Morgunblaðið - 08.03.2008, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 8. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
ÍSRAELAR hertu öryggisviðbúnað
sinn í gær eftir að 25 ára Palestínu-
maður skaut átta unga nemendur
guðfræðiskóla í Jerúsalem til bana í
fyrrakvöld. Íbúar Gaza-svæðisins
óttuðust að Ísraelar myndu svara
árásinni með mannskæðum hernaði
á svæðinu.
Árásin var gerð á guðfræðiskól-
ann Mercaz Harav Yeshiva, sem
Jerusalem Post lýsir sem „mikilvæg-
ustu stofnun trúarlegu síonista-
hreyfingarinnar“, en hún vill
sameina alla gyðinga og stofna sjálf-
stætt samfélag í Palestínu. Blaðið
lýsir þess vegna verknaðinum sem
„árás á hjarta síonismans“.
Áhrifamikill rabbíni, Avraham
Hacohen Kook, stofnaði skólann árið
1924. Um 500 nemendur stunda þar
nám í Talmúd, trúarlegri lögbók
gyðinga. Útskrifaðir nemendur skól-
ans starfa sem rabbínar eða trúar-
legir dómarar í Ísrael og landtöku-
byggðum gyðinga á Vestur-
bakkanum.
Skólinn hefur átt stóran þátt í því
að móta hugmyndafræði landtöku-
manna á Vesturbakkanum. Áhrifa-
miklir menn, sem tengjast skólan-
um, lögðust eindregið gegn
brottflutningi ísraelska hernámsliðs-
ins frá Gaza-svæðinu árið 2005, að
því er fram kemur á fréttavef BBC.
Var ekki í neinni hreyfingu
Þúsundir manna fylgdu nemend-
unum átta til grafar í Jerúsalem í
gær. Einn nemendanna var 26 ára og
hinir á aldrinum 15-19 ára.
Árásarmaðurinn, 25 ára bílstjóri
frá Austur-Jerúsalem, var skotinn til
bana eftir árásina. Fjölskylda hans
setti upp útfarartjald fyrir utan
heimili hennar með fánum Hamas og
Hizbollah-hreyfingarinnar í Líb-
anon. Systir mannsins sagði að hann
hefði verið strangtrúaður en ekki í
neinni uppreisnarhreyfingu. Hann
hefði verið mjög reiður vegna hern-
aðar Ísraela sem hefur kostað yfir
120 manns lífið, þ.á m. minnst 22
börn, á Gaza-svæðinu.
Áður óþekkt hreyfing, Jalil-frels-
issveitirnar – píslarvottar Imads
Mughniyeh og Gaza, lýsti skotárás-
inni á hendur sér, að sögn sjónvarps-
stöðvar Hizbollah. Imad Mughniyeh
var hátt settur foringi í Hizbollah og
beið bana í sprengjutilræði í Sýr-
landi 12. febrúar.
Ísraelsk yfirvöld höfðu ekki stað-
fest þessa fullyrðingu sjónvarps-
stöðvarinnar í gærkvöldi. Sjónvarps-
stöðvar í Ísrael sögðu að
öryggisyfirvöld teldu að árásarmað-
urinn kynni að hafa verið einn að
verki. Líklegt þykir þó að hann hafi
fengið einhverja aðstoð því það er
nær ómögulegt fyrir palestínskan
íbúa Jerúsalem að kaupa vopn með
löglegum hætti.
Fréttastofan AFP hafði eftir hátt
settum manni í Hamas-hreyfingunni
að hún bæri ábyrgð á skotárásinni.
Útvarpsstöð Hamas sagði í gær að
hreyfingin hefði staðið fyrir árásinni
en dró þá fullyrðingu til baka síðar
um daginn.
