Morgunblaðið - 08.03.2008, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. MARS 2008 33
Eitthvað það besta í lífinu er að
eiga góða vini. Þetta sagði Árni
Helgason við mig í afmælisspjalli
sem við áttum í tilefni sjötugs-
afmælis hans í mars 1984. Árni átti
auðvelt með að kynnast fólki – og
það varð gjarnan vinir hans upp frá
því.
Árni í Hólminum var þjóðþekkt-
ur maður þegar ég hitti hann fyrst í
byrjun áttunda áratugarins. Við
komum inn á heimili þeirra Ingi-
bjargar í Pósthúsinu í Stykkishólmi
nokkrir vinir Gunnlaugs úr Borg-
arfirðinum. Sú dagstund gleymdist
ekki. Heimilið fallegt og heim-
ilisfólkið einstaklega hlýtt og gef-
andi.
Árni fagnaði mér sem gömlum
vini þegar ég heimsótti hann á
Pósthúsið í mars 1984 til að taka við
hann viðtal fyrir Morgunblaðið. Til-
efnið var að hann var sjötugur að
láta af störfum sem stöðvarstjóri
Pósts og síma. Viðtalið var auðvelt
fyrir blaðamanninn. Árni var ákaf-
lega minnugur og átti gott með að
segja frá, eins og ávallt. Mér er það
minnisstætt að þegar erindinu var
lokið og komið að kveðjustund sett-
ist Árni við ritvélina og skrifaði
nokkrar fréttir úr Hólminum, til að
nota ferðina. Það var ekki verið að
liggja of mikið yfir hlutunum, held-
ur framkvæmt.
Árni var fréttaritari Morg-
unblaðsins í Stykkishólmi í rúm
fimmtíu ár og þótti vænt um sam-
starfið við starfsfólk Morgunblaðs-
ins. Ræktaði hann það vel, meðal
annars með bréfaskriftum og
reglulegum heimsóknum á rit-
stjórnina alveg fram á síðasta ár. Í
gömlum bréfum frá honum sé ég að
hann hefur bæði verið að hæla
blaðinu og hvetja okkur til dáða –
og til að minna á fréttir sem ekki
voru birtar. Sjálfum þykir mér
vænt um persónulegar kveðjur sem
ég fékk frá Árna af ýmsu tilefni.
Árni Helgason var stofnfélagi
Okkar manna, félags sem fréttarit-
arar Morgunblaðsins á landsbyggð-
inni stofnuðu á árinu 1985. Stofn-
fundurinn var haldinn í sal kráar
einnar í miðbænum. Ég man að
Árni hringdi til að spyrja mig að því
hvort það væri vit í því að halda
fundinn á þessum stað. Hann kom
skoðunum sínum á staðarvalinu á
framfæri með því. En hann mætti á
stofnfundinn og setti svip sinn á
marga fleiri fundi í félaginu. Stjórn
félagsins sýndi Árna þann virðing-
arvott að gera hann að heið-
ursfélaga um það leyti sem hann
varð 75 ára og fann ég að honum
þótti vænt um það.
Það sást vel í afmælisveislunni
sem Árni hélt á níræðisafmæli sínu
fyrir tæpum fjórum árum hversu
vinahópurinn var stór og hversu
þræðir hans lágu víða um þjóðfé-
lagið. Þarna var fólk sem Árni hafði
kynnst í félagsmálum, stjórnmálum
og atvinnulífi, auk annars. Ég held
að ekki leiki margir það eftir að fá
hátt í fjögur hundruð gesti í níræð-
isafmælið sitt. Afmælisbarnið sleit
hófinu með því að flytja gamanvísur
og ljóð sem hann orti vegna afmæl-
isins. Þetta er ógleymanleg minn-
ing um Árna Helgason. Hann var
svo sannarlega „engum líkur“ eins
og vel kemur fram í endurminn-
ingum Árna sem bera þennan titil.
Við leiðarlok vil ég færa Árna
þakklæti starfsfólks Morgunblaðs-
ins fyrir hans góðu störf fyrir blaðið
og vináttu í öll þessi ár. Ástvinum
hans sendi ég okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Helgi Bjarnason.
