Morgunblaðið - 20.10.2007, Qupperneq 30

30 LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ALÞJÓÐLEGI beinverndardag-
urinn er í dag. Hann er áminning
til okkar allra um að huga vel að
beinabúskap okkar alla ævi. Á
þessu ári eru 10 ár síðan áhuga-
fólk stofnaði landssamtökin Bein-
vernd. Það var þáverandi land-
læknir, Ólafur
Ólafsson, sem ýtti
starfinu úr vör. Allar
götur síðan hefur
starfið verið að eflast
og blómstra í höndum
áhugasamra félaga
sem stýra þessu
starfi af miklum
myndarskap. Björn
Guðbjörnsson læknir
tók við kyndlinum af
Ólafi og Halldóra
Björnsdóttir, sem við
heyrum í daglega í
morgunleikfiminni í
útvarpinu, er fram-
kvæmdastjóri Beinverndar. Þeir
sem fylgja henni eftir í morg-
unleikfimi eru að sinna beinvernd
á sinn hátt.
Af hverju beinvernd?
Staðreyndin er sú að þriðja
hver kona og áttundi hver karl
sem eru komin yfir miðjan aldur
eru haldin sjúkdómnum. Þessu
fólki er miklu hættara en öðrum
við að brotna og að hryggjarliðir
falli saman. Þessu fylgir óbærileg-
ur sársauki, minnkandi hreyfigeta
og mikill kostnaður fyrir þjóðfé-
lagið. Talið er að beinþynning sé
eitt alvarlegasta heilsufarsvanda-
málið í heiminum í dag. Á hverju
ári verða á Íslandi allt að 1.200
beinbrot sem rekja má til bein-
þynningar. Það er því til mikils að
vinna að fækka þessum brotum.
Fyrirbyggjandi
aðgerðir
Þótt vitað sé að sjúkdómurinn
geti verið arfgengur og að hann
færist í aukana með hækkandi
aldri er ekki þar með sagt að ekki
sé hægt að sporna gegn honum.
Lengi býr að fyrstu
gerð. Það er mik-
ilvægt að börn fái rétt
samsett fæði. Rann-
sóknir sýna að mik-
ilvægt er að neyta
fæðu daglega sem
inniheldur D-vítamín í
réttum skömmtum.
Lýsi er gott dæmi um
afurð sem er góður
D-vítamíngjafi. Bein-
vernd hefur sér-
staklega mælt með
svokölluðu Krakkalýsi
fyrir yngri kynslóð-
ina. Kalk er afar mik-
ilvægur þáttur í fæðunni. Nær-
tækast er að nýta okkar frábæru
mjólkurvörur sem hægt er að fá í
svo fjölbreyttu formi. Þar er
örugglega eitthvað fyrir alla;
mjólk, ostar, skyr og jógúrt.
Grænmeti og fiskur gera líka sitt
góða gagn.
Öll hreyfing er betri en engin,
regluleg hreyfing er þó allra best.
Þættir eins og reykingar, mikil
áfengisneysla og sum lyf geta flýtt
fyrir og jafnvel beinlínis valdið
beinþynningu. Ef þú, lesandi góð-
ur, hefur áhuga á að vita hver
beinþétting þín er geturðu fengið
mælingu á Landspítala og Sjúkra-
húsinu á Akureyri. Einnig geta
heilsugæslustöðvar um allt land
fengið lánað tæki hjá Beinvernd
til mælinga.
Markmið Beinverndar
Það segir sig sjálft að markmið
Beinverndar er að draga úr því
mikla heilsufarsvandamáli sem
beinþynningin er. Nauðsynlegt er
að minna reglulega á með fræðslu
til almennings á eðli og orsökum
sjúkdómsins, hvetja til forvarna
og vekja athygli stjórnvalda á
mikilvægi rannsókna. Mikilvægt
er að eiga samvinnu við erlend fé-
lög sem vinna að sömu mark-
miðum.
Notum beinverndardaginn til að
huga að framtíð beinanna okkar
og okkar nánustu. Verið á varð-
bergi varðandi hættur sem geta
leitt til slysa og beinbrota. Í dag,
20. október, á milli kl. 13 og 15
verður kynning og fræðsla í
Smáralindinni. Þar gefst tækifæri
á að bragða á heimsins bestu
skyrtertu og fræðast um það nýj-
asta í beinvernd. Viljum við ekki
öll vera góð inn við beinið?
