Morgunblaðið - 20.02.2008, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
SÍÐAR í þessum mánuði, nánar til-
tekið 21.-22. febrúar, verða hátíða-
höld í Heimskautastofnun Rússlands
í Pétursborg í tilefni þess að 75 ár eru
um þessar mundir liðin frá stofnun
Skrifstofu Norðausturleiðar, eða
Norðurleiðar í Norður-
Íshafi í stjórnkerfi Sov-
étríkjanna, nú Rúss-
landi. Siglingaleið þessi
úti fyrir norðurströnd
Siberíu, eða Norður-
Rússlands, er kölluð á
ensku „Northern Sea
Route“. Hún hefur ver-
ið í heimsfréttum síð-
ustu árin sökum þess að
menn sjá fyrir að leiðin
verði mun greiðari en
áður sökum minnkandi
hafíss í Norður-Íshafi.
Um þessa leið hafa ís-
styrkt skip og ísbrjótar siglt, einkum
milli hafna Norður-Rússlands en
einnig alla leið milli Atlantshafs og
Kyrrahafs.
Á afmælishátiðinni verður viða-
mikil ráðstefna þar sem fyrst verður
fjallað um sögu Norðursiglingaleiðar
sér í lagi en einnig siglinga á norð-
urslóðum almennt. Þá verða erindi og
umræður um núverandi stöðu mála
og vandamál varðandi nýtingu og
þróun siglinga á siglingaleiðinni. Þá
verður að vonum fjallað um áhrif veð-
urfarsbreytinga á siglingar á haf-
svæðum norðurslóða og sérstakur
bálkur verður helgaður umhverf-
ismálum og náttúruvernd með hlið-
sjón af auknum siglingum í Norður-
Íshafi. Síðast en ekki síst verður rætt
um vöruflutninga á sjó og upp og nið-
ur eftir fljótum Rússlands með tilliti
til samfélagslegra og hagrænna við-
fangsefna íbúa norðurslóða.
Margar rússneskar stofnanir með
norðurslóðamálefni á sinni könnu
leggjast á eitt við að gera ráðstefnu
þessa fjölþætta og vel heppnaða, en
ráðstefnan er alþjóðleg. Rússar hafa
aldalanga reynslu af búsetu og ferða-
lögum á sjó og landi í
norðri. Þeir eru nú óð-
um að rétta úr kútnum
varðandi málefni norð-
urhjara en við hrun
Sovétríkjanna gengu
ýmis vel smurð kerfi
stjórnsýslu og reksturs
nyrðra úr skorðum.
Siglingar á Norðurleið-
inni minnkuðu t.d. mik-
ið en hafa aukist á ný
síðustu ár.
Heimskautastofnun
Rússlands var stofnuð
árið 1920 og hefur hún
með höndum umsjón og starfrækslu
margvíslegra rannsókna á norð-
urslóðum, þar á meðal Norður-Íshafi,
og á Suðurheimsskautslandi og höf-
unum þar umhverfis. Höfuðstöðvar
stofnunarinnar eru í mikilli byggingu
í Pétursborg en auk 17 stórra deilda
sérverkefna á ýmsum sviðum nátt-
úruvísinda er þarna t.d. safn, setur al-
þjóðlegs gagnabanka með upplýs-
ingum um hafís og snjó um víða
veröld. Umsjón er þarna með rann-
sóknastöðvum Rússlands á pólasvæð-
um í norðri og suðri og ísbrjótaflota
Rússlands.
Á öllum þessum sviðum eiga rúss-
neskar stofnanir og vísindamenn gott
og náið samstarf við erlendar þjóðar,
stórar og smáar. Var svo raunar á
síðustu áratugum Sovétríkjanna og
er mér ljúft að minnast leiðangurs á
sovéskum ísbrjóti norður Grænlands-
sund árið 1982 en Rannsóknaráði rík-
isins og Veðurstofu Íslands hafði boð-
ist að senda mann með í þennan
leiðangur meðfram og inn í hafísj-
aðarinn. Var ég þarna í góðu yfirlæti í
eftirminnilegum 80 manna leiðangri,
eini útlendingurinn um borð.
