Morgunblaðið - 02.06.2008, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. JÚNÍ 2008 13
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
ÞETTA HELST ...
● VELTA í viðskiptum með hlutabréf í
kauphöll NasdaqOMX á Íslandi nam
126 milljörðum króna í maímánuði.
Fyrir vikið er mánuðurinn sá veltu-
minnsti á árinu og hefur velta á ís-
lenskum hlutabréfamarkaði ekki ver-
ið minni síðan í nóvember árið 2006.
Þá nam hún 117 milljörðum króna.
Samkvæmt Vegvísi Landsbankans
dróst velta í hlutabréfaviðskiptum
saman um 51% á milli ára í maí-
mánuði.
Samanlögð velta fyrstu fimm mán-
aða ársins nemur því um 770 millj-
örðum króna sem er 38% sam-
dráttur frá sama tímabili á síðasta
ári.
Velta ekki minni síðan
í nóvember 2006
● BRESKI bank-
inn Bradford &
Bingley, sem
rekur um 200
útibú, er sam-
kvæmt fregnum
þarlendra fjöl-
miðla í miklum
vandræðum og
er von á afkomu-
viðvörun í vik-
unni. Á sama tíma hefur verið til-
kynnt að forstjórinn, Steven Craw-
shaw, láti af störfum vegna veikinda
og stjórnarformaðurinn, Rod Kent,
mun setjast í forstjórastólinn tíma-
bundið. Í frétt Sunday Times segir
m.a. að afkomuviðvörunin muni ýta
undir auknar áhyggjur af heilsufari
bresku bankanna og slæmri skulda-
stöðu þeirra. Fréttirnar komi á slæm-
um tíma þar sem stórir bankar eins
og HBOS og RBS eru að kynna áform
um aukið hlutafé. Bradford & Bingley
skilaði 336 milljón punda hagnaði
fyrir skatta á síðasta ári. Greinendur
á markaði hafa spáð 160-200 millj-
ón punda hagnaði á þessu ári, en
talið er að afkomuviðvörunin muni
gefa vísbendingar um mun minni
hagnað en þær spár gera ráð fyrir.
Afkomuviðvörun frá
Bradford & Bingley
Frá London
● BANDARÍSKA vinnumálaráðu-
neytið mun í lok vikunnar opinbera
tölur um fjölda starfa í landinu í maí.
Sérfræðingar sem fréttaþjónustan
Bloomberg News hefur rætt við telja
líklegt að stöfum hafi fækkað í
þessu stærsta hagkerfi heims í maí,
fimmta mánuðinn í röð. Er það talið
enn ein vísbendingin um að banda-
ríska hagkerfið sé að staðna.
Meðalspá þeirra hagfræðinga
sem Bloomberg hefur rætt við er sú
að störfum hafi fækkað um 60 þús-
und í mánuðinum og að atvinnuleysi
aukist um 0,1 prósentustig, í 5,1%.
Verði sú raunin mun það að mati
hagfræðinga verða til þess að einka-
neysla muni dragast saman enn
frekar. Fari svo mun það valda því að
vöxtur hagkerfisins minnkar.
Störfum fækkaði um 20 þúsund í
apríl og hefur þeim fækkað um 260
þúsund það sem af er ári.
Spá því að störfum
hafi fækkað í maí
nokkurn veginn eins mikil og
vatnsbirgðir duga til og um 2⁄3 hlut-
ar þess vatns sem mannskepnan
neytir eru notaðir í landbúnað.
Vitnar E24 m.a. í vísindamanninn
John Anthony Allan sem hefur
fært rök fyrir því að leiðin til þess
að leysa vatnsvanda margra ríkja
sé að auka alþjóðlegt samstarf og
um leið viðskipti með vatn.
Eftirspurn eftir vatni hefur auk-
ist verulega í heiminum og ætla má
að áhugi fjármálaheimsins, meðal
annars þeirra er fjárfesta í hrá-
vöru, á vatni muni aukast til muna
á næstu mánuðum. Vatn gæti auð-
veldlega orðið ein þeirra vara sem
mest viðskipti verða með þegar
fram líða stundir.
Verða vatnsviðskipti
næsta hrávörubóla?
Aukin verslun með vatn hefur verið nefnd lausn á vatnsvanda
Reuters
Vatnsskortur Flutningaskipið Sichem Defender sigldi inn í höfnina í
Barcelona með drykkjarvatn um miðjan maímánuð.
Eftir Guðmund Sverri Þór
sverrirth@mbl.is
MATVÆLAVERÐ á heimsmark-
aði hefur náð hæstu hæðum á und-
anförnum mánuðum og þótt verð á
einni og einni tegund sé að gefa
eftir, svo sem hveiti, eru flestir
þeirrar skoðunar að matvælaverð
muni á næstu árum haldast tölu-
vert hærra en það var fyrir aðeins
nokkrum misserum.
