Morgunblaðið - 20.02.2008, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 20.02.2008, Blaðsíða 26
                                              ! ! "  # $    %  &!   "      '      (         (        ) )         (            !       )  !   &&   *              (        +  ,   (  " (         !   !   ! ( "      (     (  #   (  !    -.$/01-2"03 456 7899 % :9 ;.1<0=0        :: :5 2>=,;;0= ?-=1-@ .1$01 5A    - kemur þér við Sérblað um íþróttir barna og unglinga fylgir blaðinu í dag Hvað ætlar þú að lesa í dag? Næstlægstu fyrirtækja- skattarnir á Íslandi Bjórinn hækkar í verði Skylmingar í sókn, færri á skíðum Borgin fékk asbesthús að gjöf EMI kaupir laugardagslag Barða 26 MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN SÚ sátt sem SVÞ gerðu við Samkeppniseftirlitið, SE, byggir á viðurkenningu á því að annars vegar hafi framleiðendur og smá- salar með milligöngu SI og SVÞ sameinast um að hefja verðmerkingu á for-verðmerktum vörum sem áttu að lækka í verði 1. mars sem nam lækkun virðisaukaskatts í 7% nokkru fyrr eða 20. febrúar. Ennfremur að þessir sömu aðilar skiptu með sér kostn- aðinum sem af því leiddi fyrir fyrirtækin þar sem eftir sem áð- ur var greiddur 14% virðisaukaskattur af þessum vörum til 28. febrúar. Það er enginn ágreiningur um þetta enda greindu SVÞ frá þessari til- högun í fréttatilkynningu til fjöl- miðla sem birtist í dagblöðum 21. febrúar 2007. Eftir á kom í ljós að þessi gjörn- ingur aðila stangast á við sam- keppnislög. Þetta sáum við ekki á sínum tíma enda var af samtök- unum fyrst og fremst litið á þetta sem aðgerð til að tryggja að skattalækkun sem var ákveðin af ríkisstjórn skilaði sér áfallalaust til neytenda á tilteknum tíma. Því væri ákveðinn fórnarkostnaður réttlætanlegur til að tryggja þetta sem best. Sú túlkun Samkeppniseftirlits að þetta hafi komið í veg fyrir möguleika aðila til að veita hver öðrum verðsamkeppni er hins veg- ar ekki ásættanleg þegar haft er í huga hvernig þetta ferli með forverðmerktar vörur var og er enn. Framleiðendur pakka af misstórum söluein- ingum, t.d. af osti- ,verðmerkja þær allar með leiðbeinandi útsöluverði. Á þeim tíma er ekkert vitað í hvaða verslanir um- rædd vara fer. Sölu- aðilar hafa síðan þann hátt á að selja ýmist umræddar vörur á leiðbeinandi út- söluverði eða að gefa fastan af- slátt við kassa, yfirleitt af ákveðnum vöruflokkum en stund- um líka af ákveðnum vöruteg- undum. Innan SVÞ var aldrei fjallað um né á nokkurn hátt reynt að hafa áhrif á þessar verðákvarð- anir smásala. Það kæmi aldrei til greina að samtökin reyndu með neinu móti að hafa afskipti af verðákvörðunum né samkeppn- ismálum fleiri eða færri aðild- arfyrirtækja. Því komu umræddar aðgerðir ekkert inn á það hvernig einstakir söluaðilar höguðu verð- lagningu sinni og verðsamkeppni, hvorki fyrir né eftir 1. mars sl. Það er af þessum sökum ekki hægt að skrifa upp á það álit Sam- keppniseftirlitsins að aðgerðir SVÞ og SI hafi að engu gert það samkeppnislega tækifæri sem skapaðist fyrir aðila á mark- aðinum til að stunda verð- samkeppni með þessar vörur. SVÞ óskuðu eftir