Góð inn við beinið
Það er mikilvægt að börn fái
rétt samsett fæði, segir Ingi-
björg Pálmadóttir í tilefni bein-
verndardagsins
» Þriðja hver kona ogáttundi hver karl
sem eru komin yfir
miðjan aldur eru haldin
sjúkdómnum. Þessu
fólki er miklu hættara
en öðrum við að bein-
brotna.
Ingibjörg
Pálmadóttir
Höfundur er verndari beinverndar og
fyrrverandi heilbrigðisráðherra.
FÉLAG náms- og starfs-
ráðgjafa heldur upp á dag náms-
og starfsráðgjafar í annað skipti á
Íslandi hinn 20. októ-
ber. Tilgangur þessa
dags er að vekja at-
hygli landsmanna á
þjónustu sem náms-
og starfsráðgjafar
veita og kynna
strauma og stefnur í
fræðigreininni. Náms-
og starfsráðgjöf
stuðlar að öflugri
tengingu milli skóla
og atvinnulífs. Breyt-
ingamáttur náms- og
starfsráðgjafar er
mikill og það hefur
sýnt sig að aðferðir
og þekking í náms- og starfs-
ráðgjöf hafa mikil áhrif.
Mikil þróun á sér stað í faginu
hér á landi. Meistaranám í náms-
og starfsráðgjöf við félagsvís-
indadeild Háskóla Íslands er stórt
framfaraskref sem eykur fagþekk-
ingu og rannsóknarstarf til muna.
Tryggja þarf nægilegt framboð af
menntuðum náms- og starfs-
ráðgjöfum á hverjum tíma og
styðja við frekari uppbyggingu
meistaranámsins.
Velferð einstaklinga í nútíma-
samfélagi hvílir á aukinni al-
mennri menntun og þörf fyrir sí-
og endurmenntun mun aukast.
Líta má á störf náms- og starfs-
ráðgjafa sem fyrirbyggjandi að-
gerðir. Vel ígrundað náms- og
starfsval leggur grunninn að
ánægjulegum og árangursríkum
náms- og starfsferli. Aðstæður á
vinnumarkaði kalla annars vegar á
víðtæka almenna menntun, þjálfun
og sveigjanleika í samsetningu
náms og starfs og hins vegar
menntun sem einskorðast ekki
eingöngu við formlega skóla. Þetta
leiðir til þess að fólk skiptir oftar
um störf og fer í nám til að efla
hæfni sína. Áform um breytta
námsskipan á námi til
stúdentsprófs kalla á
aukna náms- og
starfsráðgjöf á grunn-
skólastigi m.t.t. náms-
vals á framhalds-
skólastigi. Breyttar
áherslur í skólastarfi,
s.s. einstaklingsmiðað
nám, auka einnig þörf
fyrir náms- og starfs-
ráðgjöf og kalla á
heildarstefnumörkun
menntamálayfirvalda
varðandi þjónustu
náms- og starfs-
ráðgjafa.
Efla þarf náms- og starfsráðgjöf
á öllum skólastigum, auka vægi
náms- og starfsfræðslu og tryggja
aðgengi að náms- og starfsráðgjöf
í samfélaginu. Lögverndun á
starfsheiti náms- og starfsráðgjafa
er eitt skref. Annað skref er að
lögfesta starfshlutfall náms- og
starfsráðgjafa m.t.t. nem-
endafjölda. Staðreyndin er sú að
of margir nemendur eru að baki
100% starfshluta náms- og starfs-
ráðgjafa í menntakerfinu sem ger-
ir það að verkum að ekki er hægt
að sinna nægilega þörfum nem-
enda hvað varðar náms- og starfs-
ráðgjöf, náms- og starfsfræðslu,
náms- og starfsval og persónulega
ráðgjöf.
Öflug náms- og starfsráðgjöf
getur ráðið miklu um að nem-
endur geri raunhæfar áætlanir um
náms- og starfsval. Því er mjög
brýnt að móta heildstæða stefnu í
náms- og starfsráðgjöf og náms-
og starfsfræðslu fyrir grunn- og
framhaldsskóla. Markviss ráðgjöf
og fræðsla þarf að standa nem-
endum til boða frá 1. bekk grunn-
skóla og allan framhaldsskólann. Í
öflugri náms- og starfsráðgjöf og
náms- og starfsfræðslu er lögð
áhersla á að einstaklingurinn setji
sér markmið í námi og starfi og
þekki þá möguleika sem honum
standa til boða.
