Morgunblaðið - 21.08.2008, Blaðsíða 14

14 FIMMTUDAGUR 21. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Eftir Skúla Á. Sigurðsson
skulias@mbl.is
NORSKI aðstoðarutanríkisráðherr-
ann Raymond Johansen telur að
land eins og Ísland geti haft áhrif á
friðarumleitanir og samninga-
viðræður úti í heimi. Þetta var meðal
þess sem kom fram í fyrirlestri hans
í Háskóla Íslands í gær um reynslu
Norðmanna á sviði friðar- og sátta-
umleitana og viðgangs friðar víða
um heim.
Þá telur Johansen Ísland eiga
fullt erindi í öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna. Hann segir norsk stjórn-
völd styðja framboðið heils hugar og
er viss um að eins sé farið um hin
Norðurlöndin.
Ísland getur hiklaust haft áhrif
Inntur eftir því hvort hann telji að
lítið og tiltölulega valdasnautt ríki
geti haft áhrif við sáttaumleitanir og
friðarviðræður í heiminum svarar
Johansen af festu: „Hiklaust.“
Hann segir minni ríki jafnvel lík-
legri að ná árangri við milligöngu í
viðræðum. Friður verði ekki fram
knúinn og tryggður nema með sam-
komulagi og ekki dugi að beita
þvingunum eða þrýstingi. Minni ríki
hafa yfirleitt ekki bolmagn til slíkra
aðgerða og haldi sig því við samn-
ingaleiðina sem leiði til stöðugri og
langlífari friðar.
Þannig er Ísland sem lítið og her-
laust land að mati Johansens í kjör-
stöðu til að feta í fótspor Norðmanna
og sinna friðarumleitunum á stríðs-
hrjáðum svæðum.
Eitt frjálsasta ríki heims
Johansen segir bakgrunn Íslands
og sögu þess sem eins frjálsasta rík-
is heims með lýðræðislegar hefðir
vera gott veganesti til starfs í örygg-
isráðinu. Auk þess sé virðing fyrir
mannréttindum hér á landi mikil og
smæð landsins geti orðið því til
framdráttar.
Aðspurður hvort reynsluleysi Ís-
lands á sviði öryggismála verði
framboðinu ekki fjötur um fót segist
Johansen hafna því að landið skorti
reynslu. Hann segir Íslendinga hafa
mikla reynslu af fjölþjóðlegri sam-
vinnu en það telur hann vera einn
mikilvægasta kost þeirra þjóða sem
sitja í ráðinu.
 Aðstoðarutanríkisráðherra Noregs er ekki í vafa um að Ísland geti haft mikil áhrif í alþjóðamálum
 Telur að Íslendingar eigi fullt erindi í öryggisráð SÞ  Segir stjórnvöld í Noregi styðja framboðið
Telur Ísland geta skipt sköpum
Ljósmynd/Tore Berntsen
Johansen Telur að Ísland geti haft
mikil áhrif á alþjóðavettvangi.
Í HNOTSKURN
» Noregur hefur um árabilkomið að friðarumleitun-
um og friðaruppbyggingu víða
um heim.
» Johansen hefur tekið þáttí friðarferlum í Miðaustur-
löndum, Afríku og Kólumbíu.
» Austurríki og Tyrklandkeppa auk Íslands um setu
í öryggisráði SÞ tímabilið
2009–2010.
» Að fyrirlestri Johansensstóðu Alþjóðamálastofnun
HÍ, norska sendiráðið og utan-
ríkisráðuneytið.
MINNST tólf
biðu bana í gær
og yfir 40 særð-
ust, þar af fjórir
hermenn, þegar
sprengjur
sprungu í tveimur
bifreiðum í bæn-
um Bouira, um
100 km austur af
Algeirsborg, í
gær.
Mikil spenna er í Alsír þessa dag-
ana, en á miðvikudag létust minnst
48 og 38 særðust í árás á herskóla í
Issers, skammt frá borginni Bou-
merdes.