Yfirmenn og vísindamenn Heim-
skautastofnunar Rússlands í Péturs-
borg hafa sótt ráðstefnur hér á Ís-
landi, m.a. alþjóðlegar ráðstefnur um
hafís, haldna í Reykjavík árið 2000,
og um sjóveðurfar á jörðinni, haldna
á Akureyri árið 2001. Vonandi hald-
ast góð kynni milli landanna á sviði
norðurslóðarannsókna um ókomin ár.
Það verður ekki síst mikilvægt sök-
um þess að siglingar í Norður-Íshafi
aukast nú hröðum skrefum og sigl-
ingaleiðin frá Íslandi og „norður til
Kína“ mun verða að veruleika innan
tíðar, þ.e.a.s. innan nokkurra ára-
tuga. Ísland er í þjóðleið á leiðinni
milli heimshafanna tveggja, Atlants-
hafs og Kyrrahafs. Á Íslandi kæmi
sér því vel að byggja upp umskip-
unarhöfn fyrir samgöngur og flutn-
inga um höfin þrjú. Hér yrði „Hong
Kong norðursins“, til hagsbóta fyrir
land og lýð.
Skrifstofa Norðursiglingaleiðar
í Norður-Íshafi 75 ára
Þór Jakobsson skrifar um norð-
ursiglingaleið í Norður-Íshafi » Því er nú fagnað íPétursborg að 75 ár
eru síðan stofnuð var
skrifstofa eða stjórn-
sýsludeild til að annast
rannsóknir og siglingar
í Norður-Íshafi.
Þór Jakobsson
Höfundur er veðurfræðingur.
ÞAÐ er ástæða til að fagna und-
irritun á kjarasamningum á hinum
almenna vinnumarkaði. Það er ekk-
ert eins mikilvægt fyrir
almenning í landinu og
einmitt stöðugleiki og
lág verðbólga. Þessir
kjarasamningar munu
vonandi eiga sinn þátt í
endurheimta jafnvægi
og jöfnuð hér á landi.
Einn af forsvars-
mönnum verkalýðs-
hreyfingarinnar sagði
nýlega: „Aldrei hafa
lægstu laun verið hækk-
uð jafnmikið“.
Aðgerðir ríkisstjórn-
arinnar í tengslum við
kjarasamninga eru sömuleiðis afar
mikilvægar þótt þær standi í mínum
huga sem sjálfstæðar pólitískar að-
gerðir sem auka lífskjör í landinu til
muna. Þessar aðgerðir gagnast öllum
landsmönnum en þó miðast þær fyrst
og fremst að fólki með meðaltekjur í
landinu, barnafólki og ungum ein-
staklingum.
Ríkisstjórnin mun verja um 20.000
milljónum kr. í þessar aðgerðir og í
því sambandi hafa nokkur atriði meg-
inþýðingu.
Fyrst ber að nefna
að skattleysismörkin
verða hækkuð um
20.000 krónur fyrir ut-
an verðlagshækkanir.
Þetta er eitt þýðing-
armesta atriðið. Skerð-
ingarmörk barnabóta
verða hækkuð um 50%
sem mun hafa mikil
áhrif til góðs fyrir fjöl-
skyldufólk í landinu.
Hámark húsaleigubóta
verður hækkað um
50%.
Stimpilgjöld verða afnumin fyrir
fyrstu kaupendur sem mun hafa mik-
ið að segja, enda eru þessi gjöld
fyrstu kaupendum oft þungur baggi.
Eignaskerðingarmörk vaxtabóta
verða hækkuð um 35% og náms-
lánakerfið verður yfirfarið með aukið
jafnræði að markmiði.
Lágmarksframfærslu-
viðmið sett
Lengi hefur verið kallað eftir því
að sett verði lágmarksviðmið í fram-
færslu í almannatryggingarkerfinu
og nú verður hafist handa við þá
vinnu. Þá verður komið á húsnæðis-
sparnaðarkerfi með skattafrádrætti
fyrir 35 ára og yngri til að hvetja til
sparnaðar hjá fyrstu kaupendum.