Jafnframt þarf að efla aðgengi
almennings að náms- og starfs-
ráðgjöf sérstaklega í ljósi sí- og
endurmenntunar og fullorð-
insfræðslu. Náms- og starfs-
ráðgjafar sjá mikil tækifæri í því
að aðgengi að náms- og starfs-
ráðgjöf verði eflt. Aukið aðgengi
mun efla náms- og starfsráðgjöf
sem leiðir til framfara fyrir ein-
staklinga og samfélagið í heild.
Með sameiginlegri sýn, skilningi
og aðgerðum atvinnulífs, sveit-
arstjórna, mennta- og félagsmála-
yfirvalda og heimilanna má auka
sýnileg tengsl menntunar, færni
og starfa með öfluga náms- og
starfsráðgjöf í fararbroddi.
Dagur náms-
og starfsráðgjafar
Markviss ráðgjöf og
fræðsla þarf að standa
nemendum til boða, segir
Ágústa E. Ingþórsdóttir
»Efla þarf náms- ogstarfsráðgjöf á öll-
um skólastigum, auka
vægi náms- og starfs-
fræðslu og tryggja að-
gengi að náms- og
starfsráðgjöf í sam-
félaginu.
Ágústa E.
Ingþórsdóttir
Höfundur er formaður
Félags náms- og starfsráðgjafa.
ÞAÐ ER nokkuð ljóst að ég hef
fengið mjög sterk og
mikil viðbrögð við
grein minni sem birt-
ist í Morgunblaðinu
þriðjudaginn 9. októ-
ber síðastliðinn með
yfirskriftinni „hvaðan
koma fordómar?“. Þar
skrifaði ég um líkams-
árás sem maðurinn
minn varð fyrir að-
faranótt sunnudagsins
7. október þegar hann
var ásamt vini sínum
að ganga inn í Laug-
arneshverfið og tveir
menn af erlendum
uppruna réðust á þá
að tilefnislausu og
börðu.
Ég vil byrja á því að
taka það fram að ég
skrifaði greinina mína
á sunnudagsmorgni
eftir að hafa eytt nóttinni á undan á
bráðamóttöku Borgarspítalans í
Fossvogi með manninum mínum,
sem var mjög laskaður í andliti og
niðurbrotinn og ómögulegur eftir
þessa ósanngjörnu árás. Þegar við
komumst loksins heim til okkar var
kominn nýr dagur. Dóttir okkar var
að vakna hjá mági mínum og fjöl-
skyldu hans, sem svo heppilega búa
á efri hæðinni í sama húsi og við, og
gátu því brugðist skjótt við um nótt-
ina þegar ég þurfti að rjúka á slys-
stað, og tekið barnið okkar. Barnið
þurfti að vera í pössun allan sunnu-
daginn því maðurinn minn vildi ekki
að hún sæi sig svona illa út lítandi –
hann vildi ekki hræða barnið. Þegar
maðurinn minn gat loksins sofnað
undir hádegi settist ég fyrir framan
tölvuna og fékk útrás á lyklaborðinu.
Það var mín leið til að vinna mig út
úr því áfalli sem ég hafði orðið fyrir.
Þurfti að láta í mér heyra.
Ég er ekki fordómafull manneskja
að eðlisfari og stórfjölskylda mín
inniheldur fólk frá ólíkum menning-
arheimum og mér hefur
alltaf þótt vænt um og
verið stolt af þeim fjöl-
breytileika sem ríkir
þar. Ég viðurkenni að
hafa verið fljótfær þeg-
ar ég skrifaði að menn-
irnir gætu hafa verið
frá Póllandi og hefði
betur sleppt því. Ég
viðurkenni líka fáfræði
mína á Evrópulönd-
unum í austri og þykir
það mjög miður að
kunna ekki almennilega
muninn á hinum ólíku
þjóðum sem þar búa.
Ég setti mjög ólík lönd
og menningarheima
undir sama hattinn og
það þykir mér mjög leitt
og ábyrgist að það ger-
ist ekki aftur. Langar
mig að biðja alla þá sem
særðust af skrifum mínum innilega
afsökunar.
Ég veit vel að við Íslendingar eig-
um líka okkar svörtu sauði og það er
mjög ósanngjarnt að refsa heilli þjóð
fyrir mistök nokkurra skemmdra
epla. Ég var að vona með skrifum
mínum að fram kæmu einhver vitni
sem tengdust málinu svo hægt væri
að ná í skottið á þessum tveimur
mönnum sem leika enn lausum hala.
Einnig vildi ég opna augu fólks fyrir
þeirri staðreynd að við þurfum að
vera vakandi og hafa varann á sama
hvar við búum því það er algjör goð-
sögn að miðbærinn sé eini staðurinn
þar sem við þurfum að passa okkur.