Norður-Afríkuarmur al-Qaeda
Grunur leikur á að Norður--
Afríkuarmur al-Qaeda-hryðjuverka-
netsins beri ábyrgð á ódæðunum, en
hann hefur að undanförnu staðið fyr-
ir hrinu ofbeldisverka í landinu.
Um 150.000 manns biðu bana í
átökum stjórnarhersins og ísl-
amskra vígamanna á árunum 1991-
2002 en engu að síður er landið nú
talið vera á friðarbraut.
Á síðustu árum hefur alsírska hag-
kerfið notið góðs af miklum tekjum
af sölu á jarðefnaeldsneyti og ríkis-
sjóður landsins greitt niður erlendar
skuldir. baldura@mbl.is
Mikið
mannfall
í Alsír
Frá vettvangi
í Bouira í gær.
Grunur fellur á
íslamska öfgamenn
INDVERJINN
Habib Miyan
kvaðst vera 138
ára gamall en
skrárnar yfir elli-
lífeyrisgreiðsl-
urnar bentu þó til
að hann væri „að-
eins“ 129 ára.
Eins og svo
margir landar
hans gat Miyan
ekki framvísað fæðingarvottorði.
Hann var engu að síður víðfrægur í
Jaipur-héraði á Vestur-Indlandi, þar
sem þúsundir manna mættu í útför
hans. Miyan var blindur síðustu 50
árin og bjó við skerta hreyfigetu.
Hann var afar trúaður múslími og
naut þess að segja vinum og ættingj-
um sögur, hafði enda upplifað eitt og
annað á lífsleiðinni. Hann lætur eftir
sig stóra fjölskyldu. baldura@mbl.is
Náði 138
ára aldri
Habib Miyan
á góðri stund.
FRÉTTASKÝRING
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
KULDINN í stirðum samskiptum
Rússa og Vesturveldanna í kjölfar
átakanna í Georgíu að undanförnu
jókst ef eitthvað er í gær og að
óbreyttu útlit fyrir auknar frost-
hörkur á næstu vikum og mánuðum.
Heimkvaðningu Rússlandshers
þykir miða hægt, en talsmenn hans
fullyrða nú að 133 hafi týnt lífi í Suð-
ur-Ossetíu-héraði, ekki 1.600 eins og
þeir höfðu áður haldið fram.
Staðan verður flóknari með hverj-
um deginum, hvort sem litið er til
Georgíu eða hagsmunaárekstra
Rússa í öðrum heimshornum.
Sjálfsstæðissinnar í Abkasíu-
héraði í Georgíu horfa nú til Rússa
og hyggst þing héraðsins formlega
leita eftir því við Dímítrí Medvedev
Rússlandsforseta í dag að stjórn
hans lýsi yfir stuðning við héraðið.
Ef marka má orð Sergei Míronov,
forseta efri deildar rússneska þings-
ins, í gær verður auðfúslega orðið
við beiðni um stofnun sjálfstæðs rík-
is. Að hans sögn er uppi sama af-
staða til Suður-Ossetíu, en héraðið
hefur líkt og Abkasía farið með eigin
málefni frá dögum borgarastríðsins
í Georgíu á síðasta áratug.
Það kom því ekki á óvart að
Condoleezza Rice, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, skyldi reyna
að lægja áhyggjuöldurnar sem
Georgíudeilan hefur magnað á síð-
ustu vikum, með þeim orðum að nýtt
kalt stríð væri ekki í uppsiglingu.
Rice lét þessi orð falla eftir að
hafa undirritað samkomulag í
Varsjá um uppsetningu svokallaðs
eldflaugaskjaldar í Póllandi, viðbún-
aðarkerfis sem Rússar hafa litið á
sem ógn við öryggi landsins.
Pólverjar áhyggjufullir
Víða í gömlu Austur-Evrópu hafa
áhyggjur manna af tilburðum Rússa
aukist það sem af er árinu.