Þá verða skattar á fyrirtæki lækk-
aðir, atvinnuleysisbætur verða hækk-
aðar og framlög til símenntunar og
fullorðinsfræðslu aukin.
Að mínu viti snýst kjarabarátta
ekki einungis um að hækka laun.
Ekki er síður mikilvægt að bæta kjör
almennings með því að hafa jákvæð
áhrif á verðlag og það er mínu viti af-
ar mikilvægt að stjórnvöld hafi þessa
hlið kjarabaráttunnar einnig að
markmiði.
Nú er kastljósinu beint að vöru-
verði í landinu og verða vörugjöld og
tollar sérstaklega skoðuð í því sam-
bandi.
Einnig eldri borgarar
og öryrkjar
Fyrir jól kynnti ríkisstjórn Sam-
fylkingar og Sjálfstæðisflokks um-
fangsmiklar kjarabætur fyrir eldri
borgara og öryrkja. Þá var m.a.
ákveðið að afnema skerðingu bóta
vegna tekna maka, hækka frítekju-
mark og draga úr of- og vangreiðsl-
um bóta.
Almannahagsmunir eru í öndvegi
hjá ríkisstjórn Samfylkingar og Sjálf-
stæðisflokks. Sú staðreynd að tveir
sterkir flokkar hafi tekið saman
höndum hefur leitt af sér möguleika
til þess að taka stóra málaflokka, sem
oft á tíðum eru taldir þungir, til end-
urskoðunar.
Kjarasamningarnir liður í því
að ná jafnvægi í efnahagsmálum
Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar
um nýgerða kjarasamninga »Að mínu viti snýst
kjarabarátta ekki ein-
ungis um að hækka laun.
Ágúst Ólafur Ágústsson
Höfundur er varaformaður
Samfylkingarinnar.
ÁLVER í Helguvík er gullið tæki-
færi fyrir Suðurnesjamenn til að
efla atvinnulíf í kjölfar brotthvarfs
Varnarliðsins, niðurskurðar á þorsk-
kvóta og vaxandi sam-
dráttar í bygging-
ariðnaði – tækifæri
sem ekki má láta fram
hjá sér fara.
Sem sveitarstjórn-
armaður frá 1986 til
1990 og sem þingmað-
ur frá 1991 til ársins
2001 hef ég ærið oft
hugleitt þá stöðu sem
ríkti í atvinnu- og
byggðamálum á Akra-
nesi á tíunda áratugn-
um, áður en álver
Norðuráls var reist á
Grundartanga. Á
þeim tíma var um
harla lítið annað að
ræða en að sækja sjó-
inn sem sýndi sig í að
vera takmörkuð auð-
lind með æ fækkandi
atvinnutækifærum.
Oft varð fólk að leita á
erlenda grund eins og
margir reyndu, m.a.
til Svíþjóðar og Dan-
merkur. Atvinnuleysi
mældist um og yfir
10%. Engin hús voru í
byggingu á Akranesi
árum saman og íbúa-
fjöldi stóð í stað eða þá að fólki
fækkaði – í stuttu máli var útlitið
dökkt á þessum árum.
Traust atvinna forsenda
blómlegs mannlífs
Núna horfir hins vegar öðruvísi
við. Grundartangasvæðið er orðið
eftirsótt fyrir margháttaða atvinnu-
starfsemi sem er til góða fyrir svæð-
ið hér. Hundruð íbúa á Vesturlandi
hafa fengið góð framtíðarstörf, þjón-
ustuiðnaður hefur blómstrað og eft-
irspurn eftir húsnæði hefur stórauk-
ist. Á Akranesi og reyndar á öllu
svæðinu frá Stykkishólmi og suður á
Reykjanes hefur tilkoma Norðuráls
haft mikil áhrif. Í ljósi afdrifa fisk-
vinnslu á Akranesi væri staða okkar
vægast sagt slæm ef ekki væri stór-
iðja í nágrenninu með atvinnutæki-
færi fyrir íbúa Akraness. Núna er
bærinn valkostur til búsetu fyrir alla
þá sem ráða sig til starfa á Grundar-
tangasvæðinu, einnig með tilliti til
stækkandi atvinnusvæðis í ljósi
samgangna.