Engum líkur
góðu hæfileika í farsælum störfum og
félagslífi svo víða, þá var hann líka
Eskfirðingur af lífi og sál, þar sögðu
ættarræturnar ríkulega til sín. Æsku-
byggðin honum hjarta kær svo sem
ljóð hans bera gleggst vitni, hann
rækti af trúmennsku tengslin við
fjörð og fólk, raunar við Austfirðinga
almennt. Hann var einstaklega
frændrækinn og vinmargur var hann
með afbrigðum, þekkti ótrúlega
marga, umtalsgóður svo af bar.
Hann vildi leysa hvers manns
vanda, lét þar ekki sitja við orðin tóm,
margir áttu honum mikla þökk að
gjalda og sem dæmi má nefna að í
ferðum til Reykjavíkur fór hann um
árafjöld í heimsóknir á elliheimili og
sjúkrahús til vina sinna.
Árni var mikill og trúfastur sjálf-
stæðismaður, en þrátt fyrir sterkar
skoðanir virti hann annarra viðhorf
og lét þau í engu spilla kunningsskap
né vináttu og þykist ég geta nokkuð
dæmt þar um.
Þegar hann kom í heimsókn til konu
minnar hér syðra þá sagði hún: Hann
Árni var svo skemmtilegur, það var
svo gaman að fá hann í heimsókn.
Þessi orð lýsa honum mæta vel, það
var mannbætandi að eiga við hann orð.
Við bindindismenn kveðjum hinn
vaska og vökula baráttufélaga með
hlýrri þökk fyrir það hve hann var
hreyfingu okkar dýrmætur. Við hjónin
kveðjum hugumkæran frænda og vin
með einlægu þakklæti fyrir svo margt
og sendum börnum hans og öllu þeirra
fólki innilegar samúðarkveðjur.
Árni var einlægur trúmaður. „Ég á
barnatrúna mína enn,“ sagði hann eitt
sinn við mig, í þeirri trú lifði hann og
kvaddi eftir góðan dag margra vænna
verka.
Megi óskir okkar fylgja honum á þá
ódáinsakra eilífðarinnar sem hann
trúði að biðu hans. Far vel frændi og
vinur.
Helgi Seljan.
Mig langar til þess að minnast
frænda míns Árna Helgasonar í fáein-
um, fátæklegum orðum.
Árni var Eskfirðingur og minntist
oft æskustöðva sinna, sem honum
þótti innilega vænt um. Árni Helga-
son var sérstakur persónuleiki, í raun
alveg sérstakur maður, prýðisvel
greindur, viljasterkur og heill í skoð-
unum.
Hann var einnig einlægur trúmað-
ur og ég hitti hann eigi sjaldan á
kristilegum mótum í Vatnaskógi á
meðan þau voru haldin þar. Hann var
stórhuga hugsjónamaður, góður góð-
templari og bindindishugsjónin átti
hug hans allan.
Hann var alla ævi trúr Góðtempl-
arareglunni og kom oft á fundi hennar
og hátíðir hér í Reykjavík. Hann tók
þátt í stúkustarfi á Eskifirði bæði í
barnastúku og undirstúkunni Björk
sem um tíma var allöflug stúka. Í
Stykkishólmi var hann t.d. gæzl-
umaður barnastúkunnar Bjarkar síð-
an 1951 og þegar stúkan Helgafell var
stofnuð 1952 var hann strax á fyrsta
fundi hennar kjörinn umboðsmaður
stórtemplars. Árni gegndi með mikl-
um ágætum ýmsum trúnaðarstörfum
um ævina, en kunnastur er hann sem
póst- og símstjóri í Stykkishólmi og
fréttaritari Morgunblaðsins og Ríkis-
útvarpsins um árafjöld.
Á meðan foreldrar mínir voru á lífi
kom Árni nokkrum sinnum í heimsókn
til þeirra hér og var ávallt aufúsugest-
ur en hann var þá að heimsækja
frændfólk og sveitunga sína. Eftir lát
þeirra fækkaði heimsóknunum því
miður, en Árna hitti eg hins vegar oft,
þegar hann var hér á ferðalagi og svo
að sjálfsögðu á stúkuþingum.