Allt að 65 af hverjum 100 Pólverj-
um segjast hafa áhyggjur af stefnu
Rússlandsstjórnar, ótti sem end-
urspeglast í þeim orðum Rice í gær
að hinar gömlu víglínur kalda stríðs-
ins verði ekki dregnar upp á ný.
Atlantshafsbandalagið (NATO)
gegnir þar lykilhlutverki og ítrekaði
David Miliband, utanríkisráðherra
Bretlands, stuðning stjórnar sinnar
við inngöngu Georgíu í NATO, á
fundi með Mikhail Saakashvili for-
seta í Tíblisi á þriðjudag.
Nick Brown, flokksbróðir Mili-
bands og náinn samverkamaður
Gordon Brown forsætisráðherra,
gagnrýndi hins vegar hugmyndina í
blaðagrein þar sem hann komst svo
að orði að hann „þekkti engan“ sem
væri tilbúinn að skuldbinda Breta
og aðrar NATO-þjóðir til að heyja
stríð við Rússa, leiði deilur þeirra til
vopnaðra átaka við eitthvert aðild-
arríkja bandalagsins.
Nýr kaldastríðskapall?
Á meðan Rice reyndi að lægja
öldurnar ræddi Bashar al-Assad
Sýrlandsforseti við ráðamenn í
Moskvu um aukna samvinnu
ríkjanna.
Viðræðurnar fléttast inn í deilu
Georgíumanna og Rússa.
Ísraelar, sem hafa byggt upp einn
öflugasta her heims með dyggum
stuðningi Bandaríkjasstjórnar, hafa
þannig átt í náinni samvinnu við
Georgíumenn í varnarmálum.
Á sama tíma færast Rússar nær
Sýrlandsstjórn, gömlum banda-
manni frá dögum kalda stríðsins
sem átt hefur í friðarviðræðum við
Ísraela, gamlan fjandvin sinn.
Og eins og rakið er í breska dag-
blaðinu The Times hafa Ísraelar
áhyggjur af því að átökin á Kákas-
ussvæðinu kunni að raska dreifingu
á gasi úr lindunum við Kaspíahafið,
með þeim afleiðingum að þörfin auk-
ist fyrir gas frá Íran. Í framhaldinu
gætu Íranar svo notfært sér þá
stöðu í deilunni um kjarnaorkuáætl-
un landsins, með stuðningi Rússa.
Gagnflaugakerfinu í Póllandi er
meðal annars ætlað að hrinda mögu-
legri árás ríkja á borð við Íran og
Norður-Kóreu, en til að setja þann
ásetning í samhengi er það mat
manna í Washington að stjórnin í
Teheran vinni hörðum höndum að
því koma sér upp kjarnorkuvopnum.
Þangað til eykur olíugróði Rússa
svigrúm þeirra til að efla her sinn.
Víglínur kalda stríðsins
ekki dregnar upp á ný
 Rice sendir Rússum tóninn  Sýrlandsforseti ræðir vopnakaup í Moskvu
Reuters
Hvað tekur við? Gömul georgísk kona er flutt á börum frá svæði sem varð illa út í árásum hersveita í Suður-
Ossetíu, skammt frá Tskhinvali, höfuðborg héraðsins. Stjórnmálamenn héraðsins horfa nú til stjórnvalda í Moksvu.
Rússar vinna nú að endurnýjun
flotans og þess er skemmst að
minnast að nýlega voru undirrit-
aðir samningar um smíði fimm til
sex flugmóðurskipa á næstu árum.
Stjórnvöld í Moskvu horfa til
Miðausturlanda í öryggismálum og
hyggjast endurreisa flotastöð sína
í Tartus, sýrlenskri höfn í Miðjarð-
arhafinu sem gegndi mikilvægu
hlutverki í kalda stríðinu.
Þessu er haldið fram í dagblað-
inu The Times, og leiddar líkur að
því að floti rússneskra herskipa
verði með bækistöð í Tartus.
Kaldastríðshöfn endurreist
Vígbúnaður Rússneski sjóherinn
á æfingu í Vladívostok í júlí.