Ísraelsk yfirvöld lokuðu Vestur-
bakkanum og meinuðu karlmönnum
undir 45 ára aldri að fara í moskur í
Jerúsalem af ótta við fleiri árásir. Er
það talið mikið áhyggjuefni fyrir yf-
irvöldin að árásarmaðurinn skuli
hafa komið frá Austur-Jerúsalem því
að íbúar borgarinnar hafa miklu
meira ferðafrelsi en Palestínumenn
á Vesturbakkanum.
Réðst á „hjarta síon-
ismans“ í Jerúsalem
Árásarmaðurinn
kann að hafa verið
einn að verki
Reuters
Sorg Nemendur guðfræðiskóla gyðinga í Jerúsalem syrgja átta unga
skólabræður sína sem biðu bana í skotárás 25 ára Palestínumanns.
Í HNOTSKURN
» Embættismaður í stjórn Ísr-aels sagði að hún myndi ekki
slíta friðarviðræðum við stjórn
Mahmouds Abbas, forseta Pal-
estínumanna, á Vesturbakk-
anum.
»Hann sagði að Ísraelar vilduekki „refsa hófsömum Palest-
ínumönnum fyrir aðgerðir fólks
sem er ekki aðeins óvinur okkar
heldur líka þeirra“.
» Mahmoud Abbas fordæmdiskotárásina.
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
EFTIR mikla uppsveiflu að undan-
förnu er útlit fyrir að verulega muni
hægja á vextinum í bandaríska etan-
óliðnaðinum á næstu mánuðum og
hafa allt að fimmtíu fyrirhugaðar et-
anólverksmiðjur verið settar á ís
vegna hækkana á kornverði.
Má þar nefna að verð á skeppu
(35,24 lítrar) af maís hefur hækkað
úr um tveimur dölum árið 2006 í 5,25
dollara í dag. Það er rúmlega 160%
hækkun, eins og bent er á vefsíðu
Landssambands kúabænda.
Meðal fyrirtækja sem hafa hætt
við að reisa verksmiðjur er Emerald
Renewable Energy, dótturfyrirtæki
Cargill, sem hugðist reisa verk-
smiðju í Topeka, Kansas, fyrir sem-
svarar um 13,6 milljarða króna.
Þá hefur ókláruð etanólverk-
smiðja í Canton, Illinois, verið úr-
skurðuð gjaldþrota, að því er fram
kemur í fréttaskýringu í Fortune.
„Öll verkefni eru í biðstöðu,“ sagði
Bill Brady, talsmaður Cargill, í sam-
tal við dagblaðið Star Tribune.
Rök hafa verið færð fyrir því að
dagar lágs matvælaverðs séu að baki
og rekur blaðið stöðuna til hækkana
á korni og vísar til þess að markaðs-
verðið á mörkuðum í Chicago hafi
hækkað um 50% síðan í október.
Segir blaðið fyrirtækin VeraSun
Energy Corporation og US Bio-
Energy, sem bæði séu umsvifamikil
á þessu sviði, hafa sett milljarða fjár-
festingu í þessum iðnaði til hliðar.
En það er ekki aðeins maturinn
sem skiptir máli í þessu samhengi og
hefur blaðið það eftir Brian Hoops,
sem starfar við greiningu á sveiflum
í hráefnisverði, að mikill innflutning-
ur Kínverja á hráefnisvörum í að-
draganda Sumar-Ólympíuleikana
hafi leitt til endurskoðunar á kostn-
aði vegna framkvæmda við fyrirhug-
aðar etanólverksmiðjur.
Ætlað að auka orkuöryggi
Áhersla ríkisstjórnar George W.
Bush á að auka orkuöryggi með því
að draga úr þörfinni fyrir innflutt
jarðefnaeldsneyti er hluti skýringar-
innar, ásamt því sem viðbúið er að
vaxtarverkir verði í etanóliðnaðinum
samfara svo hröðum vexti.