Árni lá aldrei á skoðunum sínum,
hann ritaði margar greinar um bind-
indismál. Hann var maður skemmti-
legur, átti létt með að yrkja, mest þó
gamanvísur, fór með gamanmál og
gamanvísur sínar og flutti vel.
Árni prédikaði í raun með fram-
komu sinni og hann vildi beina öðrum
inn á hollar brautir, hann tamdi sér
gott og jákvætt hugarfar og vissi að á
því byggist einmitt farsæld mannsins.
Árni trúði því líka að eitthvað væri á
bak við yztu sjónarrönd – nú hefir
hann fengið fullvissu þessa.
Við sem eftir stöndum á ströndinni
sjáum nú á bak góðum dreng, vini og
félaga. Eg samhryggist einlæglega
börnum hans og þeirra fólki svo og
hinum mörgu vinum hans – en minn-
ingin um góðan og ástríkan vin er
gulli dýrri og huggun í harmi.
Björn G. Eiríksson.
Kær föðurbróðir minn Árni Helga-
son er látinn. Hann var einn af hetjum
þessa lands, þó ekki væri meira sagt.
Hann var ekki hávaxinn maður, en
hann var sannkallað stórmenni, sem
hafði sterkan persónuleika til að
standa á skoðunum sínum þegar mál-
efnin eru umdeild, en það gerði hann
og hafði sigur.
Árni var fæddur á Eskifirði sem
hann unni alltaf bæði í ræðu og riti,
ásamt Stykkishólmi, þar sem hann
bjó alla tíð ásamt fjölskyldu sinni.
Ég var ungur að árum þegar ég
fékk að heimsækja Árna og Ingibjörgu
konu hans í Hólminn, ég fékk að dvelja
hjá þeim í nokkra daga. Það vakti at-
hygli mína hve gestrisin þau voru og
hvað marga hann kom með heim til sín
sem hann rakst á, á leið heim af póst-
húsinu. Þá kom til kasta hennar Ingi-
bjargar, sem á örskammri stund fram-
reiddi ljúffenga rétti fyrir gestina.
Gestrisnin var með ólíkindum á heimili
þeirra hjóna og kærleikurinn ofar öllu.
Það lýsti því best þegar Árni minn stóð
við kistu konu sinnar og flutti ljóð, sem
hann hafði ort um lífshlaup þeirra og
væntumhyggju hans til hennar. Það
var stund sem aldrei gleymist þeim
sem á hlýddu.
Árni var heill í öllu, sem hann tók
sér fyrir hendur. Hvort sem hann,
sem ungur maður, lagði leið sína til að
skemmta öðrum, eða ræða málefni
líðandi stundar. Hann orti gamanvís-
ur, flutti erindi í útvarp, skrifaði í dag-
blöðin, gaf út ljóðabók og var oft drif-
fjöður í sinni heimabyggð öðrum til
gagns og gamans.
Hann skrifaði mikið í Moggann, og
þær voru ekki fáar greinarnar sem
hann skrifaði til þess að benda sam-
ferðamönnum sínum á, hve óhollt
væri að neyta hverskonar fíkniefna og
sér í lagi barðist hann á móti neyslu
brennivíns, sem hann taldi byrjun á
meiri neyslu.
Allir vita að Árni hafði á réttu að
standa og sem betur fer eru til menn,
sem munu áfram bera kyndil bindind-
ismarkmiða á Íslandi og hjálpa sam-
ferðamönnum inn á réttar brautir.
Við hjónin og börnin okkar þökkum
kærum frænda innlegg hans í líf okk-
ar og allar góðu stundirnar sem við
áttum saman.
Börnum hans og fjölskyldum
þeirra sendum við innilegar samúðar-
kveðjur.
Megi minningin um stórmennið
Árna Helgason lifa.
Friðrik Georgsson.