sátt um málið til að takmarka kostnað sinn eftir að ljóst varð að SI höfðu áður gert slíka sátt og að um brot á samkeppnislögum, sbr. fram- anritað, væri að ræða. Það þýðir ekki að fallist hafi verið á huglæga túlkun eftirlitsmanna á áhrifunum á samkeppnismöguleika aðila. Sigurður Jónsson gerir athugasemd við ummæli Páls Gunnars Pálssonar » Sú túlkun Samkeppniseftirlits að þetta hafi komið í veg fyrir möguleika aðila til að veita hver öðrum verðsamkeppni er hins vegar ekki ásættanleg ... Sigurður Jónsson Höfundur er framkvæmdastjóri SVÞ-Samtaka verslunar og þjónustu. Athugasemd við túlkun SE MEÐ greinaskrifum sínum hefur Brynjólfur Þorvarðarson skipað sér framarlega í flokk öfgakenndra hat- ursmanna kristni og kirkju. Þess var því ekki langt að bíða að hann myndi bregðast við grein minni þar sem ég fjallaði um kristið siðgæði í ljósi nýs frumvarps til laga um grunnskóla (sjá Morgunblaðið 22. jan.). Brynj- ólfur svarar mér í grein sinni Siðferð- isvandi kristninnar (sjá Morg- unblaðið 1. feb.) og slær ekkert af enda maður sem hefur „sannleikann“ á reiðum höndum. Það er hins vegar erfitt að taka mann sem Brynjólf alvarlega í þess- ari umræðu. Eftir að hafa lesið grein hans er ég varla viss um að hann taki sjálfan sig alvarlega. Brynjólfur ger- ir hvergi tilraun til að takast á við kristna trú og sögu hennar af mál- efnalegum heiðarleika. Þess í stað slær hann um sig með fráleitum og órökstuddum staðhæfingum sem grundvallast ekki síst á undraverðu þekkingarleysi hans á kristinni trú. Málflutningur Brynjólfs virðist sá að kristinni trú sé um að kenna flest það sem miður fer í sögu mannsins. Brynjólfur álítur kristið siðferði „meingallað“, það byggi á „mannfyr- irlitningu“ enda kenni það „að mað- urinn sé ómerkilegur“. Brynjólfur segir kristnar þjóðir hafa jafnvel „slegið öllum öðrum þjóðum við í eyðileggingu manna jafnt sem menn- ingarheima“. Ég veit ekki hvort er ótrúlegra, að Brynjólfur trúi þessari sögufölsun eða að hann skuli bera hana á borð fyrir lesendur sína. Að standa sig í stykkinu „Siðaboðskapur kristninnar hefur ekki staðið sig í stykkinu,“ segir Brynjólfur; eins og sagan sýni sé hann „meingallaður“ og eigi því að „setja til hliðar“. En hvernig hefur guðleysið staðið sig? Hvaða meðmæli tekur það með sér inn í 21. öldina? Brynjólfur spyr sig ekki að því, svo sem von er. Hvað kom í ljós þegar kristin trú var sett til hliðar fyrir hina nýju trú hins upp- lýsta manns? Hvað gerðist þegar guðleysið tók völdin? Voru mannrétt- indabrot úr sögunni, kúgun og of- beldi? Hvað gerðist í Sovétríkjunum, Þýskalandi, Kambódíu og Kína, svo fáein dæmi séu nefnd? Gleymum því ekki að á 20. öld voru fleiri drepnir af stjórnvöldum sem aðhylltust guð- lausa veraldarhyggju en í trú- arofsóknum gjörvallrar vestrænnar sögu. Hvað segir þetta okkur? Hvert er vanda- mál heimsins? Það er ég - og það ert þú! Það er maðurinn sjálfur sem er meingallaður, eins og sjá má af því hvernig hann notar frelsi sitt til ákvarðana og athafna. Hvort horf- ir raunsærri og skyn- samlegri augum á þá staðreynd, kristin trú eða guðleysi? Hvort