Talað hefur verið um matar-
kreppu enda er ljóst að án matar
lifir mannskepnan ekki en nú eru
margir farnir að vara við því að
aðra lífsnauðsynlega vöru, vatnið,
sé farið að skorta. Við höfum þegar
heyrt fréttir af því að skip hafi
flutt vatn til Barcelona fyrr á
þessu ári vegna vatnsskorts en þar
í borg ríkir nú versti ferskvatns-
skortur í mannaminnum. Svo
slæmt er ástandið að yfirvöld í
Barcelona hafa varað við því að ef
ekki verði brugðist við nú muni
borgin verða orðin vatnslaus í
október nk. Vatnið sem flutt hefur
verið til borgarinnar dugir aðeins
til þess að fullnægja 6% af þeirri
þörf sem ríkir og áforma yfirvöld
nú að leggja leiðslur til árinnar
Ebro.
1,1 milljarð skortir vatn
Norðausturhluti Spánar er fjarri
því eina svæði heims sem skortir
vatn um þessar mundir. Í úttekt
sænska viðskiptavefjarins E24 er
sagt að vandamál Börsunga sé enn
sem komið er munaðarvandamál,
þ.e. að þeir geti ekki farið í sturtu
eða sund en 1,1 milljarð manna
skorti hreint drykkjarvatn.
Vatnsneysla heimsins er í dag
Í HNOTSKURN
» Árlega þjást um 4,4 millj-arðar manna af niðurgangi
vegna mengaðs vatns, að mati
Sameinuðu þjóðanna. 250 millj-
ónir manna fá alvarlegri sjúk-
dóma.
» Níu lönd ráða yfir um 60%af ferskvatnsbirgðum heims-
ins. Þau eru Brasilía, Rússland,
Kína, Kanada, Indónesía,
Bandaríkin, Indland, Kólombía
og Kongó.
» John Anthony Allan færVatnsverðlaunin afhent í
Stokkhólmi í ágúst.
ÍSLENSKA félagið Avion Aircraft
Trading hefur eignast 70% í flug-
rekstrarfélaginu Nordic Solutions Air
Services og breytti í upphafi ársins
nafni félagsins í Avion Express. Avion
Express, sem hefur höfuðstöðvar sín-
ar í Litháen er flugrekstraraðili Air
Åland, frá Álandseyjum. Greint er frá
því í Ålandstidningen að samningar
Air Åland og Avion Express séu laus-
ir í lok ágúst og haft eftir stjórnarfor-
manni álenska flugfélagsins, Peter
Grönlund, að fyrirtækið muni fara
vandlega yfir stöðu mála áður en
samningar verða endurnýjaðir. „Þar
sem samningurinn er að renna út er
eðlilegt að við munum fara yfir hann.
Við þurfum að semja upp á nýtt. Er-
um við ánægð eða eru önnur fyrirtæki
áhugaverðari,“ segir Grönlund og
bætir við að Air Åland eigi nú þegar í
samningaviðræðum við aðra aðila
þótt ekki kom fram hverjir þeir eru.
Nóg af fyrirtækjum
Avion Aircraft Trading eignaðist
meirihluta í Nordic Solutions Air
Services þegar ljóst var að sænska
móðurfélagið Nordic Solutions yrði
gjaldþrota. Auk íslenska félagsins á
Per Weithz, stofnandi NSAS, 30%
hlut í Avion Express.
Ålandstidningen hefur eftir Peter
Grönlund að hann hafi ekkert upp á
íslenska félagið að kvarta og í raun
ekki heldur Avion Express. „Eftirlit
með svona fyrirtækjum er í höndum
flugmálayfirvalda hvers lands. Við
verðum að eiga viðskipti við fyrirtæki
sem hafa flugrekstrarleyfi en getum
ekki lagt stund á flugfélagagrein-
ingu,“ segir hann. „Þegar samningar
renna út endurskoðar maður þá og
greinir. Það er nóg af fyrirtækjum
sem starfa víða um Evrópu. Þess
vegna verðum við að sjá til þess að
skipta við fyrirtæki sem eru góð og
arðsöm,“ segir Grönlund.
Samningur í endurskoðun
 Flugrekstrarsamningur dótturfélags Avion Aircraft Trading við Air Åland
rennur út í lok ágúst  Air Åland hefur þegar hafið viðræður við aðra aðila
Flugrekstur Saab 340 vél af þeirri
gerð sem Air Åland notar.
MIKIL viðskipti með markflokka
skuldabréfa náðu hámarki í maí
og fór heildarveltan á einum degi
yfir í 107,9 milljarða króna þegar
hún var mest, sem eru töluvert
meiri viðskipti en í öllum apr-
ílmánuði í fyrra.“ Þetta kemur
fram í Vegvísi Landsbankans en
velta í viðskiptum með skuldabréf
í kauphöllinni nam 739 millj-
örðum króna í maí og hefur hún
aldrei verið meiri.
