Morgunblaðið - 03.06.2008, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. JÚNÍ 2008 23
Golli
Man hann þetta ekki allt? Ráðgjafar ráðherra taka þátt í að undirbúa þá fyrir blaðamannafundi. Hér fylgist Sig-
mundur Sigurgeirsson í fjármálaráðuneytinu grannt með frammistöðu síns manns, Árna M. Mathiesen fjár-
málaráðherra, á blaðamannafundi um skattlagningu á eldsneyti og bíla í gær.
Blog.is
Ég legg til að prófað verði
að þurrka hvalkjöt eins og
harðfisk og þróa úr því
mat sem við Íslendingar
gefum til ýmissa ham-
farasvæða í heiminum.
Matur sem mörg þróun-
arríki bjóða börnum upp á er engan veg-
inn nægilega prótínríkur og fyrir vikið
virka bóluefnin sem börnin eru sprautuð
með afar illa. Hvalkjöt er næringarríkt
kjöt og synd að nýta það ekki meira. Með
því að nýta hluta hvalkjötsins til að fæða
hinn hungraða heim er erfitt fyrir hvala-
friðunarsinna að mótmæla …
Meira: alit.blog.is
Hvalkjöt fyrir alla
Guðrún Sæmundsdóttir | 2. júní Viðar Helgi Guðjohnsen | 2. júní
,,Utanríkisráðherra óttast
að atkvæði til setu í ör-
yggisráðinu tapist vegna
þess að Íslendingar veiða
40 hrefnur. Andstöðu
sína gegn hvalveiðum
reynir Samfylkingin að
verja með því að hagsmunir ferðaþjón-
ustu séu í húfi, meiri hagsmunir fyrir
minni, segir utanríkisráðherra. Á Sæ-
greifanum hér við höfnina í Reykjavík
mæta þúsundir erlendra ferðamanna til
að borða hvalkjöt. Þar auglýsir vertinn
Moby Dick on the Stick og túristi borðar
hvalkjöt með gleðibros á vör. …
Meira: vidargudjohnsen.blog.is
Jón Magnússon | 2. júní
Merkur ritstjóri lætur af störfum
Styrmir Gunnarsson er tvímælalaust einn merkasti ritstjóri og
blaðamaður sem við höfum átt. Hann hefði getað haslað sér völl
með öðrum hætti í pólitíkinni hefði hann kosið það og orðið einn af
helstu forustumönnum Sjálfstæðisflokksins á Alþingi og líklega í
ríkisstjórn. Styrmir Gunnarsson kaus hins vegar að heyja sína póli-
tísku baráttu sem ritstjóri Morgunblaðsins. Hann hefur vafalaust
séð að hann var mun áhrifameiri í íslenskum stjórnmálum með þeim hætti en
með því að láta af ritstjórastörfum og setjast á Alþingi.
Það er raunar nokkur nýlunda að tveir síðustu ritstjórar Morgunblaðsins þeir
Matthías Johanessen og Styrmir Gunnarsson skuli hvorugur hafa setið á þingi
eða gælt svo nokkru nemi við þingmennsku. Fyrirrennarar þeirra, t.d. Eyjólfur
Konráð Jónsson, Sigurður Bjarnason og að ógleymdum Bjarna Benediktssyni
hurfu frá ritstjórnarstörfum á Morgunblaðinu og settust á þing og mörkuðu hver
með sínum hætti spor sín í póilitíks síns samtíma.
Meira: jonmagnusson.blog.is
Ransu | 2. júní
Vafasöm list
Það var heilmikil frétt um
daginn þegar ljós-
myndasýning Ástralans
Bills Hensens var stöðvuð
í Sydney, en myndirnar
sýndu nakta líkama 12 og
13 ára drengja og stúlkna. Nú er lög-
reglan í Ástralíu í rassíu gegn Hensen og
þræðir söfn og gallerí til að skoða verk
hans og athuga hvort þau eigi að gera
upptæk sem barnaklám. Hensen er svo-
sem ekki eini listamaðurinn sem rær á
þessi mið. ...
Meira: ransu.blog.is
Sigurður Hreiðar | 2. júní
Að láta féfletta sig ...
Að þessu sinni ætla ég að
sýna ykkur dæmi um lög-
legt rán um hábjartan
dag – og hvernig maður
lætur féfletta sig án þess
að drepa tittling. Fyrir
nokkrum árum endurnýj-
aði ég vélorf (sem sumir kalla sláttuorf
en getur einhver nefnt mér dæmi um orf
sem ekki er ætlað til að slá með? Vélknú-
ið eða ekki!) og lét þá ráða að fá mér létt
orf og meðfærilegt, hafði áður átt annað
þungt og frekar stirðbusalegt ...