Fjölmargar góðar minningar rifjast
upp þegar nokkur orð eru sett á blað í
minningu Árna Helgasonar í Hólmin-
um og þá um leið Ingu frænku eig-
inkonu hans þegar þau eru nú bæði
horfin héðan. Það er eiginlega ekki
hægt að skilja þau að í minningunni en
þau hjón voru á vissan hátt nokkur ör-
lagavaldur í lífshlaupi undirritaðs.
Þrátt fyrir erfiðar samgöngur á þeim
árum sem við systkinin vorum að alast
upp vestur á Rauðasandi þá voru góð
kynni milli okkar og frændfólksins í
Hólminum. Þau komu í heimsókn og
bréf voru send á milli okkar krakk-
anna. Þær systur, mamma og Inga,
voru nánar og töluðu oft saman. Þann-
ig stóð á sumarið 1966 að óvissa var
með framhald á skólagöngu undirrit-
aðs eftir að skyldunámi var lokið. Að-
stæður voru þannig víða í afskekktum
sveitum á þeim tíma að það var ekki
alltaf auðvelt fyrir foreldra að koma
krökkum í skóla fjarri heimilinu. Þess-
ar aðstæður bárust í tal milli þeirra
systranna síðsumars. Þau Árni og
Inga þurftu ekki langrar umhugsunar
við heldur buðust til að taka drenginn
til sín og leystu þannig úr þessum
vanda. Hjá þeim dvaldi ég síðan næstu
tvo vetur og var í raun sem einn af
börnum þeirra þennan tíma. Þessi tími
er mjög bjartur þegar hugurinn reikar
til baka. Heimilislífið, skólagangan, fé-
lagsstörf í stúkunni, vinna á pósthús-
inu, frímerkjasöfnun, hjólatúrar, bíl-
túrar, skólaböll, strákaglettur.
Minningarnar eru margar og góðar frá
þessum tíma.
Þegar maður hugsar til baka til þess-
ara ára áttar maður sig á því hvað Árni
var mikilvirkur og féll í raun aldrei verk
úr hendi. Pósthúsið, félagslífið, stúkan,
lúðrasveitin, fyrirtækið, pólitíkin, sam-
félagið í Hólminum og nærsveitum, vin-
ir og ættingjar nær og fjær. Hann var
lifandi þátttakandi og drifkraftur í
þessu öllu og er þó margt vantalið. Þó
var ekki að sjá að hann væri nokkurn
tíma að flýta sér. Oft dáðist maður að
kraftinum sem bjó innra með honum
þrátt fyrir að árunum fjölgaði. Sérstak-
lega man ég eftir tveimur tilvikum í því
sambandi. Það fyrra var þegar hann
flutti mikið og gott kvæði í kirkjunni við
kistu eiginkonu sinnar þegar hún var
jarðsungin og síðar þegar hann flutti
gamanvísur af miklum þrótti í níræð-
isafmæli sínu.
Gegnum árin fylgdist Árni vel með
piltinum sem dvaldi hjá þeim hjónum
tvo vetur og hvernig hann ávaxtaði
sitt pund. Þegar ég hætti störfum
nokkuð snögglega hjá Raufarhafnar-
hreppi fyrir tæpum tíu árum þá
hringdi hann í mig og hafði nokkrar
áhyggjur þessari uppákomu. Þegar
ég var búinn að fara yfir ástæður
málsins þá sagði hann: „Jæja, vinur
minn, þetta er bara fínt“, lagði þunga
áherslu á síðasta orðið og hafði ekki
áhyggjur af þessu atviki meir.
Ég hef oft hugsað um það á seinni
árum hvað einstakar ákvarðanir geta
verið afdrifaríkar í lífshlaupi hvers og
eins þegar upp er staðið. Svo var í
mínu tilviki. Dvölin hjá þeim Ingu og
Árna í Hólminum fyrir rúmum fjöru-
tíu árum gerði það að verkum að
miklu fleiri valkostir voru í boði um
hvernig ævin myndi þróast. Það hefði
ekki verið sjálfgefið að öðrum kosti.
Fyrir það verður seint fullþakkað.
Gunnlaugur Júlíusson.