Samkvæmt Vegvísi skiptist
veltan í mánuðinum nokkuð jafnt
á milli ríkis- og íbúðabréfa þótt
hún hafi verið örlítið meiri í
íbúðabréfum eða um 53% af heild-
arveltu. „Skuldabréfavelta í maí-
mánuði í fyrra nam 132 mö. kr.
og hefur veltan nærri sexfaldast
á milli ára. Velta það sem af er
ári nemur nú 2.727 mö. kr. og
hefur hún fjórfaldast frá sama
tíma í fyrra,“ segir í Vegvísi.
Þar segir jafnframt að „eft-
irspurn eftir ríkisbréfum jókst
verulega í lok mars þegar vaxta-
munur á gjaldeyrisskiptamarkaði
hafði lækkað og nánast horfið á
stystu tímalengdunum. Þar virð-
ist því fyrst og fremst um aukna
eftirspurn frá erlendum aðilum
að ræða og er hún nánast ein-
skorðuð við stystu fáanleg rík-
isbréf“.
Metvelta
með skulda-
bréf í maí
Morgunblaðið/G.Rúnar
Kauphöll Metvelta var í viðskiptum
með skuldabréf í maímánuði.
● ATVINNULEYSI hefur ekki breyst á
evrusvæðinu, EMU, í þrjá mánuði
samkvæmt nýjum tölum frá Euro-
stat, hagstofu ESB. Í apríl var at-
vinnuleysi á evrusvæðinu 7,1% en á
sama tíma í fyrra var það 7,5%. Þetta
kemur fram í Vegvísi Landsbankans.
Þar segir jafnframt að atvinnuleysi
í aðildarríkjum Evrópusambandsins
var 6,7% í apríl og var það einnig
óbreytt á milli mánaða. „Meðal að-
ildaríkjanna var atvinnuleysi lægst í
Danmörku (2,7%) og Hollandi (2,8%)
en hæst í Slóvakíu (10%) og á Spáni
(9,6%). Til samanburðar var atvinnu-
leysi í Bandaríkjunum í apríl 5%,“
segir í Vegvísi.
Undanfarið ár hefur atvinnuleysi
minnkað mest í Póllandi, úr 10,1% í
7,7%, en á aukist mest á Spáni, úr
8,1% í 9,6%.
Óbreytt atvinnuleysi
í evrulandi
TRYGGINGARÁLAG á skuldabréf
íslensku bankanna hefur tekið að
hækka lítillega á ný. Við lok viðskipta
á föstudag var miðgengi tilboða í bréf
Kaupþings 460 punktar en hinn 19.
maí sl. var álagið á bréf bankans 435
punktar og nemur hækkunin því 25
punktum. Að sama skapi var álagið á
bréf Glitnis 387,5 punktar 19. maí en á
föstudag var það 430 punktar sem er
42,5 punkta hækkun.
Þar með hefur tryggingarálagið á
skuldabréf Glitnis hækkað mest á því
tímabili sem hér um ræðir því álagið á
bréf Landsbankans hækkaði um 32,5
punkta á tímabilinu. Úr 195 punktum
í 227,5 punkta.
Skuldaálag
hækkar á nýERLENDIR bankar og markaðs-
sérfræðingar eru farnir að velta
upp þeirri spurningu hvort olíu-
verðhækkanir að undanförnu séu
ein risastór verðbóla sem eigi eftir
að springa með látum. Fjallað er
um þetta í Berlingske Tidende í
gær og m.a. vitnað til skýrslu frá
Lehman Brothers og ummæla
George Soros í Daily Telegraph.
Telja þeir margt benda til þess að
verðhækkanir séu drifnar áfram af
spákaupmennsku og tilfærslu á
fjármagni, miklu frekar en raun-
verulegum skorti á olíu. Fimmföld-
un á verðinu síðustu fimm ár og
miklar hækkanir á allra síðustu
mánuðum sýni öll einkenni verð-
bólu.
Þannig telur Soros að verðið sé
orðið óeðlilega hátt en bólan muni
þó ekki springa á meðan niður-
sveifla sé í bandarísku og bresku
efnahagslífi. Breytist það geti olíu-
verðlækkanir orðið miklar.
Í skýrslu Lehman Brothers er
því spáð að hráolíutunnan verði
komin niður í 83 dollara á næsta
ári og 70-80 dollara árið 2010, en
verðið nú er 125 dollara, fór hæst í
133 dollara í síðustu viku. Um
þetta eru sérfræðingar bankanna
ekki sammála. Goldman Sachs hef-
ur spáð því að olíuverðið geti farið
í allt að 200 dollara, en telja þó að
verðið fari niður í 108 dollara í lok
ársins. Fari síðan í 120 dollara
tunnan árið 2010.
Olíuverðhækkanir verðbóla?
Reuters
Dýrt Í Tælandi hafa yfirvöld reynt
að draga úr notkun bensíns og dísils
með skattaívilnunum.