Meira: auto.blog.is
ÞEGAR bandaríski herinn
fór af Miðnesheiði í september
árið 2006 eftir ríflega 55 ára
dvöl lauk löngum og umdeild-
um kafla í sögu lýðveldisins.
Nú stöndum við á tímamótum
því hafinn er nýr kafli þar sem
við Íslendingar berum í fyrsta
skipti sjálfstæða ábyrgð á eig-
in öryggi og vörnum. Ísland
sem fullvalda ríki hefur nú
óskorað forræði yfir þessum
mikilvæga málaflokki, og það
er okkar að skrifa söguna.
Stefnan í öryggis- og varnarmálum er skýr:
Ísland er og verður herlaust land og sú grund-
vallarafstaða stendur óhögguð. Ísland vopn-
býst ekki, herjar á engan en gætir landhelgi
sinnar og lofthelgi. Öryggi Íslands er best
tryggt með virku samstarfi við önnur ríki, og til
þess samstarfs göngum við nú á jafnrétt-
isgrundvelli með sameiginlega hagsmuni að
leiðarljósi, á sjálfstæðum forsendum.
Varnarmálastofnun Íslands sem tók form-
lega til starfa á sunnudag er skýr birting-
armynd þessa nýja sjálfstæðis. Eitt af meg-
inhlutverkum hennar er að sinna eftirliti með
lofthelgi og flugumsjónarsvæði Íslands. Það
gerir Varnarmálastofnun með rekstri ratsjár-
stöðvanna fjögurra í kringum landið sem
Bandaríkin ráku áður, en íslenskir sérfræð-
ingar hafa nú tekið við. Samhliða því hefur ís-
lenska lofteftirlitskerfið nú verið tengt inn í
ratsjárkerfi Evrópuhluta NATO. Þannig hefur
Ísland færst nær meginlandi Evrópu í öryggis-
málum og er stefnt að því að Evrópukerfi
NATO muni einnig tengjast loftvarnarkerfi
Bandaríkjanna og Kanada.
Nýrri Varnarmálastofnun er ennfremur fal-
in framkvæmd margvíslegra verkefna sem eru
hluti af skuldbindingum okkar vegna
aðildarinnar að Atlantshafs-
bandalaginu. Þessi verkefni eru m.a.
rekstur og viðhald mannvirkja
NATO á Íslandi, umsjón og fram-
kvæmd æfinga og samskipti við er-
lend herlið, og að vinna upplýsingar
úr kerfum NATO, sem m.a. nýtast til
að tryggja öryggi íslenskra rík-
isborgara á hættusvæðum.
Annar mikilvægur þáttur í því að
axla ábyrgð á öryggi og vörnum Ís-
lands eftir brottför Bandaríkjahers
var setning varnarmálalaga. Í lög-
unum er skýrt kveðið á um ábyrgð í
málaflokknum, og skilið á milli verk-
efna sem lúta að innra öryggi annars vegar, og
ytra öryggi og vörnum og varnarsamskiptum
við önnur ríki hins vegar.
Þessi aðskilnaður er mikilvægur réttarör-
yggi okkar Íslendinga. Hvergi í hinum vest-
ræna heimi hefur verið farin sú leið að blanda
varnartengdum verkefnum sem lúta að hugs-
anlegum ytri ógnum saman við löggæslu inn-
anlands, almannavarnir eða önnur innri örygg-
ismál. Það er heldur ekki gert hér á landi með
því fyrirkomulagi sem nú er orðið að veruleika.
Þó vissulega hafi gustað nokkuð um frum-
varpið til varnarmálalaga í meðförum Alþingis,
þá var ánægjulegt að breið sátt skapaðist um
lögin við samþykkt þeirra, en þorri þingmanna
veitti þeim stuðning sinn við lokaafgreiðslu.
Þetta er góður vitnisburður um að umræðu-
hefð og átakalínur kalda stríðsins séu á und-
anhaldi.
Þau sjónarmið hafa heyrst í umræðu um
varnarmálalögin að allt starf að ytra öryggi og
vörnum Íslands sé ónauðsynlegt, enda sé hér
enginn óvinur. Þá hefur kostnaður verið gagn-
rýndur og kvartað yfir að íslenska lofteft-
irlitskerfið og öryggissamstarf Íslands við önn-
ur ríki sé of dýrt. Um fyrra atriðið vil ég segja
að í dag er það svo að ríki í okkar heimshluta
gæta öryggis síns burtséð frá mögulegri óvina-
hættu, og byggja upp viðbúnað án þess að hann
miði við hefðbundin ríkjaátök. Í þessu felst
engin þversögn. Þvert á móti felst í því hugs-
unarvilla að segja að öryggi krefjist óvinar. Ör-
yggisstefna ríkja skilar mestum árangri þegar
hún ýtir undir virkt samstarf og traust milli
ríkja, og kemur í veg fyrir úreltar staðalmyndir
um vini og óvini.