Ágætt dæmi er Ohio. Þar er nú
verið að leggja lokahönd á sjö etanól-
verksmiðjur fyrir 760 milljónir dala,
um 52 milljarða íslenskra króna, sem
skapa munu á fjórða hundrað starfa í
ríkinu, að sögn Dayton Daily News.
Hefur blaðið eftir Dwayne Siek-
man, talsmanni samtakanna Ohio
Corn Growers Association, að aðeins
ein eða tvær etanólverksmiðjur til
viðbótar verði reistar eftir þetta ár.
Etanólvinnslu frestað
Iðnaður Ein verksmiðja Cargill.
Hætt við að reisa
fjölda verksmiðja
í Bandaríkjunum
STÆRSTU stjórnmálaflokkar
Spánar ákváðu í gær að hætta
kosningabaráttunni eftir að fyrr-
verandi bæjarfulltrúi úr Sósíal-
istaflokknum var skotinn til bana
í baskneskum bæ. Aðskiln-
aðarhreyfing Baska, ETA, var
sökuð um morðið.
Tilræðismennirnir skutu nokkr-
um sinnum á Isaias Carrasco, 42
ára fyrrverandi bæjarfulltrúa, af
stuttu færi fyrir framan konu
hans og dóttur við heimili þeirra í
baskneska bænum Arrasate ná-
lægt San Sebastian.
Jose Luis Rodriguez Zapatero,
forsætisráðherra og leiðtogi Sósí-
alistaflokksins, sagði að ETA
hefði staðið fyrir morðtilræðinu í
því skyni að trufla þingkosning-
arnar sem fram fara á morgun.
Óljóst var hvaða áhrif morðið
gæti haft á kosningarnar. Nokkr-
ar skoðanakannanir fyrr í vikunni
bentu til þess að Sósíalistaflokk-
urinn væri með 4% forskot á
Þjóðarflokkinn undir forystu
Mariano Rajoy. Forystumenn
Þjóðarflokksins hafa gagnrýnt
forsætisráðherrann harðlega síð-
ustu daga fyrir
misheppnaða til-
raun til að ná
friðarsam-
komulagi við
ETA.
Zapatero
komst til valda í
mars 2004 þeg-
ar Sósíalista-
flokkurinn sigr-
aði óvænt í kosningum sem fram
fóru þremur dögum eftir hryðju-
verk íslamskra öfgamanna í lesta-
kerfi Madríd-borgar. Um 190 létu
lífið í sprengingunum og 1.800
særðust.
Juan Jose Ibarretxe, forseti
basknesku heimastjórnarinnar,
fordæmdi morðið og sagði að
baskneska þjóðin hefði „fengið
nóg af ofbeldi ETA“.
Evrópusambandið og Banda-
ríkjastjórn skilgreina ETA sem
hryðjuverkahreyfingu. Hún hefur
orðið 820 manns að bana í nær 40
ára baráttu sinni fyrir sjálfstæðu
heimalandi Baska í norðurhluta
Spánar og suðvestanverðu Frakk-
landi.
Kosningabaráttu hætt á
Spáni vegna morðtilræðis
Isaias Carrasco
HARÐRI deilu
um árás her-
manna frá Kól-
umbíu yfir
landamærin að
Ekvador lauk
með því að leið-
togar landanna
tveggja tókust í
hendur á leið-
togafundi 20
ríkja Rómönsku Ameríku í Dóm-
iníska lýðveldinu gærkvöldi.
Í yfirlýsingu, sem samþykkt
var á fundinum, kemur fram að
forseti Kólumbíu, Alvaro Uribe,
hét því að her landsins réðist
aldrei aftur á grannríki og baðst
afsökunar á árásinni sem var
gerð á laugardaginn var. Tuttugu
uppreisnarmenn lágu í valnum.
Stjórnvöld í Ekvador og Vene-
súela höfðu slitið stjórnmála-
sambandi við Kólumbíu vegna
árásarinnar og sent hermenn að
landamærunum.
