkeppn-
isumhverfi og hvetur til virkrar
samkeppni á öllum sviðum atvinnu-
lífsins. Félagsmenn FÍS verða að
geta boðið íslenska markaðinum
vörur á samkeppnishæfu verði, ann-
ars koma vörurnar eftir öðrum leið-
um. Fyrirtæki innan okkar vébanda
eru því í mikilli alþjóðlegri sam-
keppni. Í nýlegri samanburð-
arkönnun sem félagið lét gera kom í
ljós að verð á vörumerkjum fé-
lagsmanna okkar er fyllilega sam-
keppnishæf við verð þeirra vara í
nágrannalöndum okkar.
Hæstu farmgjöld í heimi
Við Íslendingar búum að öllum
líkindum við hæstu farmgjöld í
heimi. Það kostar t.d. mun meira að
flytja gám frá Hamborg til Reykja-
víkur en frá Austurlöndum fjær til
Hamborgar. Þrátt fyrir þessa stað-
reynd hefur félagsmönnum FÍS tek-
ist að bjóða vörur sínar inn á ís-
lenska markaðinn á svipuðu verði og
í nágrannalöndum okkar. Ég hvet
því skipafélögin til að endurskoða
þessar ákvarðanir sínar og láta Ís-
lendinga njóta þeirrar hagræðingar
sem hlýtur að hafa átt sér stað inn-
an skipafélaganna. Þá vil ég lýsa yf-
ir furðu minni yfir því að aðrir hags-
munaaðilar hafa ekki látið í sér
heyra vegna þessa. Hér hafa fleiri
hagsmuna að gæta en félagsmenn
FÍS, ekki satt?
Hækkanir skipafélaganna
Skúli J. Björnsson vill að lands-
menn njóti hagræðingarinnar
hjá skipafélögunum
»Hér á Íslandi erríkjandi það úrelta
kerfi að allur kostnaður
við innflutning vörunnar
til landsins fer inn í toll-
verð.
Skúli Björnsson
Höfundur er formaður Félags ís-
lenskra stórkaupmanna.

 
  

    

 

 

  




 
Mikið úrval af
fallegum
rúmfatnaði
Skólavörðustíg 21, Reykjavík, sími 551 4050