Í dag lúta öryggisþarfir ríkja að stórum
hluta að vöktun landhelgi og lofthelgi. Það á við
um Ísland jafnt sem önnur ríki, og þannig fel-
ast í loftrýmiseftirliti okkar skýr skilaboð til
umheimsins um að Ísland taki fullveldi sitt al-
varlega og gæti þess í lofti, á láði og legi.
Að sama skapi myndi engin vöktun og ekk-
ert eftirlit gefa til kynna að viðkomandi svæði
væri öllum opið, óvaktaður almenningur og
nánast einskismannsland. Ljóst er að slíkar að-
stæður væru okkur Íslendingum óásætt-
anlegar, enda fer tómarúm illa saman við ör-
yggi lands og þjóðar. Þessu samsinna
grannríki okkar, enda var það sameiginleg
ákvörðun NATO að hér væri virkt loftrým-
iseftirlit og regluleg gæsla.
Um síðara atriði þeirrar gagnrýni sem
heyrst hefur, þ.e. kostnað vegna öryggis okkar
og varna, vil ég undirstrika að vissulega er um
kostnaðarsöm verkefni að ræða. Einmitt þess
vegna hef ég sem utanríkisráðherra lagt mig
fram um að gæta fyllsta hagræðis og leita eftir
samlegðaráhrifum þar sem þau er að finna. Og
þeirri vinnu verður fram haldið að leita sem
hagkvæmastra leiða til að standa við skuld-
bindingar okkar gagnvart öðrum þjóðum, og
tryggja um leið öryggi Íslendinga.
En gagnrýni í þá veru að við þurfum yfirhöf-
uð ekki að huga að eigin vörnum og öryggi, eða
að við þurfum varnir en eigum að láta aðra
borga – henni vísa ég á bug.
Rétt er að hafa í huga að öryggis- og varn-
armál eru í eðli sínu síbreytilegt langtímamál,
þar sem horfa ber til áratuga, ekki mánaða eða
ára. Þó friðsamlegra sé í okkar heimshluta en
lengst af á síðustu öld, þá kennir reynslan okk-
ur að skjótt skipast veður í lofti. Við vitum ein-
faldlega ekki hvaða aðstæður kunna að verða
uppi hér á norðurslóðum eftir 10-20 ár, hvað þá
eftir 30-40 ár.
Það er mikilvægt að áfram fari fram þrótt-
mikil umræða um grundvallaratriði íslenskra
öryggismála. Þegar þau mál eru annars vegar
hafa stjórnmálamenn víðast um heim hafið sig
upp úr dægurþrasi og pólitískri tækifær-
ismennsku og sameinast um að verja grund-
vallarþjóðarhagsmuni. Það ættum við Íslend-
ingar líka að gera og ég er viss um að mikil sátt
mun skapast um starfsemi Varnarmálastofn-
unar Íslands á komandi árum.
Ég hef áður sagt að utanríkisstefna 21. aldar
verði ekki byggð á hjásetu eða sérhagsmunum.
Í þeim orðum felst að Ísland geti ekki lengur,
og eigi ekki lengur, að fela öðrum að gæta
hagsmuna sinna. Þvert á móti eigi íslensk þjóð
að vera virk í samstarfi við önnur ríki og leggja
þar sitt af mörkum á móti því sem við þiggjum
af nágrannaþjóðum okkar og bandamönnum.
Með því að reka íslenska loftvarnarkerfið og
sjá um önnur þau eftirlits- og varnartengdu
verkefni sem nýstofnsett Varnarmálastofnun á
að sinna erum við Íslendingar í senn að axla
ábyrgð á eigin vörnum og um leið að leggja til
sameiginlegs öryggis grannríkja okkar á Norð-
ur-Atlantshafi og bandalagsríkja í NATO.
Þannig rækjum við skyldur okkar sem sjálf-
stætt, fullvalda ríki, jafnt gagnvart okkur sjálf-
um sem heimsbyggðinni allri.
Það er okkar að skrifa söguna
Eftir Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur » Íslendingar bera nú í fyrsta
sinn sjálfstæða ábyrgð á
eigin öryggi og vörnum.
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
Höfundur er utanríkisráðherra.