Ég bið afsökunar á ónærgætni og
fljótfærni í skrifum reiðrar konu
sem runnin er reiðin.
Sterk viðbrögð
Unnur María Birgisdóttir
biðst afsökunar á ummælum
í fyrri grein sinni
Unnur María
Birgisdóttir
» ...við Íslend-ingar eigum
líka okkar
svörtu sauði...
Höfundur er leiðbeinandi.
EKKERT er eilíft – hvorki menn
né aðrar skepnur – sama gildir um
stjórnmálaflokka – sem betur fer.
Það ætti því hvorki að vera stórmál
að kveðja flokk né heldur ganga til
fylgis við – en þó er það svo.
Síðustu viku hafa mál skipast á
þann veg að ég hef ákveðið að segja
skilið við Vinstrihreyfinguna –
grænt framboð og finnst sem ég
skuldi félögum mínum, fyrrum,
skýringu þar á. Ég greindi frá af-
stöðu minni á félagsfundi Vinstri-
grænna í Reykjavík, föstudaginn 12.
október síðastliðinn. Eftirfarandi er
innihaldslega hið sama og ég lét mér
þar um munn fara:
Klukkan þrjú síðdegis fimmtu-
daginn 11. október var ég á hlaupum
út úr húsi, til vinnu. Þá heyri ég í
fréttum að „samkvæmt áreið-
anlegum heimildum“ sé verið að
mynda nýjan meirihluta í borg-
arstjórn Reykjavíkur. Hann skipi
Samfylking, Vinstrigræn, Frjáls-
lynd (?) og Framsókn. Eðlilega varð
mér um og ó og sendi í hasti bréf
(tölvu) til Svandísar Svavarsdóttur,
Ögmundar Jónassonar og Stein-
gríms J. Sigfússonar þar sem ég
spyr hvort þetta sé rétt, og orðrétt
„hvort verið sé að bjarga sukkmeist-
ara Reykjavíkur, Birni Inga Hrafns-
syni, um borð í nýtt fley!“ Jafnframt
spurði ég hvort slíkt væri almenn-
ingi í hag!
Þremur klukkutímum síðar, að
lokinni vinnuferð minni, var allt um
garð gengið. Borð og sérílagi stólar
frágengin og frátekin. Alles klar –
einsog þar stendur. Magískar þrjár
stundir!
Ekki er það svo að ég gráti íhaldið
– vasaklútar mínir munu ævarandi
þurrir verða þeirra tára, en ég
harma glatað tækifæri þess að veita
okkur kjósendum eitt sinn – eitt ein-
asta skiptið, færi á því að vera stoltir
kjósendur, stoltir yfir stjórn-
málamönnum sem þyrðu og gætu
farið með vilja okkar til að segja
NEI alla leið. Þetta varðar ekki ein-
ungis kjósendur Reykjavíkur, held-
ur alls landsins. Er einhver fulltrúi
okkar sem þorir að fylgja okkur alla
leið, þegar við loksins segjum NEI?
Því miður var þessu tækifæri
glutrað niður. Trúverðugleikinn sem
svo sannanlega hafði verið byggður
upp dagana á undan – og það fyrst
og fremst af Svandísi Svavarsdóttur
– glataðist. Trúverðugleika er ansi
erfitt að endurheimta.
Sú ákvörðun að ganga til sam-
starfs við holdgerving spilling-
arinnar án málefnasamnings, án
nokkurra fyrirvara, er meira en mér
er mögulegt að kyngja. Ég kann
ekki nýmál í orwellskum skilningi
þess hugtaks (man enginn 1984?), ég
mun aldrei læra nýmál. Pen-
ingasukkari gærdagsins er ekki góði
gaur dagsins í dag, vont er ekki gott.
Með tilvísun, útúrsnúinni, í annan
mann á öðrum tíma þá eru flokks-
pólitísk klæði mín engin skrautklæði
og það hryggir mig svosem ekki að
slíta þeim eigi til fullnustu. Fyrir
mér er pólitík mun meir en
flokkspóliltík, fyrir mér er pólitík
þátttaka í hinu samfélagslega lífi,
samkvæmt grískum uppruna orðs-
ins – þátttaka okkar, íbúa borg-
arinnar á afgerandi hátt. Möguleiki
okkar til að segja:
NEI – hingað og ekki lengra! En,
möguleikinn varð að engu.
Birna Þórðardóttir
Með kveðju – frá
flokksleysingja
Höfundur er fv. félagi í Vinstrihreyf-
ingunni – grænu framboði.
UMRÆÐAN