Leiðtogarn-
ir sættust
Alvaro Uribe
KÍNVERSKI lög-
fræðingurinn
Teng Biao, sem
barist hefur fyrir
réttindum al-
næmissmitaðra,
bænda sem misst
hafa land og
meðlima Falun
Gong, hefur
horfið sporlaust,
að því er fjölskylda hans fullyrðir.
Teng var nýlega varaður við og
honum sagt að láta af samskiptum
við fjölmiðla, þar sem hann tjáði sig
oft um mannréttindabrot, nú í að-
draganda sumarólympíuleikanna.
Lögfræðingur
hverfur sporlaust
Teng Biao
SVISSNESKT lyfjafyrirtæki hefur
þróað bóluefni gegn hormóni, sem
veldur æðaþrengslum og háum
blóðþrýstingi, og tilraunir á fá-
mennum hópi sjálboðaliða hafa gef-
ið góða raun, að því er fram kemur
í tímaritinu Lancet sem kemur út í
dag.
Vænlegt bóluefni
RÁÐGJAFI Baracks Obama lét af störfum í
gær eftir að hafa sagt í viðtali við skoska
blaðið The Scotsman að Hillary Clinton væri
„skrímsli“ sem gerði hvað sem væri til að
verða valin forsetaefni demókrata í forkosn-
ingum þeirra. Ráðgjafinn, Samantha Powers,
baðst afsökunar á orðum sínum og sagði þau
„óafsakanleg“.
Powers sagði í samtali við blaðamann The
Scotsman að Clinton væri skrímsli sem vílaði
ekkert fyrir sér en bætti því við að ekki mætti
hafa þau orð eftir sér. Blaðið birti þau engu
að síður.
Kallaði Hillary
Clinton „skrímsli“
Clinton á atkvæðaveiðum.
HOLLENSKA
stjórnin hefur
farið fram á það
við önnur ríki í
Evrópusamband-
inu, ESB, að þau
standi með henni
komi til mikilla
mótmæla vegna
fyrirhugaðrar
sýningar á stutt-
mynd þar sem
Kóraninum er úthúðað og honum
lýst sem „fasískri bók“.
Það er hægrimaðurinn Geert
Wilders, leiðtogi Frelsisflokksins,
sem myndina gerði og búist er við,
að hann birti hana á netinu í næstu
viku þar sem ekkert kvikmyndahús
vill sýna hana. Hollenska stjórnin
segist „algerlega andvíg“ myndinni
en leggur um leið áherslu á, að í
Hollandi ríki tjáningarfrelsi.
Frakkar, Spánverjar, Svíar og
Slóvenar hafa heitið að standa með
Hollendingum hafi múslímar eða
múslímsk ríki í hótunum við þá en
Danir eru tvístígandi, minnugir
mótmæla við Múhameðsteikning-
unum. Í mynd Wilders munu
grimmilegum aftökum í íslömskum
löndum m.a. verða gerð skil.
Óttast heiftarleg viðbrögð við
mynd um íslam og Kóraninn
Mótmæli gegn
Dönum í Pakistan.
STUTT
ALISTAIR Darling, fjármálaráð-
herra Bretlands, er undir vaxandi
þrýstingi um að falla frá fyrirhug-
aðri aukningu í gjaldtöku á elds-
neyti sem taka átti gildi í næsta
mánuði vegna stöðugra hækkana á
heimsmarkaðsverði á olíu að und-
anförnu. Verð á eldsneyti í Bret-
landi hefur hækkað um 19,3% síð-
ustu 12 mánuði, en samkvæmt
gögnum frá bresku hagstofunni
hefur verðið aldrei hækkað jafn
hratt í sögunni.
Vísar blaðið jafnframt til þess að
stjórnin hafi haft fjóra milljarða
punda, um 550 milljarða íslenskra
króna, í auknar tekjur af eldsneyti.
Vilja lægra
bensínverð