Árni frændi minn í Hólminum var
traustur og litríkur maður, stóð upp úr
hvar sem hann kom, þó ekki væri hann
hávaxinn. Það er margs að minnast
þegar að hugsað er til hans að leið-
arlokum. Móðir hans, Vilborg Árna-
dóttir, var systir afa míns, Friðriks
Árnasonar, og var móðir mín nefnd
eftir henni. Það voru alltaf sterkar
taugar á milli fjölskyldu minnar og
Árna – hann reyndist mínu fólki alla tíð
mjög góður og var ávallt til staðar.
Hann var aðeins örfáum mánuðum
yngri en amma mín, Sigurlín Krist-
mundsdóttir, en þau voru æskuvinir á
Eskifirði. Árni var fyrsti skólafélag-
inn hennar eftir að hún fluttist til
Eskifjarðar með foreldrum sínum og
bræðrum árið 1923 og héldust þau
traustu vinabönd alla tíð – hann skrif-
aði fallega minningargrein um hana
þegar hún lést aldamótaárið sem mér
þótti svo innilega vænt um.
Árni frændi var traustur og sannur
maður – trúr sínum hugsjónum og
baráttumálum. Hann lagði engum illt
til. Á ættarmótum Högnastaðafjöl-
skyldunnar var Árni sjálfkjörinn í að
setja saman fróðleik og vísur, en hann
var rómaður hagyrðingur sem setti
saman vísur við öll tilefni og skilur
hann eftir sig merkilegt safn fallegra
vísna, sem fjalla vel um bæði stjórn-
mál og mannlífið sjálft.
Það var notalegt að fylgjast með
eljunni í Árna. Hann var alltaf að,
skrifaði greinar í Morgunblaðið nær
alveg fram í andlátið, skrifaði dagbók-
ina sína þar til daginn áður en hann dó
og hafði skoðanir á öllum málum.
Áhugi á þjóðfélagsmálum var honum í
blóð borinn. Það mátti alltaf stóla á að
hann væri á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins. Hann sat landsfundi í yfir
sextíu ár –var vel með á alla hluti og
algjör fróðleiksbrunnur.
Mér þótti mjög vænt um að sjá
hann á sambandsþingi SUS í Stykk-
ishólmi haustið 2005. Þar var hann,
rúmlega níræður, einn af fundar-
mönnum nær allt þingið. Hann sat yf-
ir þingstörfum og fylgdist mjög vel
með, einkum á laugardeginum þegar
farið var yfir ályktanir og ræddi málin
við okkur. Tók spjall við mig um
hvernig staðan væri með þetta mál
hjá okkur og hitt. Þannig var Árni,
hann var áhugasamur um það sem við
vorum að gera og fylgdist með.
Árni var rómaður bindindismaður
og varði þau gildi sín alla tíð, oftast
nær í greinum í Morgunblaðinu. Það
var gagnlegt að lesa skrif Árna um
áfengismál og hann lét ekki sinn hlut í
þeirri baráttu, var einlægasti og
traustasti bindindismaður sem ég hef
kynnst. Og trúr var hann Sjálfstæð-
isflokknum. Það var notalegt að heyra
sögur Árna af samskiptum við for-
ystumenn flokksins, en hann þekkti
þá alla persónulega, nema Jón Þor-
láksson sennilega.
Að leiðarlokum kveð ég Árna
frænda minn með virðingu og þakk-
læti fyrir allt sem hann gerði fyrir
fjölskyldu mína. Hann var trúr sínu
fólki og var í góðum samskiptum við
móður mína síðustu mánuðina sem
hann lifði og sendi henni notalegar
kveðjur í veikindum hennar, skrifaði
henni meðan kraftar entust og hafði
símasamband við okkur.
Það er skarð fyrir skildi við andlát
Árna frænda. Guð blessi minninguna
um þennan heilsteypta og vandaða
mann.
Stefán Friðrik Stefánsson.
Þegar ég kveð kæran frænda minn
koma fram í hugann margar ljúfar
minningar og það er mikið þakkarefni
að hafa átt hann svona lengi bjartsýn-
an, glaðan og frjóan með stálminnið
sitt. Árni var einkar frændrækinn og
hélt virku sambandi við skyldmennin
og á fjölmennu ættarmóti í okt. s.l.