hampar manninum sem æðsta mælikvarða allra hluta? Hið algilda siðferði Í tilraun sinni til að svara þeim rökum sem ég færi fyrir kristnu siðgæði finnur Brynj- ólfur helst að því að ég færi ekki trúarleg rök fyrir máli mínu (sem er rangt hjá honum). Að hans mati fellur málið um sjálft sig því „sá sem ekki trúir á Krist sem frelsara hefur enga ástæðu til að fylgja siðaboðskap [hans]“. Þarna hittir Brynjólfur loks naglann á höf- uðið. En hann verður líka að hugsa málið til enda. Sá sem engu trúir – þ.e. gerir ekki ráð fyrir neinu sem er sjálfum sér æðra – hefur enga ástæðu til þess að fylgja nokkrum siðaboðskap öðrum en þeim sem skoðanir hans sjálfs og hagsmunir segja til um. Staðreyndin er sú að ekki er hægt að skjóta stoðum undir siðgæðisviðmið líkt og kærleika og umburðarlyndi á forsendum guð- leysis. Þá lýsir Brynjólfur því fjálglega yfir að gildi kristins siðgæðis sé ekk- ert „nema þar sem það fellur saman við algilt siðferði eins og það birtist í mannréttindasáttmálum“. Þvílík þversögn. Út frá hvaða algilda mæli- kvarða metur Brynjólfur siðferðið. Sínum eigin? Heldur hann að algilt siðferði hafi komið til sögunnar með mannréttindasáttmálum síðustu ald- ar? Var allt leyfilegt þar áður? Algilt siðferði byggist á þeirri vitund að til sé mælikvarði siðferðisins sem er ut- an og ofan við manninn. Án þess eru mannréttindasáttmálar óhugsandi enda þá aðeins upptalning skoðana og viðhorfa. Hvar liggur vandinn? Ótrúlegar staðleysur Brynjólfs um kristna trú sýna vel þörfina á að efla kristinfræðslu. Hann virðist ekki einu sinni skilja tvöfalda kærleiks- boðorðið. Maðurinn á réttilega að elska Guð umfram allt. En elskan til náungans er ekki val- frjáls heldur hluti af elskunni til Guðs. Eins og Guð elskar okkur eigum við að elska hvert annað. Við megum ekki elska ef við viljum, eins og Brynjólfur segir – við eigum að elska! Á því byggist kristið sið- gæði. Þótt kristin trú minni á þá auðsjáanlegu stað- reynd að maðurinn sé fallinn, að honum veitist auðveldara að vilja gott en gera gott, þá kennir hún ekki að maðurinn sé ómerkilegur. Þvert á móti kennir kristin trú að maðurinn beri enn kærleiksríka mynd skapara síns. En sú mynd opinberast þá að- eins þegar maðurinn speglar sinn innri mann í Jesú Kristi. Vandinn er ekki fólginn í siðaboð- skap kristninnar heldur í manninum, í misbresti okkar að lifa samkvæmt honum. Ef fólk telur sér trú um að það umbreyti samfélaginu til hins betra með því að gera út um kristin auðkenni þess þá blekkir það sjálft sig. Brynjólfur Þorvarðarson telur sig ganga erinda umburðarlyndis, jafn- réttis og víðsýni. Ekkert er jafn fjarri lagi. Umburðarleysi hans, fordómar og dómharka gagnvart kristinni trú og kristnu fólki eru alger. Af staðleysum og staðreyndum Gunnar Jóhannesson svarar grein Brynjólfs Þorvarð- arsonar um trúmál Gunnar Jóhannesson Höfundur er sóknarprestur í Hofsóss- og Hólaprestakalli. » Sá sem engu trúir, þ.e. gerir ekki ráð fyrir neinu sem er sjálfum sér æðra, hefur enga ástæðu til þess að fylgja nokkrum siða- boðskap

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.