Stóriðjufyrirtæki á borð við
Norðurál skapa líka frjóan grund-
völl fyrir ýmis smærri þjónustufyr-
irtæki og gera íbúum svæðisins því
kleift að stunda fjölbreytilega vinnu.
Sú hefur orðið reyndin hér á Vest-
urlandi þannig að áhrif-
in eru geysilega mik-
ilvæg enda er Norðurál
þekkt fyrir að miðla
verkefnum til innlendra
aðila. Auk þess hafa
Norðurálsmenn sýnt
skilning á að taka þátt í
samfélagsverkefnum
með nærsveitarfélögum
og stutt ýmis verkefni,
ásamt því að styrkja
íþróttafélög og aðra fé-
lagsstarfsemi sem
auðgar mannlífið og
gerir búsetu á svæðinu
eftirsóknarverða.
Álver í Helguvík
gríðarleg
lyftistöng
Núna er atvinnu-
ástandið á Suð-
urnesjum tvísýnt, m.a.
eftir brottför Varn-
arliðsins, kvótaskerð-
ingu og vaxandi sam-
drátt í byggingariðnaði.
Tilkoma álvers í Helgu-
vík yrði gríðarleg lyfti-
stöng fyrir byggð-
arlagið og reyndar
landið allt með þeirri
fjárfestingu sem þessu fylgir og at-
vinnu sem þarna skapast. Núna er
færi á að skapa stöðugan atvinnu-
grundvöll. Norðurálsmenn hafa
þegar sannað hvers þeir eru megn-
ugir og ég get sagt það bæði af
reynslu minni sem bæjarstjóri á
Akranesi og sem fyrrverandi starfs-
maður hjá Norðuráli að þetta er
traust fyrirtæki og dyggur þjóð-
félagsþegn.
Skilaboð mín til Suðurnesja-
manna eru því einlæg hvatning til
þeirra um að standa fast í fætur og
knýja á um atvinnuuppbyggingu til
framtíðar og stöðugleika fyrir svæð-
ið. Ég vil hvetja fólk til að snúa bök-
um saman hvar sem það er statt á
pólitískum vettvangi og beita öllu
afli til að uppbygging álvers í
Helguvík fari hið fyrsta af stað því
að það hefur áhrif til góðs á öllu
landinu.
Suðurnesjamenn,
standið fast í fætur
Gísli S. Einarsson hvetur Suður-
nesjamenn að knýja á um at-
vinnuuppbyggingu til framtíðar
Gísli S. Einarsson
Höfundur er bæjarstjóri á Akranesi.
» Skilaboð mín
til Suður-
nesjamanna eru
því einlæg
hvatning til
þeirra um að
standa fast í
fætur og knýja
á um atvinnu-
uppbyggingu til
framtíðar.
MORGUNBLAÐIÐ er með í notkun
móttökukerfi fyrir aðsendar greinar.
Formið er að finna við opnun forsíðu
fréttavefjarins mbl.is vinstra megin
á skjánum undir Morgunblaðs-
hausnum þar sem stendur Senda inn
efni, eða neðarlega á forsíðu
fréttavefjarins mbl.is undir liðnum
Sendu inn efni. Ekki er lengur tekið
við greinum sem sendar eru í tölvu-
pósti.
Í fyrsta skipti sem formið er notað
þarf notandinn að skrá sig inn í kerf-
ið með kennitölu, nafni og netfangi,
sem fyllt er út í þar til gerða reiti.
Næst þegar kerfið er notað er nóg að
slá inn netfang og lykilorð og er þá
notandasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn lengri
grein en sem nemur þeirri hámarks-
lengd sem gefin er upp fyrir hvern
efnisþátt.
Þeir, sem hafa hug á að senda
blaðinu greinar í umræðuna eða
minningargreinar, eru vinsamlegast
beðnir að nota þetta kerfi. Nánari
upplýsingar gefur starfsfólk greina-
deildar.
Móttökukerfi
aðsendra
greina