þar sem Árni var aldursforseti var
hann hrókur alls fagnaðar. Oft kom
það fram hjá Árna hversu mjög hann
unni æskustöðvum sínum á Eskifirði
og hugurinn reikaði oft þangað. En
eftir að hann flytur í Hólminn 28 ára
gamall er það meðfædd jákvæðni
hans og lífsgleði sem hjálpa honum
fljótt að finna sig á nýjum slóðum og
taka ástfóstri við ný heimkynni. Árni
hafði mikil áhrif á að pabbi minn flyst
frá Eskifirði vestur og ráðast þeir
fljótlega í að byggja saman stórt og
myndarlegt parhús, Ásberg, vestast í
vesturbænum. Í tuttugu ár bjuggu
fjölskyldur þeirra frændanna hlið við
hlið við mikla samheldni og vináttu,
sem aldrei bar skugga á. Í því áttu
eiginkonur þeirra einnig sinn stóra
þátt. Árni nefndi oft hve Ingibjörg
hans hefði verið honum mikil Guðs-
gjöf og við sem best þekktum til viss-
um að ekkert var ofsagt í þeim efnum.
Þau voru einstaklega samhent og
gengu í takt með alla hluti og Ingi-
björg stóð sem klettur að baki Árna í
öllu hans félagsmálavafstri og
ábyrgðarstörfum. Oft mæddi mikið á
eiginkonunni vegna hins geysimikla
gestagangs sem ávallt fylgdi Árna, en
það var ekki hans stíll að hafa langan
fyrirvara á þótt hann byði vinum og
kunningjum í mat kaffi og gistingu.
Árni var mikill persónuleiki sem
eftir var tekið, enda vildi hann setja
mark sitt á samfélagið, fylgdi fast eft-
ir sannfæringu sinni í ræðu og riti og
fórnaði miklum kröftum í annarra
þágu við að gleðja, byggja upp og
bæta. Hann var duglegur að heim-
sækja fólk og fyrirtæki og heimsóknir
hans til aldraðra og sjúkra skiptu þús-
undum. Hann var mikill aufúsugest-
ur, sem ekkert var að gera boð á und-
an sér eða banka lengi, stóð bara allt í
einu á miðju gólfi hress og uppörv-
andi, skotklár í að spjalla um daginn
og veginn, stundum að tékka á við-
horfum til forystu Flokksins, sagðist
þurfa að hafa nokkuð hratt á hæli sem
ekkert gerði til, hann kæmi fljótlega
aftur. Í öllum félagsstörfum sínum,
hvort sem þau tengdust Lúðrasveit-
inni, Sjálfstæðisflokknum, Lions,
gamanmálagerð eða ljósmyndasöfn-
un, þótti Árna vænst um barnastúk-
una sína, Björk. Í marga áratugi
starfaði hún með miklum blóma undir
forystu hans, alltaf var húsfyllir og
aldrei féll fundur niður. Við sem nut-
um leiðsagnar hans þökkum honum
fyrir þessar gleðiríku stundir, þarna
stigum við flest okkar fyrstu spor í fé-
lagsmálum, lærðum að koma óhikað
fram, skemmta og hafa ábyrgðarstörf
á hendi þótt ung værum og Árni hafði
mikla tækni við að hvetja okkur til
dáða. Við fráfall Árna er Hólmurinn
snöggtum svipminni og maður verður
lengi að venjast því að sjá honum ekki
bregða fyrir á förnum vegi. Síðasta
innlitið hans ásamt tilheyandi faðm-
lagi hefur farið fram. Gunnlaugi, Hall-
dóri, Helga, Vilborgu Önnu og fjöl-
skyldum sendi ég mínar innlegustu
samúðarkveðjur.
Guð blessi minningu Árna Helga-
sonar
Ellert Kristinsson.
 Fleiri minningargreinar um Árna
Helgason bíða birtingar og munu
birtast í blaðinu næstu daga.